Beetsterzwaag is dood, leve Herman Wijffels! - Hoofdinhoud
Het was een buitengewoon genante en pijnlijke politieke week. Woordspelletjes, debattrucjes, gedraai en geruzie vierden hoogtij. En dat midden in een zware economische en financiële crisis. Was het debat over de commissie Davids voor veel mensen al niet meer te volgen, het onbetwiste dieptepunt was het Uruzgan-debat. De Kamer vond een kabinet tegenover zich waarvan de hoofdrolspelers elkaar openlijk tegenspraken en afvielen. Wist Bos nu wel of niet van de NAVO-brief? Naast de premier stond niet vicepremier en minister van Financiën Bos, maar PvdA partijleider Bos. Die zonder omwegen, zo leek het, aanstuurde op een breuk. Een risico, maar niet onberekend. Bos kon mooi afrekenen met zijn "draaikont" imago, zijn handen vrij spelen voor de verkiezingen en zijn vingers niet branden aan de zware bezuinigingsronde waar Nederland voor staat. En zo waren wij er als Kamer getuige van dat de missie in Uruzgan ondergeschikt werd gemaakt aan electorale belangen.
Balkenende zag zijn vierde kabinet sneuvelen. Iedereen, behalve zijn schuld, zo stelde hij in Buitenhof gisteren. Hij wordt weer lijsttrekker van het CDA. Een premier die begon met drie centrum-rechtse kabinetten en daarna moeiteloos overschakelde naar links. Zou hij na de verkiezingen als regeringsleider - gesteld dat het CDA de grootste zou worden - weer even moeiteloos kunnen overschakelen naar een rechts kabinet? Dat zou een unicum zijn. De switch van rechts naar links is door CDA leiders vaker gemaakt. Denk aan Lubbers en Van Agt. Maar een switch terug voor zover ik weet niet. Intussen mag Verhagen uitleggen dat onder zijn leiding de internationale reputatie van Nederland een flinke deuk heeft opgelopen. En Balkenende mag aan de kiezers uitleggen dat er onder zijn leiding na bijna twee jaar economische en financiële crisis nog geen begin is van een herstel van de volstrekt uit de hand lopende overheidsfinanciën. Kortom: de schade van drie jaar Balkenende IV is enorm. Aan een volgend kabinet de niet geringe taak om de scherven bij elkaar te rapen.
Maar het verdwijnen van het kabinet is tegelijk ook een geweldige kans voor Nederland. Ik durf te wedden dat het CDA de kilometerheffing als een baksteen laat vallen. Dat is dan in ieder geval een onbetaalbaar, megalomaan project minder. Het is ook nog niet te laat om de dertig miljard kostende windenergieplannen resoluut om zeep te helpen, en om het mes te zetten in talloze andere geldverslindende linkse hobbies. De verkiezingen bieden de kans om eindelijk serieus werk te maken van het aanpakken van de economische en financiële misère. De kans dat dat met dit kabinet was gelukt, was zo goed als nul. Ingrijpen in overheidsfinanciën heeft de PvdA nog nooit gekund. Hopelijk kunnen we straks aan de slag om de uit de hand lopende immigratie- en asiel cijfers weer terug te dringen, de bezuinigingen op de politie terugdraaien, de arbeidsmarkt verder flexibiliseren, en extra investeren in mobiliteit.
De val van dit machteloze, kissebissende vooruitschuifkabinet opent dus allerlei nieuwe perspectieven. Wat mij betreft gaan we zo snel mogelijk aan de slag. Na drie jaar indolentie wordt het hoog tijd voor actie. Dus snel nieuwe verkiezingen en zo snel mogelijk een nieuw kabinet. En van welke signatuur dit ook moge zijn, de belangrijkste opgave voor het nieuwe kabinet staat vast: het op gang brengen van de economie en het saneren van de overheidsfinanciën. De kiezer mag zeggen wie het daarvoor het meest geschikt acht.
Beetsterzwaag is dood, leve Herman Wijffels!
Deze blog is gelijktijdig verschenen op de Dagelijkse Standaard