Memorie van toelichting - Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (VII) voor het jaar 2005 - Hoofdinhoud

Deze memorie van toelichting i is onder nr. 2 toegevoegd aan wetsvoorstel 29800 VII - Vaststelling begroting Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties 2005.

Officiële titel	Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (VII) voor het jaar 2005; Memorie van toelichting
Document­datum	21-09-2004
Publicatie­datum	12-03-2009
Nummer	KST77490_2
Kenmerk	29800 VII, nr. 2
Van	Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) Bestuurlijke Vernieuwing en Koninkrijksrelaties (BVK)
Originele document in PDF

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Vergaderjaar 2004–2005

29 800 VII

Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (VII) voor het jaar 2005

Nr. 2

Inhoudsopgave

MEMORIE VAN TOELICHTING

Blz.

A.       ARTIKELSGEWIJZE TOELICHTING BIJ HET BEGROTINGSWETSVOORSTEL                                                    2

Wetsartikel1(begrotingsstaat ministerie)                                   2

Wetsartikel 2 (begrotingsstaat baten-lastendiensten)                2

B.        BEGROTINGSTOELICHTING                                                          3

• 1. 

  Leeswijzer                                                                                       3

• 2. 

  Het beleid                                                                                        5

2.1.     Debeleidsagenda                                                                           5

2.2.     Deartikelen                                                                                   18

1: Grondwetendemocratie                                                       18

2: Politie                                                                                      25

3: Rampenbeheersingenbrandweer                                        41

15: Crisis-enRampenbeheersing                                               42

16: BrandweerenGHOR                                                              50

4: Partnersinveiligheid                                                             58

14: Toezicht en onderzoek openbare orde en veiligheid           66

5: Nationale Veiligheid                                                               71

6: Functioneren Openbaar Bestuur                                           78

7: Innovatie- en informatiebeleid Openbare Sector                 88

9: Grotestedenbeleid                                                                  98

10: Arbeidszaken overheid                                                        109

11: Kwaliteit Rijksdienst                                                             117

12: Algemeen                                                                              127

13: Nominaalenonvoorzien                                                     129

• 3. 

  Debedrijfsvoeringsparagraaf                                                    130

• 4. 

  Baten-lastendiensten                                                                 133

Baten-lastendienst ITO                                                               133

Baten-lastendienst KLPD                                                            143

Baten-lastendienst BPR                                                              156

Baten-lastendienst CAS                                                              162

Baten-lastendienst IVOP                                                             172

• 5. 

  Deverdiepingsbijlage                                                                 179

5.1.     Deopbouwtabellen                                                                    179

5.2.     Deuitsplitsing van budgetten                                                   213

• 6. 

  Debijlage inzake motiesentoezeggingen                               214

• 7. 

  Debijlage inzake ZBO’senRWT’s                                             234

• 8. 

  Deburgemeestersbenoemingen                                               235

• 9. 

  De overzichtsconstructie Extra-comptabel overzicht Grotestedenbeleid (ECO GSB) en de doelstellingen en          236 indicatoren in GSB III

begrotingswetsvoorstel

A. ARTIKELSGEWIJZE TOELICHTING BIJ HET BEGROTINGSWETSVOORSTEL

Wetsartikel 1 (begrotingsstaat ministerie)

De begrotingsstaten die onderdeel uitmaken van de Rijksbegroting, worden op grond van artikel 1, derde lid, van de Comptabiliteitswet 2001 elk afzonderlijk bij de wet vastgesteld. Het onderhavige wetsvoorstel strekt ertoe om de begrotingsstaat van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties voor het jaar 2005 vast te stellen.

Alle voor dit jaar vastgestelde begrotingswetten tezamen vormen de Rijksbegroting voor het jaar 2005. Een toelichting bij de Rijksbegroting als geheel is opgenomen in de Miljoenennota 2005.

Met de vaststelling van dit wetsartikel worden de uitgaven, verplichtingen en de ontvangsten voor het jaar 2005 vastgesteld. De in de begroting opgenomen begrotingsartikelen worden in onderdeel B van deze memorie van toelichting toegelicht (de zogenaamde begrotingstoelichting).

Wetsartikel 2 (begrotingsstaat baten-lastendiensten)

Met de vaststelling van dit wetsartikel worden de baten en lasten en de kapitaaluitgaven en -ontvangsten van de baten-lastendiensten ITO, KLPD, BPR, CAS en IVOP voor het jaar 2005 vastgesteld. De in die begrotingen opgenomen begrotingsartikelen worden toegelicht in onderdeel B (Begrotingstoelichting) van deze memorie van toelichting en wel in de paragraaf inzake de baten-lastendiensten.

De Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, J. W. Remkes

De Minister voor Bestuurlijke Vernieuwing en Koninkrijksrelaties, Th. C. de Graaf

B. BEGROTINGSTOELICHTING

• 1. 

  LEESWIJZER

Opbouw begroting 2005

De begroting van BZK voor 2005 kent de inmiddels vertrouwde opbouw. In paragraaf 2.1De beleidsagendawordt op hoofdlijnen het beleid voor het komende jaar uiteengezet. De nadere verdieping en financiële onderbouwing vinden plaats in paragraaf 2.2 De artikelenen paragraaf 5 De verdiepingsbijlage. In paragraaf4Baten-lasten-dienstenis de begroting van de vijf baten-lastendiensten opgenomen. De bijdragen van BZK aan de baten-lastendiensten zijn terug te vinden onder de operationele doelstellingen van de verschillende begrotingsartikelen (KLPD op artikel 2.3, ITO op artikel 4.3, CAS op artikel 7.3 en BPR op artikel 7.4) met uitzondering van IVOP (artikel 10.1). Hieronder worden de belangrijkste veranderingen in de opbouw van de begroting aangegeven.

Onderscheid tussen Crisis- en Rampenbeheersing en Brandweer en GHOR

Met ingang van 2005 is beleidsartikel 3 vervallen. Hiervoor zijn twee nieuwe artikelen in de plaats gekomen: artikel 15 Crisis- en Rampen-beheersing en artikel 16 Brandweer en GHOR.

Aanleiding hiertoe is geweest de contourennota Perspectief Nationale Crisisbeheersing, waarin de contouren zijn geschetst voor een nieuwe organisatie van de crisisbeheersing in Nederland. De uitwerking ervan moet erin resulteren dat het terrein van crisisbeheersing is versterkt en dat de aansluiting tussen de (inter)nationale en decentrale organisaties op het terrein van crisisbeheersing is versterkt en verbeterd. Dit heeft in de begroting van BZK geleid tot een nieuw artikel Crisis- en Rampen-beheersing, waarin de doelstellingen en beoogde prestaties van de minister van BZK op dit beleidsterrein zijn beschreven. De verantwoordelijkheid van de minister van BZK voor het doelmatig en doeltreffend functioneren van de brandweer- en GHOR-organisatie en de daarvan afgeleide doelstelling en beoogde prestaties zijn in een afzonderlijk artikel Brandweer en GHOR opgenomen.

Presentatie beleidsartikelen

Daarnaast is in de ontwerp-begroting 2003 een nieuw beleidsartikel toegevoegd (artikel 14 Toezicht en onderzoek OOV). Ter verbetering van de presentatie en verhoging van de informatiewaarde is er voor gekozen om de beleidsartikelen op het terrein van veiligheid bij elkaar te zetten. Hierdoor wijkt de volgorde waarin de beleidsartikelen worden toegelicht enigszins af van de logische nummering.

De artikelsgewijze toelichting eindigt met twee niet-beleidsartikelen (artikel 12 Algemeen en artikel 13 Nominaal en onvoorzien).

Verantwoordelijkheid van de minister

In de ontwerp-begroting 2004 is nog uitgegaan van de begrippen systeem- en resultaatverantwoordelijkheid. In deze begroting is bij ieder artikel als apart element zo concreet mogelijk omschreven wat de directe verantwoordelijkheid is van de minister van BZK en/of de minister voor BVK.

Vervallen groeiparagraaf implementatie VBTB

De ontwerp-begroting 2004 bevatte voor de laatste keer een groei-paragraaf voor de implementatie van VBTB. Op basis van het eindperspectief dat vorig jaar in de groeiparagraaf is geschetst, zijn verschillende verbeteringen doorgevoerd in de begroting. Dat heeft onder meer betrekking op het kritisch doorlichten van de prestatiegegevens en de evaluatieprogrammering en het aanscherpen van operationele doelstellingen. In een aantal gevallen wordt de eerste w-vraag (wat willen we bereiken?) bij de algemene doelstelling toegelicht en niet meer per operationele doelstelling. Onder de operationele doelstellingen wordt dan alleen een toelichting gegeven op de in te zetten instrumenten en de kosten daarvan. Verder zijn de doelstellingen uit het beleidsprogramma doorvertaald naar de begroting. Dit geldt met name voor het programma Andere Overheid, het nieuwe kiesstelsel en de gekozen burgemeester. Er is naar gestreefd om de informatieve waarde van de toelichting per artikel te vergroten en tegelijkertijd de omvang van de tekst zo veel mogelijk te beperken.

Programma Andere Overheid

In de begroting 2004 is het programma Andere Overheid aangekondigd. In het najaar van 2003 heeft de minister voor BVK het actieprogramma naar de Tweede Kamer gestuurd. Op artikel 11 worden de doelstellingen, de activiteiten en de kosten van het project-DG Andere Overheid toegelicht.

• 2. 

  HET BELEID

2.1. DE BELEIDSAGENDA

Inleiding

Veiligheid, kwaliteit van de overheid en bestuurlijke vernieuwing: dat zijn komend jaar de belangrijkste centrale thema’s van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK). Daarbij staat, net als voorgaande jaren, samenwerking met verschillende partijen, zoals andere overheden maar ook burgers, bedrijven en instellingen centraal. Zonder hun medewerking en inzet is het realiseren van onze beleidsdoelstellingen onhaalbaar. De aanpak wordt anders: meer dan andere jaren zullen wij direct de verantwoordelijkheid nemen voor het tot stand brengen van de samenwerking en het bereiken van de gewenste resultaten. Burgers hebben immers geen boodschap aan de vraag welk deel van de overheid het probleem precies aanpakt, als het maar gebeurt. Het ministerie van BZK zal partijen ruimte geven, heldere kaders stellen en eenduidige prestatieafspraken maken, maar zal ook – waar en wanneer dit nodig is – interveniëren. Niet in de zin van overnemen, maar in de zin van aansporen, bijspringenen ingrijpen. Dergelijke interventies kunnen een nuttige aanvulling zijn op de al bestaande sturingsinstrumenten die wij vanuit onze coördinerende rol op verschillende beleidsterreinen hebben.

In deze democratische rechtsstaat staat de uitoefening van fundamentele individuele vrijheidsrechten centraal. Deze rechten om vrijuit te spreken, te bewegen, samen te komen en gevrijwaard te blijven van ongewenste inmenging in het eigen persoonlijke domein, vormen een zodanige essentiële waarde in onze samenleving, dat de overheid zich actief moet inzetten om dit te allen tijde te beschermen. De overheid heeft eveneens als kerntaak de bescherming van de burgers tegen criminaliteit en inbreuken op de openbare orde en veiligheid.

Het dilemma waar wij ons mee geconfronteerd zien, is dat de intenties en handelingen van internationaal opererende terroristen erop gericht zijn maximaal van deze vrijheden gebruik te maken om onze rechtsstaat in het hart te treffen en daarmee de fundamentele rechten van onze burgers te schenden. Zo dreigt de bescherming van grondrechten, die de rechtsstaat zijn burgers biedt en móet bieden, tegelijkertijd de rechtsstaat onmachtig te maken om de veilige uitoefening van die grondrechten te kunnen waarborgen. Wij menen dat hierin niet mag worden berust, te meer omdat het niet meer gaat om enkele incidentele gevallen maar zeker om enkele honderden personen die jaarlijks de aandacht van de inlichtingenen opsporingsdiensten vragen omdat ze in het kader van islamitisch terrorisme in- en uitreizen. De overheid heeft ten behoeve van zijn taak om de veiligheid te waarborgen in onze huidige open en mobiele samenleving in enkele opzichten verhoudingsgewijs thans minder mogelijkheden dan enkele decennia geleden, toen de samenleving nog relatief homogeen was en daardoor ook makkelijk kenbaar. De mogelijkheden om bijvoorbeeld met een valse identiteit voor zowel medeburgers als overheid onzichtbaar of anoniem te blijven, zijn aanzienlijk. De wettelijke mogelijkheden daarentegen van de overheid – lokaal bestuur zowel als de nationale overheid – om te weten wie zich bevinden in de samenleving waarvoor zij bestuurlijk verantwoordelijk zijn en met wat voor intenties zij daarin verkeren, zijn ook in deze ICT-tijd beperkt. Onze open en mobiele samenleving zal dus een nieuw evenwicht moeten vinden tussen de gewaarborgde uitoefening van vrijheidsrechten en actieve bescherming tegen aanslagen op democratie en rechtsstaat. De

overheid zal meer armslag moeten hebben om preventief en zonodig ook repressief te kunnen handelen. Dit overheidshandelen zal meer dan voorheen raken aan individuele vrijheden van personen ten aanzien van wie aanwijzingen bestaan dat zij een gevaar vormen voor de nationale veiligheid. Dat vergt uiteraard scherpe definiëring, maar er lopen in ons land thans teveel personen rond die van onze samenleving geen actief deel uitmaken en naar wier intenties maar moet worden geraden, terwijl de mogelijkheden voor het bestuur om überhaupt gelegitimeerd vragen te mogen stellen of controles uit te voeren beperkt of niet aanwezig zijn omdat daarvoor een titel ontbreekt. De bescherming van onze democratie en onze samenleving vraagt dan ook nadrukkelijk om een herwaardering van die mogelijkheden en in elk geval uitbreiding van de titels op grond waarvan naar burgers navraag mag worden gedaan of controles mogen worden uitgevoerd. Ook zal de bestuurlijke doorzettingsmacht moeten worden vergroot.

Daarmee beogen wij nietom het huidige stelsel van grondrechts-bescherming en beperkingen ten principale te doorbreken, maar wel om het voorkomen en bestrijden van terrorisme een zwaardere grondslag te laten zijn voor overheidsingrijpen in de persoonlijke levenssfeer van individuele burgers. Alleen door onder strikte criteria en onder voldoende waarborgen van rechtsbescherming de overheid bevoegdheid te geven noodzakelijke inbreuk te plegen op de uitoefening van grondrechten, kan het fundamentele belang van de veilige uitoefening van diezelfde rechten door alle burgers worden behartigd.

Hierbij moet overigens niet uit het oog worden verloren dat de personen die bereid zijn onze samenleving met geweld te bestrijden ook al belangrijke winst boeken indien de overheid ter bescherming van die samenleving individuele vrijheden te zeer zou beknotten. Een nuchtere beoordeling is hier op zijn plaats. Wij zijn niet naïef, maar laten ons ook niet gek maken en wij realiseren ons terdege dat de bescherming van fundamentele individuele vrijheidsrechten kwetsbaarheid van de samenleving met zich mee brengt.

Speerpunten 2005

Voor 2005 hebben wij een aantal belangrijke speerpunten, met concrete en voor de burger

herkenbare doelen, benoemd:

+ In geval van verhoogde kans op terreuraanslagen en andere crises worden via een

alerteringssysteem gerichte maatregelen getroffen. + Vrijmaken van extra capaciteit bij AIVD en KLPD om personen die aangemerkt zijn als

potentiële terroristen op te sporen, te volgen en hun activiteiten te verstoren. + Intensivering van de bijdrage van de politie aan opsporing en handhaving volgens de

prestatieafspraken. + Gemeenten kunnen adequaat kleine ergernissen in de woonomgeving aanpakken

doordat ze de overtreders zelf mogen beboeten. + De burger kan meer diensten van bestuursorganen via het internet afhandelen, zoals de

aanvraag van een vergunning, en meer informatie van de rijksoverheid op het internet

vinden. + Voorbereiding en uitvoering van het voorziene raadplegend referendum over de

Europese grondwet. + Afronding van de rijksbrede takenanalyse en uitvoering van de uitkomsten van de

analyse vanaf het voorjaar 2005. + Invoering van de gekozen burgemeester en starten met de voorlichting van burgers en

politieke partijen. + Het treffen van voorbereidingen voor een op termijn substantiële besparing door

rijksbrede bundeling van personeelstaken. + Vermindering van de administratieve lasten voor burgers.

+ Afspraken maken met de grote steden over het vergroten van de veiligheid, de

economische bedrijvigheid en de kwaliteit van de leefomgeving. + Afronding van de wetgeving voor een nieuw kiesstelsel.

Selectiever, anders en beter

Een andere aanpak vraagt ook om een andere overheid. Ook in deze begroting is het motto van het programma Andere Overheid relevant en zijn selectiever, anders en beter de kernbegrippen voor ons beleid in de komende jaren. Een overheid die selectiever is in de ambities en prioriteiten, een overheid die anders stuurt door meer gericht te interveniëren en een overheid die hierdoor uiteindelijk beter presteert.

Selectiever zijnkomt tot uitdrukking bij het formuleren van beleid en de inzet van instrumenten. De toegenomen individualisering vertaalt zich in een grotere verscheidenheid aan maatschappelijke problemen, uiteenlopende wensen en hogere verwachtingen van de burger. De (rijks)overheid moet en kan in die context niet alles zelf regelen en zal moeten kiezen waar zij effectief kan opereren. De behoefte van burgers om meer invloed uit te oefenen op de oplossingen van die maatschappelijke problemen en zo een eigen verantwoordelijkheid te nemen, wordt tegelijkertijd groter. Er is daarbij sprake van een paradox. In het algemeen willen burgers niet te veel last hebben van de overheid. Maar als er iets mis gaat, wordt er wél naar de overheid gewezen en wordt vervolgens de oplossing vaak gezocht in meer regels en wetgeving. Met andere woorden: aan de ene kant verlangen burgers en bedrijven van de overheid meer ruimte, en aan de andere kant vragen ze om een krachtig optredende, handhavende en presterende overheid. Ook op de beleidsterreinen waarvoor wij verantwoordelijkheid dragen, is deze paradox zichtbaar. Zoals de behoefte om veilig aan het verkeer deel te nemen versus de aversie tegen het handhaven van de verkeersveiligheid via boetes. Of de maatregelen die zijn genomen naar aanleiding van de rampen in Enschede en Volendam, die hebben geleid tot een toename van de administratieve lasten voor de horeca en voor de opslag van gevaarlijke stoffen. Of het streven naar het vergroten van het veiligheidsgevoel en het bestrijden van terrorisme versus het respecteren van de grondwettelijke rechten van burgers. Deze voorbeelden onderstrepen het belang om selectiever te zijn in het beleid en ons toe te spitsen op maatwerk, gericht op de juiste doelgroep.

Aan anders sturengeven wij invulling door minder via regels en wetten voor te schrijven hoe het moet, maar meer door heldere kaders te stellen en prestatiegerichte afspraken te maken. Daardoor krijgen anderen meer ruimte voor de uitvoering. Dit past binnen het concept dat is gepresenteerd in de nota «Bruikbare rechtsorde» (TK 29 279, nr. 9). Met de politiekorpsen en met de grote steden hebben wij in convenanten dergelijke prestatiegerichte afspraken gemaakt. Wij ondersteunen hen bij het realiseren van de afspraken door geld en extra beleidsruimte te geven, maar sporen hen ook aan door hen nadrukkelijk aan te spreken op de resultaten, het realiseren van de doelstellingen. Waar nodig gaan wij gericht interveniëren op terreinen waar problemen snel en adequaat aangepakt moeten worden. Een voorbeeld hiervan is de wijze waarop het kabinet heeft gereageerd op het plan van aanpak «Rotterdam zet door».

Vervolgens moeten wij beter duidelijk maken wat de burger van de overheid mag verwachten en vervolgens als overheid waarmaken wat is

beloofd. Wij zullen betermoeten presteren. Het gaat om concretere prestaties, die ook zichtbaar en herkenbaar zijn voor de burger. Voor ons heeft het vergroten van het prestatievermogen van de overheid twee dimensies. Ten eerste hebben wij als coördinerende ministers te maken met vele partners in de publieke sector. Goed samenwerken, taken helder verdelen en ons gezamenlijk richten op het doel zijn belangrijk om het prestatievermogen te vergroten. Ten tweede hebben wij de taak om het prestatievermogen rijksbreed naar een hoger niveau te tillen. De sterk toegenomen mogelijkheden op het terrein van ICT kunnen daaraan een belangrijke bijdrage leveren. Door de inzet van ICT is informatie breder toegankelijk, verbetert de kwaliteit van de dienstverlening en nemen de administratieve lasten af. Dat laatste gaan wij realiseren door te zorgen dat burgers en bedrijven slechts één keer gegevens aan de overheid hoeven te verstrekken. Het is al mogelijk dat in veel gevallen via Internet aangifte gedaan kan worden bij de politie en dat veel meer informatie over de rijksoverheid beschikbaar is op Internet. De komende jaren gaat de minister voor BVK werken aan de modernisering van de gemeentelijke basisadministratie en de invoering van één burgerservicenummer dat op 1 januari 2006 operationeel is en één overheidsauthenticatievoorziening. Met deze twee verbeteringen wordt de basis gelegd voor het vergroten van de mogelijkheden van de dienstverlening door de overheid via Internet.

De invloed van de steeds verdergaande Europese samenwerking en integratie op onder andere het openbaar bestuur, de veiligheid en de terrorismebestrijding wordt steeds meer voelbaar. Deze ontwikkeling geeft, mits ook het adagium «selectief» wordt gehanteerd, grote nieuwe mogelijkheden. Dat geldt in het bijzonder voor terrorismebestrijding waar betere samenwerking geboden is. Het heeft ook consequenties voor onze eigen sturingsmogelijkheden. Het Europese beleid grijpt in op alle niveaus binnen bestuurlijk Nederland. Het aantal terreinen waarop de Europese Unie zich begeeft wordt groter. Overigens zou naar onze mening het adagium «selectiever zijn» ook van toepassing moeten zijn op Europese regelgeving die gericht is op het binnenlandse bestuur. Dat zullen wij ook na het Nederlands voorzitterschap van de Europese Unie aan de orde blijven stellen. Een andere belangrijke prioriteit is het bevorderen van een sterke positie van de steden in Europa en te komen tot een snellere en betere aanpak van stedelijke ontwikkeling. Om als overheid efficiënter en slagvaardiger te worden willen wij de Europese samenwerking op het terrein van de kwaliteit van de publieke dienstverlening versterken en beleidsmakers en uitvoerders van publieke diensten in de EU stimuleren goede voorbeelden van elkaar over te nemen.

