Memorie van toelichting - Vaststelling van de begrotingsstaat van het Infrastructuurfonds voor het jaar 2018 - Hoofdinhoud

Deze memorie van toelichting i is onder nr. 2 toegevoegd aan wetsvoorstel 34775 A - Vaststelling begroting Infrastructuurfonds 2018 i.

Officiële titel	Vaststelling van de begrotingsstaat van het Infrastructuurfonds voor het jaar 2018 ; Memorie van toelichting; Memorie van toelichting
Document­datum	19-09-2017
Publicatie­datum	19-09-2017
Nummer	KST34775A2
Kenmerk	34775 A, nr. 2
Externe link	origineel bericht
Originele document in PDF

34 775 A Vaststelling van de begrotingsstaat van het Infrastructuurfonds voor het jaar 2018

Nr. 2 MEMORIE VAN TOELICHTING

Inhoudsopgave

A.

ARTIKELSGEWIJZE TOELICHTING BIJ HET BEGROTINGSWETSVOORSTEL

2

Wetsartikel 1

2

B.

BEGROTINGSTOELICHTING

3

1.

Leeswijzer

3

2.

Infrastructuuragenda

7

3.

Productartikelen

17

Artikel 12 Hoofdwegennet

17

Artikel 13 Spoorwegen

37

Artikel 14 Regionaal, lokale infrastructuur

56

Artikel 15 Hoofdvaarwegennet

62

Artikel 17 Megaprojecten Verkeer en Vervoer

78

Artikel 18 Overige uitgaven en ontvangsten

88

Artikel 19 Bijdragen andere begrotingen Rijk

96

4.

Bijlagen

99

Bijlage 1 Voeding van het Infrastructuurfonds en begrotingsstaat per productartikelonderdeel

99

Bijlage 2 Verdiepingsbijlage

103

Bijlage 3 Overzichtsconstructie Kustwacht

149

Bijlage 4 Instandhouding

152

Bijlage 5 ProRail

176

Bijlage 6 DBFM-conversies

178

Bijlage 7 Tol

179

Bijlage 8 Lijst van afkortingen

185

• A. 

  ARTIKELSGEWIJZE TOELICHTING BIJ HET BEGROTINGSWETSVOORSTEL

Wetsartikel 1

De begrotingsstaten die onderdeel zijn van de Rijksbegroting, worden op grond van artikel 1, derde lid, van de Comptabiliteitswet 2001 elk jaar afzonderlijk bij de wet vastgesteld. Het wetsvoorstel strekt ertoe om de onderhavige begrotingsstaat voor het aangegeven jaar vast te stellen.

Alle voor dit jaar vastgestelde begrotingswetten tezamen vormen de Rijksbegroting voor dat jaar. Een toelichting bij de Rijksbegroting als geheel is opgenomen in de Miljoenennota.

Met de vaststelling van dit wetsartikel worden de uitgaven, verplichtingen en ontvangsten vastgesteld. De in de begrotingsstaat opgenomen begrotingsartikelen worden in onderdeel B van deze memorie van toelichting toegelicht (de zgn. begrotingstoelichting).

De Minister van Infrastructuur en Milieu, M.H. Schultz van Haegen-Maas Geesteranus

• B. 

  BEGROTINGSTOELICHTING

Het Ministerie van Infrastructuur en Milieu (IenM) stelt de begroting van het Ministerie van Infrastructuur en Milieu (begroting Hoofdstuk XII) op van de Rijksbegroting, de begroting van het Infrastructuurfonds en de begroting van het Deltafonds.

Voor u ligt de begroting van het Infrastructuurfonds.

Door een apart fonds voor infrastructuur kan beter invulling worden gegeven aan de doelstellingen zoals genoemd in de wet op het Infrastructuurfonds, te weten het bevorderen van een integrale afweging van prioriteiten en het bevorderen van continuïteit van middelen voor infrastructuur. Zo mag het fonds jaarlijkse saldi (meer of minder uitgaven in enig jaar) overhevelen - in tegenstelling tot de beleidsbegroting van IenM - waardoor (kasmatige) vertragingen en versnellingen van projecten niet hoeven te leiden tot budgettaire knelpunten.

Het Infrastructuurfonds wordt voor het grootste deel gevoed door een bijdrage uit de begroting Hoofdstuk XII (artikelonderdeel 26.01). Daarnaast worden voor een aantal projecten uitgaven doorberekend aan derden, zoals andere departementen, lagere overheden, buitenlandse overheidsinstanties en de Europese Unie.

• 1. 

  LEESWIJZER

Structuur

De opzet en de structuur van de begroting voor het Infrastructuurfonds zijn gebaseerd op de rijksbegrotingsvoorschriften van het Ministerie van Financiën. De begrotingstoelichting kent een opbouw waarbij afhankelijk van de informatievraag- en behoefte verder kan worden ingezoomd.

• - 

  • 1. 

    Allereerst is de begroting(wet)staat voor het Infrastructuurfonds voor het jaar 2018 opgenomen. Deze dient ter autorisatie van de budgetten die op artikelniveau in de verplichtingen-, uitgaven- en ontvangstenramingen worden voorgesteld.

• - 

  • 2. 

    In de infrastructuuragenda is vervolgens inzichtelijk gemaakt welke projecten in 2018 worden opgeleverd en bij welke projecten de uitvoering in 2018 begint.

• - 

  • 3. 

    Het laatste onderdeel van de agenda, «Begroting op hoofdlijnen», verstrekt inzicht in de belangrijkste budgettaire voorstellen die leiden tot wijziging van de begroting. Hiermee kan snel een indruk worden verkregen van de inhoud van dit wetsvoorstel.

• - 

  • 4. 

    In de artikelgewijze toelichting bij dit wetsvoorstel zijn de MIRT tabellen met de realisatieprojecten alsmede de verkenningen en planuitwerkingprogramma’s opgenomen waarin de begrotingsmutaties op projectniveau zichtbaar zijn gemaakt. Deze MIRT tabellen zijn in ieder geval voorzien van toelichtingen indien sprake is:
  • - 

    • • 

      van een wijziging (anders dan door de verwerking van prijsbijstelling) in het taakstellend projectbudget groter dan 10% of meer dan € 10 miljoen;

  • - 

    • • 

      van een wijziging groter dan 1 jaar in de oplevering van het project.

  De stand «vorig» betreft de stand in de eerste suppletoire begroting 2017.

  Meer gedetailleerde informatie over de projecten die zich thans in de fase van verkenning, planuitwerking en realisatie bevinden, kunt u vinden in de individuele projectbladen van het MIRT Overzicht 2018. Voor de projecten in de MIRT tabellen is waar mogelijk een digitale verwijzing opgenomen naar het projectblad van dat project in het MIRT Overzicht.

• - 

  • 5. 

    In de verdiepingsbijlage is door middel van een meerjarige mutatietabel op artikelonderdeelniveau de aansluiting gemaakt tussen de vorige stand van de begroting en de nu voorgestelde stand. Dit voor de volledige looptijd van het fonds.

• - 

  • 6. 

    De overige bijlagen geven voor enkele specifieke onderwerpen inhoudelijk meer toelichting of betreffen overzichtsconstructies.

Mede naar aanleiding van overleg met de Tweede Kamer zijn in aanvulling op de rijksbegrotingsvoorschriften de onderstaande punten in deze begroting verwerkt:

• - 

  • 1. 

    Naar aanleiding van de motie van de leden Van Helvert en Van Veldhoven (Kamerstukken II 2015-2016 34 475 XII, nr. 12) worden bij alle begrotingsartikelen op het Infrastructuurfonds en Deltafonds groter dan € 1 miljard de begrotingsmutaties boven de € 5 miljoen toegelicht. Dit heeft als praktische uitwerking dat bij de artikelen tussen de € 200 miljoen en € 1 miljard de ondergrens voor technische mutaties ook neerwaarts is bijgesteld. Voor beleidsmatige mutaties was er bij de artikelen van deze omvang reeds sprake van een ondergrens van € 5 miljoen. De norm voor het toelichten van de begrotingsmutaties op het niveau van artikelonderdeel is hiermee als volgt:

  Norm bij te verklaren verschillen

  Omvang begrotingsartikel (stand Ontwerpbegroting in € miljoen)

  Beleidsmatige mutaties (ondergrens in € miljoen)

  Technische mutaties (ondergrens in € miljoen)

  < 50

  1

  2

  ≥ 50 en < 200

  2

  4

  ≥ 200 < 1.000

  5

  5

  ≥ 1.000

  5

  5

• - 

  • 2. 

    In bijlage 1 zijn de uitgaven per modaliteit weergegeven. Daarbij is het verschil met artikel 26 Bijdrage Investeringsfondsen van de begroting Hoofdstuk XII uitgewerkt. Dit verschil betreft de overige ontvangsten van het fonds.

• - 

  • 3. 

    Op de productartikelen worden onder de desbetreffende tabel «budgettaire gevolgen van de uitvoering» na de begrotingsperiode extracomptabel de budgetten op het niveau van artikelonderdeel weergegeven voor de looptijd tot en met 2031.

• - 

  • 4. 

    Significante kasschuiven en begrotingsmutaties op de beschikbare budgetten worden in de verdiepingsbijlage op hetzelfde detailniveau (artikelonderdeel) tot en met 2031 toegelicht. Dit rekening houdend met de norm zoals hierboven is aangegeven.

• - 

  • 5. 

    Voor beheer, onderhoud en vervanging is een aparte bijlage opgenomen. Specifiek voor Spoor (artikelonderdeel 13.02) geldt dat een meer uitgebreide inhoudelijke toelichting is opgenomen op de aanwending van de bijdrage aan ProRail. In deze begroting is een specificatie van de uitgaven opgenomen, conform de specificatie zoals opgenomen in het beheerplan en de jaarrekening van ProRail.

• - 

  • 6. 

    Er is een zichtbare aansluiting tussen de uitgaven op het Infrastructuurfonds en de uitgaven van ProRail. Dit is gedaan door de middelen voor ProRail apart zichtbaar te maken bij artikelonderdeel 13.03 Aanleg en door het opnemen van het grafische schema met de financiële stromen (bijlage 5 ProRail).

In het Wetgevingsoverleg begrotingsonderzoek van 12 oktober 2016 is uitgebreid met uw Kamer gesproken over kasschuiven op de fondsbegrotingen. In het kader van de informatievoorziening wordt hieronder aangegeven waarom deze kasschuiven worden doorgevoerd op de fondsbegrotingen en op welke plek de in de begroting 2018 doorgevoerde kasschuiven worden toegelicht.

Op de begrotingen van het Infrastructuurfonds en het Deltafonds vinden jaarlijks kasschuiven plaats. Middels kasschuiven wordt ervoor gezorgd dat de beschikbare kas per jaar en per modaliteit blijft aansluiten op de in de begroting geactualiseerde programmering. Kasschuiven zijn altijd budgetneutraal, hetgeen betekent dat de hoeveelheid middelen die meerjarig beschikbaar is niet wijzigt als gevolg van de kasschuif. In de verdiepingsbijlage van de begrotingen van het Infrastructuurfonds en Deltafonds zijn de significante kasschuiven in de begroting 2018 over de gehele looptijd van de begroting inzichtelijk gemaakt en toegelicht. Indien sprake is van politiek relevante kasschuiven dan worden deze tevens opgenomen en toegelicht in de begroting op hoofdlijnen. De begroting op hoofdlijnen treft u op pagina 9 van deze begroting.

Groeiparagraaf

In de groeiparagraaf worden de belangrijkste verbeteringen in de begroting beschreven ten opzichte van het voorgaande jaar.

Verbeteringen informatievoorziening via de begrotingscyclus

In aanloop naar de begroting 2017 is er door de rapporteurs mw. Visser en dhr. Hoogland namens de vaste Kamercommissie IenM voor de begrotingscyclus samengewerkt met vertegenwoordigers vanuit IenM om tot verbetervoorstellen voor de informatievoorziening via de begrotingscyclus te komen. In het Wetgevingsoverleg Jaarverslagen op 30 juni 2016 hebben zij over hun aanbevelingen gerapporteerd. Naar aanleiding van deze aanbevelingen zijn er reeds in de begroting 2017, het MIRT Overzicht 2017 en het jaarverslag 2016 verbeteringen aangebracht. Deze verbeteringen zijn toegelicht in de groeiparagraaf van de begroting 2017 en het jaarverslag 2016.

In de begroting 2018 en het MIRT Overzicht 2018 zijn de volgende verbeteringen aangebracht:

• - 

  • 1. 

    In het MIRT Overzicht 2018 is bij alle projecten de koppeling tussen project- en beleidsdoelstellingen meer expliciet gelegd. Dit is gedaan door in alle projectbladen in het MIRT Overzicht een onderdeel toe te voegen waarin is aangegeven op welke wijze het desbetreffende project een bijdrage levert aan (een van) de beleidsdoelstellingen zoals geformuleerd in de beleidsbegroting van IenM.

• - 

  • 2. 

    Conform aankondiging in de begroting 2017 is onderzocht of in het MIRT Overzicht 2018 een financiële eindverantwoording kan worden geïntroduceerd voor opgeleverde projecten in lijn met de aanbevelingen van de Algemene Rekenkamer op dat vlak. Uitkomst van dit onderzoek is dat de vanaf het MIRT Overzicht 2017 opgenomen tabel «ontwikkelingen planning en budget» bij alle projecten in de planuitwerking- en realisatiefase vanaf het MIRT Overzicht 2018 jaarlijks met een jaar zal worden uitgebreid. Op deze wijze wordt geleidelijk het overzicht uitgebreid en ontstaat op termijn voor alle projecten het door de Algemene Rekenkamer aanbevolen totaaloverzicht van de ontwikkelingen in de planning en het budget.

• - 

  • 3. 

    In het MIRT Overzicht 2018 is voor alle projecten in de realisatiefase de voortgang van de realisatie inzichtelijk gemaakt door in de tabel «gerealiseerd budget» het gerealiseerde budget uit te drukken als percentage van het totale beschikbare budget.

• - 

  • 4. 

    In het MIRT Overzicht 2018 is aanvullend inzicht verschaft in de rijksmiddelen die per departement beschikbaar zijn gesteld voor opgaven in het ruimtelijk domein.

• - 

  • 5. 

    In bijlage 4 instandhouding is in de begrotingen van het Infrastructuurfonds en het Deltafonds inzicht geboden in de budgetbehoefte voor instandhouding.

Met de doorgevoerde verbeteringen zijn alle aanbevelingen van de rapporteurs mw. Visser en dhr. Hoogland verwerkt. Het komende jaar zal de nadruk liggen op het bevorderen van de kwaliteit van de doorgevoerde verbeteringen.

Naast de bovengenoemde verbeteringen in de informatievoorziening is er in deze begroting ook opvolging gegeven aan de Kabinetsreactie op het IBO «flexibiliteit in de infrastructurele planning». Op pagina 15 van deze begroting treft u de verbeteringen in de informatievoorziening die hieruit voortvloeien op de Infrastructuurfonds- en Deltafondsbegroting.

Instandhoudingsbijlage

In deze begroting zijn de onderstaande punten opgenomen in de bijlage 4 Instandhouding:

• - 

  • • 

    Conform de toezegging uit de voorgaande begroting, en zoals bevestigd in het wetgevingsoverleg van 17 juni 2017, wordt inzicht geboden in de beschikbare budgetten en budgetbehoefte voor instandhouding;

• - 

  • • 

    Er is invulling gegeven aan de motie Belhaj (Kamerstukken II 2016-2017 34 550, nr. 48). Deze verzoekt om inzicht te bieden in de stand van zaken van het beheer en onderhoud van de grote strategische bruggen op het hoofdwegennet;

• - 

  • • 

    Er wordt invulling gegeven aan de toezegging uit de eerste suppletoire begroting 2017 om nader inzicht te geven in de balanspost «nog uit te voeren werkzaamheden».

Tolbijlage

In bijlage 7 wordt met ingang van de begroting 2018 inzicht geboden in de financiële stromen die samenhangen met de (voorbereiding op de) beoogde tolheffing op de trajecten Blankenburgverbinding en ViA15.

• 2. 

  INFRASTRUCTUURAGENDA

In de infrastructuuragenda wordt de agenda op projectniveau gepresenteerd, met aandacht voor de mijlpalen in het lopende infrastructuurprogramma. Zo wordt inzichtelijk gemaakt welke projecten in 2018 worden opgeleverd en bij welke projecten de uitvoering in 2018 begint. Daarna volgt een toelichting op begroting op hoofdlijnen.

Mijlpalen en resultaten 2018

Beheer, onderhoud en vervanging

In 2018 wil IenM onder meer de volgende activiteiten in het kader van beheer, onderhoud en vervanging uitvoeren:

Beheer, onderhoud en vervanging

Mijlpaal

Project

Hoofdwegen

• - 

  Verkeersmanagement waaronder inzet weginspecteurs bij incidenten, het op alle bemeten wegvakken inwinnen van betrouwbare reis en route-informatie. Deze informatie tijdig aan de NDW te leveren, het realiseren van benuttingsmaatregelen en connecting mobility.

• - 

  Beheer en onderhoud waaronder verhardingsonderhoud, onderhoud aan kunstwerken en onderhoud aan Dynamisch Verkeersmanagement (DVM) systemen.

• - 

  Uitvoering van het programma vervangingen en renovaties waaronder het programma Stalen Bruggen.

Spoorwegen

• - 

  Verkeersleiding en capaciteitsmanagement.

• - 

  Regulier beheer en onderhoud, waaronder het inspecteren en schouwen van de infrastructuur, functieherstel bij verstoringen, het saneren van geluidsschermen en het onderhouden en schoonmaken van stations.

• - 

  Groot onderhoud, waaronder het slijpen van spoorstaven en het seizoenbestendig houden van de sporen.

• - 

  Het vervangen van spoorstaven, dwarsliggers en wissels en de vervanging van andere systemen, zoals energie, transfer en treinbeveiliging en treinbeheersing.

Hoofdvaarwegen

• - 

  Verkeersmanagement waaronder activiteiten in het kader van verkeersbegeleiding, bediening van objecten en vaarwegmarkering.

• - 

  Beheer en onderhoud maatregelen om de breedte en diepte van de vaarweg te handhaven en maatregelen om de kunstwerken (sluizen en bruggen) en verkeersvoorzieningen blijvend te laten functioneren.

• - 

  Uitvoering van het programma vervangingen en renovaties en afronding «NoMo AOV» achterstallig onderhoud vaarwegen programma.

Voor een nadere toelichting op de stand van zaken van beheer, onderhoud en vervanging wordt verwezen naar de toelichting op de productartikelen en naar het MIRT Overzicht 2018.

Aanleg

Hieronder volgen de mijlpalen die IenM in 2018 wil halen per modaliteit.

Hoofdwegennet

Mijlpaal

Project

Openstelling

• - 

  A1/A6 (deeltraject Schiphol-Amsterdam-Almere)

• - 

  N18 Varsseveld - Enschede

• - 

  N35 Zwolle Wijthem

• - 

  A27/A1 Utrecht Noord - knpt. Eemnes - Bunschoten

Start realisatie

• - 

  A4 Vlietland - N14 (onderdeel van de realisatie Rijnlandroute)

• - 

  A1 Apeldoorn Azelo

• - 

  A15 Papendrecht Sliedrecht

Spoorwegen

Mijlpaal

Project

Oplevering

• - 

  Vleuten-Geldermalsen: onderdeel Utrecht Centraal - Amsterdam Rijnkanaal

• - 

  Fietsparkeren bij Stations (diverse deelprojecten)

• - 

  Toegankelijkheid Stations (diverse deelprojecten)

• - 

  Programma Kleine Functiewijzigingen (diverse deelprojecten)

• - 

  Verbeteren Veiligheid Overwegen (diverse deelprojecten)

• - 

  Landelijk Verbeterprogramma Overwegen (diverse deelprojecten)

• - 

  Niet Actief Beveiligde Overwegen (diverse deelprojecten)

• - 

  Meerjarenprogramma Ontsnippering Spoor (diverse deelprojecten)

• - 

  Meerjarenprogramma Geluid (diverse deelprojecten)

• - 

  Geluidsmaatregelen Zeeuwse Lijn

• - 

  NaNOV (diverse deelprojecten)

• - 

  Upgrade emplacementvoorzieningen i.h.k.v. Arbo-veiligheid (diverse deelprojecten)

• - 

  Rotterdam-Genua: Zevenaar-Grens 3^e spoor

• - 

  Zwolle realiseren gelijktijdigheden rondom emplacement zwolle

• - 

  Opstellen reizigersmaterieel korte termijn (diverse deelprojecten)

Start realisatie

• - 

  Fietsparkeren bij Stations (diverse deelprojecten)

• - 

  Toegankelijkheid Stations (diverse deelprojecten)

• - 

  Programma Kleine Functiewijzigingen (diverse deelprojecten)

• - 

  PHS; Programma Hoogfrequent Spoor onderdeel: Ede OV-knoop, Eindhoven opstellen

• - 

  Landelijk Verbeterprogramma Overwegen (diverse deelprojecten)

• - 

  Niet Actief Beveiligde Overwegen (diverse deelprojecten)

• - 

  Meerjarenprogramma Geluid (diverse deelprojecten)

• - 

  Sporendriehoek Noord Nederland: Hoogeveen snelheidsverhoging

• - 

  NaNOV; onderdeel Rheden

• - 

  Waalhaven Zuid herinrichten emplacement

• - 

  Opstellen reizigersmaterieel korte termijn (diverse deelprojecten)

Hoofdvaarwegennet

Mijlpaal

Project

Openstelling

• - 

  Projecten in het kader van Quick-wins regeling Binnenhavens

• - 

  Maasroute

• - 

  Sluis Limmel (als onderdeel van Maasroute)

Start realisatie

• - 

  Capaciteitsuitbreiding ligplaatsen Beneden Lek

• - 

  Nieuwe Sluis Terneuzen

Voor een nadere toelichting over de stand van zaken voor het lopende programma wordt verwezen naar de toelichting op de productartikelen en naar het MIRT Overzicht 2018.

Regionale/lokale infrastructuur

Voor de grote regionale en lokale infrastructuurprojecten (kosten van de meest kosteneffectieve oplossing hoger dan € 112,5 miljoen respectievelijk € 225 miljoen) ligt de verantwoordelijkheid voor voorbereiding, aanleg, beheer en onderhoud en exploitatie bij de betreffende regionale of lokale overheid. IenM is dus niet zelf verantwoordelijk, maar kan een bijdrage leveren in de aanlegkosten van een dergelijk project als nut en noodzaak zijn aangetoond en het project van (boven)regionaal belang is. Op artikelonderdeel 14.01 zijn de grote regionale/lokale projecten nader aangeduid.

Voor een nadere toelichting over de stand van zaken voor de lopende programma’s wordt verwezen naar de toelichting op de productartikelen, de voortgangsrapportages aan de Tweede Kamer en het MIRT Overzicht 2018.

Begroting op hoofdlijnen

Verlenging looptijd investeringsfondsen tot en met 2031

Mede ingegeven door de motie van het lid Harbers c.s. (Kamerstukken II 2015-2016 34 300, nr. 50) is vorig jaar besloten om het Infrastructuurfonds en het Deltafonds met ingang van de begroting 2018 jaarlijks met een jaar te gaan verlengen. Bij de begroting 2018 betekent dit dat de looptijd van de investeringsfondsen wordt verlengd tot en met 2031.

Met de verlenging tot en met 2031 komt in totaal - inclusief structurele ontvangsten - een ruimte van circa € 5,5 miljard beschikbaar op het Infrastructuurfonds. Deze ruimte wordt bij voorrang ingezet voor het dekken van de doorlopende verplichtingen, zoals de uitgaven die zijn benodigd voor de instandhouding van het huidige areaal. Hiervoor is in 2031 circa € 3,7 miljard benodigd.

De ruimte die in 2031 resteert na aftrek van de doorlopende verplichtingen betreft investeringsruimte en bedraagt circa € 1,8 miljard.

Belangrijkste wijzigingen

De onderstaande tabel geeft de belangrijkste wijzigingen in de uitgaven en inkomsten aan ten opzichte van de eerste suppletoire begroting 2017. Een volledig overzicht van de mutaties is terug te vinden in verdiepingsbijlage.

