Campagne voor Europa: rennen, vliegen en Twitteren - Hoofdinhoud
In de campagne voor de Europese Verkiezingen werd door ongeveer 1 miljoen Nederlanders voor het eerst gestemd. De jonge generatie gebruikte nieuwe media meer dan ooit. Interactie die hierdoor, overigens voor iedereen, mogelijk wordt leidt tot meer vertrouwen en betrokkenheid op een dusdanige manier dat je kunt spreken van democratisering. Hier het verhaal van mijn campagne en de rol die nieuwe media daarin speelde.
Op 12 juli 2009 gepubliceerd op http://www.bkbacademie.nl/nl/
Het jaar begon met de interne campagne van D66: alle kandidaten gingen op campagne en de D66-leden mochten via E-voting bepalen welke kandidaten zij namens D66 op welke volgorde aan de Nederlandse kiezers wilden voorleggen. Een veel democratischer systeem dan bij veel andere partijen, waar de partijtop soms in achterkamers een lijst opstelt. Op het D66 congres van 7 maart werd duidelijk dat ik op de 3e plaats was gekozen. D66 schommelde toen in de peilingen tussen de twee en drie zetels. Het feest kon beginnen: een spannende campagne stond voor de deur.
Deze interne campagne bleek een goede voorbereiding op debatten met kandidaten van andere partijen. En, nog belangrijker, gaandeweg sloten zich steeds meer enthousiastelingen aan bij mijn team. Al snel waren we met zo'n 12 man. Jonge mensen met verschillende achtergronden, al dan niet lid van D66. Als mensen me tijdens de campagne vroegen hoe het ging zei ik altijd dat als ik naar mijn team keek er toch iets goed moest gaan. Wat een energie, vertrouwen en enthousiaste toewijding! We hebben vooral veel gelachen, en eigenlijk ontstond er heel snel een heel vertrouwd gevoel. Kritische opmerkingen hebben me behoed voor domme dingen, en hebben de afgelopen maanden tot de leerzaamste van mijn leven gemaakt. Het was voor mij, na jaren als zelfstandige te hebben gewerkt, fantastisch om te kunnen rekenen op het meedenken en werken van mijn team.
De campagnedrukte had ook zo z’n voordelen: mijn control-freakerige trekjes raakte ik snel kwijt omdat het onmogelijk was alles zelf te doen. Zonder ideeën en hulp van het campagneteam en de talloze vrijwilligers die D66 op de been kreeg was het nooit zo goed gegaan.
In de campagne wilde ik mijn ideeën, vragen en ervaringen delen: en daar zijn bleken Facebook, Twitter, LinkedIn en mijn website (www.marietjeschaake.com) perfect geschikt voor. Steeds meer mensen werden ‘follower’ op Twitter, plaatsten reacties en kwamen met ideeën. Deze communicatie en interactie gaven me een indruk van wat er leefde en gaf me de kans met mensen van gedachten te wisselen zonder dat ik ze live zag. Zowel de kritische als aardige mails, tweets en berichtjes die ik kreeg motiveerden enorm en brachten het kleine en het grote van wat democratie is ineens heel helder dichtbij elkaar. Dat bracht ons op het idee om het verkiezingsprogramma van D66 in 10 ‘tweets’ online te zetten. Daarop kwamen heel veel reacties, en ook de ‘ouderwetse media’ pikten het (een dag later) op.