Veiligheid

Dat mensen in Nederland veiliger kunnen leven en zich veiliger voelen is een van de topprioriteiten van dit kabinet. Veiligheid is een breed begrip. Veiligheid gaat over sociale veiligheid, door de bestrijding van criminaliteit en overlast, over fysieke veiligheid, door het bevorderen van de brandveiligheid en zelfredzaamheid. Maar veiligheid gaat ook over het voorkomen en beheersen van rampen en crises en het bestrijden van de aantasting van de nationale veiligheid door bijvoorbeeld terrorisme. De burger spreekt de overheid aan op haar verantwoordelijkheid voor een veiligere samenleving. Dit kabinet heeft deze handschoen opgepakt door een brede, systematische en integrale aanpak van de onveiligheid in Nederland voor te stellen, zoals vastgelegd in het Veiligheidsprogramma. De eerste resultaten zijn inmiddels zichtbaar. De politiekorpsen hebben in

2003 goede prestaties geleverd. Mede door efficiencymaatregelen slagen de korpsen erin de gevraagde intensivering van de opsporing en handhaving te realiseren. Dit uit zich in een toename van het aantal verdachten waarvoor een proces verbaal voor vervolging aan het Openbaar Ministerie wordt verzonden. De zwaarte van de aangeleverde zaken blijft daarbij stabiel. Ook treedt de politie zichtbaar handhavend op door meer boetes en transacties op te leggen bij staandehoudingen, onder andere voor het verstoren van de openbare orde of overlast in het openbaar vervoer. Het aantal inbraken, fietsendiefstallen, zakkenrollerijen, gevallen van doorrijden na een ongeval en vernielingen in de openbare ruimte daalt. Lokaal wordt er dus hard gewerkt. Zo worden Rotterdam en Amsterdam, de twee steden met relatief de grootste veiligheidsproblematiek, minder onveilig. De objectieve verbetering van de veiligheid vertaalt zich langzamerhand ook in de subjectieve veiligheid. Uit cijfers van het CBS en de politiemonitor blijkt dat meer mensen zich veilig voelen. Ook is de burger positiever gaan oordelen over de beschikbaarheid van en de daadwerkelijke contacten met de politie. Daar staat tegenover dat de ervaren overlast, onder meer van hangjongeren en drugs, nog niet afneemt. Hoewel de geweldscriminaliteit in totaal lijkt te stabiliseren, is er op onderdelen nog wel sprake van een stijging. Het gaat dus de goede kant op met de veiligheid in Nederland, maar het valt nog niet te zeggen of er sprake is van een trendbreuk. Het moet en kan dus nog beter. Dit vergt een gezamenlijke inspanning van de minister van BZK, de minister van Justitie en de betrokken partners in de veiligheidsketen.

De recente positieve ontwikkelingen kunnen aanleiding geven om de huidige ambities uit het Veiligheidsprogramma te actualiseren. Dit zou bijvoorbeeld kunnen leiden tot het aanscherpen van de prestatieafspraak met de korpsen over het aantal verdachten dat aan het Openbaar Ministerie wordt aangeleverd. Een eventuele bijstelling van de ambities zal in overleg met de betrokken ketenpartners gebeuren en wordt betrokken bij de tussentijdse evaluatie van de convenanten, die begin 2005 plaatsvindt. In het najaar komen de ministers voor BVK en van Justitie met een nadere invulling voor de tweede periode van het veiligheidsprogramma. Belangrijk wordt de evaluatie van de politieorganisatie, die in 2005 wordt afgerond. Deze evaluatie moet leiden tot voorstellen om de politieorganisatie verder te verbeteren. De minister van BZK heeft recent bij de Tweede Kamer een wetsvoorstel ingediend dat zijn bevoegdheden ten aanzien van politie versterkt en de bestaande vormen van samenwerking tussen politieregio’s op het gebied van beheer beter zal structureren en transparant maken.

Ook op het vlak van de fysieke veiligheid zijn positieve resultaten te melden. Alle gemeenten beschikken over een geactualiseerd rampenplan, de bestuurlijke integratie van brandweer en de Geneeskundige Hulp bij Ongevallen en Rampen (GHOR) is verder toegenomen, net als de bestuurlijke afstemming tussen hulpverlening en politie. Vrijwel overal in het land hebben politie, brandweer en GHOR gezamenlijk multidisciplinaire analyses van veiligheidsrisico’s gemaakt. Hierdoor wordt een effectievere en efficiëntere aanpak van rampen en ongevallen mogelijk. In 2005 ligt de nadruk op de concrete uitvoering van het beleid en het bereiken van beoogde resultaten zoals omschreven in het Veiligheidsprogramma, het Actieprogramma Bewust Veiliger en het Beleidsplan Crisisbeheersing 2004–2007. De prestaties in de veiligheidsketen worden vergroot en in concrete resultaten zichtbaar gemaakt door in 2005: – de veiligheid te vergroten en de resultaten te meten: tussen 2008 en 2010 moet de criminaliteit en overlast in de publieke ruimte met circa

20–25% verminderd zijn; voor de 50 wijken in de G30 met een

bijzondere veiligheidsproblematiek moet de verbetering al in het jaar

2006 zijn behaald; – de politie en de andere veiligheidspartners aan te blijven spreken op

het behalen van de afgesproken resultaten in de prestatiecontracten; – de recherche en de hulpverlening verder te professionaliseren; – ruimte te geven aan decentrale uitvoering door af te spreken watmoet

worden bereikt en niet zozeer hoe; – het ziekteverzuim bij de politie verder terug te dringen; – ICT meer en intelligenter inzetten waardoor er meer gegevens

beschikbaar komen, meer informatie uit de beschikbare gegevens kan

worden gehaald, het risico wordt beperkt dat politie of justitie niet

tijdig over de benodigde informatie beschikken en de kans op

vormfouten wordt verminderd; – veranderingen op het gebied van bestuurlijke inbedding door te

voeren binnen de organisatie van de hulpverleningsregio’s (brandweer

en GHOR) en op termijn de veiligheidsregio’s; – meldkamers van politie, brandweer en ambulance binnen de regio

samenvoegen waardoor de samenwerking tussen de diensten

verbetert; – wettelijke belemmeringen wegnemen in samenwerking met de

minister van Justitie, bijvoorbeeld ten aanzien de overdracht van

informatie van de politie naar bestuurlijke partners.

Bij de uitvoering van het veiligheidsbeleid zijn verschillende partners betrokken. Er is een belangrijke rol weggelegd voor het lokale openbare bestuur. Ten eerste ondersteunen wij de grote steden door convenanten te sluiten met concrete afspraken over onder andere het vergroten van de veiligheid op lokaal niveau en door geld ter beschikking te stellen om de afspraken te kunnen realiseren. Op basis van de goede ervaringen bij de grote gemeenten wordt in 2005 het integrale veiligheidsbeleid doorgetrokken naar kleine en middelgrote gemeenten. Gemeenten krijgen vanaf 1 juli 2005 meer mogelijkheden om zelf handhavend op te treden, onder meer door zelf bestuurlijke boetes voor kleine ergernissen op te leggen. Ten tweede sporen we de gemeenten aan. Van de bestuurders van gemeenten wordt verwacht dat zij op actieve wijze de verantwoordelijkheid dragen om de samenwerking tussen henzelf, andere bestuursorganen, politie, justitie en allerlei organisaties en instellingen op lokaal niveau gestalte te geven. Gemeentebesturen moeten bestuurlijk lef tonen, keuzes maken en optreden waar de omstandigheden dit vereisen. Wij spreken de gemeenten nadrukkelijk aan op hun bijdragen aan de aanpak van onveiligheid, die varieert van het zorgen voor een goede maatschappelijke opvang tot het tegengaan van huiselijk geweld. Deze aanpak wint ook onder gemeenten aan steun. Ten derde interveniëren wij waar nodig gericht om samenwerking tot stand te brengen en de gewenste resultaten te bereiken.

Onconventionele oplossingen gaan wij daarbij niet uit de weg, zoals het organiseren van doorzettingsmacht. Doorzettingsmacht is het (tijdelijk) toekennen van extra bevoegdheden aan het lokale bestuur als de bestaande mogelijkheden geen uitkomst bieden. Concreet gaat het bijvoorbeeld om het verruimen van de mogelijkheden tot ontruiming en onteigening van illegaal gebruikte panden en de aanpak van overlastgevende criminele vreemdelingen en illegaliteit. Doorzettingsmacht impliceert sterke politieke coördinatie op rijksniveau, een constructieve dialoog met de partners, en creativiteit en improvisatievermogen bij bestuurders en ambtenaren.

In onze visie zijn burgers, bedrijven en instellingen zelf medeverantwoordelijk voor een veiliger samenleving. Dit kabinet spreekt de samenleving hierop ook aan. De minister van BZK zal de betrokkenheid van burgers bij de hulpverleningsdiensten door middel van het vervullen van een vrijwilligersfunctie stimuleren. Nadrukkelijk wordt de samenhang van vrijwilligers in elk van de hulpverleningsdiensten bekeken op het gebied van werving, selectie, opleiding en inzet. Voor bestaande vrijwilligers bij de politie wordt het juridisch mogelijk om in elke rang aangesteld te worden. Tevens worden de door de werkgroep vrijwillige politie geconstateerde knelpunten in het betreffende beleid verminderd of opgeheven.

De nationale veiligheid staat hoog op de agenda van dit kabinet. Het wordt steeds duidelijker dat ontwikkelingen en gebeurtenissen in het buitenland hun weerslag hebben op de veiligheid in Nederland. Door recente terroristische aanslagen staat het oude evenwicht tussen militaire en civiele verdediging onder druk. Dit vereist een ander concept voor interne en externe veiligheid en een andere strategie om alert te zijn op grote bedreigingen van de samenleving. Allereerst wordt geprobeerd om nieuwe bedreigingen te verminderen en zoveel mogelijk te voorkomen. Het project Bescherming Vitale Infrastructuur brengt in kaart waar onze samenleving kwetsbaar is en van welke infrastructuur zij afhankelijk is. Op basis van deze analyse worden voorstellen gedaan om die kwetsbaarheid te verminderen.

Daarnaast moet de overheid eenduidig, tijdig en adequaat optreden als zich toch onverhoopt crises voordoen. In het kabinetsbrede Beleidsplan Crisisbeheersing 2004–2007 zijn voorstellen gedaan om de effectiviteit en de kwaliteit van het huidige stelsel van crisisbeheersing te versterken en te verbeteren. De samenwerking met de andere departementen en de sturing van provincies, gemeenten, maar ook bedrijven en instellingen, worden versterkt. De Raad voor de Veiligheid en Rechtsorde wordt de vaste onderraad voor alle terreinen van crisisbeheersing, uitgezonderd terrorismebestrijding. De minister van BZK is de coördinerende minister voor crisisbeheersing. Om de communicatie te verbeteren wordt een Expertisecentrum voor Risico- en Crisiscommunicatie opgericht, waarin kennis en capaciteit wordt gebundeld en dat bij crises de woordvoering namens het Rijk verzorgt. Voor een adequate uitvoering van het Beleidsplan Crisisbeheersing is een nieuwe directie Crisisbeheersing ingericht waarin alle bij crisisbeheersing betrokken onderdelen van het ministerie van BZK, waaronder het Nationaal Coördinatie Centrum zijn geïntegreerd. Op decentraal niveau gaan de veiligheidsregio’s het hart vormen van de crisisbeheersingsorganisatie en krijgt de voorzitter van het in te stellen Regionaal Crisisbestuur heldere bevoegdheden richting burgemeesters en de andere betrokkenen.

Terrorismebestrijding is een van de belangrijkste thema’s in het nationale veiligheidsbeleid. Zoals eerder gezegd vloeit de noodzaak en het belang van terrorismebestrijding mede voort uit de waarden van de democratische rechtsstaat. En dus moet in reactie op de aanslagen van de afgelopen jaren en de voortdurende dreiging van meer aanslagen worden gezocht naar verdergaade maatregelen om onze samenleving te beschermen tegen hen die zich zo manifest daartegen keren. De strafwetgeving is reeds op een aantal punten aangescherpt.

Om te komen tot een effectievere aanpak van het terrorisme zal een nieuwe organisatorische eenheid worden gevormd, die beheersmatig bij Justitie wordt ondergebracht. De beleidsmatige aansturing van deze eenheid geschiedt door de Ministers van Justitie en van BZK. Over de doorzettingsmacht in geval van dreiging van een terroristische aanslag

heeft het kabinet een heldere lijn getrokken. In urgente situaties is het uiteindelijk de Minister van Justitie die de doorslaggevende bevoegdheid heeft om noodzakelijke maatregelen te treffen. Het Kabinet heeft de Tweede Kamer hierover geïnformeerd bij brief van begin september 2004.

Burgers, bedrijven en instellingen worden expliciet bewust gemaakt van de kans op terroristische aanslagen door de invoering van een alerterings-systeem. Zo’n systeem verhoogt de waakzaamheid en maakt het mogelijk in korte tijd gerichte maatregelen te nemen. In de hoogste fase van alertering worden bepaalde inperkingen van grondrechten zoals de vrijheid van betoging, meningsuiting of bewegingsvrijheid mogelijk. Ook worden kwetsbare doelen in kaart gebracht en wordt er extra capaciteit vrijgemaakt om personen die internationaal aangemerkt zijn als potentiële terroristen op te sporen, te volgen en hun activiteiten te verstoren. De AIVD speelt een cruciale rol bij het voorkomen van aanslagen door het verwerven van inlichtingen en het bevorderen van beveiliging. De samenwerking met politie, Justitie en andere inlichtingsdiensten zoals de MIVD, zowel in nationaal als internationaal verband, heeft daarbij bijzondere aandacht. Een belangrijke uitdaging voor de AIVD is om te blijven bouwen aan een goede balans tussen de verschillende taken, zoals het verzamelen en tijdig verstrekken van informatie, het adviseren daarover en het doen van toekomstgericht onderzoek naar ontwikkelingen in de maatschappij. Aan de commissie Bestuurlijke Evaluatie is gevraagd dit najaar te adviseren over de beste manier om op middellange termijn de AIVD optimaal te laten presteren, gegeven de vele belangrijke taken van de dienst. Het advies van de commissie wordt gebruikt om in 2005 verdere verbeteringen door te voeren.

Verbetering kwaliteit openbare sector

Het verbeteren van het prestatievermogen en de kwaliteit van de dienstverlening van de overheid vereisen dat de overheid zelf is toegerust met goed personeel, de juiste voorzieningen op het gebied van ICT, en een passende organisatiestructuur.

Op het gebied van het personeel is integriteit een belangrijk aandachtsgebied. Daarom worden komend jaar verschillende concrete acties genomen om de integriteit beter te waarborgen. Uiterlijk begin volgend jaar treedt de wijziging van de Ambtenarenwet in werking, die overheden verplicht tot het opstellen van een gedragscode en het voeren van integriteitbeleid. In 2004 heeft er een inventarisatie plaatsgevonden naar het integriteit-beleid bij het openbaar bestuur en politie. De geconstateerde lacunes worden in 2005 gedicht. Begin 2005 wordt een begin gemaakt met de opzet van een Expertisecentrum Integriteit dat zal fungeren als algemene vraagbaak. Ook in Europees verband is dit jaar bijzondere aandacht besteed aan integriteit. Zo streeft Nederland ernaar om in 2005 gemeenschappelijke normen voor de integriteit van overheidspersoneel in de lidstaten van de Europese Unie te identificeren. Daarnaast vindt volgend jaar een evaluatie plaats van klokkenluiderregeling, openbaarmaking nevenfuncties en de meldplicht financiële belangen. Ook streeft de minister van BZK er naar om de wet die de openbaarmaking van topinkomens in de publieke en semi-publieke sector regelt in werking te laten treden.

Ambtenaren zetten zich in voor de publieke zaak op basis van inhoudelijke vakkennis en gevoel voor wat er leeft in de samenleving. Zij werken samen resultaatgericht aan de uitvoering van het beleid en het verbeteren van de kwaliteit van de dienstverlening van de overheid. De inzet blijft

daarom gericht op het investeren in en het werven van ambtenaren met een resultaatgerichte, omgevingsbewuste, flexibele en samenwerkings-gerichte basishouding. Het huidige tijdsgewricht vraagt om een ambtelijke organisatie die beantwoordt aan de hogere verwachtingen van burger en politiek. Een sleutel tot deze verandering ligt in herkenbaar leiderschap van managers. Het management schept de kaders, heeft invloed op de werkwijze en resultaten en zijn belangrijke cultuurdragers. Rijksbrede aandacht voor de selectie en ontwikkeling van kwalitatief goede en flexibele managers blijft daarom wezenlijk voor het slagen van de veranderwensen van de omgeving en het effectief functioneren van het Rijk. Een vergrijzende samenleving en een economische laagconjunctuur hebben effect op het ambtenarenkorps; aandacht voor in-, uit- en doorstroom van personeel en geharmoniseerde arbeidsvoorwaarden is geboden om het imago van aantrekkelijke werkgever te behouden. Wat betreft de arbeidsvoorwaardenontwikkeling zet dit kabinet voor 2005 uitdrukkelijk in op een voortzetting van de nullijn voor alle publieke sectoren, ingegeven vanuit de huidige economische situatie en het budgettaire perspectief. Daarnaast wordt ingespeeld op de voorgenomen wijzigingen in de fiscale ondersteuning van pre-pensioen in relatie tot een levensloopregeling.

Een beter presterende overheid komt ook tot uitdrukking in een betere publieke dienstverlening: door ruimere openingstijden, door invoering van één loket en door minder administratieve lasten. ICT vormt het belangrijkste instrument om dat te bereiken. Het streven is dat in 2005 55% van de dienstverlening plaats kan vinden via Internet, en op termijn zelfs 65%. Het uitgangspunt daarbij is het principe van eenmalige gegevensverstrekking. Burgers en bedrijven hoeven de overheid geen gegevens meer te verstrekken die de overheid al heeft. Er worden tenminste drie zogenaamde ICT-kanskaarttrajecten opgesteld. In deze kanskaarten wordt uitgezocht hoe een andere organisatie van informatiestromen – en de inzet van ICT daarbij – kan helpen bij de aanpak van urgente maatschappelijke problemen. De methode is met name interessant waar meerdere (overheids)organisaties betrokken zijn bij achtereenvolgende fasen van die aanpak en van elkaars informatie afhankelijk zijn om tot reultaat te komen.

Dit kabinet wil de administratieve lasten van burgers met ten minste een kwart verminderen. In 2005 gaan alle ministeries op basis van de dit jaar uitgevoerde nulmeting aan de slag om dat doel te bereiken. Daarbij gaat speciale aandacht uit naar specifieke doelgroepen zoals langdurig zieken en gehandicapten, ouderen en uitkeringsgerechtigden, die bij uitstek last ondervinden van langs elkaar heen werkende overheidsorganisaties. Ook hier kan ICT een belangrijke bijdrage leveren aan het realiseren van de reductiedoelstelling. Burgers gaan de effecten merken in een tijdsbesparing en in een vermindering van de ergernis die de bureaucratie bij hen oproept. De minister voor BVK coördineert de kabinetsbrede aanpak. Samen met IPO en VNG gaat hij plannen opstellen om ook de administratieve lasten van gemeenten en provincies te reduceren. Naast het streven om de administratieve lasten voor burgers met ten minste 25% te verminderen, streeft het kabinet ook naar een reductie van de administratieve lasten met 25% voor het bedrijfsleven. Het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties heeft een nulmeting laten uitvoeren naar de lasten voor het bedrijfsleven, voortvloeiende uit BZK wet- en regelgeving. Over de resultaten van deze nulmeting wordt de Tweede Kamer apart geïnformeerd.

De wijze waarop de overheid is georganiseerd, is een andere bepalende factor voor de kwaliteit van haar functioneren. Het programma Andere Overheid is gericht op het verbeteren van die kwaliteit. In 2004 zijn samen met de ministeries en andere overheden vele acties in gang gezet, die dit jaar al zichtbare resultaten gaan opleveren. Momenteel worden binnen het Rijk fundamentele takenanalyses uitgevoerd die begin 2005 zijn afgerond. Het belang van de burger is het vertrekpunt van deze analyses. De dertien ministeries nemen – gecoördineerd door de minister voor Bestuurlijke Vernieuwing en Koninkrijksrelaties – hun eigen takenpakket kritisch onder de loep. Daarnaast wordt het adviesstelsel versoberd, wordt er gewerkt aan een nieuw verzelfstandigingskader en een kaderstellende visie op toezicht. Naast de departementale takenanalyse worden ook dertien rijksbrede thema’s onderzocht. Voor ons ministerie gaat het vooral om de positionering van het veiligheidsbeleid en het optimaliseren van de interbestuurlijke coördinatie. De uitkomsten van de takenanalyses worden naar verwachting vanaf voorjaar 2005 omgezet in concrete acties. Dit kan leiden tot het beëindigen van bepaald beleid, het invoeren van andere sturingsmechanismen of een andere ordening van verantwoordelijkheden van ministeries en onderdelen van de ambtelijke organisatie. De uitkomsten worden ook betrokken bij het opstellen van een herontwerp van de rijksdienst in de loop van 2005.

Er is zeer bewust voor gekozen pas met het voorbereiden van een ontwerp van de rijksdienst te beginnen ná afronding van de taken-analyses. De inhoud van het beleid is immers bepalend voor de structuur waarbinnen dat beleid moet worden ontwikkeld en uitgevoerd. Bij het herontwerp wordt ook het interdepartementale beleidsonderzoek naar verzelfstandigde organisaties op rijksniveau betrokken. Een kabinetsstandpunt terzake wordt begin 2005 vastgesteld.

Op het gebied van de bedrijfsvoering wordt samenwerking gezocht door personeelstaken te bundelen en te versterken. In 2005 zal de voorbereiding van de start per 1 januari 2006 van het rijksbrede shared service centrevoor de Personeelsregistratie en Salarisadministratie centraal staan. Dit levert op termijn een substantiële besparing op.

Bestuurlijke vernieuwing

Het versterken van de relatie tussen overheid en samenleving, tussen burger en bestuur, is bij uitstek een uitdaging voor het openbaar bestuur. In het verkeer tussen burger en bestuur speelt de Algemene wet bestuursrecht een belangrijke rol. In 2005 beginnen wij, samen met het ministerie van Justitie, aan het onderzoek voor de derde evaluatie van deze wet. De mening en ervaringen van burgers worden in dit onderzoek nadrukkelijk meegenomen.

Eerder worden in het interbestuurlijke verkeer taken en verantwoordelijkheden op een andere wijze verdeeld. In 2005 krijgt het regionale bestuur vorm binnen de kaders van de Wet gemeenschappelijke regelingen-plus. Zoals gezegd moet er meer ruimte komen voor de andere overheden om de uitvoering van het beleid naar eigen inzicht ter hand te nemen. De verantwoordelijkheidsverdeling tussen de verschillende overheden moet leiden tot een grotere slagvaardigheid van het lokale bestuur. In het grotestedenbeleid wordt aan de steden overgelaten hoe zij de vooraf afgesproken resultaten op verschillende terreinen willen bereiken. De steden weten immers het beste op welke manier zij – efficiënt en effectief – de beoogde resultaten kunnen halen. Het kabinet sluit in 2005 het derde convenant met de grote steden, voor een periode van vijf jaar. Dit derde convenant verschilt van de twee vorige omdat de minister voor BVK de vele verschillende regelingen zal vervangen door slechts drie brede

doeluitkeringen en een veelheid van administratieve voorschriften zal vervangen door een heldere prestatiesturing. Daarmee wordt de slagkracht van steden vergroot en de administratieve last geminimaliseerd.

Om grootstedelijke problemen aan te pakken is soms bestuurlijk lef nodig, zeker in situaties waar bestuurders onvoldoende formele bevoegdheden hebben. Stedelijke problemen houden zich immers niet aan bestuurlijke grenzen. Daarom steunen wij de initiatieven van steden om problemen in de eigen stad aan te pakken. Zo wordt in 2005 een onorthodox pakket maatregelen uitgevoerd, gebaseerd op het programma Rotterdam zet door. In 2005 worden in Rotterdam zogenaamde economische kansenzones ingesteld. Voorts worden in een verzamel- en uitzonderingswet de mogelijkheden voor regulering van de instroom van kansarmen in nader aan te wijzen wijken in Rotterdam en een scherper wettelijk regime voorgesteld om malafide huisbazen effectiever aan te kunnen pakken vastgelegd. Rijk en gemeenten werken hierbij nauw samen en zijn samen verantwoordelijk voor het oplossen van maatschappelijke problemen in steden. Ook met andere steden kunnen dergelijke afspraken worden gemaakt, waarbij ruimte is voor maatwerk en vernieuwende, bestuurlijke arrangementen. Met de vier grootste steden (G4) wordt gezamenlijk aan een plan van aanpak gewerkt.

