Waar staan de VS? - Hoofdinhoud

Mijn bezoek aan Washington DC zit erop. Het is wel duidelijk geworden wat we kunnen verwachten van de VS voor Kopenhagen. Stemt het tevreden? Ik dreig bijna een echt politicus te worden, maar het is echt ja en nee.

Allereerst: waar staat de Amerikaanse Senaat?

Vlak voor de zomervakantie heeft het House of Representatives een klimaatwet aangenomen. De afgelopen week heb ik initiatiefneemster Betsy Markey gesproken (Democraat uit Colorado) in hoeverre zij verwacht dat die wet zal lijken op de klimaatwet die nu in de Senaat wordt besproken. Qua reductiepercentage zullen de beide wetten erg op elkaar lijken: ongeveer -5% ten opzichte van 1990. Dit percentage lijkt niet heel veel meer te veranderen en geeft Obama dus ook weinig manoeuvreerruimte in Kopenhagen.

Maar in de Senaat gaat het debat amper over dat percentage. Het debat gaat vooral over hoe dat percentage gehaald moet worden. Tot mijn verrassing staat het emissiehandelsysteem hier onder grote druk. Een Amerikaanse uitvinding uit de jaren 90 bij SO2 en NOx die wij als Europa hebben overgenomen voor CO2. En nu dreigt de Senaat haar eigen ervaring niet te willen toepassen op CO2. Apart, op zijn zachts gezegd.

Hier blijkt dan ook de grote kloof die er is tussen Democraten en Republikeinen. De Democraten willen nu echt werk maken van klimaatbeleid en groene banen, terwijl de Republikeinen claimen dat het emissiehandelsysteem het einde van de industrie betekent. Probeer daar maar een compromis in te vinden. John Kerry doet een poging in een cruciaal artikel in de New York Times, samen met een mede-Senator van de, ja ja het kan nog, Republikeinen: Lindsey Graham. Overigens wordt Lindsey Graham hier door de Republikeinen meteen verrader genoemd. Letterlijk. Dat geeft aan hoe de sfeer hier ligt.

Dus wat gaat de Senaat besluiten?

Het blijft koffiedik kijken, maar mijn verwachting is wel dat er een klimaatwet wordt aangenomen. De benodigde 60 stemmen zullen komen. Maar wat kost het? Toch wel veel. De Democratische senatoren uit kolenstaten moeten binnenboord worden gehouden, dus de kolenindustrie gaat veel onderzoeksgeld krijgen plus heel veel vrijstellingen in het emissiehandelsysteem. Twijfelende Republikeinse senatoren, zoals John McCain en Lindsey Graham zullen moeten worden gepaaid, dus zal er veel geld gaan naar kernenergie. En de publieke opinie zal gerustgesteld moeten worden met een niet duurder wordende energierekening. Dat betekent dat de koolstofprijs in het emissiehandelsysteem nogal vastgezet gaat worden. De emissiereducties in 2020 haal je dan wel, maar of de koolstofprijs hoog genoeg is om lange-termijn innovaties te stimuleren?? De vraag stellen is hem eigenlijk al beantwoorden. Toen ik met initiatiefneemster Barbara Boxer (Democraat uit Califonië) daarover sprak, gaf ze aan dat dit inderdaad ook haar grootste zorg is.

En is het op tijd voor Kopenhagen?

Dat is de grootste vraag. De kans dat de hele Senaat eruit komt voor Kopenhagen is echt heel klein. Maar er is wel een kans dat de wet door een paar commissies zal zijn besproken. Het is dan de vraag voor Obama of hij het aandurft om in Kopenhagen beloftes te doen die nog niet helemaal worden gesteund door de Senaat. We hebben ook de onderhandelaars van de State Department (Buitenlandse Zaken, zeg maar) hierover gesproken en het werd heel duidelijk dat dit de grote vraag wordt voor Kopenhagen. Wat durft Obama aan, zonder een duidelijk besluit van de Senaat? Dit gaan we echt pas in december merken. Saillant: 10 december is Obama in Oslo om zijn Nobelprijs in ontvangst te nemen. Precies tijdens de eerste week van de twee Kopenhagen-weken. Zijn speech zal dan uitsluitsel geven wat we een week later als akkoord kunnen verwachten.

En het geld dan?

Tja; dat is interessant. De Senaat is zo met binnenlands beleid bezig, dat het geld voor ontwikkelingslanden niet echt prioritair is, zullen we maar zeggen. Toen ik sprak met de staf van John Kerry werd het wel duidelijk dat Kerry het zich zeer bewust is, maar hij zit ook de Buitenland-commissie voor. Maar wat er mogelijk is? Voor adaptatie is er op dit moment 1% van de opbrengsten van het emissiehandelsysteem gealloceerd voor de ontwikkelingslanden. Dat komt op zijn best neer op 1 miljard dollar. Kerry weet dat dit veel te weinig is, maar de realiteit is ook dat juist het emissiehandelsysteem nu nog het meest bediscussieerd wordt. Of die 1% overeind blijft, is dus maar de vraag. En als het overeind blijft, is het de vraag wat 1% nog oplevert na alle concessies. Als Europa weten we goed hoezeer de opbrengsten tegenvallen als je alles vrij blijft weggeven…

Waar blijft het positieve nieuws nu eigenlijk?

Dat zit ‘m echt in de sfeer die is veranderd. Ik kom nu al jaren in de VS en er wordt echt voor de eerste keer serieus gepraat over klimaatbeleid hier. Waar wij als Europa al jaren over discussiëren, gebeurt hier nu in een paar maanden. Acht jaar lang werd de milieucommissie in de Senaat voorgezeten door Jim Inhofe (Republikein uit Oklahoma). Inhofe is een regelrechte klimaatontkenner. Niet echt bevorderend voor een debat over klimaatbeleid in de Senaat. Nu onder Obama hebben de Democraten weer de voorzittershamer; Barbara Boxer dus, die meteen een klimaatwet heeft voorgesteld. Maar nog belangrijker: Republikeinen nemen nu ook publiekelijk afstand van Inhofe’s scepsis. De sfeer is dus echt veranderd. De grote vraag blijft: is het op tijd voor Kopenhagen?

Dus?

De VS zijn in beweging, maar de Senaat zal niet tot een eindconclusie komen voor Kopenhagen. Maar Obama weet wel in december waar zijn Senaat naartoe zal besluiten. Het is dus aan de moed van Obama om wel of niet Kopenhagen te laten slagen. Qua reductiepercentages weten we dat het klimaat niet gered zal worden. -5% tov 1990 is gewoon niet genoeg om ook maar in de buurt van 2 graden te komen. Nogmaals: de wetenschap laat zien dat je dan in de buurt van -40% moet gaan zitten. En alle beloftes op de tafel nu leiden tot ongeveer -10% tot -15%. Maar goed; hier schiet Europa evenveel te kort als de VS.

Qua geld zit er meer onderhandelingsruimte, omdat de Senaat hier domweg minder over praat. Maar het is erg onduidelijk wat Obama hierop gaat doen. Hier kan Europa nog wat betekenen, maar juist op dat gebied faalt de EU ook. We hebben nog 4 weken; het wordt tijd dat de Europese regeringsleiders minder over poppetjes gaan praten en meer over wat de mensen echt gaat raken.