Mr. J.E.W. (Jan) Duijs

foto Mr. J.E.W. (Jan) Duijs
Naar de grotere foto (verschijnt in een nieuw venster)
bron: IISG
Met dank overgenomen van Parlement.com.

SDAP-Tweede Kamerlid uit Zaandam. Fel en venijnig debater, die vooral goed thuis was op het gebied van de sociale wetgeving, omdat hij daarvan tijdens zijn werk als bibliothecaris van de Rijksverzekeringsbank studie had gemaakt. Kwam in de Kamer vaak in botsing met de voorzitter. Hield in 1913 de langste parlementaire redevoering aller tijden om afhandeling van de Tariefwet te voorkomen en leidde in 1920 de obstructie tegen de Anti-revolutiewet. Zorgde er in 1913 voor dat al direct 'staatspensioentjes' werden uitgekeerd aan 70-plussers. Brak later met de SDAP en kwam in ultrarechts vaarwater.

SDAP, Duijs (ex-SDAP)
functie(s) in de periode 1909-1937: lid Tweede Kamer

1.

Personalia

voornamen (roepnaam)
Jan Eliza Wilhelm (Jan)

wijziging in naam en/of titulatuur
  • J.E.W. Duijs, tot 16 december 1926 (tot hij in 1926 in de rechten afstudeerde)
  • Mr. J.E.W. Duijs, van 16 december 1926 tot 8 juni 1937

geboorteplaats en -datum
Nijmegen, 21 februari 1877

overlijdensplaats en -datum
Amsterdam, 16 september 1941

2.

Partij/stroming

partij(en)
  • SDAP (Sociaal-Democratische Arbeiderspartij), van 1902 tot december 1935
  • Nederlandsche Volkspartij, omstreeks 1937 (medeoprichter)
  • NSB (Nationaal-Socialistische Beweging), vanaf augustus 1938

lid tussentijds gevormde fractie(s)
fractie-Duijs (Tweede Kamer der Staten-Generaal), van 29 november 1935 tot 8 juni 1937

3.

Hoofdfuncties/beroepen (5/15)

  • lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 21 september 1909 tot 8 juni 1937 (in 1909-1918 voor het kiesdistrict Zaandam)
  • advocaat en procureur te 's-Gravenhage, vanaf 1927
  • lid gemeenteraad van 's-Gravenhage, van 6 september 1927 tot 1 september 1931
  • hoofddirecteur "Lochemsche Courant", van 1940 tot 16 september 1941
  • vrederechter, arrondissement Arnhem, van augustus 1941 tot 16 september 1941 (functie nooit uitgeoefend)

U ziet een selectie van de loopbaan. In de uitgebreide versie is de gehele loopbaan in te zien.

4.

Partijpolitieke functies

In de uitgebreide versie is een overzicht van partijpolitieke functies opgenomen.

5.

Nevenfuncties (2/3)

  • secretaris Bond van Arbeiderswoningbouw-verenigingen, omstreeks 1925
  • redacteur ontwikkelingsblad "Beschaving en Wetenschap", van 1928 tot 1931

afgeleide functies, presidia etc.
lid vaste commissie voor Privaat- en Strafrecht (Tweede Kamer der Staten-Generaal)

U ziet een selectie van de nevenfuncties. In de uitgebreide versie is een overzicht van nevenfuncties in te zien.

6.

Opleiding

In de uitgebreide versie is een overzicht van de opleiding(en) opgenomen.

7.

Activiteiten

als parlementariër (3/9)
  • Interpelleerde in 1923 minister Aalberse over de invoering van de ziekteverzekering
  • Verdedigde in 1923 met succes het door Sannes ingediende initiatiefwetsvoorstel tot wijziging van de Invaliditeitswet. Sannes was hier zelf vanwege ziekte niet toe in staat.
  • Diende in 1929 met zeven fractiegenoten een initiatiefwetsvoorstel in om in de Zuiderzeesteunwet een tegemoetkoming wegens waardevermindering op te nemen. Het voorstel werd door de Tweede Kamer verworpen.

opvallend stemgedrag (0/4)

In de uitgebreide versie is een overzicht van opvallend stemgedrag opgenomen.