Begroting op hoofdlijnen (bedragen x € 1.000)

art

2017

2018

2019

2020

2021

2022

2023-2030

2031

Stand Ontwerpbegroting 2017

5.878.321

6.240.415

6.262.750

6.356.639

6.234.048

6.406.529

44.251.664

0

Mutaties 1^e suppletoire begroting 2017

261.073

29.460

186.787

• - 

  2.098

8.834

• - 

  600

42.741

0

Stand 1^e suppletoire begroting 2017

6.139.394

6.269.875

6.449.537

6.354.541

6.242.882

6.405.929

44.294.405

0

Belangrijkste mutaties Infrastructuurfonds

• - 

  360.179

• - 

  26.698

• - 

  39.732

94.652

175.861

94.230

831.466

5.609.992

Kaderrelevante mutaties IF

1

Bijdragen derden Hoofdwegennet

12

• - 

  7.140

• - 

  15.490

6.981

2

DBFM-conversies

• - 

  A27/A1 Utrecht-Eemnes-Bunschoten

12

• - 

  114.032

• - 

  14.103

19.131

12.687

11.867

8.474

62.134

7.150

• - 

  Capaciteitsuitbreiding Sluis Eefde

15

• - 

  14.857

• - 

  22.907

• - 

  13.272

5.868

3.634

3.571

26.449

3.076

• - 

  N18 Varsseveld-Enschede

12

• - 

  113.263

16.232

9.345

9.201

7.233

7.103

52.974

6.196

• - 

  SAA A6 Almere

12

• - 

  28.528

• - 

  53.060

• - 

  77.255

33.134

11.832

11.622

86.187

9.960

3

Extrapolatie Infrastructuurfonds

• - 

  Bijdragen aan Infrastructuurfonds

Div.

5.260.879

• - 

  Ontvangsten van derden

12/13

240.039

4

Loon- en prijsbijstelling

Div.

70.601

78.356

78.730

79.990

78.133

80.853

638.136

83.582

5

Ontvangstenschuiven

Div.

• - 

  13.799

16.042

• - 

  15.601

• - 

  23.078

81.864

• - 

  20.901

• - 

  24.527

6

Overboeking Basisregistratie Ondergrond

18

• - 

  8.000

• - 

  10.000

• - 

  10.000

• - 

  9.500

• - 

  5.930

7

Overboeking Elektronisch Identificeren

18

• - 

  1.639

• - 

  1.639

• - 

  1.639

• - 

  1.639

• - 

  1.639

• - 

  13.112

• - 

  1.639

8

Overboeking Kustwacht

18

• - 

  1.504

• - 

  6.059

• - 

  6.809

• - 

  7.362

• - 

  6.852

• - 

  6.096

• - 

  38.559

• - 

  3.165

9

Overboekingen PF/GF/BCF:

• - 

  Grensoverschrijdend Spoorvervoer

13

• - 

  9.458

• - 

  Regiospecifiek Pakket Zuiderzeelijn (RSP)

14

• - 

  146.881

10

Realisatie tolsysteem

12

4.000

32.000

4.000

Diversen

Div.

19.542

• - 

  22.420

• - 

  6.872

• - 

  1.649

• - 

  1.281

262

9.784

• - 

  86

Mutaties binnen kader IF

11

Correctie extrapolatie 2029 en 2030

12

241.412

13

115.208

15

149.570

18

• - 

  506.190

12

Inpassing generale kasschuif Infrastructuurfonds

13

• - 

  250.000

60.000

190.000

18

250.000

• - 

  60.000

• - 

  190.000

13

Inpassing minregel generale kasschuif OB2017

13

• - 

  80.000

80.000

15

• - 

  20.000

20.000

18

100.000

• - 

  100.000

14

Kasschuiven tussen modaliteiten

12

70.000

105.000

45.000

• - 

  305.000

85.000

13

• - 

  80.000

• - 

  165.000

• - 

  60.000

50.000

255.000

15

• - 

  70.000

• - 

  25.000

120.000

60.000

• - 

  50.000

50.000

• - 

  85.000

15

Multimodale Knoop Schiphol

13

250.000

17

• - 

  250.000

16

Vervanging en Renovatie Hoofdvaarwegennet

12

• - 

  38.000

• - 

  296.000

15

38.000

296.000

Stand Ontwerpbegroting 2018

5.779.215

6.243.177

6.409.805

6.452.193

6.421.743

6.500.159

45.125.870

5.609.992

Ad 1. Aan de lagere ontvangsten van per saldo € 15,6 miljoen ligt een viertal oorzaken ten grondslag. De bijdrage vanuit de regio voor N33 Assen-Zuidbroek valt lager uit als gevolg van meevallende uitgaven (- € 7,1 miljoen). Tevens vallen de ontvangsten lager uit wegens het niet doorgaan van de bestuursovereenkomst voor hoogwaardig openbaar vervoer A27/A1 (- € 1,1 miljoen) en een aanbestedingsmeevaller op A4/A9 Badhoevedorp (- € 14,4 miljoen). Daarnaast zijn er extra ontvangsten vanuit de regio voor de aanleg van een fiets- en voetgangerstunnel met betrekking tot de A28/A1 knooppunt Hoevelaken (+ € 7,0 miljoen).

Ad 2. Van de projecten A27-A1 Utrecht-Eemnes-Bunschoten, Capaciteitsuitbreiding Sluis Eefde, N18 Varsseveld-Enschede, en SAA A6 Almere is de DBFM-aanbesteding afgerond. De budgettaire reeksen van de aanlegbudgetten worden technisch omgezet om aan de beschikbaarheidsvergoedingen te kunnen voldoen. Zie voor een nadere toelichting op deze wijze van verwerking bijlage 6 DBFM-conversies.

Ad 3. Bij de begroting 2018 wordt de looptijd van het Infrastructuurfonds met een jaar verlengd tot en met 2031. Het niveau van extrapolatie is gelijk aan het jaar 2030 stand begroting 2017 na verwerking van structurele begrotingsmutaties. Daarnaast zijn de structurele bijdragen van derden doorgetrokken.

Ad 4. Dit betreft de verwerking van de loon- en prijsbijstelling 2017 en de verhoging van de pensioenpremie van het ABP. De middelen die bij de eerste suppletoire begroting 2017 voor de loon- en prijsbijstelling en ter compensatie van de pensioenpremiestijging aan de begroting Hoofdstuk XII zijn toegevoegd, worden toebedeeld naar diverse artikelen op de begroting Hoofdstuk XII en de investeringsfondsen.

Ad 5. Dit betreft het effect op de uitgavenramingen van bijdragen van derden die in de tijd verschuiven. Onder meer ontvangsten vanuit het EU-fonds Connecting Europe Facility for Transport (CEF Transport) voor ERTMS en bijdragen van derden voor A7 Zuidelijke Ringweg Groningen liggen hieraan ten grondslag.

Ad 6. Bij de begroting 2018 worden op het Infrastructuurfonds en Deltafonds middelen vrijgemaakt voor Basisregistratie Ondergrond (BRO). De vrijgemaakte middelen worden gereserveerd op het Deltafonds en worden tranchegewijs naar de begroting HXII overgeheveld waar de uitgaven voor BRO worden verantwoord.

Ad 7. Voor de stelselkosten van het programma elektronisch identificeren (eID) is structureel € 16 miljoen benodigd vanaf 2018. IenM levert hieraan een structurele bijdrage van € 2 miljoen. Dit betreft de budgettaire verwerking van het aandeel van het Infrastructuurfonds. Dekking vindt plaats uit artikelonderdeel 18.11 Investeringsruimte.

Ad 8. De ministeries van IenM, VenJ, EZ, Financiën en Defensie investeren in een Maritiem Operatiecentrum (MOC) voor de Kustwacht. Dit betreft de budgettaire verwerking van het aandeel van IenM. Dekking vindt plaats uit artikelonderdeel 18.11 Investeringsruimte.

Ad 9. Dit betreft overboekingen naar het Provinciefonds, het Gemeentefonds en het BTW-compensatiefonds in het kader van Grensoverschrijdend Spoorvervoer (€ 9 miljoen) en het Regiospecifiek Pakket Zuiderzeelijn (RSP) (€ 147 miljoen).

Ad 10. Dit betreft de uitvoering van de tijdelijke tolheffing op Blankenburgverbinding en ViA15. De dekking van het daarvoor benodigde budget komt uit de tolopbrengsten.

Ad 11. Bij begroting 2017 is de looptijd van het Infrastructuurfonds met twee jaar verlengd tot en met 2030. Bij deze verlenging is besloten om een deel van de vrijkomende middelen volledig vrij beschikbaar te houden voor toekomstige kabinetten, hetgeen is aangemerkt als beleidsruimte.

In de begroting 2017 is aangegeven dat de beleidsruimte nog kan wijzigen, indien in aanloop naar de begroting 2018 blijkt dat de omvang van de doorlopende verplichtingen voor de jaren 2029 en 2030 moet worden bijgesteld. Om dit vast te kunnen stellen, is in de begroting 2017 aangekondigd dat deze budgetten in aanloop naar de begroting 2018 nader zullen worden bezien. Aanleiding hiervoor is dat de omvang van de doorlopende verplichtingen bij de verlenging tot en met 2030 technisch is bepaald door de omvang van de doorlopende verplichtingen in het begrotingsjaar 2028 als uitgangspunt te hanteren. In het afgelopen jaar is gebleken dat het hanteren van dit uitgangspunt niet voor alle budgetten heeft geresulteerd in het juiste benodigde bedrag in de jaren 2029 en 2030.

Voor de jaren 2029 en 2030 is per saldo per jaar € 253 miljoen meer benodigd voor het dekken van de doorlopende verplichtingen. In deze begroting zijn derhalve deze budgetten voor de jaren 2029 en 2030 bijgesteld ten laste van de beleidsruimte op artikel 18 Overige uitgaven.

Ad 12. Op basis van de budgettaire prognose is bij de eerste suppletoire begroting 2017 een kasschuif van € 250 miljoen van 2017 naar 2018 (€ 60 miljoen) en 2019 (€ 190 miljoen) verwerkt. Deze kasschuif is bij de eerste suppletoire begroting 2017 doorgevoerd op artikelonderdeel 18.15 Ramingsbijstelling en Kasschuif. Zoals aangekondigd in de eerste suppletoire begroting 2017 wordt deze kasschuif - op basis de geactualiseerde programmering - bij begroting 2018 over de artikelen verdeeld. De kasschuif is bij begroting 2018 volledig ingepast op artikel 13 Spoorwegen, aangezien met name op dit artikel sprake is van diverse autonome vertragingen in de programmering.

Ad 13. Bij begroting 2017 is een kasschuif van € 100 miljoen van 2017 naar 2020 toegepast ten behoeve van het rijksbrede financiële beeld. Deze kasschuif is bij begroting 2017 doorgevoerd op artikelonderdeel 18.15 Ramingsbijstelling en Kasschuif. De meerjarige programmering is hiervoor niet aangepast en derhalve is de kasschuif bij begroting 2017 nog niet verdeeld over de artikelen. Bij begroting 2018 wordt deze kasschuif ingepast op artikel 13 Spoorwegen (€ 80 miljoen) en artikel 15 Hoofdvaarwegennet (€ 20 miljoen).

Ad 14. Op de verschillende modaliteiten treden diverse autonome wijzigingen van de programmering op. Om een betere verdeling van de overprogrammering over de verschillende modaliteiten te verkrijgen, zijn budgettair neutrale kasschuiven over de diverse jaren tussen alle modaliteiten in het Infrastructuurfonds noodzakelijk.

Ad 15. In de begroting 2017 is vermeld dat binnen het totale beschikbare ERTMS-budget € 250 miljoen wordt vrijgemaakt om de capaciteit van de multimodale knoop station Schiphol te vergroten. Middels deze mutatie wordt € 250 miljoen overgeheveld vanuit artikelonderdeel 17.07 ERTMS naar artikelonderdeel 13.03 Aanleg.

Ad 16. Op basis van het tweejaarlijks Vervanging en Renovatie (VenR)-prognoserapport blijkt tot en met 2030 sprake te zijn van een tekort op de vervanging- en renovatiebudgetten op artikel 15 Hoofdvaarwegennet. Dit gewijzigde beeld is ontstaan doordat voor het hoofdvaarwegennet de VenR-behoefte op middellange termijn beter in beeld is gekomen, waarbij de toegenomen kosten voor issues als bruggen (stalen bruggen/draagkracht) en het opnemen van damwandenproblematiek een belangrijk deel van de toename veroorzaken. Het tekort op artikel 15 Hoofdvaarwegennet zorgt op fondsniveau niet voor een verhoging van de benodigde middelen voor VenR, aangezien het VenR-prognoserapport tegelijkertijd een overschot liet zien op de vervanging- en renovatieopgave op artikel 12 Hoofdwegennet. In bijlage 4 wordt de vervanging en renovatieopgave nader toegelicht.

Overprogrammering

De in de begroting 2014 geïntroduceerde overprogrammering wordt gebruikt om te zorgen dat de budgetten voor aanleg van infrastructuur ook daadwerkelijk tot besteding komen in de jaren waarin deze beschikbaar zijn gesteld. Doordat met overprogrammering wordt gewerkt leiden vertragingen bij individuele projecten niet automatisch tot onderuitputting van het beschikbare budget.

De overprogrammering wordt uitsluitend gedurende de begrotingsperiode (de begroting tot en met het jaar 2022) toegepast op de artikelen voor aanleg. In de totale periode tot en met 2031 is het volledige programma altijd gedekt. Overprogrammering wordt hoofdzakelijk gebruikt op de budgetten voor verkenning- en planuitwerking. In deze projectfases is de onzekerheid rondom de planningen - en daarmee het risico op vertraging - namelijk het hoogst. In de onderstaande tabel is de omvang van deze overprogrammering weergegeven.

Overprogrammering Infrastructuurfonds (bedragen x € 1 miljard)

T/m 2022

Vanaf 2023

Totaal

Aanlegprogramma

21,1

16,4

37,5

Aanlegbudget

19,3

18,3

37,5

Overprogrammering (-)

• - 

  1,9

1,9

0,0

Op de artikelen voor realisatie is er sprake van een beperktere overprogrammering. Zowel de omvang als het ritme hiervan is inzichtelijk gemaakt in de projecttabellen bij de realisatieartikelen van de modaliteiten. Over de begrotingsperiode (de begroting tot en met het jaar 2022) genomen is het volledige programma gedekt op de artikelen voor realisatie (oftewel de overprogrammering is per saldo nul).

Gemiddelde uitgaven

Onderstaand zijn de gemiddelde jaarlijkse uitgaven per productartikel in de periode 2017-2031 gepresenteerd.

Gemiddelde jaarlijkse uitgaven van het Infrastructuurfonds 2017-2031 (bedragen x € 1 miljoen; gemiddeld per jaar: € 5.903 miljoen)

IBO Flexibiliteit in infrastructurele planning

In het afgelopen jaar heeft het kabinet de IBO Flexibiliteit in infrastructurele planning (Kamerstukken II 2016-2017 34 550 A, nr. 5) aan de Tweede Kamer verzonden. In de kabinetsreactie heeft het kabinet de behoefte aan flexibilisering in het Infrastructuurfonds en Deltafonds en opgave gericht werken in het MIRT onderschreven. Eén van de aangekondigde verbeteringen is de introductie van een flexnorm, waarmee het inzicht in de meerjarige hardheid van de bestuurlijke afspraken wordt aangescherpt.

In de begroting 2018 wordt een eerste stap genomen om de flexnorm toe te passen in de begroting. De flexnorm is een percentage dat aangeeft welk aandeel van de aanlegbudgetten (inclusief investeringsruimte) naar mening van het kabinet flexibel is om bij nieuwe planvorming te betrekking. Het betreft de ruimte binnen de begroting waar nog geen definitieve oplossing is bepaald en gekozen kan worden voor een alternatieve aanwending of oplossing.

Overigens geldt ook dat waar wél bestuurlijke afspraken zijn gemaakt, maar er nog geen juridische verplichtingen zijn aangegaan, de budgetten nog altijd onverminderd door de Tweede Kamer te amenderen zijn.

Met de introductie van de flexnorm komen de termen bestemd, gebonden en verplicht die tot op heden werden gehanteerd om een indicatie te geven van de hardheid van de bestuurlijke afspraken in de huidige memorie van toelichting te vervallen. In de kabinetsreactie bij het IBO is aangeven dat naar mening van het kabinet dit onderscheid niet in voldoende mate scherpte aanbracht in de hardheid van de onderliggende bestuurlijke afspraken.

In onderstaande tabel is weergegeven welke budgetten in de begroting 2018 conform hierboven geschetste flexnorm flexibel zijn om bij nieuwe planvorming te betrekken.

Art. ond.

Omschrijving

Budgetten t/m 2031 (€ mln.)

12.03.02

Gebiedsprogramma’s

600

12.07

Investeringsruimte Wegen

663

13.08

Investeringsruimte Spoor

1.050

15.07

Investeringsruimte Hoofdvaarwegen

150

18.11

Generieke investeringsruimte

2.642

18.17

Verkenningen Nieuwe Stijl

0

Totaal

5.105

Als percentage van de aanlegbudgetten (inclusief investeringsruimte)

12%

U wordt middels een brief apart geïnformeerd over de vervolgstappen die ik voornemens ben om de flexnorm beter te verankeren middels een nieuw artikel. Zoals aangekondigd in de kabinetsreactie op het IBO «flexibiliteit in infrastructurele planning» zullen vanaf de begroting 2018 alle nieuwe verkenningen op een algemeen begrotingsartikel worden opgenomen. Hiervoor is bij deze begroting het artikelonderdeel 18.17 (verkenningen nieuwe stijl) aangemaakt. Er zijn nog geen nieuwe verkenningen gestart.

• 3. 

  PRODUCTARTIKELEN

Artikel 12 Hoofdwegennet

Op dit artikel worden de producten op het gebied van rijkswegen verantwoord. Dit betreft de onderdelen verkeersmanagement, beheer, onderhoud en vervanging, aanleg, geïntegreerde contractvormen/PPS, netwerkgebonden kosten en de investeringsruimte. Deze producten zijn gerelateerd aan de beleidsdoelen en -instrumenten zoals beschreven in beleidsartikel 14 Wegen en Verkeersveiligheid op de begroting Hoofdstuk XII.

Budgettaire gevolgen van de uitvoering van art. 12 Hoofdwegennet (bedragen x € 1.000)

2016

2017

2018

2019

2020

2021

2022

Verplichtingen

2.998.493

3.228.362

3.255.485

3.002.954

3.206.961

2.072.912

2.096.079

Uitgaven

2.089.020

2.291.583

2.575.982

2.554.581

2.707.385

2.806.046

2.973.869

Waarvan juridisch verplicht:

91%

12.01 Verkeersmanagement

10.502

3.680

3.680

3.681

3.680

3.677

3.674

• - 

  Waarvan bijdrage aan agentschap RWS

10.502

3.680

3.680

3.681

3.680

3.677

3.674

12.02 Beheer, onderhoud en vervanging

636.513

614.375

645.593

637.675

529.783

629.827

587.072

12.02.01 Beheer en onderhoud

512.618

543.123

576.208

525.938

457.546

529.706

424.364

• - 

  Waarvan bijdrage aan agentschap RWS

512.618

543.124

576.208

525.938

457.546

529.706

424.364

12.02.04 Vervanging

123.895

71.252

69.385

111.737

72.237

100.121

162.708

12.03 Aanleg

528.355

493.322

781.590

905.105

1.160.531

1.215.916

1.472.204

12.03.01 Realisatie

475.612

439.118

545.870

643.308

932.433

889.322

870.841

• - 

  Waarvan bijdrage aan agentschap RWS

36.012

30.750

30.616

20.337

10.128

11.715

0

12.03.02 Verkenningen en planuitwerkingen

52.743

54.204

235.720

261.797

228.098

326.594

601.363

• - 

  Waarvan bijdrage aan agentschap RWS

13.950

10.801

12.407

13.117

11.792

13.045

13.045

12.04 Geïntegreerde contractvormen/PPS

333.509

618.921

581.030

455.632

460.687

410.514

397.500

12.06 Netwerkgebonden kosten HWN

580.141

561.285

564.089

552.488

552.704

546.112

513.419

12.06.01 Apparaatskosten RWS

459.269

452.682

447.350

440.173

439.605

430.093

414.741

• - 

  Waarvan bijdrage aan agentschap RWS

459.269

452.682

447.350

440.173

439.605

430.093

414.741

12.06.02 Overige netwerkgebonden kosten

120.872

108.603

116.739

112.315

113.099

116.019

98.678

• - 

  Waarvan bijdrage aan agentschap RWS

105.072

94.703

110.739

103.715

104.499

107.419

90.178

12.07 Investeringsruimte

0

0

0

0

0

0

0

12.09 Ontvangsten

71.523

146.189

90.402

55.343

90.501

148.914

133.540

12.09.01 Ontvangsten

71.523

146.189

90.402

55.343

90.501

148.914

111.254

12.09.02 Tolopgave

0

0

0

0

0

0

22.286

Budgetflexibiliteit

Met uitzondering van verkenning en planuitwerking, zijn de budgetten in 2018 juridisch verplicht op de peildatum 1 januari 2018.

Onderstaand zijn de beschikbare budgetten tot en met 2031 per jaar gepresenteerd op het niveau van artikelonderdeel. In de verdiepingsbijlage bij de begroting zijn de mutaties op hetzelfde detailniveau toegelicht voor de periode tot en met 2031.

Bedragen x € 1.000

2017

2018

2019

2020

2021

2022

2023

2024

12

Hoofdwegennet

Uitgaven

2.291.583

2.575.982

2.554.581

2.707.385

2.806.046

2.973.869

3.232.836

3.068.026

12.01

Verkeersmanagement

3.680

3.680

3.681

3.680

3.677

3.674

3.673

3.672

12.02

Beheer, onderhoud en vervanging

614.375

645.593

637.675

529.783

629.827

587.072

590.282

619.225

12.03

Aanleg

493.322

781.590

905.105

1.160.531

1.215.916

1.472.204

1.755.537

1.577.124

12.04

Geïntegreerde contractvormen/PPS

618.921

581.030

455.632

460.687

410.514

397.500

367.071

360.979

12.06

Netwerkgebonden kosten HWN

561.285

564.089

552.488

552.704

546.112

513.419

516.273

507.026

12.07

Investeringsruimte

0

0

0

0

0

0

0

0

12.09

Ontvangsten

Ontvangsten

146.189

90.402

55.343

90.501

148.914

133.540

57.345

63.078

Overige ontvangsten

146.189

90.402

55.343

90.501

148.914

111.254

14.811

20.544

Tolopgave

0

0

0

0

0

22.286

42.534

42.534

(vervolg) Bedragen x € 1.000

2025

2026

2027

2028

2029

2030

2031

2017-2031

12

Hoofdwegennet

Uitgaven

2.905.881

2.573.002

2.369.334

2.404.074

2.132.329

2.087.318

1.360.828

38.043.074

12.01

Verkeersmanagement

3.670

3.670

3.670

3.678

3.678

3.678

3.678

55.139

12.02

Beheer, onderhoud en vervanging

644.537

644.537

745.454

753.749

763.863

801.146

470.947

9.678.065

12.03

Aanleg

1.385.881

1.039.565

777.286

576.803

217.083

545.000

35.677

13.938.624

12.04

Geïntegreerde contractvormen/PPS

363.972

376.467

334.809

323.776

393.981

24.997

334.074

5.804.410

12.06

Netwerkgebonden kosten HWN

507.821

508.763

508.115

516.452

516.452

516.452

516.452

7.903.903

12.07

Investeringsruimte

0

0

0

229.616

237.272

196.045

0

662.933

12.09

Ontvangsten

Ontvangsten

43.034

43.130

43.034

47.234

42.534

42.534

46.733

1.093.545

Overige ontvangsten

500

596

500

4.700

0

0

0

684.254

Tolopgave

42.534

42.534

42.534

42.534

42.534

42.534

46.733

409.291

12.01 Verkeersmanagement

Motivering

Met verkeersmanagement streeft IenM naar een optimaal en veilig gebruik van de beschikbare weginfrastructuur en het bereiken van een voorspelbare en betrouwbare reistijd van deur tot deur. Daarmee worden de bereikbaarheid en verkeersveiligheid in Nederland, binnen de randvoorwaarden van duurzaamheid, bevorderd.

Verkeersmanagement

Producten

De uitgaven voor verkeersmanagement betreffen onder andere de inzet van weginspecteurs binnen de volgende maatregelcategorieën:

• - 

  • • 

    Verkeersgeleiding bij grote drukte, inclusief grootschalige evenementen en crisissituaties zoals bij een weeralarm.

• - 

  • • 

    Hulpverlening, bevorderen doorstroming en informatievoorziening bij pech en ongevallen (incidentmanagement).

• - 

  • • 

    Maatregelen ter bevordering van gedisciplineerd en sociaal weggedrag, bijvoorbeeld ter voorkoming van bumperkleven en het negeren van rode kruizen.

• - 

  • • 

    Voorlichting over rijkswegen, zoals voorlichting over de gevolgen van wegwerkzaamheden

De meeste van deze maatregelen zijn ingezet vanuit vijf regionale verkeerscentrales en een landelijke verkeerscentrale. Hierbij wordt het rijkswegennet in samenhang met het regionale wegennet beschouwd door toepassing van gebiedsgericht verkeersmanagement waarbij wordt ingezet op regionale samenwerking.