Meer daadkracht en meer verantwoordelijkheid bij de lokale overheid vraagt ook om vernieuwing in de politiek-bestuurlijke verhoudingen. Het kabinet zet daarom in op bestuurlijke vernieuwing, door de invoering van de gekozen burgemeester en de vernieuwing van het kiesstelsel. Meer verantwoordelijkheid voor het lokale bestuur vraagt om een herkenbaar en aanspreekbaar bestuur waardoor de inbreng van burgers optimaal kan zijn en de verantwoording over het gevoerde beleid een gezicht krijgt. De vergroting van bestuurskracht vergt immers een duidelijke legitimatie. Burgers moeten daarom hun eigen burgemeester kunnen kiezen. De burgemeester krijgt een andere, meer prominente positie in het gemeentebestuur. De gekozen burgemeester is verantwoordelijk voor de eenheid, samenhang en consistentie van het collegebeleid, voor het integrale veiligheids- en handhavingsbeleid en voor het ambtelijke apparaat. De burgemeester kan effectief optreden tegen verkokering en bureaucratisering, waardoor de kracht van het lokale bestuur vergroot wordt. Zodra het voorstel tot invoering van de gekozen burgemeester door beide Kamers is aanvaard, wordt in 2005 gewerkt aan de invoering en gestart met de voorlichting van burgers en politieke partijen.

Ook de keuze voor een nieuw kiesstelsel is een substantiële vernieuwing van de overheid. De wijze waarop de leden van de Tweede Kamer worden gekozen is van groot belang in onze vertegenwoordigende democratie en moet toegesneden zijn op de huidige tijd. Breed leeft het besef dat het belangrijkste element van het huidige kiesstelsel, dat van de evenredige vertegenwoordiging, ook in de huidige tijd voldoet. De precieze inrichting van het stelsel is echter dringend aan verandering toe. Voorgesteld wordt om de inrichting van het stelsel zo te wijzigen dat de evenredigheid op het huidige niveau blijft gehandhaafd, maar dat meer kamerleden dan nu op basis van door henzelf behaalde stemmen zitting nemen in de kamer. Om de band tussen kiezer en kandidaat en kiezer en kamerlid gestalte te kunnen geven is het belangrijk dat kandidaten worden gekozen in districten, overzienbare kiesgebieden waarbinnen zij campagne kunnen voeren en waarbinnen zij na hun verkiezing actief kunnen blijven.

In het kader van de evaluatie van de Algemene wet gelijke behandeling onderzoeken wij in welke richting het gelijkebehandelingsbeleid zich in de komende jaren moet bewegen. Stroomlijning van het huidige juridische bouwwerk is in ieder geval dringend gewenst met het oog op vergroting van de effectiviteit, de toegankelijkheid en kenbaarheid voor de burger van het recht op gelijke behandeling. Binnen de Raad van Europa hebben wij het initiatief genomen voor en zijn wij actief betrokken bij de totstandkoming van een Aanbeveling over het briefgeheim en de vrije meningsuiting op Internet.

Tot slot

Het is duidelijk dat er in 2005 veel werk te verzetten is op het terrein van de veiligheid, de kwaliteit van de rijksdienst en het openbaar bestuur. Goede, vernieuwende plannen en ideeën zullen in 2005 verder uitgewerkt en uitgevoerd worden. Wij rekenen daarbij op de steun en inzet van de vele partners, bedrijven, instellingen en ook burgers die betrokken zijn bij de uitvoering van ons beleid. Zonder hen zal echte vernieuwing en verandering niet plaats kunnen vinden. Wij zullen onze partners en burgers helpen, aansporen en daar waar nodig zullen we gericht interveniëren om de gewenste resultaten te bereiken. Omgekeerd mogen onze partners en burgers ons aanspreken op de wijze waarop wij invulling geven aan onze rol, dat wil zeggen de manier waarop wij prioriteiten stellen, instrumenten inzetten en presteren. Het is deze dynamiek die ons in staat zal stellen om op onze beleidsterreinen tot optimaal gedragen veranderingen te komen.

Aansluittabel

Onderstaand overzicht geeft per beleidsthema de intensiveringen weer zoals die in deze ontwerp-begroting 2005 zijn opgenomen. In paragraaf 2.2. De artikelenvindt een nadere onderbouwing plaats aan de hand van de www-vragen.

2.2. De artikelen

BELEIDSARTIKEL 1: GRONDWET EN DEMOCRATIE

• 1. 

  Algemene beleidsdoelstelling

Het bevorderen van het goed functioneren van de democratische rechtsstaat en het constitutioneel bestel, zoals deze onder meer zijn neergelegd in de Grondwet, het Statuut en Europese en internationale verdragen.

Deze algemene beleidsdoelstelling Grondwet en democratie wordt ingevuld aan de hand van onderstaande aandachtsgebieden. De algemene beleidsdoelstelling wordt in de begroting niet verder uitgewerkt naar operationele doelstellingen. Wel kunnen per aandachtsgebied het beoogde effect en de daartoe te verrichten activiteiten genoemd worden.

Wat willen we bereiken?

A.  Het algemeen democratisch proces bevorderen.

B.  Actueel constitutioneel bestel, dat inspeelt op de ontwikkelingen.

C.  Verwezenlijking en ontwikkeling grondrechten.

D.  Handhaven en verbeteren van het bestuursrecht

E.  Bijdragen aan internationale constitutionele ontwikkelingen.

F.   Het borgen van kwaliteit en continuïteit van de wetgeving van BZK.

Wat gaan we daarvoor doen?

A.  Het algemeen democratisch proces bevorderen. – Nieuw kiesstelsel.Doelstelling van de invoering van een nieuw

kiesstelsel is de band tussen kiezer en gekozene te versterken. In het hoofdlijnenakkoord is de invoering van een nieuw kiesstelsel afgesproken dat voor het eerst zal gelden bij de Tweede Kamerverkiezingen van 2007. Een wetsvoorstel om te komen tot een nieuw kiesstelsel is in de zomer van 2004 aan de Kiesraad, de VNG en de Nederlandse Vereniging voor Burgerzaken gezonden. In het najaar van 2004 zal het wetsvoorstel voor advies aan de Raad van State worden aangeboden. Het project Nieuw Kiesstelsel kent in 2005 een belangrijke fase: het wetgevingsproces moet in dit jaar worden afgerond en er wordt volop aan de voorbereiding van de implementatie van het nieuwe stelsel gewerkt door middel van onderzoek en voorlichting.

– Kiesrecht.Diverse punten in de Kieswet noodzaken tot verbetering. Het Experiment Kiezen op afstand, dat is uitgevoerd bij de verkiezingen voor het Europees Parlement op 10 juni 2004 wordt in 2005 geëvalueerd. Indien nodig worden in 2005 verbeteringen voorgesteld.

– Referendum Europese Grondwet.Op grond van de initiatiefwet Karimi c.s. wordt begin 2005 een referendum over de Europese Grondwet georganiseerd.

– Subsidiëring Instituut voor Publiek en Politiek.Vanaf 2005 heeft BZK de verantwoordelijkheid voor de exploitatiesubsidie voor dit instituut overgenomen van VWS. De taken en activiteiten van het IPP sluiten meer aan bij het vakterrein van BZK.

B.  Actueel constitutioneel bestel, dat inspeelt op de ontwikkelingen.

De versterking van het democratische en rechtstatelijke functioneren

van Nederland staat in de belangstelling.

– Grondwet.Voorzover dat nog niet in 2004 is gebeurd zal de

afronding in tweede lezing moeten plaatsvinden van de grondwetswijzigingen inzake de aanstellingswijze van de burgemeester, de tijdelijke vervanging van volksvertegenwoordigers wegens zwangerschap, bevalling en ziekte, de invoering van het correctief referendum en artikel 23 (samenwerkingsschool). Het kabinet zal begin 2005 met een notitie komen ter zake van het te voeren beleid bij wijziging van de Grondwet. – Statuut.In 2005 zal actualisering van het Statuut worden bezien, in het kader van de viering van 50-jaar Statuut in december 2004.

C.  Verwezenlijking en ontwikkeling grondrechten.

– Gelijke behandeling.Om de inzichtelijkheid van de gelijkebehande-lingsregelgeving te vergroten en onderling beter af te stemmen, wordt voortgegaan met de integratie van enkele wetten in de Algemene wet gelijke behandeling (Awgb). Daarnaast wordt in 2005 de tweede evaluatie van de Awgb afgerond. In het vervolg op de evaluatie wordt bezien in hoeverre het huidige stelsel van gelijkebehandelingswetgeving verdere aanpassing behoeft.

– Grondrechten in het digitale tijdperk.De gedachtevorming over de gevolgen van ICT en grondrechten moet na besluitvorming over de aanbevelingen van de commissie-Franken verder worden gebracht. Met name verdient aanpassing van het brief- en telefoongeheim aan nieuwe ontwikkelingen bijzondere aandacht. De vraagstukken die hiermee verbonden zijn, worden ook in het kader van de Raad van Europa (RvE) aan de orde gesteld. Speerpunt in de bijdrage aan de Nederlandse inzet bij de World Summit on the Information Society (WSIS) is een hoog niveau van mensenrechtenbescherming in de informatisering.

– Normen en waarden.De intensivering van de politieke aandacht voor de betekenis en de onderlinge verhouding van grondrechten kan niet los worden gezien van het maatschappelijke debat over waarden en normen in de Nederlandse samenleving. Verschillende BZK-activiteiten in het kader van waarden en normen in het onderlinge verkeer tussen burgers in de publieke ruimte, waaronder het betrekken van de burger door middel van interactieve beleidsvorming, worden voortgezet.

D.  Handhaven en verbeteren van het bestuursrecht.

De effectiviteit van het bestuur en de rechtsbescherming van de burger

staan centraal bij de handhaving en verbetering van het bestuursrecht.

In 2005 wordt een begin gemaakt met de derde evaluatie van de

Algemene wet bestuursrecht (Awb).

– Klachtrecht.In 2005 treedt het wetsvoorstel Extern klachtrecht in werking, waarmee de algemene regeling van het klachtrecht in de Awb is voltooid. Het kabinet zal in 2005 een standpunt innemen over de evaluatie van de regeling van het intern klachtrecht, die in 2004 plaatsvond.

– Awb vierde tranche.Naar verwachting wordt in 2005 ook de behandeling in de Tweede Kamer van de Vierde tranche van de Awb afgerond. Daarin is onder andere een algemene regeling opgenomen voor de bestuurlijke boete.

– Samenhangende besluiten.Het wetsvoorstel Samenhangende besluiten, waarin opgenomen een algemene regeling voor de procedurele coördinatie van besluiten op aanvraag die op eenzelfde activiteit betrekking hebben, wordt in 2005 bij de Tweede Kamer ingediend.

E.  Bijdragen aan constitutionele ontwikkelingen in en naar aanleiding van internationale zaken.

De grenzen tussen nationaal en Europees constitutioneel recht vervagen steeds meer. Bovenstaande aandachtsgebieden kennen allen een internationaal aspect. Daarnaast zijn nog enkele bijzondere onderwerpen van belang.

Door middel van regelmatige deelname aan buitenlandse fora wordt onder andere een bijdrage geleverd aan de discussie over de toekomst van het Europese Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM). Bovendien wordt de monitoring verbeterd van EHRM-uitspraken. – Internationale verdragen en de Grondwet (art 91.3 GW).Een in 2004 uitgebracht kabinetsstandpunt over de procedure van goedkeuring van verdragen die van de Grondwet afwijken (art. 91 derde lid Grondwet) wordt met het parlement besproken. – Europese Grondwet.In 2004 is in de IGC overeenstemming bereikt over een grondwettelijk verdrag waarin de toekomstige structuur en bevoegdheden van de Europese Unie (EU) zijn opgenomen. Er wordt meegewerkt aan de goedkeuringswetgeving. Tevens wordt in samenwerking met andere ministeries een onderzoek gedaan naar de gevolgen van het grondwettelijk verdrag voor het functioneren van ons staatsbestel. – Europa in onze Grondwet.Een kabinetsstandpunt wordt uitgebracht over de wenselijkheid van het opnemen van een verwijzing naar de EU in onze Grondwet en het eventueel daarin regelen van bijzondere daarmee samenhangende zaken als bijv. de procedure van wetgeving ter implementatie van Europese regelgeving.

F.    Het borgen van kwaliteit en continuïteit van de wetgeving van BZK.

– Wetgeving BZK.In 2004 zijn de wetgevingsfunctie en de beleidsfunctie scherper gepositioneerd door middel van concentratie van de wetgevingsfunctie. De wet- en regelgeving van bijna geheel BZK is geconcentreerd in een nieuwe centrale directie. Doel van deze concentratie is dat de kwaliteit van de wetgeving continue geborgd wordt.

Wat mag het kosten?

In 2005 is voor de invoering van het nieuwe kiesstelsel € 2,5 mln uitgetrokken. De kosten van voorlichting bij gelegenheid van landelijke verkiezingen zijn opgenomen in de meerjarenramingen. Het betreft een gemiddeld bedrag van € 1,3 mln per voorlichtingscampagne. Voor de aanloopkosten van de Gemeenteraadsverkiezingen in 2006 is in 2005 € 0,2 mln uitgetrokken. De instandhoudingsubsidie van het Instituut voor Publiek en Politiek bedraagt € 1,1 mln op jaarbasis. Daarmee wordt circa 45% van de kosten van dit instituut uit subsidie gefinancierd. Een raming van de uitgaven verband houdende met het referendum over de Europese Grondwet zal worden opgenomen in de 1^e suppletore begroting 2005 van BZK.

De overige uitgaven bestaan voornamelijk uit apparaatsuitgaven. Deze zijn verhoogd door de concentratie van de wetgevingsfunctie. Ten gevolge van de wijziging in de hoofdstructuur van BZK zijn de apparaatskosten van de directie Coördinatie Internationaal Beleid (CIB) en de Permanente Vertegenwoordiging bij de Europese Unie (PVEU) ondergebracht bij artikel 6.1. Functioneren Openbaar Bestuur/Apparaat.

• 2. 

  (Directe) verantwoordelijkheid minister

De minister van BZK en de minister voor BVK zijn verantwoordelijk voor het scheppen van randvoorwaarden en kaders voor het goed functioneren van de democratische rechtsstaat en het constitutioneel bestel. Tevens zijn de ministers verantwoordelijk voor het rekening houden met externe factoren, zoals maatschappelijke ontwikkelingen, de media en internationale ontwikkelingen.

• 3. 

  Nader geoperationaliseerde doelstellingen

De algemene doelstelling wordt in de begroting niet verder uitgewerkt naar operationele doelstellingen.

• 4. 

  Tabel Budgettaire gevolgen van beleid

• 5. 

  Budgetflexibiliteit

Artikel 1 betreft voor het merendeel apparaatuitgaven en heeft derhalve een mimimale budgetflexibiliteit.

• 6. 

  Veronderstellingen in effectbereiking, doelmatigheid en raming

De werkzaamheden van een organisatorische eenheid op het gebied van Grondwet en democratie zijn weliswaar van belang voor het bereiken van de doelstellingen, maar de politieke en maatschappelijke omgeving zijn zo veelomvattend en dominant, dat de betreffende eenheid deze niet gericht kan aansturen.

Het beleid op het terrein van Grondwet en democratie is sterk afhankelijk van de (politieke) buitenwereld. De beleidsagenda wordt derhalve in hoge mate door de politiek in brede zin beïnvloed. Politiek in brede zin bevat een aantal externe factoren die van invloed zijn op de beleidsagenda zoals maatschappelijke ontwikkelingen, de media en internationale ontwikkelingen. De belevingsmonitor wordt ingezet om de effecten van deze beïnvloeding te tonen.

BELEIDSARTIKEL 2: POLITIE

• 1. 

  Algemene beleidsdoelstelling

Het scheppen van de randvoorwaarden voor een goed functionerende politieorganisatie waardoor zij in staat is toezicht, handhaving en opsporing te versterken en een adequaat niveau van hulpverlening te bieden, en zodoende een bijdrage levert aan een veiliger samenleving.

Het algemene veiligheidsbeleid is verwoord in de kabinetsnota Naar een veiliger samenleving,kortweg het Veiligheidsprogramma. Daarin staan de algemene veiligheidsdoelstellingen en de organisaties die daaraan een bijdrage leveren. De politie is een van deze organisaties. De politie levert een bijdrage aan een veiliger samenleving door de uitvoering van haar wettelijke taken. Die wettelijke taken zijn breder dan het Veiligheidsprogramma. De handhaving van de politie is te zeer in het gedrang gekomen door de hoeveelheid taken die de politie op zich heeft genomen. Vooral taken op het gebied van de hulpverlening en de regievoering over de veiligheid horen bij anderen thuis. Zomer 2004 is de Tweede Kamer hierover geïnformeerd.¹ In de brief zijn maatregelen opgenomen om deze taken over te dragen.

De Ministers van BZK en Justitie hebben met de politie de komende jaren drie hoofddoelstellingen afgesproken:

A.  intensiveren van het toezicht en de handhaving;

B.  versterken van de algemene criminaliteitsbestrijding;

C.  verhogen van de politiesterkte en verbeteren van de doelmatigheid.

Elke doelstelling is uitgewerkt in concrete resultaatafspraken met prestatie-indicatoren tussen de Ministers van BZK, van Justitie en de korpsbeheerders. Deze afspraken zijn vastgelegd in het Landelijk Kader Nederlandse Politie 2003–2006 (hierna: Landelijk Kader). Het Landelijk Kader is uitgewerkt in convenanten met de afzonderlijke korpsen en de Politieacademie².

Aan de hand van indicatoren wordt de voortgang van de doelstellingen tussentijds en aan het eind van 2006 gemeten ten opzichte van 2002³. De indicatoren die relevant zijn voor de politie zijn hieronder, per doelstelling, opgenomen.

¹  Kamerstukken II, 2003/2004, 29 628, nr. 4

²  Vanaf 26 april 2004 voert het Landelijk selectie- en opleidingscentrum, Politie onderwijs- en kenniscentrum (LSOP) de naam Politieacademie. De Wet op het LSOP en het politieonderwijs zal worden aangepast.

³  De ontwikkelingen op de prestatieafspraken gedurende het eerste jaar van het Landelijk Kader zijn op hoofdlijnen opgenomen in het departementale jaarverslag van BZK en in de derde voortgangsrapportage van het Veiligheidsprogramma (mei 2004). Een nader uitgewerkte analyse wordt opgenomen in het jaarverslag Nederlandse Politie en in de vierde voortgangsrapportage van het Veiligheidsprogramma die in het najaar van 2004 verschijnt.

A. Het intensiveren van het toezicht en de handhaving. De politie gaat zichtbaarder, bereikbaarder en publieksgerichter werken. Dit doet de politie door het toezicht en de handhaving gericht uit te voeren op plaatsen en tijdstippen waar verhoogd risico op criminaliteit, geweld en overlast is te voorzien. Als het nodig is, treedt de politie norm-handhavend op. Op deze wijze wordt het gezag van de politie versterkt.

Het operationele (reguliere) vreemdelingentoezicht dat plaatsvindt op grond van de Vreemdelingenwet 2000 is in 2004 geïntensiveerd. Het gaat hierbij om vertrek en terugkeer, (criminele) illegale vreemdelingen en migratiecriminaliteit. Door de extra politiecapaciteit is de politie ook in staat om illegaal verblijf of illegale immigratie te bestrijden, waarbij niet rechtmatig in Nederland verblijvende vreemdelingen worden verwijderd.

• * 

  De daadwerkelijke bereikbaarheid en de kwaliteit van dienstverlening van het landelijke telefoonnummer politie (LTP) en de daadwerkelijke

bereikbaarheid van het alarmnummer 1-1-2. De waardes 2003 vormen de nulmeting. In 2004 wordt een nulmeting uitgevoerd om de kwaliteit van de dienstverlening van LTP te meten. Op basis van deze nulmeting worden de nulwaarde en de streefwaarde vastgesteld.

** De beschikbaarheid van de politie in de eigen buurt, zoals de burger deze ervaart. Bij de basiswaarde is de Politiemonitor Bevolking (PMB) 2002 gehanteerd (die uitspraken doet over 2001): bij de realisatie 2003 de PMB 2004 (met uitspraken over 2003).

*** De tevredenheid over de politie bij het laatste politiecontact, zoals de burger deze beleeft. Er wordt gestreefd naar een substantiële verbetering van het percentage van de bevolking dat zegt (zeer) tevreden te zijn over het laatste politiecontact. Bron: Politiemonitor Bevolking.

**** Elke burger moet zien en ervaren dat regels consequent worden gehandhaafd, vooral op het gebied van overlast en verstoring van de

openbare orde die te typeren zijn als ergernissen in de directe omgeving. Dit zal leiden tot een stijging van het aantal boetes en transacties met circa 15% ten opzichte van 2002.

B. Versterken van de criminaliteitsbestrijding. De politie moet meer zaken opsporen, met daarbij de aanpak van (jeugdige) veelplegers en harde kernjongeren als beleidsprioriteit.

Voor intensivering van de terrorismebestrijding worden in 2005 de Regionale Inlichtingendiensten en het Korps Landelijke Politiediensten (KLPD) verder uitgebreid.

De politie neemt alle aangiften van misdrijven in behandeling; bij de verdere behandeling is de aanwijzing voor de opsporing leidend. Ook handelt de politie meer misdrijven af, oplopend tot 80 000 zaken (extra) in 2006. Het aantal verdachten dat de politie aan het OM levert stijgt met tenminste 40 000 in 2006. Ook moet de opsporing van criminele illegale vreemdelingen en verdachten van gerelateerde misdrijven (zoals mensensmokkel en mensenhandel) verbeteren. De afspraken die daartoe tussen Justitie, Defensie en BZK gemaakt zijn hebben het intensiveren van het operationele vreemdelingentoezicht tot doel. Ten slotte krijgen internationale rechtshulpverzoeken een adequaat vervolg. Zij moeten in ieder geval worden geregistreerd en in behandeling worden genomen.

Het gaat hierbij om het aantal verdachten waarvan de politie proces-verbaal naar Justitie stuurt (incl. KLPD).

Deze indicator betreft de gewenste intensivering van het toezicht op de aanwezigheid van (criminele) illegale vreemdelingen. Er wordt nog

nader overleg gevoerd over de exacte beschrijving, de basis- en streefwaarden en de bron(nen). Naar verwachting zal dit in 2004 zijn

afgerond.

De exacte inhoud, basiswaarde, streefwaarde en bron van deze indicator zijn nog in ontwikkeling. Naar verwachting zal dit in 2004 zijn

afgerond.

C. Verhogen van de politiesterkte en verbeteren van de doelmatigheid. De gerealiseerde sterkte in 2003 valt hoger uit dan aanvankelijk verwacht. Het blijkt dat onder andere de overdracht van taken van de vreemdelingendiensten aan de IND niet heeft geleid tot de verwachte uitstroom van personeel. Een groot deel van het vrijkomende administratief-technisch personeel is opnieuw ingezet binnen de korpsen. Daarnaast is in 2003 natuurlijk het laatste cohort aspiranten-oude-stijl, conform de afgesproken telsystematiek, volledig opgenomen in de sterkte. Over het bereiken van de sterktedoelstelling zijn afspraken gemaakt met de korpsen. Deze afspraken garanderen een gezamenlijke inspanning tot realisatie eind 2010 van een sterkte van 52 128 fte’s, geteld exclusief de functionele inzetbaarheid van aspiranten (FI). Zoals in juni aan de Tweede Kamer gemeld, richt de prognose van de sterkte zich in het vervolg op de sterkte geteld exclusief FI¹. In de sterktebrieven zullen overigens wel de realisatiecijfers inclusief functionele inzetbaarheid gepresenteerd worden. Daaruit kan worden afgeleid dat op basis van de korpsarrangementen voor zowel 2004 als 2005 een sterkte (exclusief FI) van ca 51 100 wordt verwacht. Dit aantal ligt ruim boven de prognose van de sterktebrief van juni 2003. Onderstaande grafiek geeft de ontwikkeling van de politiesterkte 2001–2010 weer.