8.

Wetenswaardigheden

algemeen (3/5)
  • Bracht in juni 1933 tegen de wens van het partijbestuur een brochure ('Ter oriëntering') uit waarin hij zich keerde tegen het revolutionaire en anti-militaristische karakter van de SDAP.
  • Besteedde in 1934 bij de behandeling van de begroting van Justitie alleen aandacht aan straatterreur van OSP, communisten en zelfs sociaaldemocraten, maar niet aan die van fascisten. Onder andere daaruit bleek een toegenomen begrip voor de NSB.
  • In oktober 1933 werd een commissie ingesteld o.l.v. prof. W.A. Bonger die onderzoek deed naar het optreden van Duijs. In mei 1934 werd een (niet gepubliceerd) rapport uitgebracht. Bespreking werd nadien vertraagd door afwezigheid van Duijs. Hij werd op 16 november 1935 uit de fractie van de SDAP gezet en in december 1935 geroyeerd als lid van de SDAP.

anekdotes en citaten
  • Zou met Sinterklaas eens de chocoladeletters GVD aan ARP'er Duymaer van Twist hebben laten bezorgen. Toen die daarover verontwaardigd was, zei Duys dat hij met GVD 'Groeten van Duys' had bedoeld.

verkiezingen
  • Versloeg in 1909 in het district Zaandam na herstemming H.J.C. van Tienen (lib.)
  • Versloeg in 1913 na herstemming J. Limburg (vdb)
  • Versloeg in 1917 L.L.H. de Visser (sdp)

pseudoniemen, bij-, koos- en schuilnamen
"Jan Erwtenwater" (bijnaam)

U ziet een selectie van wetenswaardigheden. In de uitgebreide versie is een overzicht van wetenswaardigheden opgenomen.

9.

Publicaties van/over

literatuur/documentatie
  • W.H. Vliegen, "Die onze kracht ontwaken deed", deel II, 365-369
  • A.A. de Jonge, "Duijs, Jan Eliza Wilhelm (1877-1941)", in: Biografisch Woordenboek van Nederland, deel IV, 123
  • R. Hartmans, "Duijs, Jan Eliza Wilhelm", in: Biografisch Woordenboek van het Socialisme en de Arbeidersbeweging in Nederland, 65
  • Onze Afgevaardigden, 1909 en 1913

Biografisch Woordenboek(en)
  • biografie opgenomen in het Biografisch Woordenboek van Nederland
  • biografie opgenomen in het Biografisch Woordenboek van het Socialisme en de Arbeidersbeweging in Nederland

archivalia
documentatiedossier-Duijs, RIOD

10.

Familie/gezin

In de uitgebreide versie zijn, indien bekend, de familierelaties opgenomen.

11.

Uitgebreide versie

Speciaal voor de verkiezingen voor de Tweede Kamer zijn de biografieën van alle kansrijke (volgens de peilingen) kandidaten in uitgebreide vorm raadpleegbaar op parlement.com.

Voor de overige ruim 5000 biografieën geldt het volgende:

In het digitale biografisch archief van de Stichting PDC, partner van het Montesquieu Instituut, is een uitgebreide versie aanwezig met bijvoorbeeld partijpolitieke functies, maatschappelijke nevenfuncties, parlementaire activiteiten, opleiding en wetenswaardigheden. Voorlopig is het beschikbaar stellen van uitgebreide biografieën, en/of daarop gebaseerde statistische gegevens, opgeschort. Wilt u een uitgebreide biografie inzien? Laat het ons weten als u daar belangstelling voor heeft.

Op bovenstaande tekst en gegevens zijn auteursrechten van PDC van toepassing; overname, in welke vorm dan ook, is zonder expliciete goedkeuring niet toegestaan. Ook de afbeeldingen zijn niet rechtenvrij.

De biografieën betreffen vooral de periode waarin iemand politiek en bestuurlijk actief is of was. PDC ontvangt graag gemotiveerde aanvullingen of correcties.