Dit heeft ook vorm gekregen in het lopende programma Beter Benutten Vervolg. Hierin wordt samen met andere infrabeheerders, vervoersorganisaties en bedrijfsleven gewerkt aan regionale maatregelen om bestaande weg-, vaarweg-, spoor- en OV-verbindingen beter te benutten en daardoor de regionale bereikbaarheid te verbeteren. Ook wordt hierin - onder de noemer Talking Traffic - gewerkt aan innovatieve, private diensten aan weggebruikers, die in het verlengde liggen van het publieke verkeersmanagement.

Daarnaast wordt ook in 2018 uitvoering gegeven aan meerdere, deels internationale Intelligente Transport Systemen (ITS)-projecten, zoals de ITS-corridor Rotterdam-Frankfurt-Wenen, met als doel coöperatieve diensten te ontwikkelen en te realiseren. Deze diensten zijn gebaseerd op draadloze communicatie tussen voertuigen en wegkantsystemen. Daarbij gaat het concreet om het waarschuwen bij wegwerkzaamheden en het verzamelen van data uit voertuigen ten behoeve van meer veiligheid voor weggebruikers en wegwerkers. Ook de Praktijkproef Amsterdam draagt bij aan de vernieuwing van verkeersmanagement.

Sinds 1 januari 2014 werkt het uitvoeringsprogramma Connecting Mobility als katalysator aan de realisatie van de Routekaart Beter Geïnformeerd Op Weg (looptijd t/m 2023). In eerste instantie is Connecting Mobility gestart met een driejarenplan dat eind 2016 is afgelopen. Medio 2016 is Connecting Mobility en het proces rond de Routekaart geëvalueerd. De conclusies daaruit worden meegenomen bij het vervolg. Meer informatie over het programma is te vinden op www.connectingmobility.nl.

De activiteiten die door Rijkswaterstaat (RWS) centraal worden uitgevoerd, worden gefinancierd uit het budget voor netwerkgebonden kosten. De verdeling naar onder meer Verkeersmanagement en Beheer en Onderhoud is extracomptabel inzichtelijk gemaakt in bijlage 4 Instandhouding bij deze begroting.

Meetbare gegevens

Specificatie bedieningsareaal

Areaalomschrijving

Eenheid

2016

2017

2018

Verkeerssignalering

km op rijbaan

2.716

2.728

2.728

Verkeerscentrales

aantal

6

6

6

Spits- en plusstroken

km

324

321

310

Toelichting

De verkeerssignalering zal in 2017 met name toenemen ten gevolge van de SAA projecten «A1/A6 Diemen - Almere Havendreef» en «A9 Holendrecht Diemen (Gaasperdammerweg)». De afname van de spitsstroken is voornamelijk het gevolg van het vervallen van spits- / plusstroken door wegverbredingen: in 2017 ten gevolge van «A9 Omlegging Badhoevedorp» en in 2018 tussen Twello en Deventer bij de start van «A1 Apeldoorn - Azelo».

Indicator verkeersmanagement

realisatie 2015

realisatie 2016

streefwaarde 2017

streefwaarde 2018

Levering verkeersgegevens: op alle bemeten wegvakken wordt betrouwbare reis en route-informatie ingewonnen en tijdig geleverd aan de serviceproviders (1)

• a. 

  beschikbaarheid data voor derden: % van de RWS-meetlocaties dat goed functioneert

94%

93%

90%

90%

• b. 

  actualiteit data voor derden: % van de gegevens van een meetminuut, dat binnen 75 sec. daarna door RWS wordt geleverd aan NDW

98%

98%

90%

95%

Toelichting:

De indicator kent twee aspecten, namelijk de mate van beschikbaarheid van de RWS meetlocaties en de mate waarin meetgegevens tijdig (binnen 75 seconden) verstuurd zijn naar de Nationale Databank Wegverkeergegevens (NDW). Tot en met 2017 werden beide aspecten hier in één gemiddelde waarde gecombineerd gerapporteerd. Vanaf 2018 worden beide aspecten afzonderlijk gerapporteerd.

Ad 1:

Tot en met 2017 is een streefwaarde van 90% gehanteerd voor de PIN «actualiteit data voor derden». In het kader van de nieuwe meerjarige prestatieafspraken (2018 - 2021) tussen de directoraten-generaal en Rijkswaterstaat over het Beheer en Onderhoud, is ervoor gekozen om met ingang van het jaar 2018 een hogere streefwaarde te hanteren (95%), die beter aansluit bij de beleidsdoelstellingen met betrekking tot de informatievoorziening over het hoofdwegennet.

12.02 Beheer, onderhoud en vervanging

Motivering

Het rijkswegennet en de onmiddellijke omgeving daarvan in een dusdanige staat houden dat het vervullen van de primaire functie gewaarborgd is: het faciliteren van vlot, veilig en comfortabel vervoer van personen en goederen, onder de randvoorwaarde van een kwalitatief hoogwaardig milieu. Daarbij wordt onderscheid gemaakt tussen regulier beheer en onderhoud enerzijds en vervangingen en renovaties anderzijds.

Producten

Het regulier beheer en onderhoud van rijkswegen omvat maatregelen aan verhardingen, kunstwerken (zoals bruggen, tunnels en viaducten), verkeersvoorzieningen, landschap en milieu en voorzieningen voor verkeersmanagement (zoals signalering en verkeerscentrales).

Vervanging en renovatie (VenR) betreft het tijdig programmeren en nemen van maatregelen aan kunstwerken en wegen, waarbij regulier beheer en onderhoud niet meer voldoende is. Voornamelijk in de eerste helft en vanaf de jaren 60 van de vorige eeuw zijn veel kunstwerken gerealiseerd die, mede door het intensieve gebruik, nu of in de komende decennia het moment van einde levensduur naderen. Op basis van onderzoek wordt een analyse gemaakt voor welke kunstwerken wanneer vervanging of renovatie aan de orde is.

In bijlage 4 «Instandhouding» van deze begroting wordt uitgebreid ingegaan op de werking van de instandhouding van de netwerken die onder verantwoordelijkheid van het Ministerie van Infrastructuur en Milieu vallen.

12.02.01 Beheer en Onderhoud

Voor het gebruik van het wegennet zet IenM in op een optimale beschikbaarheid, betrouwbaarheid en veiligheid over de levenscyclus van de infrastructuur van wegen, bruggen, viaducten, tunnels, aquaducten, matrixborden, verkeerscentrales en verkeersvoorzieningen. Daarbij gelden de eisen ten aanzien van het landschap en het milieu rond de rijkswegen als randvoorwaarden. Zowel het preventief als het correctief onderhoud vallen onder het beheer en onderhoud.

De uitgaven voor het beheer en onderhoud bestaan hoofdzakelijk uit:

• - 

  • • 

    Uitgaven voor onderhoud van verhardingen waaronder het herstel van vorstschade en het zoveel mogelijk voorkomen daarvan.

• - 

  • • 

    Uitgaven voor onderhoud van kunstwerken.

• - 

  • • 

    Uitgaven voor onderhoud aan DVM-systemen zoals matrixborden, informatiepanelen en verkeerscentrales.

• - 

  • • 

    Klein variabel en vast onderhoud aan verkeersvoorzieningen, zoals onderhoud aan bermen, geleiderail, bewegwijzering, geluidsschermen en verlichting.

• - 

  • • 

    Uitgaven voor geluidmaatregelen (landschap en milieu) als gevolg van naleving van geluidproductieplafonds voor zover geen onderdeel van een aanlegproject.

Meetbare gegevens

In onderstaande figuur is een verdeling gegeven van de beheer- en onderhoudskosten voor verhardingen, kunstwerken (bruggen en viaducten), DVM, verkeersvoorzieningen, landschap en milieu. Deze percentages zijn gebaseerd op een langjarig gemiddelde.

Areaal rijkswegen

Eenheid

2016

2017

2018

Rijbaanlengte

Hoofdrijbaan

km

5.803

5.805

5.842

Rijbaanlengte

Verbindingswegen en op- en afritten

km

1.650

1.661

1.678

Areaal asfalt

Hoofdrijbaan

km²

76

76

77

Areaal asfalt

Verbindingswegen en op- en afritten

km²

14

14

14

Groen areaal

km²

182

182

182

Toelichting:

De toename van hoofdrijbaanlengte wordt voornamelijk veroorzaakt door de nieuwe N18 Varsseveld - Enschede en N35 Zwolle - Wijthmen. De toename van de lengte van verbindingswegen en op- en afritten is de resultante van met name wijzigingen in de verbindingswegen in de SAA projecten «A1/A6 Diemen - Almere Havendreef» en A9 Holendrecht Diemen (Gaasperdammerweg) in 2017 en de nieuwe aansluitingen op N18 Varsseveld - Enschede in 2018. De toename van het rijbaanoppervlak wordt voornamelijk veroorzaakt door de verbreding van A27/A1 Utrecht Noord - Eemnes - Bunschoten, de nieuwe N18 Varsseveld - Enschede en de N35 Zwolle Wijthmen. Het groen areaal is in 2016 vastgesteld op 182 km². Het groen areaal betreft voornamelijk bermen en sloten langs de rijkswegen.

Omvang Areaal

Areaal

Eenheid

Omvang 2018

Budget

x € 1.000

2018

Beheer, onderhoud en ontwikkeling

Oppervlakte wegdek¹

km²

91

545.870

Noot ¹

Exclusief verzorgingsbanen

Indicatoren Beheer en Onderhoud

eenheid

realisatie 2015

realisatie 2016

streefwaarde 2017

streefwaarde 2018

Files door Werk in Uitvoering, als gevolg van aanleg en gepland onderhoud (1):

• - 

  t/m 2017: De verhouding verstoringen door aanleg, beheer en onderhoud ten opzichte van totale verstoringen (in km. min).

• - 

  vanaf 2018: Files door Werk in Uitvoering, als gevolg van aanleg en gepland onderhoud (in voertuigverliesuren)

%

%

4%

-

3%

-

10%

-

-

10%

Technische Beschikbaarheid (2):

deel van lengte en tijd (%) dat de weg veilig beschikbaar is, zonder dat rij- of vluchtstroken zijn afgesloten als gevolg van aanlegwerkzaamheden, onderhoudswerkzaamheden of falen van areaal.

%

98%

99%

90%

90%

Veiligheid:

• a. 

  voldoen aan norm voor verhardingen (stroefheid en spoorvorming)

%

99,9%

99,8%

99,9%

99,7%

• b. 

  voldoen aan norm gladheidbestrijding (binnen 2 uur preventief strooien).

%

99%

99%

95%

95%

Ad 1:

In het kader van de nieuwe prestatieafspraken, vanaf 2018, is gekozen voor indicatoren die beter aansluiten bij de beleidsdoelstellingen met betrekking tot de beschikbaarheid en betrouwbaarheid van het hoofdwegennet:

• - 

  • • 

    De indicator uit de voorgaande begrotingen wordt tot en met 2017 uitgedrukt in een percentage van de totale «filezwaarte» (eenheid kilometerminuten). Bij deze definitie wordt alleen gekeken over welke lengte de snelheid lager is dan 50 km/uur, zonder rekening te houden met de snelheid in de file, het aantal voertuigen, het aantal rijstroken.

• - 

  • • 

    Vanaf 2018 wordt deze indicator uitgedrukt in een percentage van het totale «reistijdverlies» (eenheid voertuigverliesuren). Deze wordt berekend op basis van de gereden snelheid ten opzichte van de normsnelheid (100 km/uur), de hoeveelheid verkeer per rijstrook, het aantal rijstroken en de lengte waarover langzamer gereden wordt. Wanneer de snelheid daalt, neemt het reistijdverlies toe. Wanneer de hoeveelheid langzaam rijdend verkeer toeneemt, neemt ook het reistijdverlies toe. Opgeteld geeft dit de extra reistijd die de weggebruikers gezamenlijk ondervinden door files, ten opzichte van de reistijd bij een normsnelheid van 100 km/uur.

Ad 2:

De indicator kent twee aspecten, namelijk in hoeverre de verhardingen voldoen aan de norm en mate waarin wordt voldaan aan de norm voor preventief strooien. Tot en met 2017 werden beide aspecten hier in één waarde gecombineerd gerapporteerd. Vanaf 2018 worden beide aspecten afzonderlijk gerapporteerd. Bij de nieuwe prestatieafspraken, vanaf 2018, is er in overleg tussen Beleid en RWS, voor gekozen de norm van «Stroefheid en spoorvorming» (onderdeel a) aan te passen van 99,9 naar 99,7%. Dit voorkomt het onnodig vroeg uitvoeren van preventief onderhoud.

12.02.04 Vervanging

Het is van belang dat de veiligheid en de beschikbaarheid van het hoofdwegennet in stand worden gehouden tegen de achtergrond van een beperkte technische levensduur van kunstwerken. Het einde van de levensduur kan ontstaan door de ouderdom van het kunstwerk of door intensiever gebruik dan bij het ontwerp is voorzien. Door de intensieve aanleg in de eerste helft en voornamelijk ook vanaf de jaren 60 van de vorige eeuw valt te verwachten dat deze problematiek geleidelijk toeneemt.

Op dit artikel staat het merendeel van de beschikbare budgetten voor Vervanging en Renovatie van het Hoofdwegennet. Op begrotingsartikel 18 staan de VenR middelen voor 2031, die nog moeten worden toebedeeld. In het MIRT Overzicht¹ worden onderliggende projecten inzichtelijk gemaakt. RWS bekijkt via inspecties waar maatregelen nodig zijn. Voor een zichtperiode van ongeveer 7 jaar is dit vooruit te plannen in concrete projecten. Voor de periode daarna zijn budgetten beschikbaar, maar wordt de invulling van het programma in latere jaren concreet.

Deze werkwijze staat verder toegelicht in bijlage 4 Instandhouding.

12.03 Aanleg

Motivering

Door middel van voorbereiding en uitvoering van infrastructuurprojecten wordt bereikt dat de noodzakelijke capaciteit beschikbaar is en komt, met als doel om de verwachte verkeersgroei te faciliteren en een betrouwbaar netwerk te realiseren met voorspelbare reistijden. Daarbij wordt rekening gehouden met de kaders van veiligheid en leefbaarheid.

12.03.01 Realisatie

Mijlpalen Realisatieprojecten

Producten

In 2018 wil IenM de volgende mijlpalen realiseren:

Mijlpaal

Project

Openstelling

A1/A6 deeltraject Schiphol Amsterdam Almere

N18 Varsseveld - Enschede

N35 Zwolle Wijthem

A27/A1 Utrecht Noord - knpt. Eemnes - Bunschoten

Start realisatie

A4 Vlietland - N14 (onderdeel van de realisatie Rijnlandroute)

A1 Apeldoorn Azelo

A15 Papendrecht Sliedrecht

Overige maatregelen

Meer Veilig

In het servicepakket Meer Veilig wordt gewerkt aan het realiseren van kosteneffectieve maatregelen waarmee locaties met een relatief hoog veiligheidsrisico worden aangepakt. Concrete voorbeelden van maatregelen zijn het obstakelvrij maken van bermen, het aanleggen van een rotonde, plaatsen van geleiderail of het aanpassen van de belijning. Van het servicepakket Meer Veilig zijn inmiddels 21 maatregelen gerealiseerd. Voor 2017 en verder staan nog 50 projecten gepland. Hiervan staan er 19 gepland voor 2017 en 27 voor 2018. Twee projecten zijn doorgeschoven naar 2019 en twee naar 2020.

De Tweede Kamer is op 14 oktober 2016 geïnformeerd² over een reservering ad € 30 miljoen voor een vervolgaanpak Meer Veilig. De focus hiervan zal komen te liggen op het voorkomen van eenzijdige ongevallen door de bermen veiliger te maken.

Maatregelpakket Verzorgingsplaatsen

Dit pakket is gericht op het oplossen van de meest acute kwantitatieve en kwalitatieve knelpunten op verzorgingsplaatsen langs (inter-)nationale vrachtcorridors. Binnen dit pakket worden landelijk ruim 300 extra parkeerplaatsen voor vrachtwagens gecreëerd en zijn nog eens ruim 400 parkeerplaatsen meerjarig gehuurd. Daarnaast wordt ingezet op een structurele kwaliteitsverbetering van naar verwachting 35 tot 40 verzorgingsplaatsen. Het totaal hiervoor beschikbare budget bedraagt € 25 miljoen. In 2017 en 2018 zal naar verwachting de laatste tranche aan maatregelen worden uitgevoerd. In Limburg zal Grensemplacement Venlo-Zuid worden gerenoveerd. In de provincie Zuid-Holland wordt langs de A4, A12 en A15 de capaciteit met in totaal circa 60 parkeerplaatsen uitgebreid. In de provincie Noord-Brabant wordt vanaf 2018 op zeven verzorgingsplaatsen de kwaliteit verbeterd en wordt capaciteit uitgebreid.

Meer Kwaliteit Leefomgeving

Dit pakket betreft het Meerjarenprogramma Ontsnippering (MJPO). De geplande werkzaamheden binnen het MJPO lopen door tot en met 2018. Een voorbeeld van een ontsnipperingsmaatregel is het plaatsen van een ecoduct of een wildtunnel onder de (spoor)weg door. Hierdoor kunnen dieren zich weer bewegen tussen twee natuurgebieden die gescheiden zijn geraakt (versnipperd) door de aanleg van Rijksinfrastructuur.

In de periode 2016-2018 wordt gewerkt aan de voorbereiding en uitvoering van de laatste tranche maatregelen. Op dit moment zijn ecoduct Maanschoten en een naastgelegen grote faunatunnel in uitvoering, wordt deze zomer een pakket aan kleinere faunavoorzieningen opgeleverd en worden o.a. verdere voorbereidingen getroffen voor ecoducten Duinpoort (nabij Zandvoort), de Groene Schakel (nabij Hilversum) en De Mortelen (nabij Boxtel).

Informatie over het programma, zoals de maatregelen, zijn ook te vinden op de website van het MJPO³.

Belangrijkste (budgettaire) aanpassingen

• - 

  • • 

    A1/A6/A9 Schiphol-Amsterdam-Almere: De afname van € 231 miljoen komt voort uit de overheveling van het aanleg budget A6 Almere naar het DBFM artikel 12.04 (- € 232 miljoen), alsmede door de indexering naar prijspeil 2017 (+ € 7 miljoen) en een overheveling naar de A9 Gaasperdammerweg (- € 6 miljoen).

• - 

  • • 

    A9 Badhoevedorp: De afname betreft de lagere bijdrage van de gemeente Haarlemmermeer (- € 14 miljoen) vanwege een aanbestedingsmeevaller en de indexering naar prijspeil 2017 (+ € 1 miljoen).

• - 

  • • 

    A28 Knooppunt Hoevelaken: De toename van € 20 miljoen komt voort uit de scope aanpassing voor onder andere de aanleg van een fietstunnel en de indexering naar prijspeil 2017 (€ 8 miljoen).

• - 

  • • 

    A1 Bunschoten - Knooppunt Hoevelaken: De afname van het totaal budget van € 4 miljoen betreft de verwerking van de aanbestedingsmeevaller.

• - 

  • • 

    A4 Vlietland/N14: De toename van het projectbudget van € 2 miljoen betreft het meenemen van werkzaamheden in het kader van Beheer en Onderhoud tijdens de aanlegfase.

• - 

  • • 

    N61 Hoek-Schoondijke: De afname van het projectbudget met € 8 miljoen komt als gevolg van de verwerking van de aanbestedingsmeevaller.

• - 

  • • 

    A16 Rotterdam: Het project A16 Rotterdam is overgegaan van de planuitwerkingsfase naar de realisatiefase.

• - 

  • • 

    Het veiligheidsprogramma AKOE (Aanpak Kritische Ontwerp Elementen), onderdeel van Programma 130 km, kent een overschot van € 12 miljoen. Dit overschot is overgeheveld naar het programma Meer Veilig. Binnen dit programma wordt door de aanpak van risicolocaties direct bijgedragen aan het verbeteren van de verkeersveiligheid.

Projectoverzicht behorende bij 12.03.01: Realisatieprogramma Hoofdwegennet (bedragen x € 1 mln.)

Totaal

Budget

Openstelling

Projectomschrijving

huidig

vorig

t/m 2016

2017

2018

2019

2020

2021

2022

later

huidig

vorig

Projecten Nationaal

Kleine projecten / Afronding projecten

53

60

5

10

2

7

29

nvt

nvt

Programma 130 km

44

56

34

2

1

1

1

5

-

-

Programma aansluitingen

114

113

33

10

38

17

16

nvt

nvt

Quick Wins Wegen

12

12

11

1

0

-

-

ZSM 1+2 (spoedwet wegverbreding)

1.544

1.543

1.471

5

3

2

63

2016

2016

Projecten Noordwest-Nederland

A10 Amsterdam praktijkproef FES

51

51

28

5

8

10

2018

2018

A1/A6/A9 Schiphol-Amsterdam-Almere

1.356

1.587

665

56

66

101

59

124

20

265

2024-2026

2024-2026

A9 Badhoevedorp

327

340

223

18

8

10

18

50

2017

2018

A2 Holendrecht - Oudenrijn

1.216

1.216

1.205

3

0

8

2012

2012

A28 Utrecht - Amersfoort

202

202

194

1

0

7

2013

2013

A28 Knooppunt Hoevelaken

763

743

51

27

31

38

107

180

109

220

2023-2025

2023-2025

A1 Bunschoten - Knooppunt Hoevelaken

20

24

19

1

0

2015

2015

N50 Ens-Emmeloord

20

20

19

1

2016

2016

A7/A8 Purmerend - Zaandam - Coenplein

21

21

20

1

0

2015

2015

A10 Knooppunten De Nieuwe Meer en Amstel (Zuidas)

301

297

3

13

26

51

59

57

53

39

2028

2028

Projecten Zuidwest-Nederland

A24 Blankenburgtunnel (excl. tolopgave)

782

774

25

37

86

229

257

124

23

1

2022-2024

2022-2024

A4 Burgerveen - Leiden

548

547

538

3

7

2015

2015

A4/A44 Rijnlandroute

558

552

30

42

102

122

163

51

35

13

Regio

Regio

A4 Delft - Schiedam

659

658

630

2

10

3

3

3

3

5

2015

2015

A4 Vlietland / N14

16

14

6

10

2020-2022

Regio

N57/N59 EuroRAP (verkeersveiligheid)

11

11

0

0

5

5

1

2020

2020

N61 Hoek-Schoondijke

111

119

107

1

3

2015

2015

A16 Rotterdam

984

25

22

57

26

80

156

308

309

Projecten Zuid-Nederland

A4 Dinteloord - Bergen op Zoom

258

258

256

1

1

2014

2014

A67 Aanpak toerit Someren

6

6

5

0

1

2015

2015

A2 Maasbracht - Geleen, 1^e fase

154

154

154

0

0

2013

2013

A2 Passage Maastricht

679

679

653

3

4

0

19

2016

2016

A76 Aansluiting Nuth

59

59

45

14

Regio

Regio

Projecten Oost-Nederland

A50 Ewijk - Valburg

271

270

265

4

0

2

2017

2017

N35 Combiplan Nijverdal

321

321

316

0

5

2015

2015

N35 Wijthmen - Nijverdal

15

15

0

1

4

6

4

0

1

2018

2018

A1 Apeldoorn Zuid - Beekbergen

32

31

8

17

5

2

2017

2017

N35 Zwolle - Wijthmen

48

48

8

16

7

3

1

3

10

2018

2018

Projecten Noord-Nederland

N31 Leeuwarden (De Haak)

217

217

215

2

0

2013

2014

A7 Zuidelijke Ringweg Groningen, fase 2

681

674

52

59

87

86

84

80

64

169

2019-2021

2019-2021

Overige maatregelen

Meer kwaliteit leefomgeving

177

176

106

20

20

20

11

Meer veilig

49

37

17

10

10

12

Afrondingen

• - 

  1

• - 

  1

2

Totaal uitvoeringsprogramma

12.680

7.432

388

598

747

918

813

621

1.164

Realisatieuitgaven op IF 12.03.01 mbt planuitwerking

76

100

44

14

1

Programma Realisatie (IF 12.03.01)

464

698

791

932

814

621

1.164

Budget Realisatie (IF 12.03.01)

439

546

643

932

889

871

1.164

Overprogrammering (-)

• - 

  25

• - 

  152

• - 

  148

0

75

250

0

Zoals in de leeswijzer beschreven, is voor projecten in bovenstaande tabel waar mogelijk een digitale verwijzing opgenomen naar de projectbladen in het MIRT Overzicht. Zodra een project is opengesteld, wordt het project in het overzicht «Gerealiseerde projecten» van het MIRT Overzicht opgenomen, waarmee het projectblad komt te vervallen.

12.03.02 Verkenningen en Planuitwerkingen

Belangrijkste (budgettaire) aanpassingen

• - 

  • • 

    Beter Benutten: Vanuit het programma Beter Benutten zijn overboekingen gedaan naar decentrale overheden voor de uitvoering van de maatregelen die in het programma zijn vastgelegd.

