Verordening (EG) nr. 1781/2006 van het Europees Parlement en de Raad van 15 november 2006 betreffende bij geldovermakingen te voegen informatie over de betaler (Voor de EER relevante tekst) - Hoofdinhoud

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

L 345/1

Zwartgeldstromen kunnen de stabiliteit en de reputatie van de financiële sector aantasten en een gevaar betekenen voor de interne markt. Terrorisme ondergraaft de fundamenten van onze maatschappij. De soliditeit, integriteit en stabiliteit van kredietinstellingen en financiële instellingen en het vertrouwen in het financiële stelsel als geheel kunnen ernstig in gevaar worden gebracht door de pogingen van criminelen en hun medeplichtigen om hetzij de herkomst van de opbrengsten van misdrijven te verhullen, hetzij rechtmatig verkregen gelden aan te wenden voor terroristische doeleinden.

Witwassers en terrorismefinanciers kunnen, ter vergemakkelijking van hun criminele activiteiten, van de aan de geïntegreerde financiële ruimte inherente liberalisering van het kapitaalverkeer en van het verrichten van financiële diensten trachten te profiteren, indien niet op communautair niveau bepaalde coördinerende maatregelen worden genomen. Grootschalig optreden van de Gemeenschap kan een uniforme omzetting in de gehele Europese Unie waarborgen van speciale aanbeveling VII betreffende elektronische overmakingen (Special Recommendation VII — SR VII) van de Financiële Actiegroep Witwassen van Geld en Terrorismefinanciering (FATF), ingesteld bij de G7-Conferentie van Parijs van 1989, waarbij met name geen discriminatie mag optreden tussenbinnenlandse betalingen in een lidstaat en grensoverschrijdende betalingen tussen lidstaten. Een ongecoördineerd optreden door individuele lidstaten op het gebied van grensoverschrijdende geldovermakingen kan ernstige negatieve gevolgen hebben voor de goede werking van betalingssystemen op EU-niveau en aldus een schadelijk effect sorteren op de interne markt voor financiële diensten.

In de nasleep van de terroristische aanslagen in de Verenigde Staten op 11 september 2001 heeft de Europese Raad op zijn buitengewone bijeenkomst van 21 september 2001 herhaald dat de strijd tegen het terrorisme een prioritaire doelstelling van de Europese Unie is. De Europese Raad heeft zijn goedkeuring gehecht aan een actieplan met het oog op de versterking van de politiële en justitiële samenwerking, de ontwikkeling van internationale rechtsinstrumenten om terrorisme tegen te gaan, de voorkoming van terrorismefinanciering, de versterking van de veiligheid in de luchtvaart en het bewerkstelligen van een betere samenhang tussen alle relevante beleidsterreinen van de Unie. Dit actieplan is door de Europese Raad herzien naar aanleiding van de terroristische aanslagen van 11 maart 2004 te Madrid en is er thans specifiek op gericht te waarborgen dat het wetgevingskader dat de Gemeenschap heeft ingesteld met het oog op de bestrijding van het terrorisme en de verbetering van de justitiële samenwerking, wordt aangepast aan de negen speciale aanbevelingen inzake de financiering van terrorisme welke zijn aangenomen door de FATF.

Ter voorkoming van de financiering van terrorisme zijn maatregelen genomen om de financiële en economische middelen van bepaalde personen, groepen en entiteiten te bevriezen, zoals Verordening (EG) nr. 2580/2001 van de Raad (3) en Verordening (EG) nr. 881/2002 van de Raad (4). Met hetzelfde doel voor ogen zijn maatregelen genomen om het financiële stelsel te beschermen tegen de aanwending van financiële en economische middelen voor terroristische doeleinden. Richtlijn 2005/60/EG van het Europees Parlement en de Raad (5) bevat een aantal maatregelen dat erop gericht is het misbruik van het financiële stelsel voor het witwassen van geld en terrorismefinanciering tegen te gaan. Geen van deze maatregelen maken het terroristen en andere criminelen echter volkomen onmogelijk om zich toegang te verschaffen tot betalingssystemen voor het doorsluizen van hun gelden.