Kamerstukken II, 2003/2004, 28 684, nr. 33.

Realisatie en prognose Politiesterkte 2001–2010

55.000 54.000 53.000 52.000 51.000 50.000 49.000 48.000 47.000

46.000

2001

I I I 2002 2003 2004

I I 2005 2006

52.000

I I I f 2007 2008 2009 2010

46.000

Het Hoofdlijnenakkoord en het Landelijk Kader bevatten afspraken over doelmatigheid. In het Landelijk Kader is vastgelegd dat alle korpsen samen in 2006 2 550 fte vrijspelen voor primaire politietaken. Voor de regionale korpsen betekent dit dat ze 5% doelmatiger moeten werken. De korpsen bereiken deze winst op diverse manieren, bijvoorbeeld door het verminderen van intern overleg, door optimalisatie van werkprocessen, door samenwerking met andere regio’s en partners, en door schaalvoordelen.

In het Hoofdlijnenakkoord is een taakstelling voor de politie opgenomen om doelmatigheid te stimuleren en het ziekteverzuim terug te dringen. De korpsen zullen deze kostenbesparing vooral gaan realiseren door meer samenwerking, bijvoorbeeld op het gebied van personeelsbeleid en facility management.

• 2. 

  (Directe) verantwoordelijkheid minister

Decentraal wat kan, centraal wat moet: dit motto kenmerkt de verantwoordelijkheidsverdeling binnen het Nederlandse politiebestel. Dat betekent dat de uitvoering van politietaken op regionaal en lokaal niveau plaatsvindt onder gezag van de burgemeesters en het OM. De Minister van BZK is verantwoordelijk voor het doelmatig en doeltreffend functioneren van het politiebestel. Hij zorgt voor de beheersmatige kaders waarbinnen de politieorganisatie functioneert (budgettair, juridisch, organisatorisch). Ook is de Minister van BZK de beheerder van het KLPD.

De Minister van BZK formuleert samen met de Minister van Justitie centrale doelen van het politiebeleid. Deze doelen zijn opgenomen in het Landelijk Kader en in de afzonderlijke convenanten. Dit past in de lijn van dit kabinet dat BZK en Justitie samen met politie en OM een cultuur van prestatiegerichte samenwerking tot stand brengen om de criminaliteit te

bestrijden. Daarbij hoort ook een heldere verantwoordelijkheidsverdeling, met mogelijkheden om vanuit centraal niveau in te grijpen in beheers- en beleidsmatige regionale aangelegenheden.

Als vervolg op de brief van 26 september 2003¹ ligt in de Tweede Kamer een wetsvoorstel dat de bevoegdheden op rijksniveau versterkt. Belangrijke aspecten uit het wetsvoorstel zijn: – De Ministers van BZK en van Justitie stellen ten minste eenmaal per

vier jaar hoofdlijnen vast voor de taakuitvoering van de Nederlandse

politie. – De Minister van BZK doet hetzelfde voor het beheer. – Op basis van deze hoofdlijnen stellen de minister(s) per politieregio

landelijke doelstellingen op regionaal niveau vast. – Hoe deze landelijke doelen op regionaal niveau worden uitgevoerd,

staat in het regionale beleidsplan en de regionale begroting. – De korpsbeheerder legt rechtstreeks verantwoording af aan de

minister(s). – Het wetsvoorstel geeft de mogelijkheid om begroting en beleidsplan te

toetsen, om aanwijzingen te geven voor het financiële beheer en om

een periodiek onderzoek te doen. Hiermee krijgen de minister(s)

doorzettingsmacht. – De ministers kunnen een bijzonder onderzoek laten verrichten, de

korpsbeheerder aanwijzingen geven of – als uiterst middel – de

korpsbeheerder schorsen of ontslaan, als er aanwijzingen zijn dat de

landelijke doelstellingen niet worden gehaald.

Ook ligt er een wetsvoorstel in de Tweede Kamer om bestaande vormen van samenwerking tussen politieregio’s op het gebied van het beheer beter te structureren en transparant te maken. Het geeft de Minister van BZK meer greep op die samenwerking. Politieregio’s die hun voorziening tot samenwerking vorm willen geven als een zelfstandige juridische entiteit, kunnen daarvoor een (uitsluitend) publiekrechtelijke rechtspersoon in het leven roepen. Voor een dergelijke rechtspersoon is de goedkeuring van de Minister van BZK nodig. Hij kan het bestuur van de rechtspersoon aanwijzingen geven. Daarnaast laat het kabinet het functioneren van de politie evalueren. Deze evaluatie zal in de zomer van 2005 worden afgerond. De evaluatie zal mogelijk leiden tot verdergaande organisatorische maatregelen en voorstellen voor een verdere verbetering van de politieorganisatie².

• 3. 

  Instrumenten³

Instrument 2: Regionale politiekorpsen

Wat gaan we daarvoor doen?

De verdeling van het beschikbare budget aan de korpsen, het toetsen van begrotingen en het houden van toezicht op het financiële beheer van de regionale politiekorpsen krachtens artikel 45, lid 4 Politiewet 1993.

¹  Kamerstukken II, 2003/2004, 29 200 VII, nr. 4.

²  Kamerstukken II, 2003/2004, (brief BZK en JUS van eind juli).

³  In dit beleidsartikel zijn de operationele doelen vervangen door instrumenten. Dit doet meer recht aan de opbouw van het artikel.

Verdeling

De bekostiging van een regiokorps bestaat uit de volgende componenten:

Algemene bijdrage:

Bijzondere bijdragen:

Aanvullende bijdragen:

• 1. 

  Basisbekostiging

• 2. 

  Regiospecifiek

• 3. 

  Asiel

• 1. 

  Bovenregionale voorzieningen

• 2. 

  Prestatiebekostiging

• 3. 

  Bijdrage Artikel 3

• 4. 

  Overig

• 1. 

  Bijdrage Artikel 4

– Algemene bijdrage:

1. Basisbekostiging:Deze wordt berekend met behulp van het budgetverdeelsysteem;

2. Regiospecifiek:voor bijzondere omstandigheden kan geld worden uitgekeerd in de vorm van regiospecifieke bekostiging. Voorbeelden zijn de Zeehavenpolitie en het hofstadcontingent (Den Haag);

3. Asiel:politiekorpsen krijgen bijdragen op basis van het aantal openstaande asielprocedures.

– Bijzondere bijdragen:

1. Bovenregionale Voorzieningen: Voor de combinaties Bovenregionale teams (BRT) en de Interregionale fraudeteams wordt structureel 1% van instrument 2.2 afgeroomd en overgeheveld naar instrument 2.3 Bovenregionale en landelijke politiezorg;

2. Prestatiebekostiging: Voor een toelichting zie instrument 2.4 Prestatievermogen;

3. Bijdrage Artikel 3: Deze bijzondere bijdrage wordt verstrekt op basis van de meerjarenafspraken 2004–2007;

4. Overig: De belangrijkste andere bijzondere bijdragen zijn de regionale inlichtingendiensten, de regionale infodesks en jeugdcriminaliteit (zie hiervoor instrument 2.4).

– Aanvullende bijdragen:

1. Artikel4Bijdrage:Indien een regiokorps over meerdere jaren geen sluitende begroting kan opstellen en structureel tekorten vertoont, kan BZK dat korps een aanvullende bijdrage verstrekken. Deze bijdrage wordt in mindering wordt gebracht op de algemene bijdrage en wordt dus niet apart op de BZK-begroting geraamd. Voor 2005 gaat het om de regiokorpsen: Gooi en Vechtstreek, Gelderland Zuid, Zeeland en Flevoland.

De procentuele verdelingen van de Algemene bijdrage en de Bijzondere bijdragen over de korpsen zien er voor 2005 als volgt uit. Deze gegevens zijn gebaseerd op de Bestuurlijke meerjarenafspraak 2004.

Verdeling algemene en bijzondere bijdrage (bedragen x € 1 mln.)

Groningen

Fryslân

Drenthe

IJsselland

Twente

Noord- en Oost-Gelderland

Gelderland-Midden

Gelderland-Zuid

Utrecht

Noord-Holland-Noord

Zaanstreek-Waterland

Kennemerland

Amsterdam-Amstelland

Gooi en Vechtstreek

Haaglanden

Hollands Midden

Rotterdam-Rijnmond

Zuid-Holland-Zuid

Zeeland

Midden en West Brabant

Brabant-Noord

Brabant Zuid-Oost

Limburg-Noord

Limburg-Zuid

Flevoland

50

100

150

200

250

300

350

400

450

Algemene bijdrage

Bijzondere bijdrage

Meerjarenafspraken

In 2004 zijn bestuurlijke meerjarenafspraken gemaakt met de korpsbeheerders over onder meer sterkte, ICT en de consequenties voor de verdeling van de beschikbare budgetten¹. In het Landelijk Kader is een inspanningsverplichting afgesproken voor de financiering van de kwaliteitsverbetering van de politie op de langere termijn. In de meerjarenafspraken zijn zodanige financiële maatregelen afgesproken dat de korpsen zowel de sterkte- als de kwaliteitsdoelstellingen kunnen realiseren. Om de sterktedoelstelling van 4 000 extra fte per 2006 te borgen is per korps een minimale eindsterkte afgesproken. De Minister van BZK beoordeelt jaarlijks of elk korps op koers ligt.

Budgetverdeelsysteem (BVS)

In het Landelijk Kader is afgesproken om het BVS niet te actualiseren tijdens de looptijd van het Landelijk Kader. Daarnaast is afgesproken dat het huidige BVS voor 1 januari 2005 wordt geëvalueerd om de verdeling van de financiële middelen beter te laten aansluiten bij de ontwikkelingen van de (relatieve) veiligheidssituatie. Daarbij geldt als randvoorwaarde dat al te grote budgetfluctuaties moesten worden voorkomen bij het onderhoud van het stelsel. BZK maakt in 2005 afspraken met de korpsen over de overgang naar een herzien BVS.

Kamerstukken II, 2003/2004, 28 824, nr 9.

Asielbekostiging

De instroom van asielzoekers zal de komende jaren blijven dalen, onder

meer door het geïntensiveerde terugkeerbeleid. De ramingen zijn daarom

0

verlaagd. Ook loopt er een onderzoek naar de herijking van de asiel-bekostiging omdat de taakuitoefening van de politie op dit gebied is gewijzigd. Dit onderzoek wordt naar verwachting eind september 2004 afgerond.

Wat mag het kosten?

Voor de Regionale politiekorpsen is in totaal € 3 140,2 mln beschikbaar. In 2005 worden de volgende bedragen beschikbaar gesteld aan de regionale korpsen (x € 1 mln):

Aantal BVE’s

Bedrag 2005*

• * 

  Het normbedrag per BVE bedraagt voor 2005 € 62 977.

Indicatoren

De indicatoren personeelsratioen solvabiliteitsratiolaten zien hoe de korpsen hun middelen besteden. De personeelsratio geeft een indicatie van het deel van het politiebudget dat wordt besteed aan personeel. De solvabiliteitsratio geeft aan of de korpsen op langere termijn aan hun verplichtingen kunnen voldoen. Voor deze twee indicatoren is door middel van bandbreedtes een groeipad ingesteld tot 2007. De berekeningswijze van de solvabiliteitsratio gaan we herzien; mede op basis van deze herziening wordt een verlaging van deze ratio verwacht. Onderstaande tabellen geven het korpsgemiddelde weer van deze indicatoren op basis van de korpsbegroting 2004 en meerjarenraming 2005–2007.

Financiële indicator Personeel

Solvabiliteit¹

en

2004           2005

Personeelsratio* Solvabiliteitsratio**

74,0% 60,7%

73,9% 53,5%

72,5% 49,3%

71,6% 47,6%

Bron: korpsbegrotingen 2004 en meerjarenramingen 2005–2007.

• * 

  De verhouding tussen de personele lasten en de totale baten: de toe- of afname van het

aandeel van de totale baten die gebruikt worden voor personele kosten (Stcrt. 2003, 39). ** Deze indicator geeft inzicht in de verhouding van het eigen vermogen en voorzieningen ten

opzichte van het balanstotaal (Stcrt. 2003, 39).

Instrument 3: Bovenregionale en landelijke politiezorg

Wat gaan we daarvoor doen?

Bekostigen van bovenregionale en landelijke voorzieningen:

– bekostigen van het KLPD. Een van de zelfstandige taken van het KLPD wordt uitgevoerd door de dienst Nationale Recherche (NR) van het KLPD. Deze dienst wordt uitgebreid met 35 fte in 2005 en oplopend naar 77 fte vanaf 2006 om de capaciteit ter bestrijding van de zware criminaliteit te vergroten. Een andere taak is persoonsbeveiliging. Hiervoor wordt in 2005 de Dienst Koninklijke en Diplomatieke Beveiliging (DKDB) uitgebreid met 45 fte, en het Nationaal Informatieknooppunt (NIK) tot 30 fte;

2006

2007

– uitbreiden van het KLPD en de Regionale Inlichtingendiensten met 18 fte in 2005 (oplopend tot 30 fte in 2007). De AIVD zal voor de terrorismebestrijding een groter beroep doen op de Regionale Inlichtingendiensten (RID-en) en op het KLPD voor informatievergaring en voor operationele inzet voor strafrechtelijk vervolgonderzoek;

– bekostigen van de bovenregionale teams (BRT/IFT-combinaties). Deze combinaties worden vanaf 1 januari 2005 uitgebreid met 6 milieuteams van 20 fte voor de bestrijding van de bovenregionale milieucriminaliteit;

– bekostigen van Grensoverschrijdende Observatieteams (GROT), het Centraal Informatiepunt Voetbalvandalisme (CIV), parketpolitie, Financieel Expertisecentrum (FEC) en Nederlands Centrum Internationale Politiesamenwerking (NCIPS).

Daarnaast rust BZK politiekorpsen uit met bijzondere materiële voorzieningen. Met het vervangen, uitbreiden en onderhouden van bovenregionale materiële voorzieningen, zoals waterwerpers, bewakingscontainers en voertuigen voor verscherpt rijdend toezicht wordt de toegenomen vraag naar deze voorzieningen beantwoord.

Wat mag het kosten?

In 2005 is voor bovenregionale en landelijke politiezorg € 438,4 mln

beschikbaar.

Aantal BVE’s Bedrag 2005 (x € 1 mln)

Instrument 4: Prestatievermogen van de politie

Wat gaan we daarvoor doen?

– Prestatiebekostiging. Met het instrument prestatiebekostiging wil de Minister van BZK stimuleren dat de Nederlandse politie gerichter op resultaten stuurt. Aantoonbare prestaties van afzonderlijke korpsen en de Politieacademie worden beloond en gepubliceerd. De prestatiebekostiging in 2005 is gericht op het stimuleren van de realisatie van de afspraken uit het Landelijk Kader en de regionale convenanten. Deze afspraken zijn gericht op een verhoogde inspanning bij de aanpak van criminaliteit en overlast in de publieke ruimte. In 2005 zal duidelijk worden of de doelen voor 2006 zullen worden gehaald.

– Subsidies en bijzondere bijdragen. BZK verstrekt subsidies voor projecten en innovatieve ideeën in het politieveld die de kwaliteit van de politiezorg verhogen. In 2005 komen vooral projecten en ideeën in aanmerking die passen binnen het Veiligheidsprogramma. Naar aanleiding van het rapport De politiële jeugdtaak «op weg naar volwassenheid»van de Inspectie Openbare en Veiligheid over de

versterking van de politiële jeugdtaak is besloten de markering van de zogeheten Bolkesteingeldenals bijzondere bijdrage jeugdcriminaliteit te verlengen tot en met 2006. Dit geld wordt met ingang van 2007 toegevoegd aan de algemene bijdrage van de politiekorpsen. – Onderzoek. In 2005 blijven we de uitvoering van de prestatieafspraken met de politie monitoren. Begin 2005 zal een tussenevaluatie van de landelijke resultaten en de convenantensystematiek worden gehouden. Deze activiteiten zijn conform het Veiligheidsprogramma en het Landelijk Kader Nederlandse Politie.

De informatie-uitwisseling tussen Rijk en de politie wordt in 2005 op elkaar afgestemd met behulp van het Informatiestatuut. In dit statuut leggen we afspraken over zaken als vorm, opslag en kwaliteit van structurele informatie-uitwisseling voor de beleids- en beheerscyclus vast. Tevens worden de veiligheids- en leefbaarheidsmonitoren (waaronder de Politiemonitor Bevolking) gestroomlijnd om tegemoet te komen aan de informatiebehoefte op het gebied van sociale veiligheid op Rijksniveau en regionaal niveau. Bovendien gaan we een meerjarig onderzoekprogramma onderhouden om kennis gerichter te kunnen benutten voor beleidsontwikkeling.

Wat mag het kosten?

Voor het prestatievermogen van de politie is in 2005 in totaal € 67,9 mln

beschikbaar:

Prestatiebekostiging                                                                                                                  50,0

Innovatieendiversen                                                                                                                  2,3

Subsidies en bijzondere bijdragen Jeugdcriminaliteit (Bolkesteingelden)                    13,2

Onderzoek                                                                                                                                     2,4

Instrument 5: Personeels- en arbeidsvoorwaardenbeleid en onderwijs politie

Wat gaan we daarvoor doen?

De Minister van BZK is als sectorwerkgever voor de politie verantwoordelijk voor de randvoorwaarden voor het personeelsbeleid van de korpsen. Daarom geeft BZK beleidskaders en richtlijnen en zorgt voor monitoring. Het personeelsbeleid van de Nederlandse politie is gericht op de inzetbaarheid, de ontwikkeling en motivatie van het personeel. Hierbij worden vier aandachtsgebieden onderscheiden:

• 1. 

  arbeidsvoorwaarden;

• 2. 

  ontwikkeling en borging van kwaliteit;

• 3. 

  personeelszorg, inclusief arbo-, verzuim- en reïntegratiebeleid (AVR-beleid);

• 4. 

  politieonderwijs en de Politieacademie.

• 1. 

  Arbeidsvoorwaarden. Er worden eenduidige functieomschrijvingen ontwikkeld voor meer eenheid en samenhang. Voor de recherchekolom zijn deze al ontwikkeld. Ze worden nu uitgebreid met andere politietaken.

Ook gaan we het stelsel van arbeidsvoorwaardenvorming binnen de politie onder de loep nemen. We gaan het arbeidsvoorwaardenbeleid centraler aansturen om de efficiency van de politieorganisaties te verhogen. Dit is afgesproken in het Hoofdlijnenakkoord. Het is de vraag of arbeidsvoorwaarden landelijk of regionaal tot stand moeten komen. Dit wordt onder meer bepaald door de noodzaak voor regionaal maatwerk.

Het traject om het capaciteitsmanagement te verbeteren loopt tot in 2005. Beter capaciteitsmanagement leidt tot meer rust in de dienstroosters en tot meer efficiency. Hiervoor is het aantal verschoven dienstenper werknemereen indicator.

Het kabinetsbeleid voor de sociale zekerheid, prepensioen/VUT/ levensloop en ziektekosten heeft aanzienlijke gevolgen voor de huidige arbeidsvoorwaardelijke regelingen van het politiepersoneel. Het landelijke arbeidsvoorwaardenoverleg met de politievakorganisaties zal in 2005 grotendeels in het teken staan van deze onderwerpen.

• 2. 

  Ontwikkeling en borging van kwaliteit. In 2005 zal de professionaliteit van de politie verder worden ontwikkeld onder meer door de beschikbare opleidingscapaciteit van de Politieacademie optimaal te benutten. Daarnaast gaat het om de ontwikkeling en borging van kwaliteit door gericht loopbaanbeleid en mobiliteit van medewerkers. De korpsen zullen de meerjarige planning van de opleidingsbehoefte verbeteren door rekening te houden met zaken als toenemende vervangingsvraag¹, inzicht in de functies en de competenties en de mobiliteit van de medewerkers.

De basis hiervoor wordt in 2005 gelegd met een landelijk functiegebouwwaar de functies in korpsen zijn beschreven. De mobiliteit van medewerkers zal worden gestimuleerd door de registratie van de vraag naar en aanbod van competenties. Dit wordt ondersteund met loopbaanbegeleiders en een servicecentrum.

¹ Het personeelsbestand vergrijst de komende jaren aanzienlijk. Het aandeel 50+-ers groeit van de huidige 18% naar 35% in 2015. Dit heeft gevolgen voor de bedrijfsvoering, het personeelsbeleid en de wervingsbehoefte.

• 3. 

  Personeelszorg. Het beleid op het terrein van Arbo, verzuim en reïntegratie (AVR-beleid) krijgt de komende jaren een nieuwe impuls via het Arboplusconvenant. Hierin staan twee hoofdonderwerpen: – ontwikkeling en professionalisering van AVR-beleid binnen de korpsen. Bijvoorbeeld door betere diagnosestelling van de gezondheids- en welzijnssituatie en ontwikkeling van een service level agreement voor Arbo-diensten en reïntegratiebedrijven; – reïntegratie van langdurig zieken: aan de hand van een analyse van het huidige WAO-bestand wordt vastgesteld met welk percentage het WAO-bestand kan dalen. De reïntegratietrajecten worden daarop afgestemd. Diversiteit: In 2005 wordt geëvalueerd of de korpsen voldoende zijn ondersteund bij de ontwikkeling en uitvoering van hun diversiteit-beleid (Landelijk Expertisecentrum Diversiteit (LECD) en Programmaraad) tussen 2001 en 2005. Samen met de thema’s voor de toekomst leidt dit eind 2005 tot een nieuw beleidsprogramma diversiteit (2006–2010).

• 4. 

  Politieonderwijs en Politieacademie.

De bekostiging van de Politieacademie

De Minister van BZK bekostigt het politieonderwijs, dat wordt verzorgd door de Politieacademie. De Politieacademie is een zelfstandig bestuursorgaan. De Politieacademie voert ook contractactiviteiten uit.

De bekostiging is opgebouwd uit een algemene bijdrage en een aantal bijzondere bijdragen:

• 1. 

  De algemene bijdragekent de componenten werving, selectie, voorbereidende activiteiten, initieel- en postinitieel onderwijs en onderzoek & ontwikkeling (O&O). De bijdragen voor werving, postinitieel onderwijs en O&O zijn lumpsumbudgetten met een taakstellend karakter. De overige componenten zijn onderbouwd op basis van prijsxhoe-veelheid. Daarbij is de nominale studieduur van het onderwijsniveau bepalend voor de lengte van de bekostiging. Voor het onderwijs gelden tarieven per aspirant-jaar; voor selecties een tarief per selectie.

• 2. 

  De Minister van BZK verstrekt in 2005 ook bijzondere bijdragenaan de Politieacademie, zoals ICT en Leren, PO2002, LECD, School voor Politieleiderschap, Commissie Politie en Wetenschap en Internationaal Politieonderwijs.

Als alle niveaus van het initiële onderwijs minimaal eenmaal doorlopen zijn (begin 2006), gaan we het bekostigingsstelsel evalueren. Dat geldt ook voor het samenhangende onderwijsstelsel dat in 2002 is ingevoerd.