• - 

  • • 

    Kosten voorbereiding tol: De kosten voor de voorbereiding van de tijdelijke tolheffing zijn geraamd op artikel 12.03.02. Deze uitgaven worden gefinancierd uit de tolontvangsten. Zie ook bijlage 7 Tol.

• - 

  • • 

    De reserveringen voor Life Cycle Costs (LCC) zijn geactualiseerd door de verlenging van het Infrastructuurfonds van 2028 naar 2031. Daarnaast zijn de verschillende Beheer en Onderhoudsreserveringen en nalevingskosten SWUNG verzameld onder de reserveringen voor LCC. Het grootste deel van de nalevingskosten SWUNG is meegenomen in de beheer en onderhoudsperiode 2018 tot en met 2021 op artikelonderdeel 12.02.

• - 

  • • 

    Vervolgprogramma Meer Veilig: In de MIRT brief van het najaar 2016 is aangegeven dat er € 30 miljoen is gereserveerd vanuit de investeringsruimte Wegen voor het Vervolgprogramma Meer Veilig.

• - 

  • • 

    Landzijdige Bereikbaarheid Lelystad Airport: In het najaar van 2016 is tevens besloten om vanuit de investeringsruimte Wegen middelen toe te voegen aan het taakstellend budget voor de verbreding van de A6 Almere - Lelystad (€ 15 miljoen). Daarnaast is voor deze aansluiting reeds € 6,6 miljoen gestort in het Provinciefonds. Daarbij zijn de budgetten gesplitst weergegeven voor de verbreding van de A6 (€ 51 miljoen) en de aansluiting op de A6 (€ 13 miljoen).

• - 

  • • 

    A15 Papendrecht - Sliedrecht: Bij de bestuurlijke overleggen MIRT in het najaar 2016 is afgesproken om de scope van het project A15 Papendrecht - Sliedrecht te verruimen. In de eerste fase van de planuitwerking A15 Papendrecht - Sliedrecht is gebleken dat de nulvariant niet maakbaar is. Hiervoor is extra budget ter beschikking gesteld door IenM en de betrokken partijen.

• - 

  • • 

    A20 Nieuwerkerk a/d IJssel - Gouda: Het project is nieuw opgenomen nadat de startbeslissing is genomen.

• - 

  • • 

    A4 Leiden: In de MIRT brief van het najaar 2016 is aangegeven dat er € 50 miljoen is gereserveerd vanuit de investeringsruimte Wegen voor het project A4 Leiden.

• - 

  • • 

    A16 Rotterdam: Het project A16 Rotterdam is overgegaan naar de realisatiefase en is opgenomen bij artikel 12.03.01 Realisatie.

• - 

  • • 

    A27 Houten - Hooipolder: Er is aan het project A27 Houten - Hooipolder € 389 miljoen aan budget uit Vervanging en Renovatie (Art. 12.02.04) toegevoegd om drie bruggen binnen het project te vervangen (Kamerstukken II 2016-2017 34 550 A, nr. 57).

• - 

  • • 

    A58 Aansluiting Goes: De bijdrage van het Rijk aan de A58 Aansluiting Goes is gestort in het BTW-compensatiefonds en het gemeentefonds.

• - 

  • • 

    A1/A30 Barneveld: De Tweede Kamer heeft een motie aangenomen om budget te reserveren voor de aanpak van A1/A30 Barneveld (€ 10 miljoen).

• - 

  • • 

    N50 Kampen - Kampen Zuid: De Tweede Kamer heeft een motie aangenomen om uit de investeringsruimte Wegen middelen te reserveren voor de verbreding op de N50 tussen Kampen en Kampen - Zuid (€ 5 miljoen).

• - 

  • • 

    Zoals aangekondigd in de MIRT brief in het najaar van 2016 is er voor de drie gebiedsprogramma’s ieder € 200 miljoen gereserveerd uit de investeringsruimte Wegen (12.07). Dit is voor het Programma bereikbaarheid Amsterdam, Programma bereikbaarheid Rotterdam-Den Haag en goederencorridor Oost.

Projectoverzicht behorende bij 12.03.02: Verkenningen en planuitwerkingen Hoofdwegennet (bedragen x € 1 mln.)

Budget

Planning

Projectomschrijving

huidig

vorig

TB

Openstelling

Realisatieuitgaven op IF12.03.01 mbt planuitwerkingsprojecten

• - 

  234

• - 

  235

nvt

Projecten Nationaal

Beter Benutten

394

398

nvt

Geluidsaneringprogramma - weg

260

260

nvt

Kosten voorbereiding tol

29

0

Lucht - weg (NSL hoofdwegennet)

198

196

nvt

Reserveringen voor LCC

289

267

nvt

Snelfietsroutes

18

18

Tolreservering Blankenburgverbinding en ViA15

108

108

nvt

Vervolgprogramma Meer Veilig

30

0

Bijdrage aan agentschap t.b.v. externe kosten planuitwerkingen

176

178

nvt

Projecten Noordwest-Nederland

A1/A6/A9 Schiphol - Amsterdam - Almere, deeltraject A9 Badhoevedorp - Holendrecht (deel 4)

717

709

2017

2024-2026

A27/A12 Ring Utrecht

1.153

1.141

2017

2024-2026

A7/A8 Corridor Amsterdam-Hoorn

300

300

Landzijdige Bereikbaarheid Lelystad Airport: Verbreding A6

51

49

2020

2021-2023

Landzijdige Bereikbaarheid Lelystad Airport: Aansluiting A6

13

0

Rijksbijdrage aan de Noordelijke Randweg Utrecht

168

166

nvt

Regio

Stedelijke Bereikbaarheid Almere

26

26

nvt

nvt

Projecten Zuidwest-Nederland

A15 Papendrecht - Sliedrecht

15

11

2018

2018-2020

A20 Nieuwerkerk a/d IJssel - Gouda

175

0

2020

2024-2026

A4 Passage Den Haag

453

448

2019

2026-2028

A4 Leiden

50

0

Rijksbijdrage aan kwaliteitsprogramma Blankenburgverbinding

26

26

nvt

nvt

Projecten Zuid-Nederland

A2 ‘t Vonderen - Kerensheide

265

262

2017

2025-2027

A27 Houten - Hooipolder

1.263

860

2017

2023-2025

A67/A73 Knooppunt Zaarderheiken

5

5

2019

Landzijdige Bereikbaarheid Eindhoven Airport

25

25

nvt

N65 Vught - Haaren

98

97

2023

Programma SmartwayZ.NL: A67 Leenderheide-Zaarderheiken

152

150

2020

Programma SmartwayZ.NL: InnovA58

405

401

2020

2022-2024

Programma SmartwayZ.NL: ITS en Smart Mobility

30

30

nvt

nvt

Projecten Oost-Nederland

A1 Apeldoorn - Azelo

429

424

2018

Fase 1: 2020-2022

Fase 2: 2026-2028

A1/A30 Barneveld

10

10

A12/A15 Ressen - Oudbroeken (excl. tolopbrengsten) (ViA15)

547

541

2017

2021-2023

N35 Nijverdal - Wierden

105

104

2018

2022-2024

N50 Kampen - Kampen Zuid

5

5

Reservering Terugbetaling voorfinanciering A1 Apeldoorn - Azelo

29

29

nvt

Projecten Noord-Nederland

N33 Zuidbroek-Appingedam

97

96

2019

2021-2023

Overige projecten en reserveringen

148

321

Projecten in voorbereiding

Projecten Nationaal

Studiebudget Verkenningen / MIRT onderzoeken

Projecten Zuidwest-Nederland

Overige projecten in voorbereiding

Gesignaleerde risico’s

Gebiedsprogramma’s

Projecten Noordwest-Nederland

Gebiedsprogramma regio Amsterdam

200

Projecten Zuidwest-Nederland

Gebiedsprogramma Rotterdam - Den Haag

200

Projecten Oost-Nederland

Goederencorridor Oost

200

Totaal programma planuitwerking en verkenning

8.628

Begroting IF 12.03.02

8.628

Zoals in de leeswijzer beschreven, is voor projecten in bovenstaande tabel waar mogelijk een digitale verwijzing opgenomen naar de projectbladen in het MIRT Overzicht. Zodra een project is opengesteld, wordt het project in het overzicht «Gerealiseerde projecten» van het MIRT Overzicht opgenomen, waarmee het projectblad komt te vervallen.

12.04 Geïntegreerde contractvormen/PPS

Motivering

Bij infrastructuurprojecten boven het drempelbedrag van € 60 miljoen en huisvestingsprojecten boven de € 25 miljoen wordt middels een Publiek Private Comparator (PPC) getoetst of een DBFM-contract meerwaarde op kan leveren. Infrastructuurprojecten die via een DBFM (Design, Build, Finance en Maintain) contract worden aanbesteed, hebben als kenmerk dat sprake is van de overdracht van de integrale onderdelen van een bouwproject (ontwerp, bouw, onderhoud en financiering) aan een private opdrachtnemer. In plaats van een product wordt een dienst uitgevraagd, te weten de beschikbaarheid van de infrastructuur. De betaling voor deze dienst vindt plaats aan de hand van de overeengekomen prestatie die wordt afgezet tegen de daadwerkelijk geleverde prestatie, de beschikbaarheid. De beschikbaarheidsvergoeding wordt pas uitgekeerd na oplevering van het project; tijdens de bouw dient de DBFM-opdrachtnemer daarom zelf de financiering te regelen. Omdat het project gefinancierd is door banken en/of institutionele beleggers, is sprake van een sterke druk vanuit de financiers op de opdrachtnemer om de afgesproken prestatie ook te leveren: op tijd en binnen de geraamde kosten. Een lager prestatieniveau leidt tot lagere betalingen, die op hun beurt de terugbetaling van de financiering moeten zekerstellen. In de bouwfase is doorgaans wel sprake van een gedeeltelijke betaling (de partiële beschikbaarheidsvergoeding) als sprake is van de uitbreiding van een bestaande weg die ook tijdens de verbouwing beschikbaar moet blijven voor het wegverkeer. Bij openstelling van de weg wordt overgegaan naar een volledige beschikbaarheidsvergoeding. Het afronden van een aanbesteding resulteert in een meerjarige verplichting van zowel aanleg als ook beheer en onderhoud op het desbetreffende project. Op dit begrotingsartikel bestaat daarmee geen enkele budgetflexibiliteit. Slechts bij onderpresteren van de opdrachtnemer kunnen boetes en kortingen worden aangebracht.

De verplichting aan de DBFM-Opdrachtnemer vervalt aan het einde van de looptijd van het contract waarna het beheer en onderhoud van deze wegvakken terugkomen bij RWS en de bijbehorende budgetten gaan vallen onder het reguliere onderhoudsartikel (artikelonderdeel 12.02 Beheer, Onderhoud en Vervanging). Pas aan het einde van de looptijd kan de definitieve meerwaarde van de PPS-contractvorm worden bepaald en geconcludeerd of binnen het meerjarig budget is gebleven. Het eerste DBFM-contract loopt af in 2022: de N31 Leeuwarden - Drachten.

Inmiddels is duidelijk dat mijlpalen rond tijdige beschikbaarheid bij deze projecten gehaald zijn. Zo zijn in 2016 conform planning voltooiingscertificaten afgegeven voor de A12 Veenendaal - Ede - Grijsoord en de A15 Maasvlakte - Vaanplein. Ook de hoeveelheid meerwerk gedurende de bouwfase is beperkt gebleven. In de DBFM(O)-Voortgangsrapportage 2016-2017 (Kamerstukken 2016-2017 28 753, nr. 43) zijn indicatoren opgenomen om de prestaties van (het contractmanagement van) DBFM te monitoren. Het gaat daarbij om prestatie indicatoren zoals tijdigheid (openstelling van het project), beschikbaarheid, wijzigingen en kortingen. Het kabinet heeft daarbij de ambitie geformuleerd om de KPI’s verder uit te breiden en te ontwikkelen, de komende jaren te monitoren en de trendontwikkeling te analyseren.

In de Voortgangsrapportage is ook aangegeven dat de risicoverdeling in het standaardcontract mogelijk op een aantal punten zal worden bijgesteld ten aanzien van enkele specifieke risico’s, zoals het management van stakeholders, waarmee marktpartijen in het verleden op moeilijkheden stuitten. Eerder was al besloten om niet langer gebruik te maken van lijstrisico’s. Op deze wijze wordt proactief gezocht naar een betere verdeling van de risico’s, waarbij alle betrokkenen hun mogelijkheden inbrengen om risico’s zo veel mogelijk te beperken.

Producten

Bij de projecten N31 Leeuwarden Drachten, A12 Lunetten-Veenendaal, 2^e Coentunnel en N33 Assen-Zuidbroek, A15 Maasvlakte-Vaanplein en A12 Veenendaal - Ede - Grijsoord is sprake van volledige beschikbaarheidsvergoedingen. De looptijd van deze contracten varieert; in onderstaand projectenoverzicht is zichtbaar wanneer de contracten eindigen.

Het afgelopen jaar zijn de aanbestedingen van de A27/A1 Utrecht Noord-Eemnes-Bunschoten, de A6 Almere en de N18 Varsseveld - Enschede afgerond met de Financial Close mijlpaal. De projecten A1/A6 Diemen-Almere Havendreef en de A9 Holendrecht-Diemen (Gaasperdammerweg) verkeren in de bouwfase en kennen een partiële beschikbaarheidsvergoeding. De volledige beschikbaarheidsvergoeding wordt na openstelling betaald.

Het afgelopen jaar zijn verder de aanbestedingen gestart van de projecten A16 Rotterdam en de Blankenburgverbinding. De DBFM-conversie, overheveling van de begrotingsbedragen vanuit de budgetten voor aanleg (artikelonderdeel 12.03) en onderhoud (artikelonderdeel 12.02) naar dit begrotingsartikel, zal plaatsvinden na de «financial close» van deze contracten. Na afloop van het DBFM-contract zal het budget voor Beheer en Onderhoud weer worden toegevoegd aan artikelonderdeel 12.02. Beheer, Onderhoud en Vervanging. Bij verlenging van de periode van het Infrastructuurfonds worden deze budgetten gezien als een doorlopende verplichting.

Voor 2017 en 2018 is voorzien dat de aanbesteding zal starten van de A12/A15 Ressen-Oudbroeken (ViA15) en de A9 Amstelveen.

Belangrijkste (budgettaire) aanpassingen

• - 

  • • 

    Mee- en tegenvallers, ontstaan door verschillen in uitgekeerde indexering en per project contractueel ingepaste indexering, zijn binnen de DBFM-projecten op artikelonderdeel 12.04 budgetneutraal verrekend.

• - 

  • • 

    Aflossing tunnels: Nu het contract voor de laatste keer is aangepast, is de meevaller toegevoegd aan het saldo van mee- en tegenvallers. De meevaller is het gevolg van minder voertuigpassages gedurende de gehele contract periode.

• - 

  • • 

    A1/A6/A9 Schiphol - Amsterdam - Almere (deeltraject A9 Gaasperdammerweg): De toename van € 12 miljoen betreft de indexatie naar prijspeil 2017. Daarnaast is het budget met € 6 miljoen verhoogd als gevolg van onvoorziene kosten om de (geluids)hinder voor de omgeving zoveel mogelijk te beperken tijdens de aanleg van de tunnel.

• - 

  • • 

    A1/A6/A9 Schiphol - Amsterdam - Almere (deeltraject A6 Almere): Het project is in 2017 over gegaan van de realisatiefase naar artikelonderdeel 12.04 Geïntegreerde contractvormen/PPS.

• - 

  • • 

    A27/A1 Utrecht-Eemnes-Bunschoten: Het project is in 2017 overgegaan van de realisatiefase naar artikel 12.04 (Geïntegreerde contractvormen/PPS).

• - 

  • • 

    A59 Rosmalen - Geffen, PPS: In het contract is een rentefluctuatie compensatieregeling opgenomen. De ontwikkeling van de rentestand van de afgelopen jaren heeft geleid tot een overschot en is toegevoegd aan het saldo van mee- en tegenvallers.

• - 

  • • 

    N18 Varsseveld - Enschede: Het project is in 2017 overgegaan van de realisatiefase naar artikelonderdeel 12.04 Geïntegreerde contractvormen/PPS.

Projectoverzicht behorende bij 12.04: Geïntegreerde contractvormen/PPS Hoofdwegennet (bedragen x € 1 mln.)

Totaal

Budget

Openstelling

Eind

Projectomschrijving

huidig

vorig

t/m 2016

2017

2018

2019

2020

2021

2022

later

huidig

vorig

contract

Projecten Noordwest-Nederland

Aflossing tunnels

939

1.239

568

46

47

48

48

48

32

102

-

-

A10 Tweede Coentunnel

2.141

2.223

1.063

54

52

52

52

54

52

762

2013

2013

2037

A1/A6/A9 Schiphol - Amsterdam - Almere (deeltraject A1/A6)

1.774

1.737

146

309

98

68

114

61

59

919

2019

2019

2042

A1/A6/A9 Schiphol - Amsterdam - Almere (deeltraject A9 Gaasperdammerweg)

1.103

1.068

36

19

200

55

57

52

94

590

2021

2021

2038

A1/A6/A9 Schiphol - Amsterdam - Almere (deeltraject A6 Almere)

374

7

9

9

42

59

15

233

2020

-

2040

A12 Lunetten - Veenendaal

669

642

299

25

24

24

24

24

24

225

2012

2012

2033

A27/A1 Utrecht-Eemnes-Bunschoten

349

14

9

10

31

20

16

12

237

2018-2020

2018-2020

2044

Projecten Zuidwest-Nederland

A15 Maasvlakte - Vaanplein

2.111

2.060

1.138

100

84

80

53

53

53

550

2015

2015

2035

Projecten Zuid-Nederland

A59 Rosmalen - Geffen, PPS

277

288

268

1

1

1

1

6

2005

2005

Projecten Oost-Nederland

A12 Ede - Grijsoord

168

166

20

16

10

9

10

10

10

83

2016

2016

2032

N18 Varsseveld - Enschede

446

130

13

26

59

20

9

9

179

2018

2019-2021

2043

Projecten Noord-Nederland

N31 Leeuwarden - Drachten

166

166

125

6

6

6

6

6

6

6

2007

2007

2022

N33 Assen - Zuidbroek

331

350

87

15

14

13

13

13

13

163

2014

2014

2034

Afrondingen

• - 

  1

• - 

  1

1

1

1

Tolgefinancierde uitgaven

NCW

Tolgefinancierde uitgaven A24 Blankenburgtunnel

320

316

529

nvt

nvt

nvt

Tolgefinancierde uitgaven A12/A15 Ressen - Oudbroeken (ViA15)

289

286

18

459

nvt

nvt

nvt

Totaal

11.457

3.893

619

581

456

461

411

398

5.037

Zoals in de leeswijzer beschreven, is voor projecten in bovenstaande tabel waar mogelijk een digitale verwijzing opgenomen naar de projectbladen in het MIRT Overzicht. Zodra een project is opengesteld, wordt het project in het overzicht «Gerealiseerde projecten» van het MIRT Overzicht opgenomen, waarmee het projectblad komt te vervallen. Bij DBFM projecten worden na de openstelling de beschikbaarheidsvergoedingen betaald, waardoor het project wel opgenomen blijft in bovenstaande tabel.

12.06 Netwerkgebonden kosten Hoofdwegennet

Motivering

Op dit artikelonderdeel worden de aan het netwerk te relateren apparaatskosten (inclusief afschrijving en rente) van RWS en de overige netwerkgebonden kosten geraamd. De overige netwerkgebonden kosten komen ten goede aan verkeersmanagement, beheer, onderhoud, vervanging, aanleg en DBFM, en betreffen taken die gecentraliseerd binnen RWS worden opgepakt. Het gaat bij deze zogeheten landelijke taken onder meer om het verzamelen van basisinformatie, onderhouden van ICT systemen, het inspecteren van het areaal en de ontwikkeling van kennis en innovatie. Er is gekozen voor centrale uitvoering met het oog op enerzijds uniformiteit in werkwijze en anderzijds kostenbesparing.

12.07 Investeringsruimte

Motivering

Op dit artikelonderdeel wordt de voor dit artikel beschikbare investeringsruimte tot en met 2031 verantwoord. De investeringsruimte betreft de budgettaire ruimte waarvoor nog geen bestuurlijke of juridische verplichtingen zijn aangegaan. Deze ruimte is onder meer beschikbaar voor risico’s en (toekomstige) ambities.

De in de begroting 2017 opgenomen stand van de beschikbare investeringsruimte tot en met 2030 bedroeg € 1.051 miljoen. Door de hieronder vermelde belangrijkste (budgettaire) aanpassingen bedraagt deze ruimte in de begroting 2018 nu € 663 miljoen tot en met 2031.

• - 

  • • 

    De vrije middelen die zijn ontstaan door de verlenging van het Infrastructuurfonds tot en met 2030 zijn onder andere gereserveerd voor programma bereikbaarheid regio Amsterdam (- € 200 miljoen), programma bereikbaarheid regio Rotterdam - Den Haag (- € 200 miljoen) en goederencorridor Oost (- € 200 miljoen). Daarnaast zijn deze middelen gereserveerd voor vervolgprogramma Meer Veilig (- € 30 miljoen), A4 Leiden (- € 50 miljoen) en A6 Almere -Lelystad (- € 15 miljoen).

• - 

  • • 

    Er zijn door de Tweede Kamer moties aangenomen (Visser c.s. (Kamerstukken II 2016-2017 34 550A, nr. 25). en Hoogland c.s. (Kamerstukken II 2016-2017 34 550A, nr. 40)) waarin de regering wordt verzocht om middelen uit de verlenging van het Infrastructuurfonds te reserveren voor de N50 Kampen - Kampen Zuid (- € 5 miljoen) en voor Kornwerderzand (- € 30 miljoen).

• - 

  • • 

    Voor de aanlegprojecten die in deze begroting van planuitwerking zijn overgegaan naar de realisatiefase, zijn de middelen voor Beheer en Onderhoud door areaalgroei aan artikelonderdeel 12.02 Beheer, onderhoud en vervanging toegevoegd (- € 65 miljoen).

• - 

  • • 

    Bij de bestuurlijke overleggen MIRT in het najaar van 2016 is besloten om voor de A15 Papendrecht - Sliedrecht de scope van het project te verruimen (- € 2,5 miljoen)

• - 

  • • 

    Als gevolg van toegenomen areaal is meer personeel benodigd voor Beheer en Onderhoud bij Rijkswaterstaat (- € 13 miljoen). Hiervoor is in deze begroting gecorrigeerd.

• - 

  • • 

    Middels het instrument strategisch capaciteitsmanagement (SCM) kijkt RWS meerjarig (tenminste vijf jaar) naar de productie en de daarbij benodigde capaciteit. Daarbij is op basis van rekenregels de benodigde capaciteit voor de verschillende RWS producten berekend. Hieruit volgt een capaciteitsbehoefte als gevolg van areaalgroei (bediening van sluizen, tunnels en stuwen). Vanuit de investeringsruimte Hoofdwegennet en Hoofdvaarwegennet worden middelen overgeboekt naar netwerkgebonden kosten op desbetreffende modaliteiten. Voor Hoofdwegennet betreft dit € 13 miljoen.

• - 

  • • 

    Verwerking van het saldo van mee- en tegenvallers binnen het realisatieprogramma (+ € 331 miljoen). Met name veroorzaakt door een meevaller bij de aflossing van tunnels, er blijken minder betalingen nodig dan in de vorige begroting was voorzien (zie ook toelichting bij artikelonderdeel 12.04 Geïntegreerde contractvormen/PPS), en de aanbestedingsmeevaller A27/A1 Utrecht - Eemnes - Bunschoten.

• - 

  • • 

    Op basis van de verwachte beheer- en onderhoudsuitgaven is binnen de reservering voor LCC op artikelonderdeel 12.03 Aanleg voldoende ruimte aanwezig om alle geprogrammeerde projecten te dekken. De in begroting 2017 binnen de Investeringsruimte Hoofdwegennet opgenomen reservering voor consequenties areaalgroei op Beheer en Onderhoud is niet meer nodig.

12.07 Investeringsruimte Hoofdwegennet (bedragen x € 1.000)

2017

2018

2019

2020

2021

2022

2023

2024

Investeringsruimte

0

0

0

0

0

0

0

0

Totaal

0

0

0

0

0

0

0

0

(vervolg) 12.07 Investeringsruimte Hoofdwegennet (bedragen x € 1.000)

2025

2026

2027

2028

2029

2030

2031

2017-2031

Investeringsruimte

0

0

0

229.616

237.272

196.045

0

662.933

Totaal

0

0

0

229.616

237.272

196.045

0

662.933

Artikel 13 Spoorwegen

Omschrijving van de samenhang in het beleid

Op dit artikel worden de producten op het gebied van Spoorwegen verantwoord.

Het productartikel Spoorwegen is gerelateerd aan de beleidsdoelstellingen en beleidsinstrumenten zoals beschreven in de begroting Hoofdstuk XII over 2018 bij beleidsartikel 16 Openbaar Vervoer en Spoor.