De laatste campagnemaand was echt een tunnel. Met zo'n drie lezingen, debatten of interviews per dag, verspreid door heel Nederland was mijn aandacht-horizon steeds zo'n 3 uur. Vaak begon een dag om 7 uur met een interview in Amsterdam, en rende ik na een dag rondreizen ’s nachts over het station van Eindhoven om de laatste trein naar huis te halen. Pas tegen de laatste week drong het echt door dat we al bijna naar de stembus gingen. Die laatste campagnedagen ervaarde ik ineens bijna als rustig, omdat er naast de verschillende bijeenkomsten niet ook honderden mails met nieuwe plannen, uitnodigingen en vragen binnenkwamen. Misschien waren het er de helft. De uitnodigingen van verschillende websites om een profiel te maken, een stukje te schrijven of een interview te geven waren wel een afspiegeling van het feit dat Europa meer leeft dan ooit te voren. De jongere generatie gaat in elk geval heel anders met Europa om en ziet het vanzelfsprekender dat zij daar een onderdeel van zijn. Tenslotte wordt onze toekomst meer dan die van oudere generaties door Europa beïnvloed. En de veelheid aan regeltjes en bureaucratie zou ik natuurlijk ook liever vandaag dan morgen afschaffen, te beginnen met de maandelijkse verhuizing van Brussel naar Straatsburg en de enorme subsidies aan de Europese landbouw.
Het was prima campagnevoeren met de heldere boodschap van D66: de keuze vóór Europese samenwerking. Andere partijen hadden vaak moeite om dan weer Geert Wilders af te troeven, dan weer toch te erkennen dat Nederland baat heeft bij een sterk Europa.
De verkiezingsavond was fantastisch. “Opvallend veel jonge mensen vierden tot diep in de nacht feest”, zo vatte het NRC de uitslagenavond van D66 samen. Bij de eerste exit polls haalde D66 ongeveer 10,5% van de stemmen, een verdriedubbeling. Het was nog net niet genoeg om zeker te zijn van een derde zetel. Daarnaast weet je natuurlijk nooit of je wordt 'ingehaald' door andere kandidaten met voorkeursstemmen. Op de verkiezingsavond vierden we de groei van D66. Tegelijkertijd was ik terughoudend wat betreft mijn eigen positie. Het zou nog een week duren voordat de Kiesraad alle stemmen had geteld en ik te weten kwam dat ik zelfs een plek was geklommen dankzij voorkeursstemmen. Daar moeten veel van de 1 miljoen mensen tussen zitten die deze keer voor het eerst Europees stemden. Met een van mijn campagne vrijwilligers had ik wel eens geprobeerd een ‘educated guess’ te maken van het aantal voorkeursstemmen dat ik zou kunnen krijgen. Omdat het mijn eerste verkiezingen waren had ik echt geen idee. We dachten dat tussen de 3000 en 5000 al heel mooi zou zijn. Toen we hoorden dat ik in Amsterdam alleen al 4000 stemmen had begon ik na te denken over hoe dat kon. Later bleek ik in veel van de studentensteden veel stemmen te hebben gekregen. Het lijkt erop alsof de jongere generatie zich meer betrokken voelt en ook graag concreet bijdraagt door een mail, Facebook-bericht of Tweet door te sturen. De persoonlijke link, die je ook online kan opbouwen, lijkt te zorgen voor meer vertrouwen en betrokkenheid. Een mailtje dat we enkele dagen voor de verkiezingen aan vrienden en kennissen doorstuurden is een sneeuwbal geworden, precies zoals we hoopten. Nog steeds hoor ik via via op welke manier het nieuws van mijn kandidatuur en ideeën zich verspreidde. Internet en de nieuwe media maken deze vorm van democratisering mogelijk.
Democratie verandert fundamenteel door al deze mogelijkheden.De toepassingen die nieuwe media bieden kunnen leiden tot meer transparantie en participatie van veel mensen in het democratische proces. Geografische afstanden kunnen kostenloos overbrugd worden en mensen verenigen zich rondom ideeën, soms al om een enkel issue als ‘gratis kinderopvang’ of steun aan de Iraanse revolutie. Politici kunnen communiceren met hun achterban op een ongeëvenaarde manier. Zo kun je, net zoals we deden in mijn campagne, samenwerken en in interactie op een betere manier mensen vertegenwoordigen.
Vanuit Brussel zal ik de mogelijkheden die nieuwe media bieden nog beter te benutten. Ik heb daar zowaar medewerkers, waardoor we samen veel kunnen doen. Naast persoonlijk gebruik wil ik democratisering via nieuwe media ook op de politieke agenda zetten. Ik sta vanzelfsprekend open voor hulp, ideeën en suggesties zodat we dit samen kunnen doen.