Ter bevordering van een coherente internationale aanpak van de bestrijding van het witwassen van geld en terrorismefinanciering dient in toekomstige communautaire maatregelen rekening te worden gehouden met de ontwikkelingen op dat terrein, namelijk de negen door de FATF aangenomen speciale aanbevelingen inzake de financiering van terrorisme, en met name SR VII, alsook de herziene interpretatieve nota voor de tenuitvoerlegging van deze aanbeveling.

De volledige traceerbaarheid van geldovermakingen kan een bijzonder belangrijk en nuttig hulpmiddel zijn bij de voorkoming van, het onderzoek naar en de opsporing van het witwassen van geld of terrorismefinanciering. Om te waarborgen dat de informatie over de betaler door heel de hele betalingsketen wordt doorgegeven, verdient het bijgevolg aanbeveling te voorzien in een systeem dat betalingsdienstaanbieders ertoe verplicht bij geldovermakingen accurate en betekenisvolle informatie over de betaler te voegen.

Het bepaalde in deze verordening is van toepassing onverminderd Richtlijn 95/46/EG van het Europees Parlement en de Raad (6). Bijvoorbeeld mag informatie die in het kader van deze verordening wordt vergaard en bijgehouden, niet voor commerciële doeleinden worden gebruikt.

Personen die alleen maar papieren documenten in elektronische vorm omzetten en op contractbasis werkzaam zijn bij een betalingsdienstaanbieder, vallen niet onder de werkingssfeer van deze verordening; hetzelfde geldt voor natuurlijke of rechtspersonen die betalingsdienstaanbieders alleen maar een berichtensysteem of andere ondersteuningssystemen voor de overdracht van fondsen en/of clearing- en afwikkelingssystemen bieden.

Als bij geldovermakingen het witwasrisico of het risico van terrorismefinanciering klein is, verdient het aanbeveling dergelijke geldovermakingen van het toepassingsgebied van deze verordening uit te sluiten. Deze ontheffingen betreffen krediet- of debetkaarten, opnamen bij geldautomaten, automatische overmakingen, ingehouden cheques, betalingen van belastingen, boetes of andere heffingen en geldovermakingen, waarbij de betalers en begunstigden beiden betalingsdienstaanbieders zijn die voor eigen rekening handelen. Voorts mogen de lidstaten, om recht te doen aan de kenmerken van de nationale betalingssystemen, elektronische betalingen uitzonderen, op voorwaarde dat het altijd mogelijk is de betaler via de geldovermakingen te traceren. Indien de lidstaten de ontheffing voor elektronisch geld in het kader van Richtlijn 2005/60/EG hebben toegepast, moeten zij die ontheffing in het kader van deze richtlijn toepassen, op voorwaarde dat het bedrag van de elektronische overmaking niet hoger is dan 1 000 EUR.

De ontheffing voor elektronisch geld, zoals omschreven in Richtlijn 2000/46/EG van het Europees Parlement en de Raad (7), geldt voor elektronisch geld, ongeacht het feit of de uitgevende instelling van dergelijk geld krachtens artikel 8 van deze richtlijn al dan niet ontheffing is verleend.

Om de doeltreffendheid van de betalingssystemen niet te hinderen, dienen de vereisten voor verificatie van geldovermakingen die via een rekening gebeuren worden gescheiden van de geldovermakingen die niet via een rekening gebeuren. Om te zorgen voor een juist evenwicht tussen, enerzijds het risico dat transacties in de clandestiniteit worden gedrongen doordat al te strikte identificatieverplichtingen worden opgelegd en, anderzijds, de potentiële terroristische dreiging die van kleine geldovermakingen uitgaat, in geval van geldovermakingen die niet via een rekening gebeuren, dient enkel bij individuele geldovermakingen die 1 000 EUR overschrijden, de verplichting om te verifiëren of de informatie over de betaler accuraat is, te worden toegepast, onverminderd de verplichtingen van Richtlijn 2005/60/EG. Voor geldovermakingen via een rekening wordt er van de betalingsdienstaanbieders niet vereist dat ze voor elke geldovermaking, waarbij aan de verplichtingen van Richtlijn 2005/60/EG is voldaan, de informatie over de betaler nagaan.

