Albanië - Hoofdinhoud

Albanië is een republiek in het westen van de Balkan. Het land ligt aan de Adriatische Zee en grenst aan Montenegro i, Kosovo i, Noord-Macedonië i en Griekenland i. Door het ruwe terrein van het land ligt Albanië geïsoleerd van zijn buurlanden. Om die reden heeft de bevolking een grote etnische homogeniteit behouden. In 1991 werden er voor het eerst vrije verkiezingen gehouden waarna er een democratische regering werd gevormd. In 2009 vroeg Albanië het EU-lidmaatschap aan en kreeg in 2014 de status van kandidaat-lidstaat i.

Albanië werd in 1912 een soeverein vorstendom. Daarvoor maakte het gebied deel uit van het Ottomaanse Rijk. Servië i, Montenegro en Griekenland, bezette hierna meteen delen van Albanië, maar met buitenlandse (waaronder Nederlandse) hulp werd een Albanese gendarmerie opgebouwd om de soevereiniteit te bewaken. Hoewel Albanië zich tijdens de Eerste Wereldoorlog neutraal verklaarde, vielen Italië i en de drie genoemde landen Albanië opnieuw binnen om het onderling te verdelen. Na de oorlog dwongen de Verenigde Staten deze landen om zich terug te trekken. Na een periode als republiek en vervolgens als koninkrijk annexeerde Italie in 1939 Albanië. Na de Tweede Wereldoorlog was het land een satellietstaat van de Sovjet-Unie. In 1968 verliet het land echter het Warschaupact, om vervolgens een bondgenoot van het communistische China te worden.

Albanië kende tot 1990 een snelle bevolkingsgroei. Sindsdien is er sprake van een lichte krimp. Meer dan de helft van de bevolking is islamitisch. Eén van de weinige bekende Albaniërs is de schrijver Ismail Kadare, van wie werken in het Frans en Nederlands zijn vertaald. De bekende 'Moeder Theresa' was eveneens van Albanese afkomst.

De huidige regerende partij in Albanië is de Socialistische Partij van Albanië (PS). Bij de verkiezingen in 2017 behaalde deze partij 73 van de 140 zetels in het parlement. Edi Rama behield zo zijn positie als premier: een functie die hij sinds 2013 bekleedt. De huidige president is Ilir Meta van de Socialistische Beweging voor Integratie (LSI).

Albanië is sinds 1991 een republiek. De eerste jaren als republiek verliepen echter moeilijk. De economie werd midden jaren 1990 geliberaliseerd, maar zowel de overheid als de bevolking had weinig ervaring met het kapitalisme. Zakenlieden organiseerden veel ponzifraudes en een groot deel van de bevolking investeerde zijn geld vervolgens in deze ponzischema's. In 1996 brak een financiële crisis uit toen de ponzischema's instortten. Meer dan de helft van het BBP was plotsklaps verdwenen. Veel burgers gaven de overheid de schuld en gingen de straat op. Begin 1997 leidde dit tot een toestand van anarchie toen de premier ontslag nam en burgers meer dan een half miljoen wapens stalen van leger en politie en daarmee grote delen van het land bezetten. Vanaf 1999 is de economische toestand in Albanië stukje bij beetje verbeterd, maar misdaad en corruptie blijven een probleem.

Op 28 april 2009 vroeg Albanië het EU-lidmaatschap aan. In juni 2014 werd de status van kandidaat-lidstaat aan Albanië toegekend. In juni van 2022 begonnen de toetredingsonderhandelingen.

Albanië is een republiek en kent een parlement dat uit één kamer bestaat: de Volksvergadering van Albanië. De afgevaardigden worden iedere vier jaar gekozen via algemene verkiezingen. Het parlement kiest de president, die voor een periode van vijf jaar wordt benoemd. De president benoemt op zijn beurt de premier. De uitvoerende macht ligt bij de door de premier gekozen en door de president goedgekeurde ministerraad.

Albanië kent een systeem van evenredige vertegenwoordiging i. Het land is opgedeeld in twaalf kiesdistricten. In ieder district zijn meerdere zetels te winnen, die op basis van het percentage van de verkregen stemmen over de verschillende partijen worden verdeeld. Sinds 2008 moet een partij minstens 3% van de stemmen in een district behalen om een zetel te verkrijgen. Voor partijen die voor de verkiezingen een coalitie vormden is dit 5%. Deze wijzinging heeft het moeilijker gemaakt voor kleine en nieuwe partijen om een voet aan de grond te krijgen in de nationale politiek.

De nationale politiek in Albanië wordt gedomineerd door voorheen drie, nu twee partijen. De Socialistische Partij van Albanië heeft momenteel 74 zetels in handen. De Democratische Partij van Albanië heeft er 59. De Socialistische Beweging voor Integratie heeft 4 zetels, veel minder dan in eerdere verkiezingen. De Sociaal Democratische Partij heeft 3 zetels.