Interview in vakblad Bloem en Blad - Hoofdinhoud
In december 2009 is een interview met Pauline verschenen in het vakblad voor de bloemendetailhandel Bloem en Blad. Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen stond centraal in het gesprek.
Artikel in het blad Bloem en Blad, december 2009
Tekst: Cornéline Lanooy
Tweede Kamerlid Pauline Smeets (PvdA): ,,Wat ik ondernemers zou adviseren over mvo? Klein denken!’’
Ook binnen de overheid is maatschappelijk verantwoord ondernemen een hot item. Maar wat vindt zij echt belangrijk en hoe adviseert zij (kleine) ondernemers met het thema aan de slag te gaan. We vragen het Tweede Kamerlid Pauline Smeets van de Partij van de Arbeid. Zij heeft veel contact met ondernemers en vindt het belangrijk dat het midden- en kleinbedrijf klein begint met mvo. ,,Maar je hebt wel een achterstand als je er helemaal niets mee doet.’’
U heeft ondernemerschap, het midden- en kleinbedrijf en detailhandel in uw portefeuille. Vanwaar uw interesse in deze thema’s?
,,Voordat ik zeven jaar geleden in de Tweede Kamer kwam, heb ik jarenlang in het bedrijfsleven gewerkt. Ik ken met name het midden- en kleinbedrijf in hart en nieren. Ondernemers, onder wie natuurlijk de detaillisten, zijn energiek en optimistisch. Het zijn doorzetters. Ik voel me senang in het bedrijfsleven, voel zelf ook de drive om te presteren. Om een centje bij te verdienen heb ik vroeger veel in winkels gewerkt. Ik weet dat een winkel runnen een 'struggle for life' is, zeker de laatste jaren. Het mooie van zelfstandige winkeliers vind ik hun liefde voor het ambacht en het vakmanschap. Zij zorgen tevens voor de broodnodige variatie in het winkellandschap.’’
Wat is volgens u het belang van maatschappelijk verantwoord ondernemen voor ondernemers?
,,Het is absoluut belangrijk, maar ik vind wel dat er balans in gezocht moet worden. Iedere ondernemer moet kijken wat mvo voor zijn eigen bedrijf kan betekenen en hoe het toegepast kan worden. Nog te vaak worden appels met peren vergeleken. Een megaconcern als Shell past mvo anders toe dan een bloemenwinkel. Je kunt ze niet dezelfde eisen opleggen. Maar iedere ondernemer moet wel tot het besef komen dat klanten kritischer worden; zij vragen om duurzame producten. De limit is bereikt: we moeten iets gaan doen.’’
U heeft de klankbordgroep Rood in Bedrijf opgezet, die knelpunten in het ondernemerschap in kaart brengt en deze in debatten in de Tweede Kamer aan bod laat komen. Is mvo in deze groep ook een thema?
,,Het staat op ons verlanglijstje, maar is nog niet als apart onderwerp aan de orde geweest. Wel hebben we het dit jaar met elkaar over bankieren gehad. Waar doe je dat als ondernemer en hou je hierbij ook mvo in gedachten. Zo bankiert een van de leden - de groep bestaat uit ondernemers en consultants - al jaren uit overtuiging bij de Triodosbank. Ook dat is mvo. Het is een geëngageerde groep mensen.’’
Mvo staat voor People, Planet en Profit. Bij welke van deze drie thema's ligt uw hart en waarom?
,,Ze zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden, maar als ik moet kiezen: dan de mensen. Ik ben een mensen-mens. Maar als we de planeet verwaarlozen zijn er straks geen mensen meer. En ook profit is belangrijk. Winst maken is niet vies, als die winst maar eerlijk wordt verdeeld.’’
Vindt u het een taak van de overheid om mvo bij ondernemers te faciliteren? Zo ja, op welke manier? En hoe staat uw eigen partij, de PvdA, hierin?
,,De overheid moet mvo stimuleren en regisseren. Dit doet zij door partijen bij elkaar te brengen. De PvdA vindt dat elk bedrijf, groot of klein, mee moet doen, maar wel naar rato. Bij de bloemenbranche zijn kleinere resultaten te behalen dan in bijvoorbeeld de wegenbouw. Ik vind ook dat we met z’n allen niet moeten doorslaan. Als mvo betekent dat we bedrijven meer wetten en regels gaan opleggen, dan vind ik dat jammer en ook onnodig. Als ik ergens op tegen ben, dan is het de verzwaring van de administratieve lastendruk. Ik vind dat we ons met name moeten richten op de branches waar veel resultaat te behalen is.’’
,,Voor de bloemenbranche denk ik ook dat het Productschap initiatieven op het gebied van mvo en duurzaamheid moet ondersteunen. Daar is immers geld voor beschikbaar.’’