Tegen de achtergrond van Verordening (EG) nr. 2560/2001 van het Europees Parlement en de Raad (8) en de mededeling van de Commissie betreffende een nieuw rechtskader voor betalingen in de interne markt, is het voldoende om bij geldovermakingen binnen de Gemeenschap een minimum aan informatie over de betaler te verstrekken.

Teneinde de voor de bestrijding van het witwassen van geld of terrorismefinanciering in derde landen verantwoordelijke autoriteiten in staat te stellen de herkomst te traceren van de gelden die voor deze doeleinden worden gebruikt, dient bij geldovermakingen vanuit de Gemeenschap naar buiten de Gemeenschap volledige informatie over de betaler te worden gevoegd. Aan deze autoriteiten mag alleen toegang tot de volledige informatie over de betaler worden verleend voor de voorkoming van, het onderzoek naar en de opsporing van het witwassen van geld of terrorismefinanciering.

Opdat geldovermakingen van een enkele betaler aan meerdere begunstigden op goedkope wijze kunnen worden verzonden in batchbestanden waarin de afzonderlijke geldovermakingen vanuit de Gemeenschap naar buiten de Gemeenschap zijn opgenomen, dient het mogelijk te zijn dat bij deze afzonderlijke geldovermakingen alleen het rekeningnummer van de betaler of een unieke identificatiecode wordt gevoegd, mits het batchbestand de volledige informatie over de betaler bevat.

Om na te gaan of de vereiste informatie over de betaler bij de geldovermakingen is gevoegd en om verdachte transacties te helpen opsporen, dient de betalingsdienstaanbieder van de begunstigde over effectieve procedures te beschikken om op te merken dat informatie over de betaler ontbreekt.

Vanwege de potentiële dreiging van terrorismefinanciering die van anonieme geldovermakingen uitgaat, verdient het aanbeveling de betalingsdienstaanbieder van de begunstigde ertoe in staat te stellen dergelijke situaties te vermijden of recht te zetten wanneer hij zich rekenschap geeft van het ontbreken of de onvolledigheid van de informatie over de betaler. In dit verband dient op grond van de risicogevoeligheid evenwel enige flexibiliteit te worden toegestaan ten aanzien van de reikwijdte van de informatie over de betaler. Voorts dient de verantwoordelijkheid voor de correctheid en volledigheid van de informatie over de betaler bij de betalingsdienstaanbieder van de betaler te blijven berusten. Ingeval de betalingsdienstaanbieder van de betaler buiten het grondgebied van de Gemeenschap is gevestigd, dienen overeenkomstig Richtlijn 2005/60/EG uitgebreide „ken-uw-cliënt”-maatregelen te worden toegepast ten aanzien van grensoverschrijdende correspondentbankrelaties met deze betalingsdienstaanbieder.

Als er richtsnoeren van de bevoegde nationale instanties bestaan in verband met de verplichtingen om alle overdrachten te verwerpen van een betalingsdienstaanbieder die regelmatig nalaat de vereiste informatie over de betaler te verstrekken of om al dan niet de zakelijke relatie met deze betalingsdienstaanbieder te beperken of te beëindigen, moeten deze onder meer gebaseerd zijn op de convergentie van de beste praktijken en moeten ze tevens rekening houden met het feit dat de herziene interpretatieve nota bij SR VII van de FATF derde landen toelaat een drempel van 1 000 EUR of 1 000 USD te stellen voor de verplichting om informatie over de betaler toe te sturen, zonder daarbij afbreuk te doen aan de doelstelling om het witwassen van geld en terrorismefinanciering doeltreffend te bestrijden.