Budgettaire gevolgen van de uitvoering van art. 13 Spoorwegen (bedragen x € 1.000)

2016

2017

2018

2019

2020

2021

2022

Verplichtingen

1.842.244

2.448.283

2.527.321

1.749.871

2.423.260

1.603.286

1.562.900

Uitgaven

2.074.004

2.146.643

2.190.386

2.054.155

2.095.031

2.232.015

2.185.826

Waarvan juridisch verplicht:

91%

13.02 Beheer, onderhoud en vervanging

1.214.109

1.303.198

1.245.258

1.238.568

1.293.225

1.305.578

1.274.758

13.03 Aanleg

708.115

651.060

766.273

635.907

593.477

719.958

684.418

13.03.01 Realisatieprogramma personenvervoer

540.171

498.984

505.834

463.280

359.561

267.479

266.701

13.03.02 Realisatieprogramma goederenvervoer

21.074

58.176

62.124

69.530

65.376

42.141

31.050

13.03.04 Verk. en planuitw. personenvervoer

29.841

85.506

195.706

94.708

164.979

390.338

364.956

13.03.05 Verk. en planuitw. goederenvervoer

117.029

8.394

2.609

8.389

3.561

20.000

21.711

13.04 Geïntegreerde contractvormen/PPS

134.760

175.788

162.258

147.583

156.570

160.882

161.053

13.07 Rente en aflossing

17.020

16.597

16.597

16.597

16.597

16.597

16.597

13.08 Investeringsruimte

0

0

0

15.500

35.162

29.000

49.000

13.08.01 Programmaruimte

0

0

0

15.500

35.162

29.000

49.000

13.08.02 Beleidsruimte

0

0

0

0

0

0

0

13.09 Ontvangsten

348.132

245.696

314.250

202.214

197.329

202.263

207.106

Budgetflexibiliteit

Met uitzondering van verkenning en planuitwerking, zijn de budgetten in 2018 juridisch verplicht op de peildatum 1 januari 2018.

Onderstaand zijn de beschikbare budgetten tot en met 2031 per jaar gepresenteerd op het niveau van artikelonderdeel. In de verdiepingsbijlage bij de begroting zijn de mutaties op hetzelfde detailniveau toegelicht voor de periode tot en met 2031.

Bedragen x € 1.000

2017

2018

2019

2020

2021

2022

2023

2024

13

Spoorwegen

Uitgaven

2.146.643

2.190.386

2.054.155

2.095.031

2.232.015

2.185.826

1.912.520

1.856.710

13.02

Beheer, onderhoud en vervanging

1.303.198

1.245.258

1.238.568

1.293.225

1.305.578

1.274.758

1.277.728

1.282.479

13.03

Aanleg

651.060

766.273

635.907

593.477

719.958

684.418

441.138

375.347

13.04

Geïntegreerde contractvormen/PPS

175.788

162.258

147.583

156.570

160.882

161.053

171.057

172.787

13.07

Rente en aflossing

16.597

16.597

16.597

16.597

16.597

16.597

16.597

16.597

13.08

Investeringsruimte

0

0

15.500

35.162

29.000

49.000

6.000

9.500

13.09

Ontvangsten

Ontvangsten

245.696

314.250

202.214

197.329

202.263

207.106

208.641

195.074

(vervolg) Bedragen x € 1.000

2025

2026

2027

2028

2029

2030

2031

2017-2031

13

Spoorwegen

Uitgaven

2.095.186

1.798.788

1.821.610

1.824.668

1.980.450

1.925.546

1.638.495

29.758.029

13.02

Beheer, onderhoud en vervanging

1.257.016

1.287.050

1.293.688

1.300.256

1.343.567

1.343.590

1.382.646

19.428.605

13.03

Aanleg

626.617

304.664

321.922

323.384

192.882

203.007

0

6.840.054

13.04

Geïntegreerde contractvormen/PPS

173.656

174.177

173.103

168.132

77.180

77.180

38.590

2.189.996

13.07

Rente en aflossing

16.597

16.597

16.597

16.597

16.597

16.597

16.597

248.955

13.08

Investeringsruimte

21.300

16.300

16.300

16.299

350.224

285.172

200.662

1.050.419

13.09

Ontvangsten

Ontvangsten

320.728

201.836

201.857

201.878

201.899

201.921

201.943

3.304.635

13.02 Beheer, onderhoud en vervanging

Motivering

Op grond van richtlijn 91/440/EEG i van de Raad van de Europese Gemeenschap van 29 juli 1991 kan een beheerder voor de spoorweginfrastructuur worden aangewezen en kunnen lidstaten financiële middelen verstrekken aan de beheerder om te voldoen aan zijn taken. De Minister van IenM heeft op 14 december 2014 aan ProRail een concessie verleend voor het beheer van de hoofdspoorweginfrastructuur in de periode 2015 tot en met 2024. In de beheerconcessie staan de afspraken tussen de overheid en ProRail over het beheer van de hoofdspoorweginfrastructuur. Deze afspraken gaan onder meer over de beschikbaarheid, betrouwbaarheid en kwaliteit van de hoofdspoorweginfrastructuur en de daarmee samenhangende voorzieningen, maar ook over de kwaliteit van de informatievoorziening. Jaarlijks wordt aan ProRail subsidie verstrekt voor de instandhouding van de hoofdspoorweginfrastructuur, overeenkomstig het bepaalde in de Wet en het Besluit Infrastructuurfonds.

De beheerconcessie geeft invulling aan de beleidsambities uit de Lange Termijn Spooragenda deel 2 (LTSA 2), namelijk scherpere sturing door de concessieverlener. Hiertoe bevat de concessie instrumenten als prestatie-indicatoren, programma’s en maatregelen, audits en reviews, verplichtingen om informatie aan IenM te verstrekken en/of besluiten voor te leggen en verplichtingen met betrekking tot samenwerking en transparantie. De ruggengraat van de concessie is de jaarcyclus waarmee in het beheerplan jaarlijks afspraken worden gemaakt tussen de Minister van IenM en ProRail over de te bereiken prestaties en de te nemen maatregelen. De Minister van IenM geeft jaarlijks in de beleidsprioriteitenbrief aan welke prestaties het komende jaar van ProRail worden verwacht. ProRail stelt op basis van de beleidsprioriteitenbrief een beheerplan op. ProRail consulteert belanghebbenden over de hoofdlijnen van het ontwerp beheerplan.

Nadat de Minister van IenM heeft ingestemd met het beheerplan, wordt deze toegezonden aan de Tweede Kamer. Na afloop van het jaar legt ProRail op grond van de Concessie verantwoording af in de jaarrapportage en op grond van het Besluit Infrastructuurfonds in het jaarverslag en de jaarrekening. Zodra deze documenten zijn vastgesteld worden ook deze aan de Tweede Kamer toegezonden.

Producten

De beheer-, onderhoud- en vervangingsactiviteiten zijn gericht op het realiseren van de in het beheerplan opgenomen prestaties per prestatiegebied zoals opgenomen in de beheerconcessie. Onderdeel hiervan zijn de activiteiten van ProRail die samenhangen met verkeersleiding en capaciteitsmanagement. In het beheerplan zelf wordt jaarlijks een uitgebreide beschrijving opgenomen van de belangrijkste activiteiten die voor dat jaar zijn gepland. ProRail ontvangt voor de uit te voeren activiteiten een bijdrage van het Rijk. Bij de vaststelling van de rijksbijdrage voor beheer, onderhoud en vervanging wordt rekening gehouden met de inkomsten van de gebruiksvergoeding die ProRail ontvangt van de vervoerders en eventuele bijdragen van andere partijen voor onderhoudsactiviteiten.

Het Beheerplan 2018 wordt in november 2017 door ProRail ingediend en wordt in december 2017 (na instemming door IenM) aan de Tweede Kamer toegezonden.

ProRail ontvangt van IenM gemiddeld € 1,3 miljard subsidie per jaar (inclusief btw) ter dekking van de instandhoudingskosten van de hoofdspoorweginfrastructuur. Daarnaast ontvangt ProRail van vervoerders (gebruiksvergoeding) en andere derden (doorbelaste onderhoudskosten) gemiddeld € 0,3 miljard per jaar, waarmee het totale budget voor de jaarlijkse instandhoudingskosten voor ProRail uitkomt op € 1,6 miljard inclusief btw. Voor een nadere toelichting wordt verwezen naar Bijlage 4 Instandhouding en Bijlage 5 ProRail.

13.03 Aanleg Spoor

IenM is verantwoordelijk voor de uitbreiding van de hoofdspoorweginfrastructuur. Deze wordt in belangrijke mate gefinancierd met middelen uit de Rijksbegroting. Op dit artikelonderdeel worden de uitgaven begroot die noodzakelijk zijn voor:

• - 

  • • 

    door ProRail uit te voeren planuitwerkingen en verkenningen;

• - 

  • • 

    door IenM uit te voeren planuitwerkingen en verkenningen;

• - 

  • • 

    voorbereiding van de uitvoering van nieuwbouwprojecten Spoor;

• - 

  • • 

    uitvoering van deze projecten.

13.03.01 Realisatieprogramma personenvervoer spoor

Afgesloten projecten

Onderstaande projecten zijn afgesloten en indien noodzakelijk zijn de resterende werkzaamheden toegevoegd aan het projectbudget Nazorg gereedgekomen lijnen en halten:

• - 

  • • 

    Spoorwegovergang Soestdijkseweg te Bilthoven

• - 

  • • 

    NSP Arnhem Centraal

• - 

  • • 

    Regionet Amsterdam Aziëhavenweg emplacement

• - 

  • • 

    Regionet verbetering inhaling Wormerveer

• - 

  • • 

    Regionale lijnen: Arnhem - Doetinchem dubbelspoor te Wehl

Nieuw opgenomen projecten

Programma Aanpak Suïcidepreventie

Sinds 2010 vinden jaarlijks ongeveer 200 suïcides plaats op het spoor. Elk geval is een persoonlijke tragedie en verschrikkelijk voor de nabestaanden, het betrokken treinpersoneel, reizigers, en omstanders.

ProRail en NS hebben in beeld gebracht wat, naast de forse persoonlijke impact, de economische en maatschappelijke schade is die veroorzaakt wordt door suïcides op het spoor:

• - 

  • • 

    circa € 1 miljoen verstoorde reizen per jaar;

• - 

  • • 

    circa € 25 miljoen operationele kosten per jaar voor infrastructuurmanager en vervoerders;

• - 

  • • 

    circa € 38 miljoen economische schade per jaar (kosten voor de hinder van de reiziger).

Het nieuwe programma richt zich op het versterken van preventie en op de verkorting van de afhandeltijd van een suïcide-incident. Het programma bestaat uit vijf delen: registratie en effectmeting, kennismanagement, preventieve maatregelen, het verkorten van de afhandeltijd en het verlenen van de reguliere nazorg. Doel van het programma is het verbeteren van de veiligheid van het spoor en het vergroten van de betrouwbaarheid van de dienstregeling door een vermindering van de impact van verstoringen. De Tweede Kamer is op 11 mei 2017 per brief geïnformeerd (Kamerstukken II 2016-2017 29 893, nr. 212). De MIRT subsidie voor het nieuwe programma bedraagt € 14 miljoen.

Automatische Trein Beïnvloeding - Verbeterde versie (ATB-Vv)

Het terugdringen van het aantal stoptonend sein passages (STS-passages) en van de daaraan verbonden veiligheidsrisico’s is randvoorwaardelijk voor het kunnen realiseren van het Programma Hoogfrequent Spoorvervoer (PHS). Gebleken is dat de implementatie van Automatische TreinBeïnvloeding Verbeterde versie (ATB-Vv) bij seinen hierbij een effectief middel is. Eind 2017 zijn circa 2.900 seinen hiermee uitgerust. Op 25 november 2014 is uw Kamer geïnformeerd over het voornemen van IenM om, in aanvulling hierop, nog circa 1.350 extra seinen hiermee uit te rusten (Kamerstukken II 2014-2015 29 893, nr. 177). Zoals ook gemeld in bovengenoemd Kamerstuk zal de realisatie steeds per tranche plaatsvinden, waarbij de bijdrage aan de spoorwegveiligheid in samenhang met de verdere implementatie van ERTMS beoordeeld zal worden. Er zal alleen op die trajecten in ATB-Vv geïnvesteerd worden waar niet binnen afzienbare termijn ERTMS wordt aangelegd.

Overige wijzigingen

Geluidsanering Spoorwegen

Voor de geluidsanering bij Hoofdwegen en Spoorwegen is een taakstellend totaalbudget vastgesteld. Naast de beschikbare middelen op het Infrastructuurfonds worden vanuit de beleidsbegroting Hoofdstuk XII ook middelen uitgegeven voor het MJPG. Het deel van de MJPG-middelen dat op dit IF-artikel wordt verantwoord is verlaagd met € 39,3 miljoen aangezien dit deel van de voor geluidsanering uitgegeven middelen voor Spoor reeds verantwoord is op de beleidsbegroting Hoofdstuk XII. Door deze verlaging op het IF blijft het totaal beschikbare projectbudget voor het Meerjarenprogramma Geluidsanering Spoorwegen gelijk aan het vastgestelde budget (zoals ook vermeld op het MIRT-blad van dit project in het MIRT Overzicht 2017). De vrijvallende gelden zijn toegevoegd aan de investeringsruimte (artikelonderdeel 13.08).

PHS spooromgeving Geldermalsen

Het project Spooromgeving Geldermalsen is een samenvoeging van het deelproject «vrijleggen MerwedeLingeLijn» en het project Geldermalsen. In verband met het afgeven van de realisatiebeschikking voor het deelproject PHS spooromgeving Geldermalsen is € 76,3 miljoen toegevoegd vanuit het planuitwerkingsbudget PHS aan het realisatiebudget.

Toegankelijkheid stations

Als gevolg van de keuze om het (innovatief) beveiligen van onbeveiligde stationsoverpaden onder te brengen in het programma Niet Actief Beveiligde Overwegen is € 3,6 miljoen overgeheveld vanuit het programma Toegankelijkheid Stations naar het programma Niet Actief Beveiligde Overwegen.

Fietsparkeren bij Stations

Uit de tussentijdse evaluatie (2015) van het Actieplan Fietsparkeren bij Stations (AFP) bleek dat de vraag van reizigers naar fietsparkeerplekken bij stations blijft stijgen en het beschikbare budget voor extra plekken onvoldoende is om in deze toenemende vraag te voorzien. In het bestuursakkoord Fietsparkeren bij Stations (d.d. 12-12-2016) hebben betrokken partijen afgesproken voor zowel de zeer korte als voor de langere termijn het tekort aan fietsparkeerplekken aan te pakken en gezamenlijk voortellen te ontwikkelen voor de dekking van de integrale kosten. Voor de korte termijn is € 40 miljoen vrijgemaakt vanuit de investeringsruimte (artikelonderdeel 13.08) voor een vervolg op het AFP. Daarmee kunnen, samen met de andere betrokken partijen, de stallingsproblemen op de twaalf meest urgent plekken worden aangepakt (Kamerstukken II 2016-2017 29 984, nr. 700).

Nazorg gereed gekomen lijnen en halten

Op basis van een inventarisatie van nog uit te voeren werkzaamheden en rekening houdend met de mogelijke risico’s is het verantwoord om het projectbudget te verlagen met € 9,6 miljoen. Dit bedrag is toegevoegd aan de investeringsruimte (artikelonderdeel 13.08).

Niet actief Beveiligde Overwegen (NABO’s)

Voor een impuls aan de gebiedsgerichte aanpak is € 25 miljoen extra budget vrijgemaakt vanuit de investeringsruimte (artikelonderdeel 13.08), zie ook Kamerstuk II 2016-2017 29 893, nr. 209. Daarnaast is een budget ter grootte van € 3,6 miljoen voor het (innovatief) beveiligen van onbeveiligde stationsoverpaden in het programma Toegankelijkheid overgeheveld naar het programma NABO.

OV SAAL

Vanwege een voorspoedig verlopen bouwproces kan het projectbudget worden verlaagd met € 53,5 miljoen (Cluster A € 12,1 miljoen en Cluster C € 42,4 miljoen). Dit is mogelijk op basis van een inventarisatie van de nog uit te voeren activiteiten, de nog te verwachten kosten en de resterende risico’s. De vrijvallende bedragen zijn toegevoegd aan de investeringsruimte (artikelonderdeel 13.08).

Amsterdam CS, Cuypershal

De renovatie van de Cuypershal is een risicovol project, omdat niet volledig bekend is wat achter 120 jaar doorgevoerde aanpassingen naar voren komt. De aanpak om tot aanbesteding van het werk te komen is hierop aangepast. Dat heeft meer tijd gevergd. De geplande oplevering is hierdoor verschoven naar 2020.

Vleuten- Geldermalsen 4/6 sporen (incl. RSS)

Op basis van het huidige risicodossier is het projectbudget onvoorzien voor het deelproject Utrecht Centraal-Utrecht Lunetten Houten verlaagd met € 12,2 miljoen. Dit bedrag is toegevoegd aan de investeringsruimte (artikelonderdeel 13.08).

Sporendriehoek Noord Nederland

De sanering van de vervuilde grond op en rond het station Groningen is onderdeel van het project Groningen Spoorzone (onderdeel Sporendriehoek Noord Nederland). IenM heeft eind 2014/begin 2015 ingestemd met het dragen van de saneringskosten ad € 4,2 miljoen in de veronderstelling dat hiervoor gelden beschikbaar zouden zijn via de Stichting Bodemsanering NS (SBNS). Dit bleek niet het geval te zijn, aangezien Groningen niet op de eind 2014 opgestelde «afrondingslijst» van SBNS staat. Om de gedane toezegging gestand te doen is de voor de sanering benodigde € 4,2 miljoen toegevoegd vanuit de investeringsruimte (artikelonderdeel 13.08).

Intensivering Spoor in Steden

De Regeling eenmalige uitkering Spoorse Doorsnijdingen (SpoDo) is in de afrondende fase. In de beschikkingen uit 2006 is voor de betreffende gemeenten de verplichting opgenomen dat de projecten vóór 1 januari 2017 in realisatie moeten zijn. Gemeenten dienen hiervoor bij IenM een startverklaring in te dienen, inclusief een verklaring van ProRail waaruit blijkt dat met de aan de spoorinfrastructuur gerelateerde activiteiten kan worden begonnen. De gemeente ontvangt vervolgens een 100% voorschot. Projecten waarvoor bij IenM vóór 1 januari 2017 geen startverklaring is ingediend, worden niet meer in behandeling genomen. De resterende middelen ad € 29,1 miljoen die in verband met de beëindiging van de regeling vrijvallen zijn toegevoegd aan de investeringsruimte (artikelonderdeel 13.08).

Projectoverzicht behorende bij artikelonderdeel 13.03.01 Spoorwegen personenvervoer; realisatie (bedragen x € 1 mln.)

Totaal

Budget

Indienststelling

Projectomschrijving

huidig

vorig

t/m 2016

2017

2018

2019

2020

2021

2022

later

huidig

vorig

Projecten nationaal

Benutten, betrouwbaarheid en capaciteit

Be- en bijsturing toekomst

15

15

5

2

4

5

2019

2019

ERTMS-pilot Amsterdam-Utrecht en expertisecentrum

9

9

6

1

1

1

2015

2015

Geluidsanering Spoorwegen

594

627

31

20

16

25

36

38

133

295

divers

divers

Opstellen reizigerstreinen korte termijn

43

43

0

2

6

13

15

7

2020

2020

Uitvoeringsprogramma geluid emplacementen (UPGE)

30

29

12

1

4

6

7

divers

divers

Verbeteraanpak stations

13

13

2

2

6

4

2018

2018

Verbeteraanpak trein

55

54

10

16

5

24

2019

2019

Vervolgfase Beter en Meer / Opstelcapaciteit

32

32

1

6

9

9

7

0

divers

divers

Programma Hoogfrequent Spoorvervoer

PHS Ede

43

42

2

1

12

12

8

4

4

2021

2021

PHS Diezebrug

2

2

2

2013

2013

PHS DSSU (incl. voorinvestering)

315

314

203

29

16

22

22

23

2017

2017

PHS Meteren - Boxtel

10

10

2

8

2017

2017

PHS Overweg Klompersteeg Veenendaal

9

9

0

1

2

3

1

2

2019

2019

PHS Rijswijk - Rotterdam

10

9

2

8

2023

2023

PHS Spooromgeving Geldermalsen

133

56

0

11

36

44

18

17

7

2021

2021

Stations en stationsaanpassingen

Cameratoezicht op stations

13

13

5

6

2

1

2017

2017

Kleine stations

17

17

1

8

7

1

divers

divers

Toegankelijkheid stations

488

488

159

34

39

39

38

32

25

121

divers

divers

Overige projecten/programma's /lijndelen etc.

Aanleg ATBvv

68

0

1

11

10

10

15

15

6

2023

Aanleg ATBvv op A2 corridor en Brabantroute

20

20

4

11

3

1

2017

2017

AKI-plan en veiligheidsknelpunten

392

392

345

20

10

13

4

1

divers

divers

Booggeluid

4

4

1

0

0

0

0

0

2

divers

divers

Fietsparkeren bij stations

266

223

59

24

24

25

24

24

24

61

divers

divers

Kleine projecten personenvervoer

21

20

6

6

6

3

divers

divers

Nazorg gereedgekomen lijnen/halten

26

35

11

4

3

6

2

divers

divers

Niet actief beveiligde overwegen (NABO)

39

10

0

1

7

8

11

10

2

1

divers

divers

Ontsnippering

79

79

33

9

15

10

4

4

5

divers

divers

Programma aanpak suïcidepreventie

14

3

4

4

4

2021

Programma kleine functiewijzigingen

379

376

141

30

37

31

30

30

18

63

divers

divers

Punctualiteits-/capaciteitsknelpunten

179

179

169

6

2

3

divers

divers

Projecten Noordwest Nederland

Amsterdam-Almere-Lelystad

OV SAAL korte termijn

688

742

575

43

38

17

15

2016

2016

OV SAAL Naarden Bussum

24

24

2

1

12

6

2

2019

2019

Stations en stationsaanpassingen

Amsterdam CS, Cuypershal

26

26

16

0

2

3

4

1

2020

2018

Amsterdam CS, Fietsenstalling

11

11

7

2

1

1

2019

2019

OV-terminal stationsgebied Utrecht (VINEX/NSP)

412

411

342

38

25

5

1

2016

2016

Overige projecten/lijndelen etc.

Regionet (inclusief verkeersmaatregelen Schiphol)

177

177

171

4

2

divers

divers

Vleuten - Geldermalsen 4/6 sporen (incl. RSS)

914

925

821

42

28

16

8

0

divers

divers

Projecten Zuidwest Nederland

Stations en stationsaanpassingen

Den Haag CS perronsporen 11 en 12

39

38

9

1

1

5

7

8

5

3

2022

2022

Overige projecten/lijndelen etc.

Rijswijk - Schiedam incl. spoorcorridor Delft

607

606

582

6

6

6

6

2017

2017

Projecten Zuid Nederland

Stations en stationsaanpassingen

Breda Centraal (t.b.v. NSP)

89

88

82

6

0

2017

2017

Projecten Oost Nederland

Utrecht-Arnhem-Zevenaar

Traject Oost uitv. convenant DMB

235

234

65

21

30

31

25

23

24

16

divers

divers

Overige projecten/lijndelen etc.

Regionale lijnen Gelderland

16

16

13

2

1

0

divers

divers

Projecten Noord Nederland

Partiële spooruitbreiding Groningen-Leeuwarden

49

49

18

8

23

divers

divers

Sporendriehoek Noord-Nederland

140

135

49

12

13

25

26

12

4

divers

divers

Afrondingen

1

1

• - 

  1

• - 

  2

Totaal ProRail projecten

6.745

3.942

454

458

445

347

264

266

571

Overige (niet ProRail) projecten

Intensivering Spoor in steden (I)

215

245

209

6

2017

2017

Spoorzone Ede

42

42

35

7

2017

2017

Totaal overige (niet ProRail) projecten

257

244

14

Totaal uitvoeringsprogramma

7.002

4.186

467

458

445

347

264

266

571

Realisatieuitgaven op IF 13.03.01 mbt planuitwerking

12

24

18

13

4

1

Afrekening voorschotten

43

Programma Realisatie (IF 13.03.01)

522

482

463

360

268

267

571

Budget Realisatie (IF 13.03.01)

498

506

463

360

268

267

571

Overprogrammering (-)

• - 

  24

24

Zoals in de leeswijzer beschreven, is voor projecten in bovenstaande tabel waar mogelijk een digitale verwijzing opgenomen naar de projectbladen in het MIRT Overzicht. Zodra een project is opengesteld, wordt het project in het overzicht «Gerealiseerde projecten» van het MIRT Overzicht opgenomen, waarmee het projectblad komt te vervallen. Na openstelling vinden er in de regel nog (na)betalingen plaats, waardoor het project wel opgenomen blijft in bovenstaande tabel.