In het convenant Politieacademie-BZK-Justitie 2003–2007 zijn sluitende afspraken gemaakt over de bekostiging, transparantie, de bedrijfsvoering en de afwikkeling van de frictie- en saneringskosten. Het accent ligt in deze afspraken op de afwikkeling van de frictie- en saneringskosten: – instroom van het initieel onderwijs: de bekostiging geschiedt op basis van een jaarlijkse instroomcapaciteit van 2000 aspiranten. Hierdoor ontstaat meer rust op budgettair vlak wat de bedrijfsvoering en de effectiviteit van de Politieacademie ten goede komt; – afwikkeling van de frictie- en saneringskostenproblematiek: deze

problematiek is ontstaan door de overgang naar het nieuwe onderwijsstelsel en een lagere onderwijscapaciteit in het initiële onderwijs als gevolg van de sterktedoelstelling. Op basis van een accountantsonderzoek van Deloitte is de maximale problematiek geraamd op € 49,5 mln in de periode 2003–2007. De feitelijke omvang van deze problematiek zal jaarlijks tot en met 2007 worden bepaald bij de vaststelling van de jaarrekening van de Politieacademie. Aan de oplossing van de problematiek wordt in gelijke delen bijgedragen door korpsen, Politieacademie en BZK; – postinitieel onderwijs: de Politieacademie kan vanaf 1 januari 2005 minimaal 10% van het budget voor postinitieel onderwijs per domein (zonder meerkosten) verschuiven naar alle overige domeinen, uitgaande van de startsituatie 2004. Deze flexibiliteit is nodig om de beschikbare onderwijscapaciteit optimaal af te stemmen op de onderwijsvraag van korpsen. Het budget bedraagt € 33,1 mln in 2005. De startsituatie 2004 is:

Basiswaarde budgettair beslag 2005

Domein Recherche Domein Leiderschap Domein Verkeer/milieu Domein Geweldsbeheersing Domein Vreemdelingenzorg Domein Doorstroom initieel

23,5% 31,0% 19,7% 21,0% 1,0% 3,8%

Totaal

100,0%

Streefcijfer wordt bepaald per regio.

Wat mag het kosten?

Voor personeels- en arbeidsvoorwaardenbeleid en onderwijs politie is in

2005 een budget beschikbaar van € 200,7 mln:

• 1. 

  Arbeidsvoorwaarden

• 2. 

  Ontwikkeling, borging van kwaliteit en personeelszorg

• 3. 

  Politieonderwijs en de Politieacademie

78,2

2,4

120,1

Instrument 6: Geneeskundige verzorging politie (GVP)

Wat gaan we daarvoor doen?

Het instandhouden van een adequate ziektekostenvoorziening voor het

actieve en gepensioneerde politiepersoneel en hun gezinsleden.

De politie heeft voor de ziektekosten de Regeling geneeskundige verzorging politie (GVP). Dit is een verplichte voorziening voor het politiepersoneel en gepensioneerden. Gezinsleden zijn ook verzekerd voor zover zij niet zelfstandig zijn verzekerd voor hun ziektekosten. De regeling kent momenteel bijna 134 500 verzekerden. De regeling wordt uitgevoerd door een particuliere ziektekostenverzekeraar. De kosten van de regeling worden gelijkelijk opgebracht door werkgevers en werknemers. De uitgaven en ontvangsten worden verantwoord op de BZK-begroting.

Het nieuwe ziektekostenstel met een verplichte basisverzekering zal grote gevolgen hebben voor de GVP; het maakt een heroriëntatie op het instrument van de verplichte collectieve ziektekostenverzekering voor de sector Politie noodzakelijk.

Om besluitvorming hierover voor te bereiden voert BZK een feitenonderzoek uit dat uiterlijk begin 2005 wordt afgerond. Dit onderzoek betreft onder meer de inhoud van het verstrekkingenpakket, de kosten voor werkgever en werknemer en de positie van bijzondere groepen GVP-verzekerden.

Wat mag het kosten?

Het beschikbare budget geneeskundige verzorging politie in 2005 bedraagt € 199,1 mln. De op de BZK-begroting verantwoorde ontvangsten bedragen in 2005 ook € 199,1 mln.

Kengetallen

Totaal aantal verzekerden ultimo 2003

– waarvan actieve deelnemers

– waarvan meeverzekerde gezinsleden actieve deelnemers

– waarvan niet-actieve deelnemers

– waarvan meeverzekerde gezinsleden niet-actieve deelnemers

Zorgkosten per verzekerde (2003)

134 500

59 700

50 300

17 200

7 300

1 432

In 2005 lopen onderstaande evaluatieonderzoeken. Hiermee wordt ook uitvoering gegeven aan het VBTB-vereiste om geregeld alle instrumenten te evalueren.

Waarde

• 4. 

  Tabel Budgettaire gevolgen van beleid

• 5. 

  Budgetflexibiliteit

• 6. 

  Veronderstellingen in effectbereiking, doelmatigheid en raming

Het Veiligheidsprogramma geeft de doelstellingen van het kabinet voor 2006 weer, en hoe het kabinet deze wil bereiken. In de doelstellingen voor politie is verondersteld dat de nadere afspraken die met het politieveld worden uitgevoerd onverkort zullen worden nagekomen, ook nu het economisch slechter gaat en er minder geld beschikbaar is dan oorspronkelijk werd verwacht.

Met het politieveld zijn in het Landelijk Kader en in de afzonderlijke convenanten indicatoren afgesproken. Aan de hand van deze indicatoren wordt gemeten in hoeverre de gestelde doelen worden bereikt. Er is dan ook verondersteld dat deze indicatoren de bijdrage van de politie aan de

veiligheidsdoelstelling meten. Om een daadwerkelijke verbetering op de veiligheidsdoelstelling te bereiken zullen echter ook andere partijen een bijdrage moeten leveren.

BELEIDSARTIKEL 3: RAMPENBEHEERSING EN BRANDWEER

Met ingang van 2005 is beleidsartikel 3 vervallen. Hiervoor zijn 2 nieuwe artikelen in de plaats gekomen, i.c. artikel 15 Crisis- en Rampenbeheersing en artikel 16 Brandweer en GHOR.

Aanleiding hiertoe is geweest de contourennota Perspectief Nationale Crisisbeheersing. Hierin zijn de contouren geschetst voor een nieuwe organisatie van de crisisbeheersing in Nederland. De uitwerking ervan moet erin resulteren dat het terrein van crisisbeheersing is versterkt en dat de aansluiting tussen de (inter)nationale en decentrale organisaties op het terrein van crisisbeheersing is versterkt en verbeterd. Dit heeft in de begroting van BZK geleid tot een nieuw artikel Crisis- en Rampenbeheer-sing, waarin de doelstellingen en beoogde prestaties van de minister van BZK op dit beleidsterrein zijn beschreven.

De verantwoordelijkheid van de minister van BZK voor het doelmatig en doeltreffend functioneren van de brandweer- en GHOR-organisatie en de daarvan afgeleide doelstelling en beoogde prestaties zijn in een afzonderlijk artikel Brandweer en GHOR opgenomen.

BELEIDSARTIKEL 15: CRISIS- EN RAMPENBEHEERSING

• 1. 

  Algemene beleidsdoelstelling

Het voorkomen en zoveel mogelijk beperken en beheersen van rampen en crises door het scheppen van voorwaarden die een veilige samenleving waarborgen.

De minister van BZK vervult hierbij een richtinggevende rol om, door middel van beleidsontwikkeling, coördinatie en regievoering, crises en rampen te voorkomen en waar nodig te beheersen. Deze inzet van BZK is met name gericht op het vergroten van het prestatievermogen van de organisaties die een rol spelen in de crisisbeheersing en de rampenbestrijding.

• 2. 

  (Directe) verantwoordelijkheid minister

Vanuit zijn verantwoordelijkheid voor veiligheid in de samenleving is de minister van BZK coördinerend minister op het gebied van zowel crisisbeheersing, waaronder ook rampen, als veiligheid in meer algemene zin (integrale veiligheid). De minister van BZK draagt vanuit zijn verantwoordelijkheid voor een veilige samenleving zorg voor een openbaar bestuur, dat vormgeeft aan het veiligheidsbeleid, waar onder het vergroten van het prestatievermogen van de organisaties die deel uitmaken van de crisis- en rampenbeheersingsorganisaties, zoals de brandweer, de politie en de geneeskundige hulpverlening bij rampen (GHOR). Met een goed en samenhangend veiligheidsbeleid wordt beoogd de effectiviteit, kwaliteit en efficiency van het stelsel van crisis- en rampenbeheersing te versterken en te verbeteren en aldus bij te dragen aan een weerbare, en daardoor veiliger samenleving. Hiervoor zijn de beleidskaders neergelegd in het beleidsplan crisisbeheersing 2004–2007. De komende periode zal dit veiligheidsbeleid verder worden uitgewerkt. De verantwoordelijkheid brengt daarnaast met zich mee dat de minister van BZK coördinerend en faciliterend optreedt in geval van (dreigende) crises en rampen.

• 3. 

  Nader geoperationaliseerde doelstellingen

De minister van BZK geeft invulling aan de algemene beleidsdoelstelling langs drie beleidslijnen:

• 1. 

  Pro-actie en preventie: Het zodanig beïnvloeden van de politiek-bestuurlijke besluitvorming op rijks-, provinciaal en gemeentelijk niveau dat daarmee incidenten die zouden kunnen leiden tot rampen c.q. crises, zo veel mogelijk worden voorkomen, dan wel worden beperkt.

• 2. 

  Preparatie en nazorg: Het ontwikkelen van een duurzaam veiligheidsbeleid in het kader van de voorbereiding op de rampenbestrijding en de crisisbeheersing en het bewerkstelligen van de implementatie daarvan, zodat de rijksoverheid alsmede de lagere overheden en de hulpverleningsdiensten voldoende zijn voorbereid op rampenbestrijding en crisisbeheersing.

• 3. 

  Respons: Het optreden als (bestuurlijk) coördinator en facilitator met betrekking tot crisis- en rampenbeheersing ter bevordering van een adequate voorbereiding en respons.

Operationele doelstelling 2: Het zodanig beïnvloeden van de politiek-bestuurlijke besluitvorming op rijks-, provinciaal en gemeentelijk niveau dat daarmee incidenten, die zouden kunnen leiden tot rampen c.q. crises, zoveel mogelijk worden voorkomen, dan wel worden beperkt.

De minister van BZK geeft invulling aan zijn rol als coördinerend minister, zowel op het terrein van crisis- en rampenbeheersing, als op het terrein van veiligheid in meer algemene zin: de integrale veiligheid. Hiermee wil hij bereiken dat veiligheid wordt meegewogen bij de politiek-bestuurlijke besluitvorming, met als doel bij te dragen aan de veiligheid van de samenleving en de bescherming van de vitale infrastructuur.

Instrumenten

De politieke, economische, sociale en technologische ontwikkelingen zullen worden gemonitord en geanalyseerd in verband met de invloed op de veiligheid in Nederland en het mogelijke ontstaan van rampen en crises als gevolg daarvan. Op rijksniveau zullen de beleidsontwikkelingen worden gevolgd en geanalyseerd in verband met de mogelijke invloed op de publieke veiligheid en op de mogelijke daaruit voortvloeiende crises en rampen.

Met het oog op mogelijke dreigingen voor de veiligheid zullen ramp- en crisisscenario’s worden opgesteld en geanalyseerd. Ten aanzien van de functie en de plaats, die het onderwerp veiligheid zowel binnen de publieke als private besluitvorming moet hebben, zullen beleidslijnen worden uitgezet. In samenspraak met andere betrokken ministeries zal een visie worden ontwikkeld om crises en rampen zoveel mogelijk te voorkomen en beheersbaar te maken.

In overleg met de partners in veiligheid zal worden gekomen tot een visie om crisis en rampen zoveel mogelijk te voorkomen en beheersbaar te maken en tot duidelijke, integrale beleidskaders, ten behoeve van de maatschappelijke acceptatie van risico’s en onveiligheid. Er zullen kwaliteitscriteria worden ontwikkeld om de besluitvorming over veiligheidsrisico’s te verbeteren.

De beleidsprocessen waarbij de samenhang van maatregelen ter bescherming van de vitale infrastructuur van groot belang is, zullen worden gecoördineerd en geregisseerd.

Met de beleidsvisie Versterken Veiligheidsbewustzijn worden uitgangspunten vastgelegd voor interdepartementale coördinatie door BZK op het gebied van veiligheidscommunicatie. In dit kabinetsplan worden risicocommunicatie, risicokaart, het nationaal voorlichtingsprogramma brandveiligheid en diverse andere (inter)departementale activiteiten op het gebied van veiligheidscommunicatie samengebracht. Ook medeoverheden en bedrijfsleven zijn bij de inrichting en uitvoering van de beleidsvisie betrokken.

Ten behoeve van de uitvoering van bovengenoemde activiteiten is € 4,4 mln begroot.

Overzicht prestatiegegeven

Operationele doelstelling

Prestatie-indicatoren

Realisatie 2005

Basiswaarde

Streefwaarde

15.2. Het zodanig beïnvloeden Het veiligheids-

van de politiek-bestuurlijke besluitvorming op rijks-, provinciaal en gemeentelijk niveau dat daarmee incidenten die zouden kunnen leiden tot rampen c.q. crises zoveel mogelijk worden voorkomen, dan wel beperkt.

bewustzijn in de maatschappij is significant verbeterd.

Eerste meting vindt           Nulmeting vindt

plaats eind 2005/begin plaats in 2004/2005. 2006.

Significante vergroting bij een doorlooptijd van 20 jaar.

Overzicht beleidsevaluatie

Operationele doelstelling

Startdatum

Einddatum

Onderwerp

15.2. Het zodanig beïnvloeden van de politiek-bestuurlijke Eind 2004 besluitvorming op rijks-, provinciaal en gemeentelijk niveau dat daarmee incidenten die zouden kunnen leiden tot rampen c.q. crises zoveel mogelijk worden voorkomen, dan wel beperkt.

Begin 2005

Onderzoek, i.c. nulmeting naar de mate van veiligheidsbewustzijn in de samenleving.

Operationele doelstelling 3: Het ontwikkelen van een duurzaam veiligheidsbeleid in het kader van de voorbereiding op de rampenbestrijding en crisisbeheersing en het bewerkstelligen van de implementatie daarvan, zodat de rijksoverheid, alsmede de lagere overheden en hulpverleningsdiensten voldoende zijn voorbereid op rampenbestrijding en crisisbeheersing.

Door middel van integrale beleidskaders zullen crises en rampen waar mogelijk worden voorkomen, beheersbaar worden gemaakt en kunnen de gevolgen van crises en rampen adequaat worden gecoördineerd en geregisseerd. De materiële en immateriële schade zal zoveel mogelijk worden beperkt. Er zal worden zorggedragen voor het ontwikkelen, implementeren, beheren en handhaven van samenhangend beleid op het terrein van crisis- en rampenbeheersing door verantwoordelijke partners in veiligheid zowel binnen als buiten de overheid (en het toetsen daarvan). Kwaliteitscriteria zullen worden ontwikkeld en normen op het terrein van crisis- en rampenbeheersing zullen worden vastgesteld. Ten behoeve van het realiseren van de operationele doelstelling zullen de volgende instrumenten worden ingezet en activiteiten worden uitgevoerd.

Instrumenten

Om de coördinatie bij (dreigende) crises en rampen te versterken, zal er

beleid worden ontwikkeld met betrekking tot de positionering van de

minister van BZK ten aanzien van crisis- en rampenbeheersing.

Er zal een nationaal coördinator crisisbeheersing voor de ambtelijke

ondersteuning worden benoemd om de coördinatie versterkt invulling te

geven.

Ten behoeve van de crisisbesluitvorming op centraal niveau zullen

instrumenten worden ontwikkeld, alsmede een systeem om de kwaliteit

van de crisisbeheersing te waarborgen. De activiteiten om het duurzaam,

samenhangend veiligheidsbeleid te versterken hebben betrekking op alle

fases van de beleidsontwikkeling. Met betrekking tot achtereenvolgens

risicoanalyse, planvorming, operationalisering en nazorg zullen de

volgende activiteiten worden uitgevoerd:

– Het zorgniveau van de rampenbestrijding en crisisbeheersing zal meetbaar en toetsbaar worden gemaakt (door het ontwikkelen van meetinstrumenten), opdat dit is afgestemd op de geïnventariseerde risico’s. De hulpverlening ten aanzien van gespecialiseerde functies zal interregionaal worden georganiseerd in zogenaamde steunpuntregio’s. Dit zijn regionale samenwerkingsverbanden die zorgdragen voor de hulpverlening in de aangesloten regio’s. Daarbij wordt zoveel mogelijk aangesloten bij bestaande structuren van crisisbeheersing en rampenbestrijding;

– De (de)centrale en interdepartementale planvorming op het terrein van crisis- en rampenbeheersing zal worden versterkt. Er zullen beleidskaders worden vastgesteld ten aanzien van het waarschuwen van en geven van voorlichting aan burgers;

– De decentrale organisatie van crisisbeheersing zal volgens de in het beleidsplan Crisisbeheersing 2004–2007 worden vormgegeven en geformaliseerd;

– De operationaliteit van de partners in de crisisbeheersing en rampenbestrijding en van interdepartementaal en bestuurlijk Nederland wordt bevorderd. Dit uit zich in het bevorderen van bestuurlijke helderheid, slagvaardigheid en adequate toerusting van de diensten. Concreet kan hierbij worden gedacht aan het, samen met alle betrokken partijen, verbeteren van het meld- en opschalingsproces. Het opleidings- en oefenbeleid zal verder worden ontwikkeld en geïmplementeerd. Het opleidings- en oefenbeleid is gericht op allen die bij de voorbereiding, ondersteuning en uitvoering van crisisbesluitvorming op centraal en decentraal niveau direct betrokken zijn;

– Met betrekking tot de nazorg zal er uitvoering worden gegeven aan het beleid ten aanzien van nazorg door het Rijk, de provincies en gemeenten. Ook zullen met betrekking tot nazorg crises en rampen worden geëvalueerd;

– Omdat is gebleken dat de huidige informatie-architectuur voor cirisisbeheersing niet (meer) voldoet, zullen (voorzover mogelijk op basis van bestaande voorzieningen) geïntegreerde ICT-voorzieningen worden ontwikkeld.

Voor operationele doelstelling 15.3 is € 20,6 mln beschikbaar. Hiervan maakt een incidenteel bedrag ad € 5,5 mln deel uit ten behoeve van de uitvoering van een aantal regelingen op grond van de Wet tegemoetkoming schade bij rampen en zware ongevallen (WTS). Voor de uitvoering van de activiteiten uit het beleidsplan crisisbeheersing is € 5 mln beschikbaar (alerteringssysteem € 0,5 mln en oefenen € 4,5 mln).

Operationele doelstelling 4: Het optreden als (bestuurlijk) coördinator en facilitator met betrekking tot crisis- en rampen-beheersing ter bevordering van een adequate voorbereiding en respons

Op nationaal niveau zal worden gekomen tot een situatie die waarborgt, dat een adequate respons kan worden geleverd (in geval van crises, incidenten, rampen, risicovolle gebeurtenissen, etc.). De informatiepositie zal daarbij zijn versterkt, zodat (bestuurlijke) informatie wordt geleverd, die aansluit op de behoefte van de betrokken instanties.

Het Nationaal Coördinatiecentrum (NCC) treedt op als coördinator en facilitator met betrekking tot crisis- en rampenbeheersing. Het NCC heeft een actieve rol in de verwerking van de bestuurlijke informatie, de coördinatie en ondersteuning van de bestuurlijke crisisbesluitvorming. Het NCC zal zorgen voor een voortdurende kwaliteit en betrouwbaarheid van respons en (bestuurlijke) informatie. Hierbij zal een aantal interdepartementale producten en diensten als shared services worden aangeboden (shared services crisisbeheersing). De volgende instrumenten dragen daartoe bij.

Instrumenten

Dreigende potentiële crises of rampen en (dreigende) ingrijpende verstoringen van de openbare orde en veiligheid die de coördinatie van BZK vereisen, zullen worden gevolgd. Op gebeurtenissen waarbij een dergelijke situatie kan ontstaan zal adequaat worden gereageerd. De daadwerkelijke reactie van de minister van BZK op crises en rampen of de dreiging daarvan zal worden voorbereid en uitgevoerd. Ten behoeve van de besluitvorming bij dreigende crises of rampen zullen een alerteringssystematiek en bijbehorende protocollen worden geformuleerd en tezamen met de handboeken voor de (voorbereiding van de) aanpak bij (dreigende) crises of rampen op basis van de ervaringen in de praktijk worden bijgesteld.

Er zal beleid ontwikkeld worden dat direct gerelateerd is aan de uitvoering van de responsfase.

Er wordt uitvoering gegeven aan de interbestuurlijke en -departementale coördinatie op het terrein van openbare orde en veiligheid, onder andere in de vorm van de ontwikkeling van shared services. Ten tijde van (dreigende) crises zal de interdepartementale coördinatie worden gefaciliteerd.

Het NCC fungeert als National Point of Contact in een internationaal netwerk voor internationale bijstands- en hulpverleningsverzoeken.

Voor de uitvoering van de activiteiten die betrekking hebben op operationele doelstelling 15.4 is € 5,9 mln begroot. Hiervan is € 5 mln beschikbaar voor de activiteiten uit het beleidsplan crisisbeheersing (shared services € 1,7 mln, beveiliging communicatie € 0,5 mln en het expertisecentrum voor risico- en crisiscommunicatie (ERC) € 2,8 mln).

Overzicht prestatiegegevens

Operationele doelstelling

Prestatie-indicatoren

Realisatie 2005

Basiswaarde

Streefwaarde

15.4. Het optreden als                      Verbeterde kwaliteit (bestuurlijk) coördinator en            van de respons en de facilitator met betrekking tot          (bestuurlijke) crisis- en rampenbeheersing ter    informatiebevordering van een adequate      voorziening. respons en voorbereiding

De kwaliteit van de            De kwaliteit van de

responsende                     responsende

(bestuurlijke) informa- (bestuurlijke) informatievoorziening behoeft tievoorziening is verbetering                          verbeterd. Dit wordt

door evaluatie na oefeningen en crises vastgesteld.

• 4. 

  Tabel Budgettaire gevolgen van beleid

• 5. 

  Budgetflexibiliteit

Waarvan op 1 januari 2005:

• 1. 

  juridisch verplicht

• 2. 

  complementair noodzakelijk

• 3. 

  bestuurlijk gebonden (maar niet juridisch)

• 4. 

  beleidsmatig gereserveerd (o.g.v. een wettelijke regeling of beleidsprogramma)

• 5. 

  beleidsmatig nog niet ingevuld

• 6. 

  Veronderstellingen in effectbereiking, doelmatigheid en raming

De minister van BZK draagt als coördinerend minister verantwoordelijkheid voor de veiligheid in de samenleving op het gebied van zowel crisisbeheersing, als voor de veiligheid in meer algemene zin (integrale veiligheid). Een groot aantal actoren beïnvloedt de wijze waarop aan deze rol invulling kan worden gegeven. Uitgangspunt is dat de minister van BZK als gezaghebbende partner deze rol kan invullen, waar alle partners op het terrein van openbare orde en veiligheid zich in samenhang op richten. In dit verband kan bijvoorbeeld de intensivering van de samenwerking met Defensie worden genoemd, door afspraken over militaire bijstand bij crisissituaties, rampen of bijzondere incidenten. Het begrote budget ten behoeve van het NCC is gebaseerd op de reguliere activiteiten van het NCC. In crisissituaties wordt het NCC opgeschaald om bestuurders te faciliteren in het nemen van veiligheidsmaatregelen. De daarmee samenhangende kosten zijn niet te voorzien en om die reden niet begroot binnen dit artikel.

Dit geldt eveneens ten aanzien van de financiering van de tegemoetkomingen in schade en kosten in geval van rampen, waarbij de WTS van toepassing wordt verklaard. Ook deze gebeurtenissen en daarmee samenhangende kosten zijn niet te voorzien en daarom niet begroot. Thans zijn alleen de kosten begroot van de uitvoering de WTS-regelingen 1 en 2 (wateroverlast 1998), WTS-Maas (2003) en WTS-Wilnis (2003).

