Europese politieke partijen

Een Europese politieke partij is een samenwerkingsverband van verwante politieke partijen en/of personen uit verschillende EU¹-lidstaten. Een belangrijke taak voor Europese politieke partijen is burgers bewuster te maken van de EU. Verder kunnen gelijkgezinde partijen uit de lidstaten hun standpunten en werkwijzen beter afstemmen.

Een Europese politieke partij moet niet verward worden met de fracties in het Europees Parlement. Hoewel leden van fracties in het Europees Parlement² vaak ook lid zijn van dezelfde Europese politieke partij, is dit zeker niet altijd het geval. Zo zijn de meeste leden van de EVP-fractie³ lid van de Europese Volkspartij⁴ die niet toevalligerwijs dezelfde naam draagt. De leden van de ECR-fractie daarentegen zijn lid van verschillende pan-Europese partijen of van geen enkele partij.

Sinds 2018 moeten Europese partijen zich registreren bij de Autoriteit voor Europese Politieke Partijen en Europese Politieke Stichtingen. Dit is vereist om aanspraak te maken op financiële ondersteuning⁵ vanuit de algemene Europese begroting.

Om een Europese partij te zijn, moet aan enkele voorwaarden worden voldaan. Onder de huidige regelgeving moeten Europese politieke partijen worden opgericht onder het Europees recht. Hierdoor hebben alle partijen dezelfde rechtspersoonlijkheid. Daarnaast moet deze gelijke rechtspersoonlijkheid de transparantie en het verantwoordelijkheidsgevoel van partijen vergroten.

Een Europese partij mag geen kandidaten voor nationale of Europese verkiezingen nomineren; dat doen de nationale partijen in de lidstaten. Ook mogen de Europese partijen geen campagne voeren bij nationale referenda.

Het partijprogramma moet de Europese waarden van artikel 2⁸ respecteren. Indien het programma hier niet aan voldoet, kan de officiële erkenning worden ingetrokken.

Autoriteit voor Europese Politieke Partijen en Europese Politieke Stichtingen

In 2017 werd de Autoriteit voor Europese Politieke Partijen en Europese Politieke Stichtingen opgericht. Deze Autoriteit is verantwoordelijk voor de registratie van Europese politieke partijen en stichtingen. De Autoriteit houdt ook toezicht op donaties en de naleving van de financieringsvoorwaarden uit de algemene Europese begroting. Partijen moeten door de Autoriteit geregistreerd zijn om in aanmerking te komen voor financiële ondersteuning. De Autoriteit mag sancties opleggen aan partijen die zich niet aan de regels houden.

Om geregistreerd te worden door de Autoriteit, moet een partij aan bepaalde voorwaarden voldoen.

• - 

  De partij moet gevestigd zijn in een lidstaat⁹ van de Europese Unie.
• - 

  De nationale partijen die lid zijn van de Europese partij moeten zitting hebben in het Europees Parlement, of in een nationaal of een regionaal Parlement. Ook moet minstens een kwart van de lidstaten in de Europese partij vertegenwoordigd zijn. In die lidstaten moeten de partijen minimaal drie procent van de stemmen hebben gekregen bij de meest recente verkiezingen.
• - 

  De partij moet hebben meegedaan aan de Europese Parlementsverkiezingen of een expliciet voornemen hebben om dit te gaan doen.
• - 

  De partij mag geen winstoogmerk hebben.

Als een partij geregistreerd staat bij de Autoriteit, kan de partij aanspraak maken op financiële ondersteuning uit de algemene Europese begroting.

• 1. 

  De Europese Unie (EU) is het belangrijkste samenwerkingsverband in Europa. De deelnemende landen hebben voor deze Unie een aantal organisaties opgericht waaraan zij een deel van hun eigen bevoegdheden hebben overgedragen. Dit zijn onder meer het Europees Parlement, de Europese Commissie, de Raad en het Europese Hof van Justitie.
   
• 2. 

  Het Europees Parlement (EP) vertegenwoordigt ruim 450 miljoen Europeanen en bestaat momenteel uit 720 afgevaardigden (inclusief voorzitter). Nederland heeft 31 zetels in het Europees Parlement. Het Europees Parlement wordt geacht een stem te geven aan de volkeren van de 27 landen die aan de Unie deelnemen, en vooral te letten op het belang van de Unie in zijn geheel.
   
• 3. 

  De fractie van de Europese Volkspartij is een centrum-rechtse politieke fractie en vertegenwoordigt de christendemocratische stromingen in het Europees Parlement. De fractie is gelieerd aan de EVP-partij.
   
• 4. 

  De Europese Volkspartij (EVP) is de partij van christendemocratische stromingen in de Europese Unie en in enkele buurlanden van de EU. Het Nederlandse CDA en de ChristenUnie zijn aangesloten bij de EVP, evenals bijvoorbeeld de Christlich Demokratische Union Deutschlands (CDU) en de Christlich-Soziale Union in Bayern (CSU) uit Duitsland, het Franse Les Républicains, de Spaanse Partido Popular en het Italiaanse Forza Italia.
   
• 5. 

  Europese politieke partijen kunnen aanspraak maken op een financiële bijdrage uit de algemene begroting van de Europese Unie. Deze financiering is bedoeld om uitgaven te dekken die rechtstreeks verband houden met de wettelijke doelstelling van deze partijen, zoals vergader-, administratieve- en campagnekosten voor Europese verkiezingen. Om aanspraak te maken op de financiële ondersteuning moeten de partijen wel aan bepaalde voorwaarden voldoen.
   
• 6. 

  Renew Europe is sinds 12 juni 2019 de fractie van liberale en (liberaal-)democratische stromingen in Europa. Voorbeelden van deze partijen zijn de Belgische Open VLD, de Duitse Freie Demokratische Partei (FDP) en de Franse Mouvement Démocrate.
   
• 7. 

  De fractie Identiteit en Democratie (I&D) verenigt negen rechts-populistische fracties in het Europees Parlement, waaronder de Italiaanse Lega, Vlaams Belang uit België, het Franse Rassemblement National en de Duitse AfD. In 2019 deed de groep voor het eerst mee aan de Europese verkiezingen. Zij werd opgericht als opvolger van het Europa voor Naties en Vrijheid, dat sinds 2015 bestond.
   
• 8. 

  De waarden waarop de Unie berust, zijn eerbied voor de menselijke waardigheid, vrijheid, democratie, gelijkheid, de rechtsstaat en eerbiediging van de mensenrechten, waaronder de rechten van personen die tot minderheden behoren. Deze waarden hebben de lidstaten gemeen in een samenleving die gekenmerkt wordt door pluralisme, non-discriminatie, verdraagzaamheid, rechtvaardigheid, solidariteit en gelijkheid van vrouwen en mannen.
   
• 9. 

  Momenteel zijn 27 landen lid van de Europese Unie. De meest recente uitbreiding van de Unie vond plaats op 1 juli 2013, met de toetreding van Kroatië. Er wordt verder over uitbreiding gesproken met verschillende landen in Oost-Europa. Het Verenigd Koninkrijk is sinds 31 januari 2020 middernacht geen lid meer van de Europese Unie. Dat was het eerste land dat de EU verliet.