,,Ik vind dat we als PvdA zeker oog hebben voor mvo. Voor onze minister van milieu, Jacqueline Cramer, is duurzaam ondernemen een manier van leven. We moeten ook niet vergeten dat mvo buiten onze landsgrenzen gaat. Ook het thema kinderarbeid valt eronder. Met de Vaste Kamercommissie van EZ ga ik begin 2010 naar India om te spreken over mvo, kinderarbeid zal zeker ter sprake komen. En ik ben met de wereldvereniging van parlementariërs dit jaar in Ethiopië geweest en heb daar een Fair Trade rozenteler bezocht. Die man deed ongelooflijk goede dingen voor zijn medewerkers. Ze kregen van hem een goed salaris, voedsel en een opleiding. Ook dat is mvo.’’
Zou er wat u betreft vanuit de overheid een algemeen duurzaamheidskeurmerk moeten komen voor detaillisten?
,,Nee, dat moeten we niet willen. Dat verzwaart alleen maar de administratieve lastendruk. De branche weet zelf wel hoe ze mvo moet en wil regelen. Bovendien ben ik bang voor een wirwar van keurmerken, waardoor de consument door de bomen het bos niet meer ziet.’’
Vindt u dat winkeliers mvo goed oppakken?
,,Hm, als consument zie ik er nog niet zoveel van terug in winkels. Maar als parlementslid zie ik heel goede initiatieven. Dit betekent dus dat de communicatie met klanten veel beter kan. Albert Heijn doet dit bijvoorbeeld goed met het label Puur en Eerlijk, maar dat is dan ook een grote speler in de markt. Maar ik ben optimistisch dat het ook bij kleinere bedrijven steeds beter gaat. Die omschakeling in het denken en doen bij ondernemers is echt aan de gang. Ik heb nog regelmatig contact met een oud-collega kamerlid, Joanneke Kruijsen. Zij verkoopt nu kleding die is gemaakt van duurzame materialen. Dat zijn mooie initiatieven. Maar ook de plaatselijke voetbalclub of fanfare sponsoren en goede doelen steunen hoort bij mvo. Er is al aardig wat veranderd, maar er is nog een wereld te winnen. We zijn op de goede weg, maar het mag allemaal wel een tandje sneller.’’
Te pas en te onpas wordt tegenwoordig gesproken over mvo en duurzaamheid. Vindt u het hierdoor geen uitgeholde begrippen geworden?
,,Nee, dat vind ik zeker niet. Maar het is wel belangrijk dat je als bedrijf goed omschrijft wat mvo voor jou en jouw klanten betekent. Je moet het voor jezelf invullen en duidelijk omschrijven. Dit kan alleen als je je bewust bent van de effecten van je activiteiten op mens en milieu. En dat we elkaar blijven aanspreken op ons gedrag; daar gaat het om. Je verschuilen achter nietszeggende uitspraken of gedragingen, daar heeft niemand wat aan.’’
Kleine bedrijven, waaronder bloemisten, denken vaak dat mvo veel tijd en geld kost. En dat hebben ze niet, zeggen ze. Wat zou u een ondernemer die dit beweert, antwoorden?
,,Ik zou adviseren klein te denken, maar je wel te realiseren dat klanten om duurzame producten gaan vragen. En als ze erom vragen en je hebt ze niet, dan heb je al een achterstand. Bedenk dat het al met kleine veranderingen mogelijk is om duurzaam te ondernemen: door spaarlampen te gebruiken, de winkeldeur te sluiten en de koelceldeur snel dicht te doen. Ik begrijp overigens de opmerkingen van deze bloemisten wel. Ze moeten keihard werken, zes dagen per week. Ze denken al snel: ’krijg ik dat mvo-pakket er zeker nog bij?’’’
Afgelopen zomer heeft minister Cramer van VROM voor een aantal branches de overheidseis geschrapt om 100% duurzaam in te kopen. Ook de bloemendetailhandel is van deze lijst gehaald. Geeft de overheid hier juist geen slecht signaal mee af? En wordt deze 100%-eis in de toekomst wel weer ingevoerd?
,,Ik was heel erg voor de afschaffing van deze eis voor kleine bedrijven. Het zou alleen maar veel meer regels hebben veroorzaakt. Daarom vind ik het zeker geen verkeerd signaal. Deze eis had meer leed dan goed gedaan. Misschien dat de eis in de toekomst wel weer wordt ingevoerd, maar dan niet op deze manier.’’
Pauline Smeets (50) is sinds 30 januari 2003 lid van de Tweede Kamer der Staten Generaal voor de Partij van de Arbeid. Als lid van de Vaste Kamer Commissie voor Economische Zaken en de Vaste Kamer Commissie voor Sociale Zaken en Werkgelegenheid is zij woordvoerder voor onder meer: ondernemerschap, mkb en grote bedrijven; winkeltijden, administratieve lastenverlichting/vermindering regeldruk voor het bedrijfsleven en de Kamers van Koophandel.
www.paulinesmeets.pvda.nl