13.03.02 Realisatieprogramma goederenvervoer spoor

Afgesloten projecten

Onderstaande projecten zijn afgesloten en indien noodzakelijk zijn de resterende werkzaamheden toegevoegd aan het projectbudget Nazorg gereedgekomen lijnen en halten:

• - 

  • • 

    Rotterdam-Genua deelproject Kijfhoek opheffen ATB eiland.

Overige wijzigingen

Optimalisering Goederencorridor Rotterdam-Genua

Het programma Rotterdam-Genua bestaat uit een aantal deelprojecten. Bij het deelproject «Zevenaar opheffen systeemeiland» is sprake van een aanbestedingsmeevaller en is het, op basis van een inventarisatie van de nog te verwachten kosten en de nog aanwezige risico’s, verantwoord om het projectbudget te verlagen met € 6,1 miljoen. Dit bedrag is toegevoegd aan de investeringsruimte (artikelonderdeel 13.08). Het deelproject «Kijfhoek: opheffen ATB eiland» is in dienst gesteld en het resterende budget ad € 0,6 miljoen is toegevoegd aan de post Nazorg gereedgekomen projecten.

Calandbrug

Op basis van de met het Havenbedrijf Rotterdam (HbR) gesloten overeenkomst is eind 2016 € 112 miljoen betaald aan HbR. Het tracebesluit is in mei 2017 vastgesteld. Daarmee is het project overgegaan naar de realisatiefase.

Nazorg gereedgekomen projecten

Het deelproject «Kijfhoek: opheffen ATB eiland» is in dienst gesteld en het resterende budget ad € 0,6 miljoen is toegevoegd aan de post Nazorg gereedgekomen projecten. Tevens is de via ProRail ontvangen EU-subsidie ad € 2 miljoen voor het project «Kijfhoek: opheffen ATB eiland» toegevoegd aan deze post ter dekking van de resterende nazorg werkzaamheden.

Projectoverzicht behorende bij artikelonderdeel 13.03.02 Spoorwegen goederenvervoer; realisatie (bedragen x € 1 mln.)

Totaal

Budget

Indienststelling

Projectomschrijving

huidig

vorig

t/m 2016

2017

2018

2019

2020

2021

2022

later

huidig

vorig

Projecten nationaal

Kleine projecten goederenvervoer

3

4

2

0

1

divers

divers

Optimalisering Goederencorridor Rotterdam-Genua

167

173

109

10

24

4

4

5

8

5

divers

divers

PAGE risico reductie

19

19

8

0

1

3

2

3

2

divers

divers

Programma Emplacementen op orde

59

58

3

12

11

3

4

4

22

2020

2020

Projecten Zuidwest Nederland

Geluidmaatregelen Zeeuwselijn

27

27

12

1

8

2

4

2018

2017

Spooraansluiting 2^e Maasvlakte achterlandverbinding

220

218

72

1

4

24

39

27

13

38

divers

divers

Calandbrug

159

116

1

20

22

2020

2020

Projecten Zuid Nederland

Venlo Logistiek multimodaal knooppunt

30

30

28

0

0

0

2

2019

2019

Projecten Oost Nederland

Uitv. progr. goederenroute Elst-Deventer-Twente (NaNov)

139

138

68

14

13

23

13

3

4

2021

2020

Overige projecten

Nazorg gereedgekomen projecten

3

3

0

0

2

divers

divers

Afrondingen

• + 

  1

Totaal uitvoeringsprogramma

825

385

60

63

70

65

62

53

67

Uitgaven mbt planuitwerking op IF 13.03.05

• - 

  5

• - 

  1

• - 

  20

• - 

  22

Afrekening voorschotten

3

Programma Realisatie (IF 13.03.02)

58

62

70

65

42

31

67

Budget Realisatie (IF 13.03.02)

58

62

70

65

42

31

67

Overprogrammering (-)

Zoals in de leeswijzer beschreven, is voor projecten in bovenstaande tabel waar mogelijk een digitale verwijzing opgenomen naar de projectbladen in het MIRT Overzicht. Zodra een project is opengesteld, wordt het project in het overzicht «Gerealiseerde projecten» van het MIRT Overzicht opgenomen, waarmee het projectblad komt te vervallen. Na openstelling vinden er in de regel nog (na)betalingen plaats, waardoor het project wel opgenomen blijft in bovenstaande tabel.

13.03.04 Planuitwerking personenvervoer spoor

Overige wijzigingen

Grensoverschrijdend Spoorvervoer

Vanwege de bijdrage van de verbinding Hengelo - Bad Bentheim aan het wegnemen van belemmeringen voor grensoverschrijdend vervoer en de verknoping van de nationale netwerken van Nederland en Duitsland heeft IenM in 2014 aangegeven onder voorwaarden bereid te zijn bij te dragen aan de exploitatiebijdrage. De belangrijkste voorwaarden waren de regionale cofinanciering van de regio, de inpasbaarheid van de verbinding in de dienstregeling en de regionale verantwoordelijkheid voor eventueel benodigde infrastructurele maatregelen. De provincie heeft aangegeven dat de inpasbaarheid in de dienstregeling is geborgd door capaciteitstoedeling door ProRail, en dat de benodigde infrastructurele maatregelen door Overijssel worden betaald. De regionale cofinanciering was al in 2014 toegezegd. Aangezien nu aan de voorwaarden is voldaan is de bijdrage van IenM van € 9,5 miljoen gestort in het provinciefonds.

Landelijk Verbeterprogramma Overwegen (LVO)

Met de gemeente Venlo is een vaste Rijksbijdrage van € 18 miljoen overeengekomen voor de aanpak van de overweg Vierpaardjes in Venlo, € 16 miljoen hiervan is de binnen het Landelijk Verbeterprogramma Overwegen (LVO) maximaal te verantwoorden bijdrage en wordt ter beschikking gesteld uit het budget van het LVO. De aanvullende € 2 miljoen wordt gedekt vanuit de investeringsruimte (artikelonderdeel 13.08). Hier is voor gekozen omdat een oplossing voor Vierpaardjes tevens een bijdrage levert aan verbetering van de overwegveiligheid op lijnniveau van de Maaslijn. Deze € 2 miljoen wordt toegevoegd aan het programmabudget van het LVO, zodat de totale vaste Rijksbijdrage van € 18 miljoen uit dit budget kan worden betaald.

Programma Hoogfrequent Spoor (PHS)

Het projectbudget is verhoogd met € 84 miljoen vanuit de investeringsruimte (artikelonderdeel 13.08). Hiermee is de door de omzetting van de zogenaamde leenfaciliteit ontstane kasspanning opgelost (zie ook de 12e voortgangsrapportage PHS, Kamerstukken II 2015-2016 32 404 nr. 79). Daarnaast is in verband met het afgeven van de realisatiebeschikking voor het deelproject PHS spooromgeving Geldermalsen € 76,3 miljoen overgeboekt naar het realisatieproject PHS spooromgeving Geldermalsen (artikelonderdeel 13.03.01).

Reizigersfonds

Volgens artikel 24 van de vervoerconcessie moet NS een geldsom (boete) voldoen indien één of meer bodem- of streefwaarden die in de concessie zijn opgenomen niet worden gehaald, tenzij voor het niet halen van de bodem- of streefwaarde een rechtvaardigheidsgrond bestond. De hoogte van deze geldsom volgt uit de vervoerconcessie en is direct opeisbaar. Ook de beheerconcessie kent een dergelijk sanctioneringsartikel (artikel 25). De vervoerconcessie en beheerconcessie bepalen verder dat de geldsom die NS cq ProRail betaalt, in samenspraak met de consumentenorganisaties, door concessieverlener (IenM) zal worden bestemd en worden ingezet voor de reizigers op het hoofdrailnet. Op 7 april 2016 heeft IenM in het Landelijk Overleg Consumentenbelangen Openbaar Vervoer (Locov) met de consumentenorganisaties afgesproken dat het beschikbare bedrag niet per definitie onmiddellijk besteed moet worden. Het kan ook opgenomen worden in een reizigersfonds. Boetes kunnen daarin in de loop der jaren opgespaard worden, zodat mogelijkheden ontstaan om - in overleg met consumentenorganisaties - op enig moment grotere bedragen uit te geven. De consumentenorganisaties kunnen op elk moment een voorstel doen voor besteding van de beschikbare middelen. In deze begroting zijn de boetes van 2016 van ProRail (€ 1,1 miljoen) en NS (€ 1,3 miljoen) toegevoegd, zie ook Kamerstuk II 2016-2017 29 984, nr. 714.

Zwolle-Herfte

In de begroting 2017 was er vanuit gegaan dat de bijdrage van de Provincie Overijssel aan het tweede perronspoor Zwolle-Enschede via de Rijksbegroting zou lopen. In de eind 2016 opgestelde bestuursovereenkomst voor Zwolle-Herfte en het tweede perronspoor Zwolle-Enschede is echter afgesproken dat de regionale bijdragen rechtstreeks aan ProRail worden voldaan. Om die reden is de eerder opgenomen bijdrage van de Provincie Overijssel (€ 3,2 miljoen) weer in mindering gebracht op het projectbudget.

Multimodale Knoop Schiphol

Het MIRT-onderzoek Station Schiphol (november 2014) heeft aangetoond dat sprake is van capaciteitsknelpunten. De capaciteit van de treinperrons, de trappen/roltrappen, het busstation en de hal van Schiphol Plaza is onvoldoende om de groeiende stroom aan reizigers te accommoderen. Uit het MIRT-onderzoek blijkt dat dit een urgent probleem is.

Naar aanleiding van de uitkomsten van het MIRT-onderzoek is in juli 2016 overeengekomen een verkenning te starten onder de naam Verkenning Multimodale Knoop Schiphol. Deze verkenning wordt volgens de MIRT-systematiek uitgevoerd door betrokken partijen (IenM, Schiphol, NS en Vervoerregio Amsterdam). Dezelfde partijen hebben zich in een intentieovereenkomst (28 april 2016) gecommitteerd aan een gezamenlijke aanpak van de multimodale knoop teneinde een integrale oplossing te bereiken die de veiligheid, capaciteit en kwaliteit van de knoop faciliteert. Bij het zoeken naar de oplossing wordt vooral gekeken naar een zo integraal mogelijke oplossing die toekomstvast en robuust is, maar ook een oplossing die flexibel kan inspringen op de veranderende mobiliteitsvraag. Hierbij wordt als ijkpunt de reizigersgroei tot 2040 genomen. IenM heeft € 250 miljoen vrijgemaakt voor dit project (Kamerstukken II 2015-2016 29 984, nr. 72).

Reservering Garantstellingen

Bij het afgeven van de subsidiebeschikking aanleg 25 kV en ERTMS tussen Zevenaar en de grens met Duitsland (onderdeel project Rotterdam-Genua) heeft IenM een garantstelling afgegeven voor € 10,3 miljoen voor het geval de door de EU toegezegde subsidie niet of slechts gedeeltelijk zou worden toegekend. Inmiddels is de EU-subsidie ontvangen. De op het planuitwerkingsartikel geraamde garantstelling onder de post «Overige projecten en reserveringen» is afgeboekt en toegevoegd aan de investeringsruimte (artikelonderdeel 13.08).

Projectoverzicht behorende bij 13.03.04: Planuitwerkingsprogramma personenvervoer (bedragen x € 1 mln.)

Budget¹

Planning

Projectomschrijving

huidig

vorig

PB of TB

Indienststelling

Realisatieuitgaven op IF13.03.01 mbt planuitwerkingsprojecten

• - 

  72

• - 

  71

Projecten Nationaal

Beter Benutten Decentraal Spoor (Decentraal Spoor, fase 2 (NMCA))

39

39

divers

Grensoverschrijdend Spoorvervoer

49

58

divers

Kleine projecten Personenvervoer

7

7

divers

Landelijk Verbeterprogramma Overwegen (LVO)

197

193

divers

Programma Hoogfrequent Spoor (PHS)

2.432

2.397

divers

Reizigersfonds

3

1

nvt

Reservering opbouw compensatie NS

160

159

divers

Projecten Oost Nederland

Quickscan decentraal spoor Oost Nederland

19

18

divers

Zwolle - Herfte

200

201

2021

Projecten Noordwest Nederland

OV Schiphol-Amsterdam-Almere-Lelystad MLT

334

331

divers

Multimodale Knoop Schiphol

253

0

divers

Overige projecten en reserveringen

13

23

Projecten in voorbereiding

Overige projecten in voorbereiding

Gesignaleerde risico's

Totaal planuitwerkingsprogramma

3.634

Begroting (IF 13.03.04)

3.634

Noot ¹

Een deel van het budget is reeds juridisch verplicht, onder andere in verband met afgegeven subsidiebeschikkingen aan ProRail voor planuitwerking en contractuele afspraken met NS.

Legenda:

PB = Projectbesluit

TB = Tracébesluit

Zoals in de leeswijzer beschreven, is voor projecten in bovenstaande tabel waar mogelijk een digitale verwijzing opgenomen naar de projectbladen in het MIRT Overzicht. Zodra een project is opengesteld, wordt het project in het overzicht «Gerealiseerde projecten» van het MIRT Overzicht opgenomen, waarmee het projectblad komt te vervallen.

13.03.05 Planuitwerkingsprogramma Goederenvervoer

De post Kleine projecten is verhoogd met € 5 miljoen naar aanleiding van de toezegging van het Ministerie van EZ en het Ministerie van IenM om ieder maximaal € 5 miljoen beschikbaar te stellen om de regionale economische structuur van de provincie Limburg te versterken door het realiseren van een spooraansluiting naar de Carhandling Terminal Swentibold (VDL Nedcar) in Born.

Projectoverzicht behorende bij 13.03.05: Planuitwerkingsprogramma goederenvervoer (bedragen x € 1 mln.)

Budget¹

Planning

Projectomschrijving

huidig

vorig

PB of TB

Indienststelling

Planuitwerkingskosten op realisatieprogramma IF 13.03.02

48

5

Projecten Nationaal

Kleine projecten Goederenvervoer

16

10

divers

Overige projecten en reserveringen

Projecten in voorbereiding

Overige projecten in voorbereiding

Gesignaleerde Risico's

Totaal planuitwerkingsprogramma

64

Begroting (IF 13.03.05)

64

Noot ¹

Een deel van het budget is reeds juridisch verplicht, onder andere in verband met afgegeven subsidiebeschikkingen aan ProRail voor planuitwerking en contractuele afspraken met NS.

Legenda:

PB = Projectbesluit

TB = Tracébesluit

Zoals in de leeswijzer beschreven, is voor projecten in bovenstaande tabel waar mogelijk een digitale verwijzing opgenomen naar de projectbladen in het MIRT Overzicht. Zodra een project is opengesteld, wordt het project in het overzicht «Gerealiseerde projecten» van het MIRT Overzicht opgenomen, waarmee het projectblad komt te vervallen.

13.04 Geïntegreerde contractvormen/PPS

Motivering

De Staat betaalt voor de beschikbaarheid van de HSL-infrastructuur, zoals deze door het consortium Infraspeed is ontworpen, gebouwd (enkel de bovenbouw) en wordt onderhouden (onder- en bovenbouw) tot en met 2031, volgens de contractuele overeenkomst tussen beide partijen. Het contractbeheer wordt uitgevoerd door ProRail, onder regie van IenM.

Producten

Van het beschikbare budget is € 60 miljoen vrijgevallen naar de investeringsruimte (artikelonderdeel 13.08) als gevolg van de lage rentestand waardoor de beschikbaarheidsvergoeding lager uitvalt.

Projectoverzicht behorende bij 13.04: Geïntegreerde contractvormen/PPS Spoorwegen (Bedragen x € 1 mln.)

Infraprovider HSL

huidig

vorig

t/m 2016

2017

2018

2019

2020

2021

2022

later

Beschikbaarheidsvergoeding¹

3.632

3.626

1.489

150

150

153

161

164

162

1.203

Rente- en belastingaanpassingen²

• - 

  135

• - 

  56

• - 

  127

9

• - 

  16

• - 

  6

• - 

  5

• - 

  4

• - 

  2

16

Diverse afrekeningen, etc.³

80

66

25

17

28

1

1

1

1

7

Totaal

3.577

3.636

1.387

176

162

148

157

161

161

1.226

Begroting (IF 13.04)

176

162

148

157

161

161

1.226

Noot ¹

De beschikbaarheidsvergoeding is inclusief de verwachte toekomstige indexeringen.

Noot ²

Rente wordt halfjaarlijks verrekend op basis van de werkelijke Euribor-stand; de belastingwijziging is een technische (voor de Staat budgetneutrale) correctie die bij de Belastingdienst leidt tot even grote ontvangsten.

Noot ³

Dit betreft diverse wijzigingen op de HSL-Zuid infrastructuur, waarvan aanpassing van het ERTMS-systeem (voor de Intercity Nieuwe Generatie) de grootste is.

13.07 Rente en Aflossing

Motivering

Onder deze categorie uitgaven vallen de rente en aflossing van de bij ProRail uitstaande leningen, waarmee in het verleden spoorinfrastructuur gefinancierd is.

Producten

Het uitstaand saldo van de leningen per eind 2016 bedraagt nog € 313 miljoen. Hiervan moet ProRail in 2017 € 166 miljoen aflossen, in 2020 € 75 miljoen en in 2027 € 72 miljoen. Er is nog niet besloten of tot herfinanciering of schuldreductie wordt overgegaan.

13.08 Investeringsruimte

Motivering

Op dit artikelonderdeel wordt de voor dit artikel beschikbare investeringsruimte tot en met 2031 verantwoord. De investeringsruimte betreft de budgettaire ruimte waarvoor nog geen bestuurlijke of juridische verplichtingen zijn aangegaan. Deze ruimte is onder meer beschikbaar voor risico’s en (toekomstige) ambities.

Bij de begroting 2017 is binnen de investeringsruimte van Spoorwegen onderscheid gemaakt tussen programmaruimte en beleidsruimte. De programmaruimte betreft ruimte die reeds in de huidige kabinetsperiode ingezet kan worden voor ambities en risico’s. De beleidsruimte betreft ruimte waarover de besluitvorming wordt overgelaten aan een volgend kabinet. Op artikelonderdeel 18.11 wordt nader ingegaan op de totale beleidsruimte op de begroting van het Infrastructuurfonds.

Programmaruimte

De in de begroting 2017 opgenomen stand van de beschikbare programmaruimte tot en met 2030 bedroeg € 1.022 miljoen. Door de hieronder vermelde belangrijkste (budgettaire) aanpassingen bedraagt deze ruimte in de begroting 2018 nu € 650 miljoen tot en met 2031.

• - 

  • - 

    Extrapolatie 2031 concessieopbrengsten (+ € 200 miljoen)

• - 

  • - 

    Saldo mee en tegenvallers, waaronder aanbestedingsmeevallers en vrijval onvoorzien OV SAAL, Vleuten-Geldermalsen, NSP Arnhem, Nazorg, Rotterdam-Genua (+ € 94 miljoen)

• - 

  • - 

    Vrijval regeling Intensivering Spoor in steden (+ € 30 miljoen)

• - 

  • - 

    Rentevrijval PPS contract Infraspeed (+ € 60 miljoen)

• - 

  • - 

    Vrijval Meerjarenprogramma Geluidsanering (+ € 39 miljoen)

• - 

  • - 

    Naar programma Fietsparkeren (- € 40 miljoen)

• - 

  • - 

    Naar programma NABO’s (- € 25 miljoen)

• - 

  • - 

    Naar programma suïcidepreventie (- € 10 miljoen)

• - 

  • - 

    Naar programma PHS naar aanleiding van de omzetting van de zogenaamde leenfaciliteit (- € 84 miljoen)

• - 

  • - 

    Naar programma Beheer, onderhoud en vervanging; afdekken opgetreden risico’s (- € 400 miljoen)

• - 

  • - 

    Naar programma Beheer, onderhoud en vervanging; afdekken opgetreden indexeringsverschillen (- € 142 miljoen)

• - 

  • - 

    Naar kleine projecten goederenvervoer (artikelonderdeel 13.03 Aanleg) ten behoeve van het realiseren van de spooraansluiting naar de Carhandling Terminal Swentibold (VDL Nedcar) in Born (- € 5 miljoen)

• - 

  • - 

    Naar programma ATB-Vv (- € 68 miljoen)

Beleidsruimte

Dit betreft investeringsruimte die ontstaat als gevolg van het ramen van doorlopende concessieontvangsten (HRN/HSL) voor de verlengde jaren in 2029 en 2030. Omdat het Kabinet Rutte II niet de concessieontvangsten in 2029 en 2030 wenst te bestemmen voor ambities en risico’s, wordt deze ruimte apart gehouden voor toekomstige kabinetten.

13.08 Investeringsruimte Spoorwegen (bedragen x € 1.000)

2017

2018

2019

2020

2021

2022

2023

2024

Programmaruimte

0

0

15.500

35.162

29.000

49.000

6.000

9.500

Beleidsruimte

0

0

0

0

0

0

0

0

Totaal

0

0

15.500

35.162

29.000

49.000

6.000

9.500

(vervolg) 13.08 Investeringsruimte Spoorwegen (bedragen x € 1.000)

2025

2026

2027

2028

2029

2030

2031

2017-2031

Programmaruimte

21.300

16.300

16.300

16.299

150.000

84.948

200.662

649.971

Beleidsruimte

0

0

0

0

200.224

200.224

0

400.448

Totaal

21.300

16.300

16.300

16.299

350.224

285.172

200.662

1.050.419

13.09 Ontvangsten

Motivering

Dit artikelonderdeel bevat de verantwoording van de bijdragen van derde partijen rechtstreeks aan IenM voor spooruitgaven. ProRail int de gebruiksvergoeding van vervoerders en het grootste deel van de onderhoudsbijdragen van derde partijen, deze zijn daarom gesaldeerd met de uitgaven opgenomen in de begroting onder artikelonderdeel 13.02. Verrekeningen (subsidievaststellingen) met ProRail die betrekking hebben op afgesloten jaren zijn niet gesaldeerd met de uitgaven voor het lopende jaar, maar zijn gedesaldeerd opgenomen in de ontvangsten en uitgaven.

Concessievergoedingen

Producten

Dit betreft de concessieprijs die NS betaalt voor de vervoerconcessie hoofdrailnet (artikel 66 van de Concessie HRN 2015-2025) en de HSL-heffing die NS betaalt ter dekking van de uitgaven voor de aanleg van de HSL-Zuid infrastructuur (Besluit HSL-heffing 2015), alsmede de betaling van de uitgestelde concessievergoeding HSL-Zuid 2009-2014 (Onderhandelakkoord IenM/NS 2011).

Prestatieboetes NS en ProRail

Dit betreft de boetes die NS en ProRail moeten betalen wanneer de afgesproken prestaties niet zijn behaald. Deze ontvangsten worden toegevoegd aan het «reizigersfonds» op artikelonderdeel 13.03.

Afrekeningen ProRail

Dit betreffen de afrekeningen van subsidies voor aanlegprojecten en beheer, onderhoud en vervanging over afgesloten begrotingsjaren.

Bijdragen van derden

Dit betreffen de bijdragen van decentrale overheden en andere derden aan projecten en onderhoud.

Ontvangsten (bedragen x € 1.000)

2017

2018

2019

2020

2021

2022

Concessievergoedingen NS

175.194

184.036

191.165

196.302

201.202

206.010

Prestatieboetes NS en ProRail

2.300

0

0

0

0

0

Afrekeningen ProRail

51.347

0

0

0

0

0

Bijdragen van derden

16.855

130.214

11.049

1.027

1.061

1.096

Ontvangsten spoor

245.696

314.250

202.214

197.329

202.263

207.106

Artikel 14 Regionaal, lokale infrastructuur

Omschrijving van de samenhang in het beleid

Op dit artikel worden de producten op het gebied van regionale/lokale infrastructuur, de impulsen inzake de Regionale Mobiliteitsfondsen en het Regiospecifiek Pakket Zuiderzeelijn (RSP-ZZL) toegelicht. De producten van dit artikel zijn gerelateerd aan de beleidsdoelstellingen en beleidsinstrumenten zoals beschreven in de begroting Hoofdstuk XII 2018 bij beleidsartikel 16 Openbaar Vervoer en Spoor.