BELEIDSARTIKEL 16: BRANDWEER EN GHOR

• 1. 

  Algemene beleidsdoelstelling

Het zodanig verhogen van het prestatievermogen van de regionale en gemeentelijke brandweer en de GHOR dat zij hun maatschappelijke taken beter kunnen waarmaken ter borging en verbetering van een veilige samenleving.

Het is de zorg van de brandweer om branden, rampen en zware ongevallen te voorkomen, te beperken en te bestrijden. De brandweer vervult daarmee taken op het terrein van de basisbrandweerzorg, het grootschalig brandweeroptreden en de rampenbeheersing.

De geneeskundige hulpverlening bij rampen en zware ongevallen (GHOR) betreft het geneeskundig optreden onder bijzondere omstandigheden, zoals ongevallen en rampen. De feitelijke zorg wordt geleverd door zorginstellingen, zoals traumacentra, ambulancediensten en GGD-en.

• 2. 

  (Directe) verantwoordelijkheid minister

De minister van BZK is mede verantwoordelijk voor het doelmatig en doeltreffend functioneren van de gemeentelijke en regionale brandweer en de GHOR. De minister draagt er zorg voor dat partijen hun verantwoordelijkheid nemen. De verantwoordelijkheid van de minister van BZK ten aanzien van de brandweer en de GHOR wordt vormgegeven door het stellen van kwaliteits- en prestatie-eisen op het terrein van organisatie, personeel en materieel aan de bestuurlijke en uitvoerende organisaties, alsmede door het richting en inhoud geven aan de verdere ontwikkeling en professionalisering van de brandweer en de GHOR.

• 3. 

  Nader geoperationaliseerde doelstellingen

Het bevorderen van het prestatievermogen van de brandweer en de GHOR geschiedt door:

• a. 

  het scheppen van randvoorwaarden voor het realiseren van een slagvaardige bestuurlijke organisatie;

• b. 

  het bijdragen aan een betere taakuitoefening door het bestuur en de uitvoerende diensten brandweer en GHOR in de veiligheidsketen;

• c. 

  het borgen van de kwaliteit van de organisatie, personeel en materieel.

Operationele doelstelling 2: Het scheppen van randvoorwaarden voor het realiseren van een slagvaardige bestuurlijke organisatie

Conform het kabinetsstandpunt veiligheidsregio’s¹, dat in april 2004 naar de Kamer is gestuurd, is het doel te komen tot een bestuurlijke structuur, die meer slagvaardig is, waardoor de veiligheidsregio haar steeds zwaardere taken op het veiligheidsterrein beter aan kan.

Instrumenten

De overheid moet slagvaardig kunnen optreden bij de bestrijding van calamiteiten en bij de voorbereiding erop. Dat geldt voor zowel de operationele diensten als voor het bestuur. De complexiteit van de huidige taakverdeling maakt de voorbereiding op en het optreden bij rampenbestrijding moeilijk. In een veiligheidsregio werken de brandweer, de GHOR en de politie operationeel en bestuurlijk nauw (verplicht) samen en zijn de lijnen kort. De implementatie van het kabinetsstandpunt

Kamerstukken II, 2003/2004, 29 517, nr. 1.          veiligheidsregio’s wordt vorm gegeven door de inzet van negen instru-

menten. Dit betreft: verdere regionalisering van het beheer van de brandweer, integratie van de besturen van de regionale brandweer en de GHOR, regionalisering van de beheersaspecten van de rampen-beheersing, verplichte bestuurlijke samenwerking van de regionale brandweer en de GHOR met de politie, organiseren van doorzetting-smacht van het regionaal hulpverleningsbestuur, versterken van de bevoegdheden van de regionaal commandant brandweer, versterking inbreng van pro-actie en preventie in het veiligheidsbeleid door een adviesrol van de regio, versterking van de GHOR en de mogelijke ontwikkeling van een nieuwe financieringssystematiek.

Voor deze operationele doelstelling is € 100 mln beschikbaar. Hiervan is € 90,7 mln benodigd voor de vaste bijdragen ten behoeve van de Bommenregeling (€ 30,0 mln) en de IBDUR (€ 60,7 mln).

Overzicht beleidsevaluatie

Operationele doelstelling                                   Startdatum Einddatum         Onderwerp

16.2. Het scheppen van randvoorwaarden Juni 2005            Sep 2005             Tussentijdse meting naar de voortgang van de totstand-

voor het realiseren van een slagvaardige                                                                 koming vandeveiligheidsregio’s

bestuurlijke organisatie.

Operationele doelstelling 3: Het bijdragen aan een betere taakuitoefening door het bestuur en de uitvoerende diensten brandweer en GHOR in de veiligheidsketen

De taken van de brandweer en de GHOR hebben betrekking op alle schakels van de veiligheidsketen: pro-actie, preventie, preparatie, repressie en nazorg. Ten aanzien van de rol en taken van de brandweer en de GHOR in de veiligheidsketen wordt een visie ontwikkeld. Om het bestuur en de uitvoerende diensten brandweer en GHOR hun taken in het veiligheidsbeleid beter te kunnen laten uitoefenen, draagt BZK bij door onderzoek, ontwikkeling unité de doctrine en ontwikkeling van richtlijnen.

Instrumenten

De taken en positie van de brandweer en de GHOR als (veiligheids-) adviseurs wordt bezien in relatie tot het prestatievermogen van deze organisaties en hun rol in de veiligheidsregio’s. Hierbij wordt tevens de inbreng in het domein van crisisbeheersing bezien. Met de bestuurlijk en operationeel verantwoordelijken van de brandweer en de GHOR zal een traject worden ingezet om terzake keuzes voor te bereiden. Afronding is in 2005 voorzien.

Voor het brandbeveiligingsbeleid (preventie) gaat het enerzijds om actualisering en uitbreiding van bestaande brandbeveiligingsconcepten op o.a. ontwikkelingen in de bouw en anderzijds om toepassing van handhavingsinstrumenten zoals de bestuurlijke boete brandveiligheid. Eind 2005 is beleidsmatig vastgesteld wat de uitgangspunten zijn van waaruit een nadere uitwerking van brandbeveiligingsbeleid zal worden vorm gegeven. Om dit uit te dragen is als product een herziene versie van de brandbeveiligingsconcepten, als brandbeveiligingsfilosofie gereed.

Met het Besluit Bedrijfsbrandweren worden gemeenten de mogelijkheid geboden bedrijfsbrandweervoorzieningen te eisen van risicovolle ondernemingen. Het besluit Bedrijfsbrandweren is ruim 10 jaar oud en zal in 2005 worden geëvalueerd in het licht van de ontwikkelingen t.a.v. veiligheidsregio’s en het milieu- en externe veiligheidsbeleid.

Met de handleiding brandweerzorg kunnen gemeenten inzicht verkrijgen in de relatie tussen brandveiligheid en de repressieve sterkte van de brandweer. Deze handleiding is recent geëvalueerd. In samenwerking met het veld zal een geactualiseerde en uitgebreidere versie in de vorm van een handboek repressie brandweer in 2005 worden ontwikkeld.

De consequenties van de Leidraad Maatramp die bestuurlijke voorbereiding in de veiligheidsregio verlangd op 18 rampscenario’s, zullen vertaald moeten worden in de organisatie en werkwijze van de brandweer-

compagnie. Dit zal in een samenwerkingstraject met het veld worden opgepakt en in 2006 tot een hernieuwde Leidraad Brandweercompagnie leiden.

Voor deze operationele doelstelling is € 3,8 mln beschikbaar.

Operationele doelstelling 4: Het borgen van de kwaliteit van de organisatie, het personeel en het materieel

Een adequaat functionerende organisatie wordt bepaald door de kwaliteit van de organisatie, het personeel en het materieel. Hiertoe wordt een samenhangend kwaliteitsbeleid ontwikkeld. De kwaliteit van organisatie, personeel en materieel wordt geborgd door het stellen van kwaliteitseisen en het bevorderen dat deze worden nagekomen.

Instrumenten

De minister van BZK is op grond van de Brandweerwet 1985 verantwoordelijk voor het systeem van de kwaliteit van het brandweerpersoneel en heeft daartoe instrumenten als het Besluit Brandweerpersoneel, de Examenreglementen en de ZBO’s Nibra en Nbbe ter beschikking. De werkgevers zijn verantwoordelijk voor de uitvoering en de implementatie. Op basis van reacties uit het land, ervaringen en onderzoeken van de Inspectie OOV is gebleken dat het huidige systeem met de beschreven instrumenten onvoldoende waarborg biedt voor vakbekwaam brandweerpersoneel en onvoldoende aansluit bij de beroepspraktijk. Daarnaast ligt in het huidige systeem de nadruk teveel op het aanleren van kennis en te weinig op het aanleren van vaardigheden. Dit betekent dat een fundamentele wijziging van het huidige systeem ten aanzien van de kwaliteit van het brandweerpersoneel nodig is, met als doel de vergroting van de vakbekwaamheid van het brandweerpersoneel. Deze wijziging past in de lijn van het kabinetsstandpunt veiligheidsregio’s waarin de minister van BZK kwaliteits- en prestatie-eisen vaststelt. Hiervoor is een nieuw Besluit vakbekwaamheid brandweerpersoneel, als opvolger van het huidige Besluit brandweerpersoneel, in voorbereiding, dat competenties noodzakelijk voor de uitoefening van functies zal bevatten.

Voor de GHOR zal een oriëntatie op competentiegericht opleiden in relatie tot de bestaande opleidingsstructuur in de gezondheidszorg worden uitgevoerd. Deze oriëntatie zal in het voorjaar van 2005 zijn afgerond en leiden tot voorstellen voor een aanpak.

De toenemende zorg voor de handhaving van het niveau van kwaliteit van het materieel heeft geleid tot het besluit een baten-lastendienst op te richten voor het materieel voor de rampenbestrijding. Deze baten-lasten-dienst getiteld Landelijke Faciliteit Rampenbestrijding (LFR) draait sinds april 2004 proef met als doel om per 1 januari 2006 operationeel te zijn. Onderdeel van de LFR-taken betreft investeringen t.a.v. materieel. De huidige investeringsconcepten, onderdeel hiervan is de vernieuwde opzet van de brandweercompagnie, behoeven een evaluatie en leiden zonodig tot aanpassing. Dit zal in 2006 zijn beslag krijgen.

Op basis van het beleid rond zelfstandige bestuursorganen en een (her)overweging van de functie in het beleid heeft t.a.v. de ZBO Nibra in 2004 besluitvorming plaats gehad over de (gewijzigde) rol, positie en doelstelling. Dit houdt onder meer in dat de positie van het Nibra geherdefinieerd is en het gewijzigde informatieprotocol BZK- Nibra is geaccordeerd. Dat zal in 2005 leiden tot voorstellen van wetswijziging voor het Nibra.

In het licht van de wijziging van het systeem voor vakbekwaam brandweerpersoneel zal een gelijksoortige heroverweging voor het Nbbe plaatsvinden in 2005. Hierbij worden de ontwikkelingen in het politieonderwijs betrokken.

Vrijwilligheid is een belangrijke pijler binnen de gemeentelijke brandweer. Bij de vorming van de veiligheidsregio’s vindt een heroverweging van taken plaats. Evenals van de uitvoering van inzet van beroepspersoneel en vrijwillig personeel. In dat kader zal er in 2005 een visie worden ontwikkeld ter versterking van de vrijwilligheid in relatie tot veiligheidsregio’s. Dit betreft vraagstukken over de werving, de taken van vrijwilligers en de positionering in de veiligheidsregio.

Voor deze operationele doelstelling is € 25,2 mln beschikbaar. Hiervan is € 5,9 mln benodigd voor het Nibra en € 13,5 mln benodigd voor materiele voorzieningen en landelijke faciliteiten die per 1 januari 2006 worden ondergebracht in LFR.

• 4. 

  Tabel Budgettaire gevolgen van beleid

Aan gemeenten wordt conform het Bijdragebesluit kosten ruiming explosieven uit de Tweede Wereldoorlog (kortweg Bommenregeling) een bijdrage verstrekt in de kosten ter grootte van ca € 30 mln.

Aan de partners in de rampenbestrijding (brandweer- en GHOR-regio’s) wordt conform het Interim-Besluit doeluitkering bestrijding van rampen en zware ongevallen (IBDUR) een financiële bijdrage verstrekt in de kosten van de organisatie van de rampenbestrijding en hulpverlening ter grootte van ca € 60,7 mln.

• 5. 

  Budgetflexibiliteit

• 6. 

  Veronderstellingen in effectbereiking, doelmatigheid en raming

Aan de hiervoor geformuleerde operationele doelstellingen heeft een

aantal veronderstellingen ten grondslag gelegen:

– het huidige aantal vrijwilligers bij de brandweer van circa 22000 zal

constant blijven, – de wijze van financiering van de brandweer- en GHOR-regio’s door het

rijk, i.c. de toepassing van het Interim Besluit bestrijding van rampen

en zware ongevallen (IBDUR) en daarnaast vanuit het gemeentefonds

zal in 2005 niet veranderen.

BELEIDSARTIKEL 4: PARTNERS IN VEILIGHEID

• 1. 

  Algemene beleidsdoelstelling

Het verbeteren van het functioneren van de partners in veiligheid (politie, Marechaussee, brandweer, ambulancediensten, centrale overheid, gemeenten en bedrijven), en het verbeteren van de samenwerking tussen deze partners zodat zij de openbare orde kunnen handhaven en de veiligheid in Nederland kunnenverhogen.

Het verbeteren van de veiligheid in Nederland en het daarmee bijdragen aan het vergroten van de veiligheidsgevoelens van burgers gebeurt ondermeer met het programma Naar een Veiliger Samenleving¹. Als bouwsteen daarvoor wordt een strategische beleidsagenda geformuleerd die richting geeft aan het onderzoek naar en de monitoring van de algehele veiligheidssituatie in Nederland. Nadrukkelijk is het de intentie om van de verkregen onderzoeksresultaten aangrijpingspunten voor beleidsontwikkeling van het veiligheidsbeleid te maken. Stroomlijning van verschillende veiligheidsmonitors moet veranderingen van de veiligheidssituatie op geüniformeerde wijze inzichtelijk maken, zodat eenduidig de voortgang kan worden vastgelegd.

De samenwerking van partners in de veiligheidsketen zal verder worden bevorderd door bundeling van de activiteiten in het Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid (CCV).

Daarnaast zal worden gewerkt aan een samenhangende informatiehuishouding van de OOV-partners (politie, brandweer en GHOR) en overige veiligheidspartners, met als uiteindelijk doel het vergroten van het presterend vermogen van deze organisaties, zowel op zich, als opererend in ketenverband of in gezamenlijk operationeel verband.

Veiligheidsbeleid kent ook een internationale dimensie. Door te investeren in een effectieve en samenhangende internationale samenwerking op politieel gebied van terrorismebestrijding, rampenbestrijding en crisisbeheersing binnen zowel de EU als de NAVO, wordt langs die weg ook bijgedragen aan het verbeteren van de veiligheid in Nederland. Daarbij besteden we vooral aandacht aan het verbeteren van de bilaterale samenwerking op genoemde terreinen met de nieuw toegetreden EU-landen, met de buurlanden en Suriname.

Complementair aan de nationale en internationale inspanningen die moeten leiden tot het vergroten van de veiligheidsgevoelens van burgers wordt geïnvesteerd in een snelle en efficiënte opschaling van de partners in veiligheid tijdens grootschalige rampen en evenementen. Zo is het Landelijk Operationeel Coördinatie Centrum (LOCC) gerealiseerd met als hoofdtaak de coördinatie van de multidisciplinair operationele ondersteuning tijdens crisis, ramp of grootschalig optreden.

De prestaties worden gemeten aan de hand van de onderstaande indicatoren.

Kamerstukken II, 2002/2003, 28 684, nr. 9.

De bovenstaande basiswaarde heeft betrekking op 1 januari 2005 en de streefwaarde op 31 december 2005, met uitzondering van de herstructurering van GMS (streefdatum juli 2006).

Overzicht beleidsevalu

Operationele doelstelling

Startdatum

Einddatum

Onderwerp

4.2. Het bevorderen van veiligheidsbeleid op nationaal Dec 2004 niveau.

4.3. Het realiseren van een samenhangende                       2005 informatiehuishouding en gemeenschappelijk gebruik

van ICT-voorzieningen bij de OOV-diensten en overige veiligheidspartners.

Juni 2005            Evaluatie stelsel bewaken en beveiligen.

2006                     Eindevaluatie project C2000.

Korte toelichting beleidsevaluatieonderzoek

De realisatie van het stelsel van bewaken en beveiligen vindt in fasen plaats. Met de evaluatie wordt beoogd vast te stellen of de thans meerjarige capaciteitsuitbreiding en de bijbehorende budgetten voldoende zijn. Ook worden een aantal eerste inhoudelijke ervaringen meegenomen.

Een eindevaluatie van het project C2000 maakt standaard onderdeel uit van de procedureregeling Grote Projecten. Deze is opgenomen in het informatieprofiel van C2000. Eind 2004 wordt een opzet voor deze eindevaluatie aan de Tweede Kamer voorgelegd. De uitvoering zal plaatsvinden in 2005/2006.

• 2. 

  (Directe) verantwoordelijkheid minister

De minister van BZK zorgt voor de samenhang van het veiligheidsbeleid. Hij doet dit door het vaststellen van landelijke prioriteiten en te zorgen voor een goed werkende en op elkaar afgestemde infrastructuur voor alle partners met de daarop afgestemde middelen (waaronder ICT). Hij voert het veiligheidsbeleid uit in samenwerking met de andere ketenpartners op landelijk, lokaal en internationaal niveau. Uitgangspunt is het veiligheidsprogramma Naar een veiliger samenleving. Dit programma bevat een aantal maatregelen die beogen het presterend vermogen van de keten als

¹ In het programma Naar een Veiliger Samenleving werken BZK en Justitie op tal van terrei-

geheel te vergroten. De bedoeling is de partijen vanuit een integrale visie op veiligheid te stimuleren hun rol op te pakken en daarop ook aan te spreken. De minister van BZK treedt sturend op bij het vergroten van resultaatgericht werken van de relevante veiligheidspartners. Dit gebeurt onder meer door de bestuurders te activeren de problemen, door middel van samenwerking, in regionaal verband op te lossen. Hier passen twee soorten maatregelen bij die tot doel hebben de overlast en de criminaliteit te beperken.

• 1. 

  Het maken van afspraken met gemeenten (zowel de G30 als de overige gemeenten) over speerpunten in het lokale veiligheidsbeleid die in logische samenhang staan met de afspraken met de andere keten-partners en daarnaast als doel heeft een daling van overlast en criminaliteit te bewerkstelligen.

Denk hierbij aan aanpak urgentiegebieden, de realisatie van een geïntegreerde Landelijke ICT-infrastructuur voor de veiligheids-partners, het aanvalsplan sociale veiligheid in het openbaar vervoer, versterking van de bestuurlijke handhaving (inclusief bestuurlijke boete), het opnemen van lokale veiligheidswensen in de regionale beleidsplannen politie en de toepassing van de een-loket-gedachte voor de afgifte van gemeentelijke vergunningen aan openbare inrichtingen.

• 2. 

  Het in het kader van de uitvoering van het Veiligheidsprogramma maken van sluitende afspraken met het bedrijfsleven met als doel een daling van de overlast en de criminaliteit te bewerkstelligen.

In overleg met de private sector worden concrete veiligheidsbevorde-rende maatregelen in gang gezet zoals het opzetten van een landelijk dekkend net van regionale platforms criminaliteitsbeheersing, het verbeteren van criminaliteitspreventie door het Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid (CCV), de uitbreiding van cameratoezicht, het maken van afspraken over beveiliging diefstal-gevoelige apparaten, het openbaar maken van het gestolen goederen-register, het implementeren van diverse keurmerken en het maken van afspraken met de Bond van verzekeraars over invoering premiedifferentiatie bij preventieve maatregelen.

• 3. 

  Nader geoperationaliseerde doelstellingen

Operationele doelstelling 2: Het bevorderen van veiligheidsbeleid op nationaal niveau

Instrumenten voor de verwezenlijking van deze doelstelling

– Uitvoering programma Naar een Veiliger Samenleving¹:

• * 

  invoering bestuurlijke boete per 1 juli 2005. Met de bestuurlijke boete kan door de lokale overheid worden opgetreden tegen kleine ergernissen. Voorbeelden van kleine ergernissen zijn het illegaal storten van vuilnis(zakken), hondenpoep, graffiti, foutparkeren en fietsen op de stoep;

• * 

  aanpak door gemeenten van geconcentreerde overlast in bepaalde wijken, winkellocaties, uitgaansgebieden, en natuuren recreatiegebieden;

• * 

  in het kader van het grote stedenbeleid (GSB), maken van afspraken en meerjarige ontwikkelingsplannen met gemeenten op het terrein van veiligheid (vierde pijler veiligheid).

– Publiek private samenwerking. Uitvoering Actieplan Veilig Ondernemen in samenwerking met andere departementen en bedrijfsleven. Dit actieplan richt zich in het bijzonder op bevordering

nen samen bij de inzet van deze instrumenten.             van de veiligheid bij de detailhandel.

– Bijdragen/subsidies. Bijdragen aan een veiliger samenleving door preventie stevig neer te zetten en de implementatiekracht van preventiemaatregelen te vergroten. Samenbundeling van enkele subsidies aan verscheidene instellingen tot één geldstroom aan het CCV onder meer om versnippering tegen te gaan en efficiency te bevorderen. Het centrum draagt bij aan het realiseren door private en publieke partners van een veiliger woon- en leefomgeving en ondernemingsklimaat. Het centrum bevordert, ondersteunt en stimuleert daartoe samenwerkingsprojecten en genereert en draagt informatie, kennis en ervaring over naar actoren in het veld.

– Onderzoek en monitoring:

• * 

  het initiëren, ontwikkelen en het formuleren van – en sturing geven aan – de nieuwe en de bestaande strategische agenda Openbare Orde en Veiligheid in samenwerking met andere relevante partijen (bijvoorbeeld strategische agenda voor nieuwe kabinetsperiode vanaf 2007);

• * 

  het ontwikkelen, coördineren en realiseren van gegevens-rapportages over onderwerpen die betrekking hebben op departementale veiligheidsvraagstukken. Voorbeeld is de Jaarrapportage Veiligheid, die tegelijk verschijnt met de oktober rapportage over de voortgang van het Veiligheidsprogramma. Een ander product is de Monitor Bedrijven en Instellingen (MBI), die de stand van zaken rond veiligheid in een aantal bedrijven en (overheids)instellingen meet;

• * 

  het voorbereiden van de integratie van drie bestaande veiligheids-monitors tot één nieuwe monitor (Politiemonitor, Leefbaarheid en Veiligheid, POLS);

• * 

  het ontwikkelen en realiseren van een datasysteem met gegevens over sociale en fysieke veiligheid, voor het op maat en realtime kunnen leveren van informatie over de veiligheidssituatie om zodoende beter inzicht te verkrijgen.

– Landelijk Operationeel Coördinatie Centrum. Het LOCC is als een faciliterende en coördinerende organisatie een belangrijke schakel in de operationele opschaling. De kerntaak is de coördinatie van de operationele ondersteuning van de diverse disciplines bij grootschalige rampen en evenementen en de advisering hieromtrent aan het Nationaal Coördinatie Centrum en de regio’s. Het LOCC heeft een permanente kernbezetting van waaruit opgeschaald kan worden. Tevens zal het LOCC reguliere operationele taken uitvoeren aansluitend op de geuite behoefte vanuit de diverse disciplines.