De betalingsdienstaanbieder van de begunstigde dient op basis van een risicobeoordeling hoe dan ook bijzondere waakzaamheid aan de dag te leggen wanneer hij zich rekenschap geeft van het ontbreken of de onvolledigheid van de informatie over de betaler en dient verdachte transacties aan de bevoegde autoriteiten te melden overeenkomstig de meldingsplicht in Richtlijn 2005/60/EG en in de nationale uitvoeringsmaatregelen.

De bepalingen over geldovermakingen waarbij informatie over de betaler ontbreekt of onvolledig is, gelden onverminderd eventuele verplichtingen van betalingsdienstaanbieders om geldovermakingen waarbij civiel-, bestuurs- of strafrechtelijke bepalingen worden overtreden, stop te zetten of te weigeren.

Totdat de technische beperkingen zijn opgeheven die intermediaire betalingsdienstaanbieders kunnen beletten te voldoen aan de verplichting om alle ontvangen informatie over de betaler door te geven, dienen deze intermediaire betalingsdienstaanbieders deze informatie te bewaren. Deze technische beperkingen zouden moeten zijn opgeheven zodra de betalingssystemen zijn gemoderniseerd.

Aangezien het bij een strafrechtelijk onderzoek mogelijk is dat pas maanden of zelfs jaren nadat de oorspronkelijke geldovermaking heeft plaatsgevonden, kan worden uitgemaakt welke de benodigde gegevens of wie de betrokken personen zijn, verdient het aanbeveling betalingsdienstaanbieders informatie over de betaler te bewaren met het oog op de voorkoming van, het onderzoek naar en de opsporing van het witwassen van geld of terrorismefinanciering. Deze informatie dient gedurende een beperkte periode te worden bewaard.

Om snel te kunnen optreden in het kader van de terrorismebestrijding, dienen betalingsdienstaanbieders ook onverwijld te kunnen reageren op verzoeken om informatie over de betaler van de voor de bestrijding van het witwassen van geld of terrorismefinanciering verantwoordelijke autoriteiten van de lidstaat waar zij gevestigd zijn.

Het aantal werkdagen in de lidstaat van de betalingsdienstaanbieder van de betaler is bepalend voor het aantal dagen om te reageren op verzoeken om informatie over de betaler.

Gezien het belang van de bestrijding van het witwassen van geld en terrorismefinanciering dienen de lidstaten in hun nationale recht in doeltreffende, evenredige en afschrikkende sancties te voorzien ter bestraffing van de niet-naleving van deze verordening.

De voor de uitvoering van deze verordening vereiste maatregelen worden vastgesteld overeenkomstig Besluit 1999/468/EG van de Raad van 28 juni 1999 tot vaststelling van de voorwaarden voor de uitoefening van de aan de Commissie verleende uitvoeringsbevoegdheden (9).

Een aantal landen en gebieden dat niet tot het grondgebied van de Gemeenschap behoort, heeft een monetaire unie met of maakt deel uit van de valutazone van een lidstaat of heeft een monetaire overeenkomst met de Europese Gemeenschap, vertegenwoordigd door een lidstaat, ondertekend, en heeft betalingsdienstaanbieders die rechtstreeks of onrechtstreeks deelnemen aan de betalings- en afwikkelingssystemen van die lidstaat. Om te vermijden dat de toepassing van deze verordening op geldovermakingen tussen de betrokken lidstaat en deze landen of gebieden een groot negatief effect heeft op de economie van deze landen en gebieden, verdient het aanbeveling te voorzien in de mogelijkheid om dergelijke geldovermakingen als geldovermakingen binnen de betrokken lidstaten te behandelen.