Budgettaire gevolgen van de uitvoering van art. 14 Regionaal, lokale infrastructuur (bedragen x € 1.000)

2016

2017

2018

2019

2020

2021

2022

Verplichtingen

113.677

143.577

59.087

67.534

53.494

6.206

1.606

Uitgaven

141.544

202.050

246.600

201.111

170.614

96.629

5.098

Waarvan juridisch verplicht:

100%

14.01 Grote regionaal/lokale projecten

100.603

163.093

194.764

109.215

102.607

84.529

1.605

14.01.02 Planuitw. Progr. Reg/lok

0

498

0

1.606

1.607

1.605

1.605

14.01.03 Realisatieprogr reg/lok

100.603

162.595

194.765

107.610

101.000

82.924

0

14.01.04 Investeringsruimte

0

0

0

0

0

0

0

14.02 Regionale Mob. Fondsen

0

0

0

0

9.233

0

0

14.03 RSP - ZZL: Pakket Bereikbaarheid

40.941

38.957

51.836

91.896

58.774

12.100

3.493

14.03.01 RSP - ZZL: RB projecten

4.891

5.257

2.595

33.145

23.594

12.100

3.493

14.03.02 RSP - ZZL: RB mob fondsen

36.050

33.700

33.034

42.544

17.753

0

0

14.03.03 RSP - ZZL: REP

0

0

16.207

16.207

17.427

0

0

14.09 Ontvangsten

175

0

0

0

0

0

0

Budgetflexibiliteit

Met uitzondering van verkenning en planuitwerking, zijn de budgetten in 2018 juridisch verplicht op de peildatum 1 januari 2018.

Onderstaand zijn de beschikbare budgetten tot en met 2031 per jaar gepresenteerd op het niveau van artikelonderdeel. In de verdiepingsbijlage bij de begroting zijn de mutaties op hetzelfde detailniveau toegelicht voor de periode tot en met 2031.

Bedragen x € 1.000

2017

2018

2019

2020

2021

2022

2023

2024

14

Regionaal, lokale infrastructuur

Uitgaven

202.050

246.600

201.111

170.614

96.629

5.098

40.596

1.606

14.01

Grote regionaal/lokale projecten

163.093

194.764

109.215

102.607

84.529

1.605

40.596

1.606

14.02

Regionale mobiliteitsfondsen

0

0

0

9.233

0

0

0

0

14.03

RSP-ZZL: pakket bereikbaarheid

38.957

51.836

91.896

58.774

12.100

3.493

0

0

14.09

Ontvangsten

0

0

0

0

0

0

0

0

(vervolg) Bedragen x € 1.000

2025

2026

2027

2028

2029

2030

2031

2017-2031

14

Regionaal, lokale infrastructuur

uitgaven

9.336

9.335

9.336

9.969

0

0

0

1.002.280

14.01

Grote regionaal/lokale projecten

9.336

9.335

9.336

9.969

0

0

0

735.991

14.02

Regionale mobiliteitsfondsen

0

0

0

0

0

0

0

9.233

14.03

RSP-ZZL: pakket bereikbaarheid

0

0

0

0

0

0

0

257.056

14.09

Ontvangsten

Ontvangsten

0

0

0

0

0

0

0

0

14.01 Grote regionale/lokale projecten

Motivering

Binnen dit artikel zijn de budgetten opgenomen voor de aanlegprojecten, waarvoor een aparte projectsubsidie wordt of is verleend. Om in aanmerking te komen voor een aparte projectsubsidie moeten de kosten van de meest kosteneffectieve oplossing hoger zijn dan € 225 miljoen indien dat project geheel of gedeeltelijk wordt gerealiseerd binnen één of meer van de samenwerkingsgebieden, waarin de gemeente Amsterdam, de gemeente Rotterdam of de gemeente ‘s-Gravenhage is gelegen, of € 112,5 miljoen, indien dat project geheel in een ander gebied wordt gerealiseerd. Het project moet passen binnen de beleidsdoelstellingen voor regionale bereikbaarheid, zoals verwoord in de begroting Hoofdstuk XII 2017 en beleidsartikel 16 Openbaar Vervoer en Spoor en de Lange Termijn Spooragenda (LTSa).

Algemeen

Producten

Regionale lokale projecten worden uitgevoerd onder de verantwoordelijkheid van de decentrale overheid. IenM levert een bijdrage in de aanlegkosten van die projecten. Dit betekent ook dat de uitvoeringsperiode van een project niet gelijk hoeft te lopen met de periode waarin de rijksbijdrage beschikbaar komt in het MIRT.

Verkenningen

Voor regionale/lokale infrastructuurprojecten wordt geen apart verkenningenprogramma opgenomen in het MIRT. In de begroting zijn dan ook geen middelen voor dit product opgenomen. De verkenningen worden onder verantwoordelijkheid van de decentrale overheid uitgevoerd en pas na toetsing en besluitvorming door IenM al dan niet opgenomen in het planuitwerkingsprogramma.

14.01.02 Planuitwerkingsprogramma Regionaal/lokaal

Van een project dat in de planuitwerkingstabel is opgenomen worden de kosten van de meest kosteneffectieve variant als basis voor de rijksbijdrage aangemerkt (onder aftrek van de eigen bijdrage van € 112,5 miljoen respectievelijk € 225 miljoen).

Projectoverzicht behorende bij 14.01.02: Planuitwerkingsprogramma Regionaal/lokale infrastructuur (bedragen x € 1 mln.)

Budget

Planning

Projectomschrijving

huidig

vorig

PB of TB

Openstelling

Overige projecten en reserveringen

48

48

Projecten in voorbereiding

Overige projecten in voorbereiding

Gesignaleerde risico's

Totaal programma planuitwerking en verkenning

48

Begroting 14.01.02

48

Legenda:

PB = Projectbesluit

TB = Tracébesluit

14.01.03 Realisatieprogramma Regionaal/lokaal

Hieronder vallen de uitgaven (subsidies) voor de realisatie van grote regionale/lokale infrastructuurprojecten die door regionale overheden worden aangelegd.

Nieuw opgenomen projecten

Hoekse Lijn

De Spoorweg Schiedam Centrum - Hoek van Holland Strand wordt omgebouwd tot metrolijn en aangesloten wordt op het metronetwerk van Rotterdam. Hierover bestaat sinds 2011 overeenstemming tussen IenM en de Metropoolregio Rotterdam Den Haag (MRDH). Er blijft een verbinding bestaan met het hoofdspoor zodat de vestiging van Vopak in Vlaardingen voor goederentreinen bereikbaar blijft. IenM heeft aan MRDH toegezegd dat het bedrag dat MRDH aan ProRail betaalt voor de aanschaf van de lijn (€ 18,3 miljoen) door IenM via een subsidiebeschikking aan MRDH beschikbaar wordt gesteld. Verder draagt IenM financieel niet bij aan de bouw, exploitatie of het beheer van de metroverbinding.

Projectoverzicht behorende bij 14.01.03 Regionaal/lokale infrastructuur; realisatie (bedragen x € 1 mln.)

Totaal

Indienststelling

Projectomschrijving

huidig

vorig

t/m 2016

2017

2018

2019

2020

2021

2022

later

huidig

vorig

Projecten Noordwest-Nederland

Noord/Zuidlijn Noord-WTC

1.186

1.186

1.155

0

31

2018

2018

Utrecht Tram naar De Uithof

111

110

41

40

30

2018

2018

Ombouw Amstelveenlijn

78

77

5

7

25

25

16

2020

2020

Projecten Zuidwest-Nederland

A12/A20 Parallelstructuur Gouwe

101

101

87

14

Regio

Regio

HOV netwerk Zuid-Holland Noord (voorheen Rijn-Gouwelijn)

205

203

33

8

47

33

34

51

2021

2020

Rotterdamsebaan

309

306

76

62

49

51

32

39

Regio

Regio

Hoekse Lijn

18

18

Regio

Regio

Afronding

Programma Realisatie (IF 14.01.03)

2.008

1.321

163

195

108

101

83

39

Budget Realisatie (IF 14.01.03)

2.008

1.321

163

195

108

101

83

39

Overprogrammering (-)

Zoals in de leeswijzer beschreven, is voor projecten in bovenstaande tabel waar mogelijk een digitale verwijzing opgenomen naar de projectbladen in het MIRT Overzicht. Zodra een project is opengesteld, wordt het project in het overzicht «Gerealiseerde projecten» van het MIRT Overzicht opgenomen, waarmee het projectblad komt te vervallen. Na openstelling vinden er in de regel nog (na)betalingen plaats, waardoor het project wel opgenomen blijft in bovenstaande tabel.

14.02 Regionale mobiliteitsfondsen

Motivering

Over heel Nederland worden verschillende Regionale Mobiliteitsfondsen (RMf) gebruikt. Deze fondsen zijn gevoed op basis van de volgende impulsen:

• - 

  • • 

    Bereikbaarheidsoffensief Randstad;

• - 

  • • 

    Amendement Dijsselbloem;

• - 

  • • 

    Amendement Van der Staaij;

• - 

  • • 

    Regionale bereikbaarheid (Kwartje van Kok);

• - 

  • • 

    Amendement Van Hijum;

• - 

  • • 

    Quick Wins NWA eerste en tweede tranche;

• - 

  • • 

    Sluiskiltunnel

Producten

De rijksmiddelen in het kader van het Bereikbaarheidsoffensief Randstad, de amendementen Dijsselbloem, Van der Staaij en Van Hijum, Regionale bereikbaarheid en Quick Wins NWA zijn volledig uitgekeerd. Alleen voor de Sluiskiltunnel, die inmiddels is opgeleverd, resteert een gereserveerd bedrag voor onvoorziene omstandigheden. Naar verwachting hoeft deze reservering niet te worden aangesproken.

14.03 RSP Zuiderzeelijn, pakket Regionale Bereikbaarheid

Motivering

Betreft het RSP-convenant Rijk-Regio (Kamerstukken II 2007-2008 27 658, nr. 43). Het pakket omvat projecten ter verbetering van de regionale bereikbaarheid in Noord-Nederland (concrete bereikbaarheidsprojecten en regionaal mobiliteitsfonds) en een Ruimtelijk-economisch programma (REP), tevens ten behoeve van Noord-Nederland.

Binnen de projecten ter verbetering van de regionale bereikbaarheid gaat het in totaal om vijf concrete bereikbaarheidsprojecten, zie 14.03.01. De rijksbijdrage voor de A7 Zuidelijke Ringweg Groningen fase 2 en de N50 Ramspol-Ens zijn inmiddels overgeheveld naar artikel 12 Hoofdwegen.

In 2009 is het RMf RSP opgericht voor Noord-Nederland. De instelling van het RMf RSP volgt uit het Convenant RSP Zuiderzeelijn d.d. 23 juni 2008. Het totale budget RMf RSP is € 970 miljoen. Dit bestaat uit € 500 miljoen bijdrage van het Rijk en € 470 miljoen bijdrage van de regio. Binnen het RMf RSP is € 100 miljoen gereserveerd als bijdrage aan de concrete projecten; zie 14.03.02. Deze bijdrage vervalt als na realisatie van de concrete projecten is gebleken dat deze bijdrage niet nodig is en blijft beschikbaar voor het RMf RSP. De inzet van middelen uit het RMf RSP is een decentrale verantwoordelijkheid. Het RMf RSP is beschikbaar voor projecten, die kunnen worden gerealiseerd vóór 2020.

Binnen het Ruimtelijk Economisch Programma (REP) wordt onderscheid gemaakt tussen een rijksdeel (€ 150 miljoen) en een regionaal deel (€ 250 miljoen). Het rijksdeel valt onder regie van het Ministerie van Economische zaken (EZ). Het betreffende rijksbudget werd tot en met 2012 verantwoord op de EZ-begroting, daarna is in 2012 het resterende deel via het Provinciefonds gedecentraliseerd. Het regionale deel, in totaal € 250 miljoen, valt onder regie van de regio. De rijksbijdrage voor het regionale deel, € 150 miljoen, is opgenomen op de begroting Infrastructuurfonds; zie 14.03.03. Deze bijdrage wordt in jaartranches overgeboekt via het provinciefonds naar de regio. Van de oorspronkelijke € 150 miljoen vanuit het Rijk is nog € 50 miljoen niet uitgekeerd. Dat zal naar verwachting de komende jaren plaatsvinden. Ook de regio heeft € 100 miljoen beschikbaar gesteld voor het regionale deel van het REP.

De voorwaarden voor het RSP zijn beschreven in het op 23 juni 2008 ondertekende convenant Rijk-Regio (Kamerstukken II 2008-2009 21 700 A, nr. 19). Over de voortgang wordt de Tweede Kamer jaarlijks met een voortgangsrapportage (in het najaar) geïnformeerd.

Projectoverzicht Regiospecifiek Pakket Zuiderzeelijn (14.03) (bedragen x € 1 mln.)

Totaal

Indienststelling

Projectomschrijving

huidig

vorig

t/m 2016

2017

2018

2019

2020

2021

2022

later

huidig

vorig

Projecten Noord-Nederland

14.03.01 Concrete bereikbaarheidsprojecten^{1 2 3}

120

249

40

5

3

33

24

12

3

14.03.02 Regionaal Mobiliteitsfonds

536

535

409

34

33

43

18

14.03.03 Ruimtelijk economisch programma

50

65

0

16

16

17

Afronding

• - 

  1

Begroting (IF 14.03)

706

848

449

39

52

92

59

12

3

LMCA Spoor: spoordriehoek⁴

140

135

49

12

13

25

26

12

4

Totale rijksbijdrage Noord-Nederland

846

983

498

51

65

117

84

24

7

Noot ¹

Bijdragen regio zijn prijspeil 2007.

Noot ²

Het betreft de volgende projecten: A7 Zuidelijke Ringweg Groningen (ZRG) fase 2; Bereikbaarheid Leeuwarden; Bereikbaarheid Assen; N50 Ramspol-Ens en Openbaar vervoer/spoor. De totale rijksbijdrage is inclusief € 200 miljoen uit het MIRT ten behoeve van de A7 ZRG fase 2.

Noot ³

Uit het regionaal mobiliteitsfonds wordt een bijdrage van € 100 miljoen (prijspeil 2007) geleverd aan de concrete projecten. Deze bijdrage vervalt, indien na realisatie van de concrete projecten is gebleken dat deze bijdrage niet nodig is.

Noot ⁴

Betreft Pakket Noorden, hetgeen op artikel 13 is opgenomen.

Artikel 15 Hoofdvaarwegennet

Omschrijving van de samenhang in het beleid

Op dit artikel worden de producten op het gebied van rijksvaarwegen verantwoord. Dit betreffen de onderdelen verkeersmanagement, beheer, onderhoud en vervanging, aanleg, geïntegreerde contractvormen/PPS, netwerkgebonden kosten en de investeringsruimte.

De doelstellingen van het onderliggende beleid zijn terug te vinden in de begroting Hoofdstuk XII over 2017 en vinden hun oorsprong in de SVIR en de Nota Mobiliteit (NoMo) (Kamerstukken II 2004-2005 29 644, nr. 6).

Het artikel Hoofdvaarwegennet op het Infrastructuurfonds is gerelateerd aan beleidsartikel 18 Scheepvaart en havens op de begroting Hoofdstuk XII.

Budgettaire gevolgen van de uitvoering van art. 15 Hoofdvaarwegennet (bedragen x € 1.000)

2016

2017

2018

2019

2020

2021

2022

Verplichtingen

1.392.685

1.658.260

863.989

890.399

786.966

620.238

772.501

Uitgaven

861.930

895.805

964.746

1.254.278

1.058.242

804.249

858.366

Waarvan juridisch verplicht:

99%

15.01 Verkeersmanagement

8.428

8.525

8.525

8.525

8.525

8.525

8.525

• - 

  Waarvan bijdrage aan agentschap RWS

8.428

8.525

8.525

8.525

8.525

8.525

8.525

15.02 Beheer, onderhoud en vervanging

410.159

337.708

376.866

386.647

294.409

214.636

298.197

15.02.01 Beheer en onderhoud

310.851

278.408

269.466

286.759

265.808

194.675

195.729

• - 

  Waarvan bijdrage aan agentschap RWS

307.117

273.679

264.728

263.974

261.084

189.789

191.815

15.02.04 Vervanging

99.308

59.300

107.400

99.888

28.601

19.961

102.468

• - 

  Waarvan bijdrage aan agentschap RWS

25.080

0

0

0

0

1

1

15.03 Aanleg

124.309

205.758

227.570

323.205

286.411

233.580

203.242

15.03.01 Realisatie

119.948

163.881

218.362

316.222

285.021

204.979

199.125

15.03.02 Verkenningen en planuitwerkingen

4.361

41.877

9.208

6.983

1.390

28.601

4.117

• - 

  Waarvan bijdrage aan agentschap RWS

4.361

1.608

379

331

304

697

1.508

15.04 Geïntegreerde contractvormen/PPS

11.565

34.716

44.839

232.771

166.789

46.912

53.284

15.06 Netwerkgebonden kosten HVWN

307.469

309.098

306.946

303.130

302.108

300.596

295.118

15.06.01 Apparaatskosten RWS

278.244

280.878

278.254

275.403

274.381

272.520

266.819

• - 

  Waarvan bijdrage aan agentschap RWS

278.244

280.878

278.254

275.403

274.381

272.520

266.819

15.06.02 Overige netwerkgebonden kosten

29.225

28.220

28.692

27.727

27.727

28.076

28.299

• - 

  Waarvan bijdrage aan agentschap RWS

29.225

28.220

28.692

27.727

27.727

28.076

28.299

15.07 Investeringsruimte

0

0

0

0

0

0

0

15.09 Ontvangsten

94.081

94.736

131.197

133.927

100.240

59.500

37.668

Budgetflexibiliteit

Met uitzondering van verkenning en planuitwerking, zijn de budgetten in 2018 juridisch verplicht op de peildatum 1 januari 2018.

Onderstaand zijn de beschikbare budgetten tot en met 2031 per jaar gepresenteerd op het niveau van artikelonderdeel. In de verdiepingsbijlage bij de begroting zijn de mutaties op hetzelfde detailniveau toegelicht voor de periode tot en met 2031.

Bedragen x € 1.000

2017

2018

2019

2020

2021

2022

2023

2024

15

Hoofdvaarwegennet

Uitgaven

895.805

964.746

1.254.278

1.058.242

804.249

858.366

734.530

693.885

15.01

Verkeersmanagement

8.525

8.525

8.525

8.525

8.525

8.525

8.525

8.525

15.02

Beheer, onderhoud en vervanging

337.708

376.866

386.647

294.409

214.636

298.197

330.323

260.850

15.03

Aanleg

205.758

227.570

323.205

286.411

233.580

203.242

57.040

85.960

15.04

Geïntegreerde contractvormen/PPS

34.716

44.839

232.771

166.789

46.912

53.284

45.022

44.648

15.06

Netwerkgebonden kosten HVWN

309.098

306.946

303.130

302.108

300.596

295.118

293.620

293.902

15.07

Investeringsruimte

0

0

0

0

0

0

0

0

15.09

Ontvangsten

Ontvangsten

94.736

131.197

133.927

100.240

59.500

37.668

0

7.976

(vervolg) Bedragen x € 1.000

2025

2026

2027

2028

2029

2030

2031

2017-2031

15

Hoofdvaarwegennet

Uitgaven

675.959

841.440

873.626

774.885

759.255

774.863

576.139

12.540.268

15.01

Verkeersmanagement

8.525

8.525

8.525

8.525

8.525

8.525

8.525

127.875

15.02

Beheer, onderhoud en vervanging

231.841

232.721

231.357

311.783

319.477

311.478

206.094

4.344.387

15.03

Aanleg

97.741

242.469

246.966

110.739

51.435

76.685

21.721

2.470.522

15.04

Geïntegreerde contractvormen/PPS

44.930

44.322

43.725

42.951

42.629

42.573

42.539

972.650

15.06

Netwerkgebonden kosten HVWN

292.922

293.403

294.680

297.260

297.260

297.260

297.260

4.474.563

15.07

Investeringsruimte

0

20.000

48.373

3.627

39.929

38.342

0

150.271

0

15.09

Ontvangsten

Ontvangsten

0

0

0

0

0

0

0

565.244

15.01 Verkeersmanagement

Motivering

De activiteiten binnen verkeersmanagement worden uitgevoerd om een vlot, betrouwbaar en veilig scheepvaartverkeer op het hoofdvaarwegennet te realiseren.

15.01.01 Verkeersmanagement

Producten

Bij verkeersmanagement gaat het voornamelijk om de volgende activiteiten:

• - 

  • • 

    Verkeersbegeleiding, bediening van objecten en vaarwegmarkering;

• - 

  • • 

    Monitoring en informatieverstrekking;

• - 

  • • 

    Vergunningverlening en handhaving;

• - 

  • • 

    Crisisbeheersing en preventie.

In het goederenvervoer over water is een groei voorzien, die deels met verkeersmanagement wordt gefaciliteerd. Daarnaast moet de betrouwbaarheid en reistijd op orde worden gebracht. Beleidsdoelstellingen op het gebied van verkeersmanagement zijn:

• - 

  • • 

    Het zoveel mogelijk beperken van de gemiddelde structurele wachttijd bij sluizen in de hoofdvaarwegen;

• - 

  • • 

    Het afstemmen van de bediening van bruggen en sluizen op de vraag vanuit de markt.

De activiteiten die door RWS centraal worden uitgevoerd, worden gefinancierd uit de budgetten voor netwerkgebonden kosten. De verdeling naar onder meer Verkeersmanagement en Beheer en Onderhoud is extracomptabel inzichtelijk gemaakt in bijlage 4 Instandhouding van deze begroting.

Vanaf 2014 wordt in overleg met de sector gewerkt aan het zo goed mogelijk vormgeven van de bediening van sluizen en beweegbare bruggen tegen de achtergrond van taakstellingen. De Kamer is geïnformeerd over de wijze waarop RWS en haar collega vaarwegbeheerders dit vormgeven, via het stuk «vergezicht bediening sluizen en bruggen» (Kamerstukken II 2015-2016 34 300, nr. A56). Dit vergezicht wordt gebruikt om nadere maatwerkafspraken te maken of bestaande afspraken waar nodig en mogelijk te optimaliseren.

Met verschillende partijen zijn afspraken gemaakt over de invoering van vraaggestuurd bedienen of bediening op afstand waarbij samenwerking tussen beheerders of gezamenlijk investeren is overeengekomen. Begin 2016 zijn bijvoorbeeld nadere afspraken gemaakt met de provincie Overijssel om met behulp van bijdragen van de regio te komen tot een verbeterd bedieningsregime van de Twentekanalen. Met Limburg en Noord-Brabant zijn eerder al soortgelijke afspraken gemaakt. Alle gemaakte versoberingsafspraken worden in 2018 gemonitord en waar nodig en mogelijk bijgestuurd.

Waar mogelijk en zinvol wordt samen met de andere overheden naar centrale bediening op vaarroutes overgeschakeld. Vanzelfsprekend wordt getracht om de bediening zodanig in te richten, dat wachttijden en stremmingen zo veel mogelijk worden beperkt. Een goede informatievoorziening hierover aan gebruikers is daarbij van groot belang, waarbij rekening gehouden wordt met de sterk toegenomen beschikbaarheid van AIS (Automatic Identification System). Met het toezicht op het water dat door RWS (onder andere samen met de Politie) wordt uitgevoerd, wordt beoogd de veiligheid voor de gebruikers te borgen. Dit toezicht heeft ook een preventieve werking. Met de inwerkingtreding van de nieuwe Binnenvaartwet is meer nadruk komen te liggen op bestuursrechtelijke handhaving door IenM (in plaats van strafrechtelijke handhaving door de Politie). In geval van calamiteiten, zoals schade en verontreinigingen, wordt hierover bericht en adequaat opgetreden. Hiervoor is een calamiteitenorganisatie operationeel.

Meetbare gegevens

Specificatie bedieningsareaal

Areaalomschrijving

Eenheid

2016

2017

2018

Begeleide vaarweg

km

592

592

592

Bediende objecten

stuks

244

245

242

Toelichting:

Alleen de vaarwegen die vanuit vaste verkeersposten worden begeleid, zijn in het hierboven opgenomen areaal meegeteld. De vaarwegen in beheer bij RWS die met patrouillevaartuigen worden bestreken zijn derhalve niet meegerekend. Er worden in 2017 en 2018 geen veranderingen voorzien. Het aantal bediende objecten neemt in 2017 met één toe als gevolg van de ombouw van de Meppelerdiepsluis van keersluis tot schutsluis. Door de ombouw van een schutsluis met twee kolken naar een keersluis en een beweegbare brug naar een vaste brug bij Limmel neemt in 2018 het aantal bediende objecten met drie af.

De indicator passeertijden sluizen is opgenomen in beleidsartikel 18 Scheepvaart en havens in de begroting Hoofdstuk XII.

15.02 Beheer, onderhoud en vervanging

Motivering

Beheer en onderhoud wordt uitgevoerd om het Hoofdvaarwegennet in een staat te houden, die noodzakelijk is voor het faciliteren van vlot, betrouwbaar, veilig en duurzaam vervoer van goederen.

Producten

Het regulier beheer en onderhoud van rijksvaarwegen omvat maatregelen aan bodems, oevers, kunstwerken zoals sluizen en bruggen, verkeersvoorzieningen, landschap en milieu en voorzieningen voor verkeersmanagement, zoals verkeerscentrales.

