Genetisch gemodificeerde organismen - Hoofdinhoud
Afgelopen week hebben we in de Kamer overleg gevoerd met de ministers Cramer van VROM en Verburg van LNV. Onderwerp: de toelating van gmo gewassen in Europa. Dit debat zit muurvast in Europa. Besluitvorming is er niet, de tijd werkt in het voordeel van de tegenstanders. Toch is iedereen ongelukkig met deze patstelling.
In de bijlage heb ik de positie bijgevoegd van Plantum, een organisatie die zich richt op veredeling van gewassen. Ik ben het volmondig met hen eens. Het is een technisch onderwerp, maar zeker voor de fijnproevers heel interessant.
Stand van zaken
Ik heb eerder het voorstel gedaan om de toelating in Europa voor de teelt en de handel nader te bezien. Die toelating is nu gebaseerd is op risico-analyses met betrekking tot mens, dier en natuur.
Het kabinet is nu met het voorstel gekomen om op twee onderdelen van de Europese toelating veranderingen aan te brengen.
-De teelt van gmo gewassen zou los gekoppeld kunnen worden van de handel in gmo producten.
De beoordeling op de risico's - nu dus alleen veiligheid voor mens, dier en natuur - kan verbreed worden met een beoordeling op de sociaal economische criteria, zoals duurzaamheid, arbeidsomstandigheden, de effecten op de tradities en waarden van de autochtone bevolking etc.
De toelating van de teelt zou over geheveld kunnen worden naar de lidstaten. ieder lidstaat heeft dan los van de toelating voor de teelt in Europa een eigenstandig recht om de teelt in de lidstaat te verbieden.
In Europa worden deze voorstellen op dit moment beoordeeld in een consultatieronde. Iedere lidstaat heeft de kans om tot 1 februari zijn zienswijze bij de EU Commissie neer te leggen. Vorige week ging het dus om de Nederlandse inzet.
Gezien (mijn) eerdere voorstellen als voorloper voor de huidige inzet heb ik de Nederlandse inzet verwelkomd en dus ondersteund.
Punten van zorg
Er moeten me bij dit gmo beleid echter wel nog een paar andere zaken van het hart.
1
Multinaltionals en patentrecht
Allereerst het feit dat steeds meer grote multi-nationals de dienst uit maken door het vastleggen van genetische eigenschappen met het patent recht. Door middel van het patent recht leggen ze een genetische eigenschap vast en beschermen zo hun 'intellectuele eigendom'. Dit druist volledig in tegen het verbod op het patenteren van levende organismen. Maar door het handig omschrijven van het patent patenteert men officieel niet het gen zelf, maar slechts de techniek en een eigenschap.
Even een vergelijking
In het kweekwerk tot dusver is er altijd een mogelijkheid geweest om nieuwe rassen te kweken en tegelijkertijd het ras te beschermen. In een open systeem, waarin andere kwekers de mogelijkheden hadden om de nieuwe rassen te gebruiken voor verder kweekwerk. Dat is beschreven in het kwekersrecht.
Het omzeilen van het kwekersrecht middels het patenteren van genetische eigenschappen haalt dit open source systeem onder uit. En daarmee wordt een van de nadelige effecten duidelijk van monopolieposities, de macht van de multi-nationals etc.
Ik heb het kabinet gevraagd om een standpunt met betrekking tot het kwekersrecht en de mogelijkheden om dit recht niet verder uit te hollen. Het is van wezenlijk belang dat wij in het westen maar zeker ook in de OS landen de mogelijkheden behouden om met het kwekersrecht verder te werken aan het vernieuwen van rassen.
Volgens een open source systeem dus: iedereen moet gebruik kunnen blijven maken van wat de natuur biedt.
2
Coëxistentie en keuzevrijheid
De introductie van gmo gewassen brengt risico's van uitkruising mee. Daarover moeten afspraken komen, met name over de vraag wie aansprakelijk is, en hoe afspraken om uitkruising te voorkomen worden gecontroleerd.
Keuzevrijheid voor consumenten en producenten is essentieel en daarvoor moeten garanties geboden worden. Dat geldt niet alleen voor de uitkruisingsrisico's en de daarmee gepaard gaande contaminatie (vervuiling) van gangbare en biologische gewassen, maar ook voor de labellingsplicht als er ego's in het product zitten.
Documenten
Patentrecht_09-05-0_242606a.pdf