Om giften voor liefdadigheidsdoeleinden niet te ontmoedigen, verdient het aanbeveling de lidstaten toe te staan op hun grondgebied gevestigde betalingsdienstaanbieders voor geldovermakingen tot een maximumbedrag van 150 EUR die op het grondgebied van die lidstaat worden uitgevoerd, te ontheffen van de verzameling, verificatie, bewaring of toezending van informatie over de betaler. Het verdient eveneens aanbeveling deze mogelijkheid afhankelijk te stellen van het vervullen van een aantal voorwaarden door non-profitorganisaties, zodat de lidstaten zich ervan kunnen vergewissen dat terroristen deze ontheffing niet aangrijpen om dergelijke organisaties te misbruiken als dekmantel of hulpmiddel voor de financiering van hun activiteiten.

Aangezien de doelstellingen van deze verordening niet voldoende door de lidstaten kunnen worden verwezenlijkt en derhalve vanwege de omvang of de gevolgen van de maatregel beter door de Gemeenschap kunnen worden verwezenlijkt, kan de Gemeenschap, overeenkomstig het in artikel 5 van het Verdrag neergelegde subsidiariteitsbeginsel, maatregelen nemen. Overeenkomstig het in hetzelfde artikel neergelegde evenredigheidsbeginsel, gaat deze verordening niet verder dan wat nodig is om deze doelstellingen te verwezenlijken.

Om tot een coherente aanpak van de bestrijding van het witwassen van geld en terrorismefinanciering te komen, is het aangewezen dat de belangrijkste bepalingen van deze verordening met ingang van dezelfde datum van toepassing worden als de desbetreffende bepalingen die op internationaal niveau zijn aangenomen,

„terrorismefinanciering”: het verstrekken of verzamelen van gelden in de zin van artikel 1, lid 4, van Richtlijn 2005/60/EG;

„witwassen van geld”: alle handelingen, indien opzettelijk begaan, die worden beschouwd als witwassen van geld in de zin van artikel 1, lid 2 of 3 van Richtlijn 2005/60/EG;

„betaler”: een natuurlijke of rechtspersoon-rekeninghouder die een geldovermaking vanaf die rekening toestaat, of bij ontbreken van een rekening, een natuurlijke of rechtspersoon die de opdracht tot het overmaken van geld geeft;

„begunstigde”: natuurlijke of rechtspersoon die de beoogde uiteindelijke ontvanger van de overgemaakte gelden is;

„betalingsdienstaanbieder”: natuurlijke of rechtspersoon wiens bedrijfsactiviteit onder meer bestaat in het aanbieden van geldovermakingsdiensten;

„intermediaire betalingsdienstaanbieder”: betalingsdienstaanbieder die noch de betalingsdienstaanbieder van de betaler, noch de betalingsdienstaanbieder van de begunstigde is en die betrokken is bij de uitvoering van geldovermakingen;

„geldovermaking”: transactie die door een betalingsdienstaanbieder langs elektronische weg wordt uitgevoerd voor rekening van een betaler met de bedoeling bij een betalingsdienstaanbieder gelden beschikbaar te stellen voor een begunstigde, ongeacht of de betaler en de begunstigde een en dezelfde persoon zijn;

„blokovermaking”: meerdere afzonderlijke geldovermakingen die zijn gebundeld met het oog op de transmissie ervan;

„unieke identificatiecode”: een combinatie van letters, cijfers of symbolen, door de betalingsdienstaanbieder bepaald, overeenkomstig de protocollen van het betalings- en afwikkelingssysteem of het berichtensysteem dat voor de geldovermaking is gebruikt.

de begunstigde een overeenkomst met de betalingsdienstaanbieder heeft op grond waarvan de betaling voor de levering van goederen en de verrichting van diensten mogelijk is;

en

bij de geldovermaking een unieke identificatiecode is gevoegd die het mogelijk maakt deze geldovermaking terug te traceren naar de betaler.

de begunstigde heeft een overeenkomst met de betalingsdienstaanbieder op grond waarvan de betaling voor de levering van goederen en de verrichting van diensten mogelijk is;

een unieke identificatiecode, waardoor de transactie kan worden getraceerd tot de betaler, wordt aan de geldovermaking gekoppeld;

en

de betalingsdienstaanbieder is onderworpen aan de verplichtingen die in Richtlijn 2005/60/EG zijn neergelegd.