Financiële gevolgen

Voor deze operationele doelstelling is totaal € 5,837 mln beschikbaar, dat

als volgt naar instrument is verdeeld:

Operationele doelstelling 3: Het realiseren van een samenhangende informatiehuishouding en gemeenschappelijk gebruik van ICT-voorzieningen bij de OOV-diensten en overige veiligheids-partners

Instrumenten voor de verwezenlijking van deze doelstelling.

– Gezamenlijke datatransportdienst. Voor de OOV-partners en overige veiligheidspartners wordt een gezamenlijke datatransport-dienst ontwikkeld, die wordt geïntegreerd met andere basisvoorzieningen als C2000, GMS en basisgegevensregistraties.

– Concern Informatiemanagement Politie (CIP) en ICT-Service-coöperatie Politie Justitie en Veiligheid (ISC). Het realiseren van een uniforme informatiehuishouding voor de politie, bestaande uit een gezamenlijke basisinfrastructuur, gemeenschappelijke applicaties en registers voor de verschillende bedrijfsprocessen, volgens de uitgangspunten in het ICT Bestek Politie 2001–2005. De uitvoering van het ICT Bestek Politie berust bij de coöperaties CIP en ISC, die onder toezicht staan van de Bestuursraad ICT Politie (voorheen Regieraad ICT Politie). Op basis van een bijdrageregeling en met in achtneming van financiële kaders stelt BZK aan de hand van jaarplannen de jaarlijkse bijdrage aan deze coöperaties vast. De voortgang wordt gemonitord en eventueel wordt geïntervenieerd. In een jaarlijkse kaderbrief worden de beleidsprioriteiten van BZK op het gebied van ICT aan de coöperaties bekend gemaakt.

– Adviescommissie Coördinatie ICT Rampenbestrijding (ACIR). Het bereiken van een optimale informatievoorziening, -uitwisseling en -ontsluiting en ICT-ondersteuning tussen de veiligheidspartners bij de rampenbestrijding. Hiervoor is de Adviescommissie Coördinatie ICT Rampenbestrijding (ACIR) voor één jaar ingesteld. In deze commissie zijn de betrokken veiligheidspartners vertegenwoordigd. De ACIR heeft tot taak het opstellen van een advies hoe een kwalitatief goede informatievoorziening ten behoeve van de rampenbestrijding bereikt kan worden. Vervolgens zal een kabinetsstandpunt worden opgesteld en gestart worden met de implementatie van het plan van aanpak van de ACIR.

– Geïntegreerd Meldkamer Systeem (GMS). Het realiseren van een operationeel en betrouwbaar geïntegreerd meldkamersysteem (GMS) in alle meldkamers van de veiligheidsregio’s dat voorziet in de functionaliteit die is afgesproken met de gebruikers. Het herstructureren van de software van GMS (leidend tot versie 5.0), die toekomstvast is en de basis vormt voor de verdere ontwikkeling van GMS. De functionaliteit van de in 2004 bevroren versie 4.1 van GMS vormt hierbij het uitgangspunt, waarbij de goede delen van die versie worden hergebruikt voor versie 5.0. De geplande realisatiedatum voor oplevering van GMS 5.0 is medio 2006.

– Digitale radiocommunicatienetwerk (C2000). Een operationeel digitaal radiocommunicatienetwerk C2000 voor politie, brandweer, ambulancezorg en Koninklijke Marechaussee in alle veiligheidsregio’s en borgen dat C2000 een operationeel inzetbaar en beheersbaar systeem blijft gedurende vele jaren. Het voeren van het strategische beheer over C2000. Dit houdt in het toezien op het naleven van de landelijke afspraken over gebruik, beveiliging, beheer en onderhoud, de financiering van de kosten die zijn verbonden aan de exploitatie van het systeem en het rapporteren hierover aan de Tweede Kamer gedurende de jaren 2005 en 2006.

Op basis van jaarplannen van de beheerorganisatie C2000 zal BZK, in overleg met de strategische partners van C2000 (VWS, Defensie en de

directies Politie en Brandweer van BZK), de kostenverdeelsleutel vaststellen voor het gebruik van C2000.

Financiële gevolgen

Voor deze operationele doelstelling is totaal € 118,707 mln beschikbaar,

dat als volgt naar instrument is verdeeld:

ICT-basisvoorziening voor alle veiligheidspartners                                                        23,474

Bijdrage aan de coöperaties CIP en ISC en Bestuursraad ICT Politie                          37,900

Uitvoering plan van aanpak ACIR                                                                                         0,881

Afronding, implementatieenbeheer GMS                                                                        1,752

Exploitatieenstrategisch beheer C2000                                                                           54,700

Operationele doelstelling 6: Het bevorderen van veiligheidsbeleid op internationaal niveau

Instrumenten voor de verwezenlijking van deze doelstelling

– Een bijdrage leveren aan de nadere implementatie van het NRBC-overallprogramma(Nucleair, Radiologisch, Biologisch, Chemisch) op het terrein van civiele bescherming van de EU en aan de verbetering van de onderlinge bijstandsverlening van lidstaten bij rampen.

– Een bijdrage leveren aan de implementatie van het CEP Action Plan for CBR-agents(Chemisch, Biologisch, Radiologisch) van de NAVO ter voorkoming van biologische incidenten.

– Uitvoering van de relevante punten uit het EU-actieplan ter bestrijding van terrorisme (zoals door de Europese Raad van 17/18 juni 2004 vastgesteld) vindt plaats in nauwe samenwerking met de nationale terrorismecoördinator.

– Het uitwerken van de voorstellen op de volgende terreinen: grensoverschrijdende samenwerking, voertuigcriminaliteit, transportpolitie, integriteit politie, gegevensuitwisseling politiediensten en implementatie Europol Informatie Systeem, operationalisering Joint Investigation Teams, uitvoering plan Wiarda, NCIPS.

– Het aangaan van samenwerkingsprogramma’s met de nieuw toegetreden landen van de EU op het gebied van de rampenbestrijding en de politiële samenwerking. Ook gaan we structurele bilaterale samenwerking met de nieuwe toetreders per 1 mei 2005 omvormen tot structurele multilaterale samenwerking in EU-kader.

– Uitvoeren van de afspraken met de buurlanden Duitsland en België op het terrein van de rampenbestrijding en de politiële samenwerking.

Financiële gevolgen

Voor deze operationele doelstelling is € 7,498 mln beschikbaar.

• 4. 

  Tabel Budgettaire gevolgen van beleid

In 2004 is DGOOV gereorganiseerd. De start van de nieuwe organisatie is per 1 september 2004. In de nieuwe organisatiestructuur komen de nieuwe ambities van OOV tot uitdrukking. De reorganisatie heeft geleid tot een herschikking van activiteiten binnen de operationele doelstellingen van artikel 4. De activiteiten van operationele doelstelling 4.4. zijn mede als gevolg van het in de beheersfase terecht komen van C2000 onder gebracht onder de ICT-activiteiten van operationele doelstelling 4.3. De activiteiten van operationele doelstelling 4.5 zijn onder gebracht onder de activiteiten van integraal veiligheidsbeleid (4.2).

• 5. 

  Budgetflexibiliteit

Budgetflexibiliteit (kasflexibiliteit) (x € 1 000)

4: Partners in veiligheid

2005

2006

2007

2008

2009

Totaal programma-uitgaven

100% 132 042 100% 54 537 100% 52 919 100% 52 919 100% 52 919

Waarvan op 1 januari 2005:

• 1. 

  juridisch verplicht                                                       5% 6946          2% 1000

• 2. 

  complementair noodzakelijk

• 3. 

  bestuurlijk gebonden (maar niet juridisch)          94% 123 859 97% 53 010

• 4. 

  beleidsmatig gereserveerd (o.g.v. een                   1% 1237          1%          527 wettelijke regeling of beleidsprogramma)

• 5. 

  beleidsmatig nog niet ingevuld

99% 52 401 1%          518

99% 52 401 1%          518

99% 52 401 1%           518

• 6. 

  Veronderstellingen in effectbereiking, doelmatigheid en raming

Operationele doelstelling 2.Het programma Naar een veiliger samenlevinggeeft aan welke concrete doelstellingen het kabinet voor

2006 nastreeft en hoe het kabinet die doelstellingen wil bereiken. Vanaf 2006 moet de criminaliteit en overlast in Nederland 20% tot 25% minder zijn.

Operationele doelstelling 3.Voor het project C2000 wordt verondersteld dat in de loop van 2005 het digitale radiocommunicatienetwerk voor politie, brandweer, Koninklijke Marechaussee en geneeskundige hulpverleningsdiensten volledig operationeel zal zijn. Daarna doet de beheerfase haar intrede.

BELEIDSARTIKEL 14: TOEZICHT EN ONDERZOEK OPENBARE ORDE EN VEILIGHEID

• 1. 

  Algemene beleidsdoelstelling

De Inspectie Openbare Orde en Veiligheid (Inspectie OOV) draagt bij aan het behoud c.q. het vergroten van het vermogen van politie, brandweer en rampenbestrijding om publieke taken naar behoren uit te voeren.

De Onderzoeksraad voor veiligheid (Ovv) verricht onafhankelijk, integraal en thematisch onderzoek en stelt op grond daarvan aanbevelingen op ten behoeve van het structureel vergroten van de veiligheid.

• 2. 

  (Directe) verantwoordelijkheid minister

De Minister van BZK houdt op grond van de artikelen 53a van de Politiewet 1993, 32 en 33 van de Wet op het LSOP en het politieonderwijs en 19 en 19a van de Brandweerwet 1985, toezicht op de (kwaliteit van) politie, politieonderwijs, brandweer en rampenbestrijding. De Inspectie Openbare Orde en Veiligheid is namens de minister met deze toezichtstaak belast. De minister is daarmee direct verantwoordelijk voor het toezicht.

• 3. 

  Nader geoperationaliseerde doelstellingen

Operationele doelstelling 1: Inspectie Openbare Orde en Veiligheid

Wat willen we bereiken?

De Inspectie OOV richt zich op de kwaliteitsverbetering van politie, brandweer en rampenbestrijding zowel op systeemniveau als op het niveau van de afzonderlijke organisatie. De Inspectie OOV stelt door middel van stimulerend toezicht de verantwoordelijke besturen in staat de veiligheid van de burger te vergroten.

De Inspectie OOV streeft naar het vergroten van effectiviteit en efficiency van het toezicht op het terrein van OOV, met het oog op de integrale benadering van veiligheid en het voorkomen c.q. beperken van toezichts-last.

Wat gaan we daarvoor doen?

De Inspectie OOV wil de kwaliteit van politie, brandweer en rampenbestrijding behouden c.q. vergroten door middel van systematisch toezicht. Dat wil zeggen periodiek uitgevoerde inspecties op het niveau van de individuele toezichtsobjecten (politie- brandweerkorpsen, politieonderwijsinstituten, hulpverleningsregio’s, inclusief de betrokken diensten en organisaties). De inspecties worden aangevuld met thematische onderzoeken, die inzicht verschaffen in specifieke onderwerpen. Tot slot verricht de Inspectie OOV incidenteel onderzoek naar aanleiding van maatschappelijke of politieke actualiteit.

Het vergroten van effectiviteit en efficiency van het toezicht wordt bereikt door intensieve samenwerking en afstemming met andere rijksinspecties rondom het thema veiligheid.

In 2005 verricht de Inspectie OOV de volgende activiteiten: – Met betrekking tot het inspecteren van de politie wordt het toezichtsar-rangement en bijbehorend instrumentarium ontwikkeld. – Ten aanzien van de politiezorg wordt, mede t.b.v. risicoanalyse, een

(partiële) bestandsopname bij politiekorpsen uitgevoerd. De uitkomsten van de risicoanalyse kunnen aanleiding zijn tot nader onderzoek.

– Ten aanzien van de brandweerzorg wordt het instrumentarium

ontwikkeld en in een nader te bepalen aantal gemeentelijke brandweren beproefd.

– Het Instituut voor de Basis Politiefunctie wordt onderzocht op behaalde prestaties, de actualiteit van de gegevens, de ontwikkeling van de kwaliteitszorg en de signalering van mogelijke riscio’s in de verdere ontwikkeling (jaarlijks onderzoek).

– De drie postinitiële onderwijsinstituten van politie worden onderzocht ten aanzien van de kwaliteit van de opleiding, de examinering en de naleving van wettelijke voorschriften (periodiek kwaliteitsonderzoek).

– In vijf regio’s wordt, in samenwerking met andere betrokken rijksinspecties, de voorbereiding van de rampenbestrijding doorgelicht.

– Diverse thematische onderzoeken op het terrein van politie, brandweer en rampenbestrijding:

• * 

  Onderzoek naar de wijze waarop de provincie invulling geeft aan haar taak bij (de voorbereiding op) de rampenbestrijding, als toezichthouder op de planvorming en als partner bij de voorbereiding op de rampenbestrijding.

• * 

  Onderzoek naar de kwaliteit van de examinering van de initiële opleidingen op de niveaus 2, 3 en 4 in het politieonderwijs.

• * 

  Mede afhankelijk van de uitkomsten van extern accreditatieonder-zoek, wordt onderzoek verricht naar kwaliteit van de opleiding voor Politiekundige Master (niveau 6).

• * 

  Onderzoek Bestuurlijke betrokkenheid bij de brandweer.

• * 

  Onderzoek Voorbereiding optreden bij spoorwegongevallen.

• * 

  Onderzoek naar de beveiliging van tapkamers.

• * 

  Onderzoek bij een aantal politiekorpsen naar het aspect professionaliteit, integriteit respectievelijk paraatheid.

• * 

  De Inspectie OOV participeert in het onderzoek met betrokken rijksinspecties: Integraal Toezicht Jeugd.

De activiteiten van de Inspectie OOV zijn verder uitgewerkt in het werkplan 2005.

Wat mag het kosten? € 4,1 mln.

• * 

  De evaluatie is doorgeschoven van 2004 naar 2005 in verband met een tussentijdse evaluatie/aanpassing van het instrumentarium in 2004.

Operationele doelstelling 2: Onderzoeksraad voor veiligheid

Naar aanleiding van het Onderzoeksrapport van de Commissie Onderzoek Vuurwerkramp en het eindrapport van de Commissie Onderzoek Cafébrand heeft het Kabinet destijds nut en noodzaak onderschreven van het onafhankelijk integraal ongevallenonderzoek. Door dit onderzoek wordt lering getrokken uit de gebeurtenissen teneinde te trachten

herhalingen te voorkomen. Per 1 januari 2005 fungeert de Ovv als eerste onafhankelijk onderzoeksorgaan in het Koninkrijk, dat op eigen gezag besluit tot het doen van onderzoek naar de oorzaak van (ernstige) ongevallen en rampen of een dreiging daartoe. Uit het onderzoek dient lering te worden getrokken en aanbevelingen te worden gedaan om de structurele veiligheid te vergroten.

Wat willen we bereiken?

Formuleren van zodanige aanbevelingen, opgenomen in de onderzoeksrapporten van de Ovv en gericht aan overheden en bedrijfsleven, dat zij bijdragen tot het vergroten van de structurele veiligheid binnen het Koninkrijk.

Wat gaan we daarvoor doen?

Doen van onderzoek en aanbevelingen naar aanleiding van een voorval of

(reeks van) incidenten.

Wat mag het kosten?

Afkomstig uit het BZK-budget van de Raad voor Rampen en Calamiteiten: € 2,512 mln. De budgetten voor de Defensie-ongevallenraad i.o. en de Raad voor de Transportveiligheid zullen (na feitelijke formele oprichting van de Ovv) worden overgeheveld naar artikel 14.2 op de BZK-begroting en zijn bestemd voor de Ovv.

• 4. 

  Budgettaire gevolgen van beleid

• 5. 

  Budgetflexibiliteit

Waarvan op 1 januari 2005:

• 1. 

  juridisch verplicht

• 2. 

  complementair noodzakelijk

• 3. 

  bestuurlijk gebonden (maar niet juridisch)

• 4. 

  beleidsmatig gereserveerd (o.g.v. een wettelijke regeling of beleidsprogramma)

• 5. 

  beleidsmatig nog niet ingevuld

100%

381 100%

372 100%

372 100%

372 100%

372

Budgetflexibiliteit (kasflexibiliteit) (x € 1 000)

14:2: Onderzoeksraad voor veiligheid

2005

2006

2007

2008

2009

Totaal programma-uitgaven

100% 2 512 100% 2 511 100% 2 511 100% 2 510 100% 2 510

Waarvan op 1 januari 2005:

• 1. 

  juridisch verplicht

• 2. 

  complementair noodzakelijk

• 3. 

  bestuurlijk gebonden (maar niet juridisch)

• 4. 

  beleidsmatig gereserveerd (o.g.v. een wettelijke regeling of beleidsprogramma)

• 5. 

  beleidsmatig nog niet ingevuld

100% 2 512 100% 2 511 100% 2 511 100% 2 510 100%

2 510

Toelichting:Aangezien de Inspectie OOV en de Ovv twee afzonderlike organisaties zijn, is er voor gekozen de budgetflexibiliteit afzonderlijk voor de operationele doelstellingen weer te geven.

• 6. 

  Veronderstellingen in effectbereiking, doelmatigheid en raming

Operationele doelstelling 14.1:De Inspectie OOV streeft er naar alle politiekorpsen, politieonderwijsinstellingen en rampbestrijdingsorgani-saties één maal per vier jaar te inspecteren. Na ontwikkeling en beproeving van het instrument zal eerst een bestandsopname gedaan worden. In de daaropvolgende cyclus van inspectie moeten de effecten van verbetering aantoonbaar zijn en kan aan onderlinge vergelijking worden gedaan. De ervaringen bij het toezicht op de rampenbestrijding in 2003 en 2004 hebben er toe geleid dat in het vervolg het instrumentarium gefaseerd zal worden toegepast. De doorlooptijd van de inspectie wordt afhankelijk van de prestaties van de veiligheidsregio. Het streven is om in 2005 in vijf veiligheidsregio’s met het eerste deel van het instrumentarium te starten. Afhankelijk van de prestaties van de regio’s zal het aantal te inspecteren regio’s moeten worden bijgesteld.

In het werkplan 2005 van de inspectie OOV worden de onderzoeken in 2005 onderbouwd en toegelicht.

Operationele doelstelling 14.2:De vaststelling van het jaarbedrag is gebaseerd op aannames van onderzoekskosten voor V&W, Defensie en

BZK (incl overige terreinen). Hoe de financiële groei van de nieuwe raad zich de komende jaren manifesteert is nog niet geheel duidelijk. Voor een prognose van de meerjarencijfers zijn geen concrete gegevens over de onderzoekskosten voor de niet-transportsectoren voorhanden. De komende jaren zullen dus op basis van het onderzoeksaanbod op alle sectoren en de onderzoekservaringen de meerkosten voor de Ovv nader moeten worden vastgesteld.

BELEIDSARTIKEL 5: NATIONALE VEILIGHEID

• 1. 

  Algemene beleidsdoelstelling

De Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD) bevordert de nationale veiligheid als bedoeld in de Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten (Wiv) en de Wet veiligheidsonderzoeken.

• 2. 

  (Directe) verantwoordelijkheid minister

• a. 

  Het zorgdragen voor het verrichten van onderzoek gericht op het verkrijgen van kennis van en inzicht in personen, (inter)nationale organisaties en fenomenen die aanleiding geven tot een ernstig vermoeden dat zij een bedreiging vormen voor de democratische rechtsorde, de staatsveiligheid of andere gewichtige belangen van de staat, alsmede voor het eventueel operationeel preventief optreden tegen deze bedreigingen.

• b. 

  Het zorgdragen voor het verrichten van veiligheidsonderzoeken als bedoeld in de Wet veiligheidsonderzoeken.

• c. 

  Het zorgdragen voor de bevordering van maatregelen ter bescherming van de onder a genoemde belangen, waaronder begrepen maatregelen ter beveiliging van gegevens waarvan de geheimhouding door de nationale veiligheid wordt geboden en van die onderdelen van de overheidsdienst en van het bedrijfsleven die van vitaal belang zijn voor de instandhouding van het maatschappelijk leven.

• d. 

  Het zorgdragen voor het verrichten van onderzoek betreffende andere landen.

• 3. 

  Nader geoperationaliseerde doelstellingen

Naast de apparaatdoelstelling wordt de beleidsdoelstelling van de AIVD in de begroting niet verder uitgewerkt naar operationele doelstellingen. Wel wordt per werkterrein het beoogde effect en de daartoe te verrichten activiteiten, alsmede de daartoe te maken kosten benoemd.

Werkterrein 1: Bescherming van de democratische rechtsorde, staatsveiligheid en andere gewichtige belangen van de staat

Wat willen we bereiken?

– Het adequaat informeren van verantwoordelijken en belanghebbenden over (potentiële) bedreigingen van de democratische rechtsorde, de staatsveiligheid, of andere gewichtige belangen van de staat, teneinde hen in staat te stellen maatregelen te treffen om de gesignaleerde dreigingen tegen te gaan, alsmede het eventueel operationeel preventief optreden tegen deze bedreigingen, op de volgende aandachtsgebieden:

• * 

  Terrorisme;

• * 

  Gewelddadig activisme;

• * 

  Radicaliseringstendensen;

• * 

  Economisch en financieel onderzoek;

• * 

  Ongewenste bemoeienis van vreemde mogendheden;

• * 

  Contra-proliferatie van massavernietigingswapens;

• * 

  Internationale organisaties;

• * 

  Migratie. – Het effectief samenwerken met en verlenen van ondersteuning aan

zusterdiensten op de Antillen en Aruba.

Wat gaan we daarvoor doen?

– Terrorisme:het onderzoeken van personen en organisaties die op enigerlei wijze deelnemen aan terrorisme in of vanuit Nederland of dit ondersteunen; tevens vindt onderzoek plaats naar fenomenen die hiermee verband houden.

– Gewelddadigpolitiek activisme:het onderzoeken van politiek

activistische personen en organisaties, die (mogelijk) gebruik maken van geweld om hun doelen te bereiken.

– Radicaliseringstendensen:het onderzoeken van radicaliseringsprocessen onder bevolkingsgroepen in Nederland, in het bijzonder binnen de moslimgemeenschap.

– Economisch en financieel onderzoek:het onderzoeken en zonodig verstoren van geldstromen van en naar terroristische en extremistische groeperingen.

– Ongewenste bemoeienisvanvreemde mogendheden:het onderzoeken van ongewenste tegen Nederland gerichte activiteiten van vreemde mogendheden, vaak door inzet van hun inlichtingen- en veiligheidsdiensten, zoals het ondersteunen van terrorisme, het bevorderen van radicalisering van in Nederland verblijvende (voormalige) landgenoten en het verwerven van kennis en materiaal voor de vervaardiging van massavernietigingswapens en hun overbrengingsmiddelen en het verwerven van staatsgeheimen. Het onderzoek is er op gericht dergelijke activiteiten te frustreren door beleidsverantwoordelijk en andere belanghebbenden in bijvoorbeeld industrie en wetenschap, tijdig te informeren.

– Contra-proliferatie van massavernietigingswapens: het onderzoeken van de verwervingsactiviteiten door diverse staten (o.a.Iran, Pakistan, Libië en Noord-Korea ) van grondstoffen, materialen en kennis die van belang zijn voor de productie van massavernietigingswapens en hun overbrengingsmiddelen en naar de programma’s van die landen ter verkrijging van dergelijke wapens; dit om de verantwoordelijke autoriteiten en andere belanghebbenden zowel nationaal als internationaal tijdig te kunnen waarschuwen teneinde de export van materialen en kennis vanuit Nederland te voorkomen en om te voorkomen dat dergelijke materialen de landen van zorg bereiken en eveneens het onderzoek naar de dreiging dat terroristen in Nederland de beschikking kunnen krijgen over chemische, biologische en radiologische strijdmiddelen, alsmede het bevorderen van maatregelen ter voorkoming daarvan, zowel door de overheid als door industrie en wetenschap.