Vervanging en renovatie betreffen het tijdig programmeren en nemen van maatregelen aan kunstwerken en vaarwegen waarbij regulier beheer en onderhoud niet meer voldoende zijn. Voornamelijk in de eerste helft en vanaf de jaren 60 van de vorige eeuw zijn er kunstwerken gerealiseerd die, mede door het intensieve gebruik, nu of in de komende decennia het moment van einde levensduur naderen. Op basis van onderzoek wordt concreet gemaakt voor welke kunstwerken wanneer vervanging of renovatie aan de orde is.

Voor zover de activiteiten centraal vanuit RWS worden ingezet, worden de kosten centraal gefinancierd uit de budgetten voor netwerkgebonden kosten. De verdeling naar onder meer Verkeersmanagement en Beheer en Onderhoud is extracomptabel inzichtelijk gemaakt in de bijlage instandhouding bij deze begroting.

In bijlage 4 Instandhouding is een nadere toelichting opgenomen met betrekking tot Beheer en Onderhoud en Vervanging.

15.02.01 Beheer en Onderhoud

Een voorwaarde voor het optimaal gebruiken van het vaarwegennet is de bedrijfszekerheid van de infrastructuur van de vaarwegen.

De activiteiten zijn erop gericht, om de scheepvaart (beroeps- en recreatievaart) zo goed mogelijk te faciliteren. Het betreft maatregelen om de breedte en diepte van de vaarweg te handhaven. Daarnaast betreft het maatregelen om de kunstwerken (sluizen en bruggen) en verkeersvoorzieningen te laten functioneren. Om verkeersoverlast tot een minimum te beperken, worden de werkzaamheden goed afgestemd; zowel onderling als met de werkzaamheden die voortkomen uit het aanlegprogramma en/of het hoofdwatersysteem. Zowel het preventief als het correctief onderhoud vallen onder Beheer en Onderhoud.

Kustwacht

De Kustwacht Nederland is een organisatie met eigen taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden. De directeur Kustwacht maakt jaarlijks een Activiteitenplan en Begroting (APB) en legt dit voor aan de raad voor de kustwacht. De ministerraad stelt het APB vervolgens vast.

De directeur Kustwacht heeft onvoorwaardelijke zeggenschap over vier schepen, die (vrijwel) full time kustwachttaken uitvoeren. Daarnaast heeft de directeur trekkingsrechten voor een aantal dagen per jaar op schepen van de Rijksrederij en schepen, vliegtuigen en helikopters van het Ministerie van Defensie.

De Minister van Infrastructuur en Milieu (IenM) is als coördinerend Minister voor Noordzee-aangelegenheden verantwoordelijk voor het proces van totstandkoming geïntegreerd beleid voor de Noordzee en het Gecombineerd Jaarplan voor de uitvoeringtaken door de Kustwacht. De Minister van Defensie is beheerder van de Kustwacht. De overzichtsconstructie Kustwacht is als bijlage 3 aan deze begroting toegevoegd.

Overdracht Brokx-Nat

De nog over te dragen vaarwegen in het kader van Brokx-Nat zijn in beeld gebracht in een eindbalans, op basis waarvan de Tweede Kamer in 2002 is geïnformeerd (Kamerstukken II 2002-2003 28 600 XII, nr. 17). Op dit artikel wordt de betaling aan provincies en gemeenten voor het onderhoud aan kanalen in Drenthe, haven Oudeschild en wegen en paden Texel verantwoord.

Meetbare gegevens

In onderstaande figuur is een verdeling gegeven van de beheer- en onderhoudskosten voor kunstwerken oevers, bodems en verkeersvoorzieningen. Deze percentages zijn gebaseerd op een meerjarig gemiddelde.

Areaal Beheer en Onderhoud

Eenheid

Omvang 2018

Budget x € 1.000

2018

Vaarwegen

km

7.089

269.466

Toelichting

Het areaal bestaat enerzijds uit de hoofdtransportassen (HTA), hoofdvaarwegen (HVW) en overige vaarwegen (OVW), die voor de binnenvaart in beheer zijn bij RWS en die per 1 januari 2017 in totaal 3.460 kilometer meten en anderzijds het aantal kilometer zeecorridors en zeetoegangsgeulen van in totaal 3.544 kilometer.

In 2017 stelt Rijkswaterstaat vaste scheepvaartroutes voor de Belgische en Nederlandse Noordzeekust vast. Hierdoor nemen de zeecorridors met ongeveer 85 km toe. De totaal lengte vaarwegen komt daarmee op 7.089 km. Voor 2018 worden geen veranderingen voorzien. De overdracht van de Noordervaart zal naar verwachting na 2018 plaatsvinden.

Indicatoren Beheer en Onderhoud

Indicator

2015

2016

streefwaarde 2017

streefwaarde 2018

Geplande stremmingen (gehele areaal)

0,9%

0,2%

0,8%

0,8%

Ongeplande stremmingen (gehele areaal)

0,2%

0,1%

0,2%

0,2%

Toelichting:

De geplande en ongeplande stremmingen geven een beeld van de betrouwbaarheid en beschikbaarheid van de sluizen en bruggen op de vaarwegen. De percentages zijn berekend door de gestremde uren af te zetten tegen de totale bedientijd van deze objecten.

15.02.04 Vervanging

Het is van belang dat de veiligheid en de beschikbaarheid van het hoofdvaarwegennet in stand worden gehouden tegen de achtergrond van een beperkte technische levensduur van kunstwerken. Het einde van de levensduur kan ontstaan door de ouderdom van het kunstwerk of door intensiever gebruik dan bij het ontwerp is voorzien. Door de intensieve aanleg in de jaren 60 van de vorige eeuw is de vervangingsopgave toegenomen. De projecten behorende bij deze opgave zijn opgenomen in het MIRT Overzicht⁴. Het totaal van de opgave wordt in de instandhoudingsbijlage toegelicht.

Vervangingen en renovaties van kunstwerken worden ondergebracht binnen het programma Vervanging en Renovatie. De scope van het programma omvat alle kunstwerken waar zich binnen de duur van het programma een levensduurproblematiek voordoet met mogelijke ernstige gevolgen voor de veiligheid en beschikbaarheid van het hoofdvaarwegennet. De projecten in het programma Vervanging en Renovatie verlengen de levensduur van de kunstwerken, zodat de veiligheid en de beschikbaarheid van de bestaande infrastructuur in stand wordt gehouden.

Het resterende deel van het programma Nota Mobiliteit Achterstallig Onderhoud Vaarwegen (NoMo AOV) is niet in het programma Vervanging en Renovatie opgenomen maar wel onderdeel van 15.04.02. Daarom staat in onderstaande tabel een overzicht van objecten NoMo AOV-onderdelen die niet voor 2018 zijn afgerond.

Overzicht objectenprogramma Vervangingen en renovaties

Vaarweg

Objecten/maatregel

gereed

Oost-Nederland

Onderhoud vaargeulen NederRijn, IJssel, Twentekanalen/Meppelerdiep en Zwarte Water

2018

Zeeland

Modernisering Object Bediening Zeeland (MOBZ, deel 1)

gereed

Zeeland

Onderhoud damwanden en vaarwegen Zeeland

gereed

Noord-Holland

Aanpassing bodembescherming, sluizen en bruggen en overige kunstwerken

gereed

15.03 Aanleg

Motivering

Onder dit programma vallen alle activiteiten die noodzakelijk zijn voor de aanleg- en planuitwerking activiteiten bij het hoofdvaarwegen netwerk.

15.03.01 Realisatie

Producten

In 2018 wil IenM de volgende mijlpalen realiseren:

Mijlpaal

Project

Openstelling

Projecten in het kader van Quick-wins regeling Binnenhavens

Maasroute

Sluis Limmel (als onderdeel van Maasroute)

Start realisatie

Nieuwe Sluis Terneuzen

De belangrijkste (budgettaire) aanpassingen

• - 

  • • 

    De Zaan: Er is sprake van een vertraging op het project door een arbitragezaal tussen provincie en aannemer.

• - 

  • • 

    Nieuwe sluis Terneuzen: de toename van € 12 miljoen betreft de indexatie naar prijspeil 2017.

• - 

  • • 

    Capaciteitsuitbreiding ligplaatsen Beneden-Lek: de toename van het projectbudget komt deels voort uit de indexatie naar prijspeil 2017.

• - 

  • • 

    Wilhelminakanaal Tilburg: de budgettoename van € 14 miljoen is het gevolg van geohydrologische problematiek waardoor er tussentijdse ingebruikname van de nieuwe Sluis III en het kanaalpand voor klasse II scheepvaart benodigd is.

Projectoverzicht behorende bij 15.03.01: Realisatieprogramma Hoofdvaarwegennet (bedragen x € mln.)

Totaal

Budget

Openstelling

Projectomschrijving

huidig

vorig

t/m 2016

2017

2018

2019

2020

2021

2022

later

huidig

vorig

Projecten Nationaal

Quick Wins Binnenhavens

61

61

60

1

2009-2017

2009-2016

Impuls Dynamisch Verkeersmanagement Vaarwegen

97

97

86

9

2

2015

2015

Walradarsystemen

25

25

20

2

1

1

1

1

1

1

2018

2018

Beter Benutten

18

18

14

1

3

Projecten Noordwest-Nederland

De Zaan (Wilhelminasluis)

13

13

10

3

2019

2017

Projecten Zuidwest-Nederland

Capaciteitsuitbreiding ligplaatsen Rijn Scheldeverbinding

2

2

1

0

2016

2016

Nieuwe Sluis Terneuzen

1.010

999

22

36

99

218

223

174

192

47

2022

2022

Capaciteitsuitbreiding ligplaatsen Beneden-Lek

13

12

1

1

6

5

2019

2019

Quick Wins Volkeraksluizen

3

3

3

2017

2017

Projecten Zuid-Nederland

Wilhelminakanaal Tilburg

96

82

72

24

0

na 2017

ntb

Zuid-Willemsvaart: aanleg Maximakanaal en opwaarderen tot Veghel

430

430

420

2

0

2

6

2015

2015

Maasroute, modernisering fase 2

629

628

539

28

28

22

13

2018

2018

Projecten Oost-Nederland

Vaarweg Meppel-Ramspol (keersluis Zwartsluis)

65

64

43

11

1

10

2017

2017

Verruiming Twentekanalen fase 2

93

92

2

14

47

29

2

2019

2019

Toekomstvisie Waal

132

131

2

20

13

17

39

33

7

2019-2021

2019-2021

Projecten Noord-Nederland

Vaarweg Lemmer-Delfzijl fase 1: verbetering tot klasse Va

284

284

253

25

7

2017

2017

Verruiming vaarweg Eemshaven-Noordzee

30

30

12

9

5

4

0

2017

2017

Overige projecten

Kleine projecten / Afronding projecten

2

3

2

0

1

Afrondingen

• - 

  1

• - 

  1

• - 

  1

• - 

  3

• - 

  1

Totaal uitvoeringsprogramma

3.003

2.974

1.557

187

211

300

285

205

199

58

Realisatieuitgaven op IF 15.03.01 mbt planuitwerking

• - 

  1

2

Programma Realisatie (IF 15.03.01)

186

213

300

285

205

199

58

Budget Realisatie (IF 15.03.01)

164

219

316

285

205

199

58

Overprogrammering (-)

• - 

  22

6

16

Zoals in de leeswijzer beschreven, is voor projecten in bovenstaande tabel waar mogelijk een digitale verwijzing opgenomen naar de projectbladen in het MIRT Overzicht. Zodra een project is opengesteld, wordt het project in het overzicht «Gerealiseerde projecten» van het MIRT Overzicht opgenomen, waarmee het projectblad komt te vervallen. Na openstelling vinden er in de regel nog (na)betalingen plaats, waardoor het project wel opgenomen blijft in bovenstaande tabel.

15.03.02 Verkenningen en planuitwerkingen

Belangrijkste (budgettaire) aanpassingen

• - 

  • • 

    Vaarweg Lemmer-Delfzijl, fase 2: Vanwege de onderhoudstoestand van een van de bruggen binnen dit project is binnen de beperkte kasmiddelen van het rijk ruimte gevonden om die eerder aan te pakken door een kasversnelling van € 19 miljoen.

• - 

  • • 

    Toekomstvisie Waal: Het project Toekomstvisie Waal/deelproject Lobith (Beijenwaard) is in deze begroting van planuitwerking naar de realisatiefase gegaan.

• - 

  • • 

    Lichteren buitenhaven IJmuiden: dit project zal worden vertraagd, aangezien een aanpassing van de scope mogelijk noodzakelijk is als gevolg van herbezinning op de functie van de Averijhaven.

• - 

  • • 

    Capaciteitsuitbreiding overnachtingsplaatsen Merwedes: een partieel uitvoeringsbesluit voor voorbereiding van de realisatie (€ 1.3 miljoen) is genomen.

• - 

  • • 

    Capaciteitsuitbreiding ligplaatsen IJssel: aanpassing van de scope van het project leidt tot een latere openstelling.

Projectoverzicht behorende bij 15.03.02: Verkenningen en planuitwerkingen Hoofdvaarwegennet (bedragen x € 1 mln.)

Budget

Planning

Projectomschrijving

huidig

vorig

PB of TB

Openstelling

Realisatieuitgaven op IF 15.03.01 mbt planuitwerkingsprojecten

• - 

  1

• - 

  24

nvt

Projecten Nationaal

Bijdrage aan agentschap t.b.v. externe kosten planuitwerkingen

9

9

Reservering consequenties areaaluitbreiding op beheer en onderhoud

205

150

Projecten Noordwest-Nederland

Capaciteitsuitbreiding ligplaatsen Amsterdam-Lemmer

6

6

2025-2027

Lichteren buitenhaven IJmuiden

65

65

nnb

nnb

Vaarweg IJsselmeer-Meppel

36

36

2023

Projecten Zuidwest-Nederland

Capaciteitsuitbreiding overnachtingplaatsen Merwedes

20

20

2019

2021

Verkeerssituatie splitsing Hollandsch Diep-Dordtsche Kil

10

10

2010

2025-2027

Capaciteit Volkeraksluizen

152

152

2024-2026

Projecten Oost-Nederland

Bovenloop IJssel (IJsselkop tot Zutphen)

36

36

2026-2028

Capaciteitsuitbreiding ligplaatsen IJssel

28

28

2018

2021-2022

Projecten Noord-Nederland

Vaarweg Lemmer-Delfzijl fase 2

102

102

2017

2023-2025

Overige projecten en reserveringen

357

342

Projecten in voorbereiding

Projecten Zuidwest-Nederland

Kreekraksluizen

2026-2028

Projecten Oost-Nederland

Verkenning IJssel fase 2

2028

Reservering garantstelling Twentekanalen

2018-2020

Overige projecten in voorbereiding

Gesignaleerde risico's

Totaal programma planuitwerking en verkenning

1.025

Begroting 15.03.02

1.025

Legenda:

PB = Projectbesluit

TB = Tracébesluit

Zoals in de leeswijzer beschreven, is voor projecten in bovenstaande tabel waar mogelijk een digitale verwijzing opgenomen naar de projectbladen in het MIRT Overzicht. Zodra een project is opengesteld, wordt het project in het overzicht «Gerealiseerde projecten» van het MIRT Overzicht opgenomen, waarmee het projectblad komt te vervallen.

15.04 Geïntegreerde contractvormen/PPS

Motivering

Bij infrastructuurprojecten boven het drempelbedrag van € 60 miljoen en huisvestingsprojecten boven de € 25 miljoen wordt middels een Publiek Private Comparator (PPC) getoetst of een DBFM-contract meerwaarde op kan leveren. Infrastructuurprojecten die via een DBFM (Design, Build, Finance en Maintain) contract worden aanbesteed, hebben als kenmerk dat sprake is van de overdracht van de integrale onderdelen van een bouwproject (ontwerp, bouw, onderhoud en financiering) aan een private Opdrachtnemer. In plaats van een product wordt een dienst uitgevraagd, te weten de beschikbaarheid van de infrastructuur. De betaling voor deze dienst vindt plaats aan de hand van de overeengekomen prestatie die wordt afgezet tegen de daadwerkelijk geleverde prestatie, de beschikbaarheid. De beschikbaarheidsvergoeding wordt pas uitgekeerd na oplevering van het project; tijdens de bouw dient de DBFM-Opdrachtnemer daarom zelf de financiering te regelen. Omdat het project gefinancierd is door banken en/of institutionele beleggers, is sprake van een sterke druk vanuit de financiers op de private Opdrachtnemer om de afgesproken prestatie ook te leveren: op tijd en binnen de geraamde kosten. Een lager prestatieniveau leidt tot lagere betalingen, die op hun beurt de terugbetaling van de financiering moeten zekerstellen. In de bouwfase is doorgaans wel sprake van een gedeeltelijke betaling (de partiële beschikbaarheidsvergoeding) als sprake is van de uitbreiding van een bestaande sluis die ook tijdens de verbouwing beschikbaar moet blijven voor de scheepvaart. Bij openstelling van de sluis wordt overgegaan naar een volledige beschikbaarheidsvergoeding. Het afronden van een aanbesteding resulteert in een meerjarige verplichting van zowel aanleg als ook beheer en onderhoud op het desbetreffende project. Op dit begrotingsartikel bestaat daarmee geen enkele budgetflexibiliteit. Slechts bij onderpresteren van de opdrachtnemer kunnen boetes en kortingen worden aangebracht.

De verplichting aan de DBFM-Opdrachtnemer vervalt aan het einde van de looptijd van het contract waarna het beheer en onderhoud van deze wegvakken terugkomen bij RWS en de bijbehorende budgetten gaan vallen onder het reguliere onderhoudsartikel (artikelonderdeel 15.02 Beheer, Onderhoud en Vervanging). Pas aan het einde van de looptijd kan de definitieve meerwaarde van de PPS-contractvorm worden bepaald en geconcludeerd of binnen het meerjarig budget is gebleven.

In de DBFM(O)-Voortgangsrapportage 2016-2017 zijn indicatoren opgenomen om de prestaties van (het contractmanagement van) DBFM te monitoren. Het gaat daarbij om prestatie indicatoren zoals tijdigheid (openstelling van het project), beschikbaarheid, wijzigingen en kortingen. Het kabinet heeft daarbij de ambitie geformuleerd om de KPI’s verder uit te breiden en te ontwikkelen, de komende jaren te monitoren en de trendontwikkeling te analyseren.

In de Voortgangsrapportage is ook aangegeven dat de risicoverdeling in het standaardcontract mogelijk op een aantal punten zal worden bijgesteld ten aanzien van enkele specifieke risico’s, zoals het management van stakeholders, waarmee marktpartijen in het verleden op moeilijkheden stuitten. Eerder was al besloten om niet langer gebruik te maken van lijstrisico’s. Op deze wijze wordt proactief gezocht naar een betere verdeling van de risico’s, waarbij alle betrokkenen hun mogelijkheden inbrengen om risico’s zo veel mogelijk te beperken.

De Brief Prioritering Investeringen Mobiliteit en Water (Kamerstukken II 2010-2011 32 500 A, nr. 83) bevat een lijst van in totaal tien potentiële DBFM-projecten op het hoofdvaarwegennet. Al deze projecten worden getoetst aan kwalitatieve criteria en op mogelijke financiële meerwaarde. In de Voortgangsrapportage DBFM(O) wordt periodiek gerapporteerd over de DBFM-dealflow op langere termijn (meest recente voortgangsrapportage DBFM(O): Kamerstukken II 2016-2017 28 753, nr. 43).

Producten

Op dit moment zijn er nog geen DBFM-projecten op het hoofdvaarwegennet gerealiseerd. In 2013 is het DBFM Sluizenprogramma in werking gesteld, waar de volgende projecten in ondergebracht zijn: Sluis Limmel, 3^e Kolk Beatrixsluis, Sluis bij Eefde en Zeetoegang IJmond. Het contract voor de Sluis Limmel is het eerste project uit het DBFM Sluizenprogramma en is in 2014 afgesloten en openstelling wordt verwacht in 2018.

Het DBFM-contract voor de Zeetoegang IJmond is in september 2015 getekend, dat voor de 3^e Kolk Beatrixsluis in 2016 en dat voor de sluis bij Eefde begin dit jaar. Deze projecten verkeren in de bouwfase en kennen een partiële beschikbaarheidsvergoeding. De volledige beschikbaarheidsvergoeding wordt na openstelling betaald. De looptijd van deze contracten varieert; in onderstaand projectenoverzicht is zichtbaar wanneer de contracten eindigen.

Belangrijkste (budgettaire) aanpassingen

• - 

  • • 

    Zeetoegang IJmond: betreft een indexatie naar prijspeil 2017 van € 10 miljoen.

Projectoverzicht behorende bij 15.04.01: Geïntegreerde contractvormen Hoofdvaarwegennet (bedragen x € mln.)

Totaal

Budget

Openstelling

Eind

Projectomschrijving

huidig

vorig

t/m 2016

2017

2018

2019

2020

2021

2022

later

huidig

vorig

contract

Projecten Noordwest-Nederland

Lekkanaal: 3^e kolk Beatrixsluis en verbreding kanaalzijde/uitbreiding ligplaatsen

409

405

22

8

4

21

68

13

13

260

2019

2019

2046

Zeetoegang IJmond

927

917

46

17

32

201

67

26

26

511

2019

2019

2045

Projecten Zuid-Nederland

Keersluis Limmel

90

89

6

3

6

3

18

2

2

48

2018

2018

2048

Capaciteitsuitbreiding sluis Eefde

153

9

5

3

8

14

6

12

96

2020

2020

2047

Totaal

1.579

83

33

45

233

167

47

53

915

Zoals in de leeswijzer beschreven, is voor projecten in bovenstaande tabel waar mogelijk een digitale verwijzing opgenomen naar de projectbladen in het MIRT Overzicht. Zodra een project is opengesteld, wordt het project in het overzicht «Gerealiseerde projecten» van het MIRT Overzicht opgenomen, waarmee het projectblad komt te vervallen. Bij DBFM projecten worden na de openstelling de beschikbaarheidsvergoedingen betaald, waardoor het project wel opgenomen blijft in bovenstaande tabel.

15.06 Netwerkgebonden kosten Hoofdvaarwegennet

Motivering

Op dit artikelonderdeel worden de aan het netwerk te relateren apparaatskosten (inclusief afschrijving en rente) van RWS en de overige netwerkgebonden kosten geraamd. De overige netwerkgebonden kosten komen ten goede aan verkeersmanagement, beheer, onderhoud, vervanging, aanleg en DBFM, en betreffen taken die gecentraliseerd binnen RWS worden opgepakt. Het gaat bij deze zogeheten landelijke taken onder meer om het verzamelen van basisinformatie, onderhouden van ICT systemen, het inspecteren van het areaal en de ontwikkeling van kennis en innovatie. Er is gekozen voor centrale uitvoering met het oog op enerzijds uniformiteit in werkwijze en anderzijds kostenbesparing.

Rijksrederij

De Rijksbrede Civiele Rijksrederij is een organisatie die nautische diensten levert aan andere overheden zoals het Ministerie van EZ, Financiën (Douane), IenM en de Kustwacht. De Rijksrederij valt onder de verantwoordelijkheid van RWS. De kerntaken van de Rijksrederij zijn:

• - 

  • • 

    Het ter beschikking stellen van vaartuigen voor een bepaalde tijdsduur (al dan niet met nautische bemanning) met een door de opdrachtgever gespecificeerd dienstverleningsniveau;

• - 

  • • 

    Het leveren van kennisintensief advies aan overheidsinstellingen bij beheer, ontwerp en aanbesteding van vaartuigen;

• - 

  • • 

    Het leveren van kennisintensief advies op het gebied van eisen aan bemanningen, veiligheidsmanagement en scheepsuitrustingen.

15.07 Investeringsruimte

Motivering

Op dit artikelonderdeel wordt de voor dit artikel beschikbare investeringsruimte tot en met 2031 verantwoord. De investeringsruimte betreft de budgettaire ruimte waarvoor nog geen bestuurlijke of juridische verplichtingen zijn aangegaan. Deze ruimte is onder meer beschikbaar voor risico’s en (toekomstige) ambities.

De in de begroting 2017 opgenomen stand van de beschikbare investeringsruimte tot en met 2030 bedroeg € 163 miljoen. Door de hieronder vermelde belangrijkste (budgettaire) aanpassingen bedraagt deze ruimte in de begroting 2018 nu € 150 miljoen tot en met 2031.

• - 

  • • 

    Middels het instrument strategisch capaciteitsmanagement (SCM) kijkt RWS meerjarig (tenminste vijf jaar) naar de productie en de daarbij benodigde capaciteit. Daarbij is op basis van rekenregels de benodigde capaciteit voor de verschillende RWS producten berekend. Hieruit volgt een capaciteitsbehoefte als gevolg van areaalgroei (bediening van sluizen, tunnels en stuwen). Vanuit de investeringsruimte Hoofdwegennet en Hoofdvaarwegennet worden middelen overgeboekt naar netwerkgebonden kosten op desbetreffende modaliteiten. Voor Hoofdvaarwegennet betreft dit - € 17,8 miljoen.