de verplichtingen van Richtlijn 2005/60/EG van toepassing zijn op de betalingsdienstaanbieder van de begunstigde;

de betalingsdienstaanbieder van de begunstigde door middel van een uniek referentienummer de geldovermaking via de begunstigde kan traceren naar de natuurlijke of rechtspersoon die met de begunstigde een overeenkomst heeft voor de levering van goederen of de verrichting van diensten;

en

het overgemaakte bedrag ten hoogste 1 000 EUR bedraagt.

geldovermakingen waarbij de betaler geld van zijn of haar eigen rekening afhaalt;

geldovermakingen waarbij er sprake is van een incassomachtiging tussen twee partijen op grond waarvan betalingen tussen deze partijen via rekeningen kunnen worden verricht, mits bij de geldovermaking een unieke identificatiecode is gevoegd die het mogelijk maakt de transactie naar de natuurlijke of de rechtspersoon te traceren;

geldovermakingen waarbij „truncated” cheques worden gebruikt;

geldovermakingen aan de overheid voor belastingen, boetes of andere heffingen binnen een lidstaat;

geldovermakingen waarbij zowel de betaler als de begunstigde betalingsdienstaanbieders zijn die voor eigen rekening handelen.

de identiteit van een betaler geverifieerd is bij de opening van de rekening en de daarbij verkregen informatie is opgeslagen overeenkomstig de verplichtingen van artikel 8, lid 2, en artikel 30, onder a), van Richtlijn 2005/60/EG;

of

de betaler onder artikel 9, lid 6, van Richtlijn 2005/60/EG valt.

bij geldovermakingen waarbij de betalingsdienstaanbieder van de betaler in de Gemeenschap is gevestigd, de uit hoofde van artikel 6 vereiste informatie;

bij geldovermakingen waarbij de betalingsdienstaanbieder van de betaler buiten de Gemeenschap is gevestigd, de in artikel 4 bedoelde volledige informatie over de betaler, of, in voorkomend geval, de uit hoofde van artikel 13 vereiste informatie;

en

bij blokovermakingen waarbij de betalingsdienstaanbieder van de betaler buiten de Gemeenschap is gevestigd, dient de in artikel 4 bedoelde volledige informatie over de betaler alleen in de blokovermaking te staan, en niet bij de daarin gebundelde afzonderlijke geldovermakingen.

het betrokken land of gebied een monetaire unie met de betrokken lidstaat heeft of deel uitmaakt van de valutazone van die lidstaat of een monetaire overeenkomst heeft ondertekend met de Europese Gemeenschap, vertegenwoordigd door een lidstaat;

de betalingsdienstaanbieders in het betrokken land of gebied rechtstreeks of onrechtstreeks deelnemen aan de betalings- en afwikkelingssystemen van die lidstaat;

en

het betrokken land of grondgebied verlangt van onder zijn rechtsorde vallende betalingsdienstaanbieders dat zij dezelfde voorschriften toepassen als die welke bij deze verordening zijn vastgesteld.

de toepassing van artikel 3 met betrekking tot verdere ervaringen met mogelijk misbruik van elektronisch geld, zoals gedefinieerd in artikel 1, lid 3, van Richtlijn 2000/46/EG, en andere nieuw ontwikkelde betaalmiddelen met het oog op het wiswassen van geld en terrorismefinanciering. Mocht er een dergelijk risico zijn, dan zal de Commissie een voorstel indienen om deze verordening te wijzigen;

de toepassing van artikel 13 betreffende technische beperkingen die kunnen beletten dat volledige informatie over de betaler aan de betalingsdienstaanbieder van de begunstigde wordt medegedeeld. Mocht er een mogelijkheid zijn om deze technische beperkingen in het licht van nieuwe ontwikkelingen in de betaalsector te overwinnen en waarbij rekening wordt gehouden met de desbetreffende kosten voor de betalingsdienstaanbieders, dan zal de Commissie een voorstel indienen om deze verordening te wijzigen.