– Internationale organisaties (m.n.ICTY en ICC): het onderzoeken van (potentiële) gewelddadige of terroristische dreigingen ten aanzien van internationale organisaties.

– Migratie:het onderzoeken van de mogelijkheden van misbruik van migratiekanalen door personen die een gevaar kunnen vormen voor de nationale veiligheid, zoals bijvoorbeeld leden van terroristische netwerken, alsmede het informeren van beleidsverantwoordelijken (IND, Justitie, Buitenlandse Zaken etc.) op een zodanige manier dat dit misbruik kan worden voorkomen.

– Antillen en Aruba:het gezamenlijk met de VNA en de VDA onderzoeken van (internationaal) terrorisme en andere bedreigingen voor de veiligheid en andere gewichtige belangen van de Nederlandse Antillen en Aruba; het ondersteunen van de VNA en VDA in de ontwikkeling van hun professionaliteit.

Wat mag het kosten?

Deze aandachtsgebieden vragen als gevolg van diverse ontwikkelingen regelmatig bijstelling van de inzet. Naar huidig inzicht bedragen de kosten van de inzet ca € 54 mln (ca 57% van het apparaat).

Werkterrein 2: Veiligheidsonderzoeken

Wat willen we bereiken?

Het bevorderen dat vertrouwensfuncties worden vervuld door personen

waartegen uit het oogpunt van de nationale veiligheid geen bedenkingen

bestaan.

Wat gaan we daarvoor doen?

– Het beoordelen van en instemmen met de lijst vertrouwensfuncties.

– Het uitvoeren van veiligheidsonderzoeken naar personen die vertrouwensfuncties (gaan) bekleden en het afgeven, intrekken of weigeren van verklaringen van geen bezwaar.

– Het houden van toezicht op veiligheidsonderzoeken die, onder mandaat van de AIVD, worden uitgevoerd door de politie en de Koninklijke marechaussee.

Wat mag het kosten?

Deze aandachtsgebieden vragen als gevolg van diverse ontwikkelingen regelmatig bijstelling van de inzet. Naar huidig inzicht bedragen de kosten van de inzet ca € 13 mln (ca 13% van het apparaat).

Toelichting:

De tabel met prestatiegegevens over veiligheidsonderzoeken is gewijzigd

t.o.v. eerdere jaren:

– Binnen het onderscheid tussen onderzoeken die door de AIVD en onderzoeken die door derden (onder supervisie van de AIVD) worden gedaan, wordt nu ook een onderscheid gemaakt tussen soorten onderzoek: veldonderzoeken en administratieve onderzoeken. Veldonderzoeken zijn onderzoeken waarbij ook interviews worden gehouden; administatieve onderzoeken beperken zich tot naslagen. Het onderscheid is relevant i.v.m. het verschil in capaciteitsbeslag.

– In eerdere jaren was de verwachte realistie van het voorgaande jaar opgenomen in een kolom «Basiswaarde». Deze is nu opgenomen in de kolom «Aantal geplande onderzoeken 2004», terwijl in de kolom

«Aantal gevraagde onderzoeken» de vraag naar het aantal veiligheidsonderzoeken aan het overzicht is toegevoegd. Dit is relevant i.v.m. de ontwikkelingen in de werkvoorraden. Om deze reden is ook het aantal gevraagde onderzoeken van het voorgaande jaar opgenomen. – In de kolom «Aantal geplande onderzoeken 2005» zijn de consequenties van de uitvoering van onderzoek voor defensie-orderbedrijven door de MIVD, het aanpasen van het aantal vertrouwensfuncties bij de rijksoverheid en de groei van het aantal vertrouwensfuncties bij de politie niet verwerkt.

Werkterrein 3: Beveiligingsbevordering

Wat willen we bereiken?

Het bevorderen dat degenen die daar direct verantwoordelijk voor zijn, zorgdragen voor een goede invulling van beveiligingsmaatregelen, op met name de aandachtsgebieden: bijzondere informatie, vitale sectoren en personen, objecten en diensten behorend tot het rijksdomein. Naast deze aandachtsgebieden kunnen er vanuit werkterrein 1 andere aandachtsgebieden aan de orde komen die van de AIVD een rol vragen met betrekking tot beveiligingsbevordering.

Wat gaan we daarvoor doen?

– Het leveren van beleidsbijdragen en ontwikkelen van regelgeving (zowel nationaal en internationaal) op het gebied van beveiliging.

– Het instellen van onderzoeken naar beveiliging van personen,

gebouwen, terreinen, processen en gegevensstromen, het geven van beveiligingsadviezen en het (mede) vaststellen van functies als vertrouwensfunctie en het verstrekken van dreigingsinschattingen en dreigingsmeldingen.

– Het in het kader van het stelsel van bewaking en beveiliging, op basis van dreigingsinformatie opstellen en verstrekken van dreigingsinschattingen en dreiging- en risicoanalyses voor personen en objecten die tot het publieke, rijksdomein behoren.

– Het doen bepalen van en voorzien in de behoefte van de overheid aan cryptografische producten en het evalueren van beveiligingssoftware en -hardware.

– Het verzorgen van het sleutelmanagement in het kader van cryptover-bindingen.

Wat mag het kosten?

Deze aandachtsgebieden vragen als gevolg van diverse ontwikkelingen regelmatig bijstelling van de inzet. Naar huidig inzicht bedragen de kosten van de inzet ca € 20 mln (ca 21% van het apparaat).

Werkterrein 4: Inlichtingen andere landen

Wat willen we bereiken?

Het zo tijdig mogelijk alerteren en informeren van de Nederlandse regering inzake uit het buitenland afkomstige latente en actuele dreigingen voor de nationale veiligheid. In dit verband moet met name worden gedacht aan informatie betreffende buitenlandse centra van internationaal terrorisme.

De Nederlandse regering in staat stellen bij het bepalen van standpunten over buitenlands beleid en bij het voeren van internationale onderhandelingen te beschikken over informatie terzake die via andere kanalen niet of

moeilijk te verkrijgen is. In dit verband valt te denken aan informatie betreffende internationaal terrorisme en proliferatie van massavernietigingswapens.

Wat gaan we daarvoor doen?

– Het verzamelen van relevante inlichtingen, zowel met inzet van eigen middelen (open en gesloten) als via raadpleging van buitenlandse collegadiensten.

– Het in geanalyseerde en geëvalueerde vorm ter kennis brengen van de verzamelde inlichtingen van de Nederlandse regering, die de informatie op haar beurt kan inbrengen in overleg met andere regeringen.

Wat mag het kosten?

Deze aandachtsgebieden vragen als gevolg van diverse ontwikkelingen regelmatig bijstelling van de inzet. Naar huidig inzicht bedragen de kosten van de inzet ca € 9 mln (ca 9% van het apparaat).

Werkterrein 5: Apparaat

Wat willen we bereiken?

Het beschikken over een effectieve en efficiënte organisatie, waarin de

wettelijke taken adequaat en op een samenhangende wijze worden

uitgevoerd en het aanpassen van de organisatie aan de toegenomen

vraag naar capaciteit van de beleidsverantwoordelijke en andere

belangendragers.

Wat gaan we daarvoor doen?

– Het voltooien van de implementatie van een integraal kwaliteitsbeleid volgens de in 2004 geformuleerde uitgangspunten.

– Het vervangen van de geautomatiseerde document- en workflow-management-systemen.

– Het in overleg met afnemers en ketenpartners realiseren van een taakuitoefening die zo veel mogelijk voldoet aan de wensen van de externe omgeving.

– Het verantwoord aanpassen van de organisatie aan de toegenomen vraag naar capaciteit, m.n. ten behoeve van terrorismebestrijding.

Wat mag het kosten?

De apparaatskosten bedragen ca € 96 mln.

Overzicht beleidsevaluatie

Operationele doelstelling

Periode

Onderwerp

5.1. Apparaat

5.2. Geheim

Tweede helft 2005 Tweede helft 2005

Geen

Stelsel Bewaken en Beveiligen. Contra-terrorisme: fenomeen- en contextgericht onderzoek.

• 4. 

  Tabel Budgettaire gevolgen van beleid

Toelichting:

Voor terrorismebestrijding heeft de AIVD naar aanleiding van het Actieplan Terrorismebestrijding en Veiligheid, uit 2001, meerjarig extra middelen toegewezen gekregen. Hiermee kon gedurende 2002 en 2003 een intensivering van de inzet worden gefinancierd. De intensievere inzet werd vooral benut voor meer target gericht onderzoek. Tegelijkertijd was sprake van een meer dan evenredige toename van de kosten voor personeel en materieel, omdat hogere kwaliteitseisen gesteld werden aan nieuwe medewerkers en aan de techniek van informatisering en operationele ondersteuning. De benodigde inzet op andere aandachtsgebieden van de dienst dan het islamitisch terrorisme kwam onder druk te staan. In 2004 is een verdere intensivering op terrorismebestrijding noodzakelijk gebleken. Daartoe is scherp geprioriteerd op de diverse taken van de dienst.

Voor 2005 en verder zijn opnieuw meerjarig extra middelen toegewezen. Deze zullen vooral worden benut om de targetgerichte activiteiten – ook in de nationale en internationale samenwerking – verder uit te bouwen en onderzoek naar aan terrorisme gerelateerde fenomenen te borgen.

Voor een inlichtingen- of veiligheidsdienst is voorts het op peil houden van specifieke vaardigheden en kennis van medewerkers van eminent belang. De komende 10 jaar zullen veel ervaren medewerkers de dienst verlaten, wat noopt tot extra investeren in kennisoverdracht. Van vergelijkbaar belang is dat gebruikte (inlichtingen-)methoden en technieken state of the artzijn en dat het internationaal netwerk van inlichtingenen veiligheidsdiensten ten volle wordt benut. Het is noodzakelijk in dit verband geld vrij te krijgen voor lange termijn investeringen, met name in techniek en interne informatiehuishouding en in internationale presentie

(o.m. liaisons). Aan de commissie Bestuurlijke Evaluatie (cie. Havermans) is gevraagd in het najaar van 2004 te adviseren over de toerusting van de AIVD om op middellange termijn zo optimaal mogelijk te kunnen presteren.

• 5. 

  Budgetflexibiliteit

Voor artikel 5 zijn de verplichtingen- en kasramingen gelijk.

• 6. 

  Veronderstellingen in effectbereiking en doelmatigheid

Het effect van de door de AIVD te verrichten activiteiten wordt grotendeels bepaald door de wijze waarop verantwoordelijken en belanghebbenden de aan hen aangeleverde informatie aanwenden. De AIVD streeft ernaar om het informatieaanbod zo goed mogelijk af te stemmen op de behoefte, maar is hierbij gebonden aan zijn wettelijke taken. Op het gebied van de samenwerking met ketenpartners zal de AIVD de bestaande, en in 2004 nieuw gemaakte afspraken nakomen.

Het effect wordt voorts mede bepaald door de kwaliteit van de aan verantwoordelijken en belanghebbenden aangeleverde informatie. De dienst zal in 2005 gebruik maken van de eerste resultaten van het in 2004 uitgevoerde interne kwaliteitsprogramma.

De AIVD verwacht in 2005 geen afname van de spanning tussen wat van de organisatie wordt verlangd en de beschikbare capaciteit. Doorlopende aandacht voor doelmatigheid in de bedrijfsvoering zal daarvan het gevolg zijn. Vanwege de verdere groei van de organisatie, zal de aandacht daarbij vooral uitgaan naar het voorkomen van doelmatigheidsverlies. Voorts zal gedurende het jaar zonodig prioritering van de werkzaamheden plaats vinden.

BELEIDSARTIKEL 6: FUNCTIONEREN OPENBAAR BESTUUR

• 1. 

  Algemene beleidsdoelstelling

Het bevorderen van een doeltreffende, doelmatige en democratische inrichting en werking van het openbaar bestuur zoals onder meer neergelegd in de Grondwet en in andere wetten, en optimalisering van de interbestuurlijke samenwerking.

Wat willen we bereiken?

Het functioneren van het openbaar bestuur en de interbestuurlijke samenwerking wordt bevorderd met behulp van een aantal instrumenten dat nader wordt uitgewerkt bij de operationele doelen. BZK wil met deze instrumenten randvoorwaarden scheppen om de toegang tot het openbaar bestuur en de volksvertegenwoordiging te waarborgen. Speerpunten hierbij zijn de herkenbaarheid en de aanspreekbaarheid van de gekozen vertegenwoordigers voor de burger, het probleemoplossende vermogen van het bestuur, een adequate dienstverlening door het ambtelijke apparaat, een goede ontwikkeling van centrumsteden in relatie tot hun omgeving en de Europa-bestendigheid van het openbaar bestuur. Hierbij wordt de verbetering van de kwaliteit van de overheid in Nederland opnieuw als noodzaak gevoeld. De gegroeide kloof tussen burger en politiek vormt een belangrijke drijfveer voor de noodzaak van een heroriëntatie op zowel inrichting (de taken) als werking (rol en werkwijze) van deoverheid teneinde die kwaliteit te bevorderen.

• 2. 

  (Directe) verantwoordelijkheid minister

De Minister van BZK is verantwoordelijk voor het bevorderen van een goed functioneren van het openbaar bestuur en de interbestuurlijke samenwerking. Zowel de inrichting als de werking van het openbaar bestuur dienen doeltreffend, doelmatig en democratisch te zijn. De Minister voor BVK is verantwoordelijk voor de vernieuwing binnen deze bestuurlijke en financiële verhoudingen.

• 3. 

  Nader geoperationaliseerde doelstellingen

Operationele doelstelling 2: Het ontwikkelen en onderhouden van beleid en regelgeving op het terrein van de inrichting van de medeoverheden en de financiële en bestuurlijke verhoudingen

Wat gaan we daarvoor doen?

– Gekozen burgemeester. De herkenbaarheid en de aanspreekbaarheid van gekozen vertegenwoordigers voor de burger wordt verbeterd door de komende invoering van de gekozen burgemeester en door de dualisering van provincies en gemeenten die in gang is gezet. De gekozen burgemeester zal zijn intrede doen in ons lokale bestuur. Op 26 september 2003 is de Hoofdlijnennotitie direct gekozen burgemees-ter¹ aan de Tweede Kamer aangeboden. Vervolgens is er een tweetal concept wetsvoorstellen opgesteld. Het eerste betreft het conceptwetsvoorstel Introductiegekozen burgemeester, waarin de gewijzigde positie van de burgemeester ten opzichte van de andere gemeentelijke organen is neergelegd. Het tweede betreft de concept wetsvoorstel verkiezing burgemeester, waarin het kiesstelsel, de kiesrechtelijke procedures alsmede de regels over de campagnefinanciering zijn opgenomen. De conceptwetsvoorstellen voor advies aan de (belan-

Kamerstukken II, 2003/2004, 29 223, nr. 1.                gen-)organisaties en adviesorganen voorgelegd. De aangepaste

wetsvoorstellen zijn in juni 2004 aan de Raad van State aangeboden. Naar verwachting zal de indiening van de wetsvoorstellen bij de Tweede Kamer in het najaar plaatsvinden. Voor een succesvolle start van de gekozen burgemeester is een vlekkeloze feitelijke invoering een noodzakelijke voorwaarde. Hiervoor is eind 2003 de Invoeringsimpuls gekozen burgemeester gestart. Onder meer door middel van verschillende methoden en vormen van onderzoek en met behulp van expertmeetings wordt in kaart gebracht welke thema’s een nadere uitdieping vragen en welke activiteiten noodzakelijk zijn om een goede feitelijke invoering te garanderen. Naast de Invoeringsimpuls zal ook een voorlichtingscampagne worden gevoerd. Als gevolg van de invoering van de gekozen burgemeester zullen de benoemde burgemeesters in maart 2006 worden ontslagen. Een deel van de ontslagen burgemeesters zal aanspraak maken op rechtspositionele voorzieningen. Ten behoeve van de ontslagen burgemeesters zal flankerend beleid worden ontwikkeld en aangeboden dat erop gericht is oud burgemeesters zo snel mogelijk in het arbeidsproces te laten herinstromen. Effectief flankerend beleid zal ook als effect kunnen hebben dat de uitkeringsduur beperkt blijft. Dualisme. De vernieuwingsimpulsen voor dualisme in het lokale en provinciale bestuur worden voortgezet in samenwerking met de gemeenten en de provincies. Na de evaluatie in 2004 van de dualise-ring in de gemeenten zal in 2005 de dualisering in de provincies worden geëvalueerd.

Versterking internationale dimensie binnenlands bestuur. BZK streeft ernaar om de bestuurlijke consequenties van het integratieproces van de Europese Unie, de grensoverschrijdende samenwerking en de internationale samenwerking zoals in de Raad van Europa meer te integreren in de inrichting en functionering van het stelsel van het binnenlands bestuur. Derhalve wordt er een beleidskader opgesteld waarin een aantal internationale en EU-ontwikkelingen op hun merites voor het stelsel van het binnenlands bestuur wordt beoordeeld. Met de uitvoering hiervan beoogt BZK te bevorderen dat het binnenlands bestuur adequaat functioneert in de context van de EU, Raad van Europa en grensoverschrijdende samenwerkingsverbanden. BZK levert voorts in 2005 een financiële bijdrage aan het Kenniscentrum Europa Decentraal, dat de decentrale overheden informatie verstrekt over EU-regels.

Herindeling. In het kader van het herindelingsbeleid zullen zonodig, wanneer daartoe het verzoek wordt ingediend bij de Minister van BZK, (te) kleine gemeenten worden samengevoegd.

Financiële verhoudingen. De financiële verhouding van gemeenten en provincies met het Rijk moet zodanig zijn dat de medeoverheden adequaat en op democratisch gelegitimeerde wijze invulling kunnen geven aan hun taken. BZK zorgt ervoor dat gemeenten en provincies goed worden geïnformeerd over de te verwachten ontwikkeling van uitkeringen uit gemeente- en provinciefonds. Ook zorgt BZK samen met Financiën voor voortdurend onderhoud van het verdeelstelsel van gemeentefonds en provinciefonds, een kritische toets op zowel het eigen inkomstengebied van gemeenten, als ook op de verstrekking van specifieke uitkeringen door de ministeries. BZK en Financiën zien er op toe dat bij beleidsvoornemens van het Rijk aandacht is voor de financiële consequenties ervan voor gemeenten en provincies. Daarnaast besteden zij voortdurend aandacht aan de vraag of het totaal aan gemeentelijke en provinciale inkomsten toereikend is voor de opgaven waarvoor gemeenten en provincies zich geplaatst zien. Vanaf 2004 wordt jaarlijks nagegaan of de nieuwe regelgeving ter

versterking van de financiële functie van gemeenten en provincies (waaronder het besluit begroting en verantwoording voor gemeenten en provincies) aan de verwachtingen voldoet. Nieuwe verhoudingen. Omdat de overheid geen (hiërarchische) eenheid is, zijn onderlinge afstemming en coördinatie tussen de verschillende bestuurslagen wezenlijk om doeltreffend beleid te kunnen voeren, dat wil zeggen keuzes te doen, prioriteiten te stellen en daaraan deugdelijke uitvoering te geven. Daartoe worden de inter-bestuurlijke verhoudingen – in gezamenlijkheid – kritisch doorgelicht en verhelderd en wordt ingezet op verbetering van de samenwerkingsrelatie. De intentie is daarover tripartiet afspraken vast te leggen. Specifieke uitkeringen. Uitgangspunt voor nieuweverhoudingen is problemen aan te pakken daar waar ze zich voordoen: decentraal, zo dicht mogelijk bij en met de burgers. Bedoeling daarvan is te zorgen dat het Rijk gaat over de dingen die het Rijk aangaan en zich niet bemoeit met wat andere overheden veel beter kunnen. Dat betekent een vergroting van de decentrale beleidsvrijheid, minder centrale regels en minder specifieke uitkeringen. In dat kader worden ook de resultaten van de Doorlichtingsoperatie Specifieke Uitkeringen onder leiding van de commissie Brinkman, zoals die is uitgevoerd in 2004, geïmplementeerd.

Het Rijk gaat ook anders sturen: ofwel door decentrale overheden geheel vrij te laten in het behalen van hun doelen. Of door te sturen op plannen, of – bij voorkeur – juist op uitkomsten. In ieder geval mag het niet voorkomen dat in één en hetzelfde beleidsproces bestuurders worden geconfronteerd met dubbele sturing: prestatieafspraken én procesvoorschriften.

Ketenregie. Samenwerking tussen en binnen overheden én tussen overheden en maatschappelijke instellingen kan ook op een andere manier – via ketenregie – strakker georganiseerd worden en resulteren in betere maatschappelijke prestaties. Bij ketenregie zijn niet de afzonderlijke verrichtingen van de organisaties bepalend voor de maatschappelijke beoordeling, maar de wijze waarop die individuele prestaties zijn ingebed in een breder en samenhangend geheel. Ketenregie wordt gedefinieerd als het organiseren en het ontwikkelen van (betere) dienstverlening zoals ervaren door de cliënt, door de (potentiële) ketenpartners te verleiden tot betere afstemming van hun activiteiten. Ketenregie kan vooral in het sociale domein van nut zijn, omdat sprake is van complexe situaties met meerdere actoren die een bijdrage leveren aan het oplossen van maatschappelijke problemen (bijv. jeugdbeleid). Uitgangspunt moet daarbij de dienstverlening voor de klant zijn. BZK gaat in een aantal pilots op zoek naar de wijze waarop vanuit het Rijk het samenwerken in ketens kan worden gestimuleerd. Bijvoorbeeld door afspraken over maatschappelijke prestaties te maken, met gemeenten en randvoorwaarden te formuleren ten aanzien van bijvoorbeeld toegankelijkheid, participatie, informatievoorziening en privacy. Belangrijk is dat het Rijk de keten zoveel mogelijk vrij laat – conform het principe ruimte te bieden aan de uitvoering. Het Rijk zal daarop zijn aanpak moeten afstemmen op de mate van ketensamenwerking. Financieringsstromen en verantwoordingslijnen moeten daarvoor eventueel verschoven worden. Voor zover het Rijk bemoeienis houdt met lokale vraagstukken (bijvoorbeeld omdat ze te groot zijn voor de gemeente alleen of omdat ze te duur zijn) moeten afspraken smartergemaakt worden: heldere afspraken over outputdoelstellingen, fatsoenlijke termijnen waarbinnen die gerealiseerd moeten worden én afrekenen op resultaten. Toezicht. Interbestuurlijk toezicht – in de kolom Rijk, provincie en

gemeenten – kent een aantal knelpunten, zoals: de overmaat aan toezicht; de rolverdeling tussen het Rijk, provincies en gemeenten; de borging van de doorwerking van regelgeving. Een commissie onder voorzitterschap van Alders werkt een set van criteria uit voor de herijking van het interbestuurlijke toezicht. Dit moet vervolgens gaan leiden tot inzicht in noodzaak en organisatie van toezicht en rollen van de betrokken overheden, en een bundeling en stroomlijning van toezicht. – Wgr-plus. Naar verwachting kan de verplichtende gemeentelijke samenwerking rond de zeven stedelijke regio’s per 1 januari 2005 worden voortgezet op basis van de Wijzigingswet Wgr-plus. Het betreffende wetsvoorstel is op 22 april 2004 ingediend bij de Tweede Kamer.

Wat mag het kosten?

In totaal is voor deze operationele doelstelling € 8,738 mln beschikbaar. De invoering van de gekozen burgemeester maakt hier nadrukkelijk onderdeel vanuit; € 3,4 mln.