Kiezen en loslaten in de Jeugdzorg - Hoofdinhoud
Column van Jeroen Dijsselbloem in de PvdA campagnekrant.
Nederland is een raar land. Nergens zijn kinderen zo gelukkig als in Nederland. En tegelijkertijd neemt het aantal kinderen in de jeugdzorg elk jaar weer toe. Dat eerste begrijp ik: onze welvaart en een vrij opvoedingsklimaat maken het niet slecht toeven voor een jongere. Maar dat tweede dan? Hoe dat te verklaren?
Met die vraag, en natuurlijk de vraag hoe we deze jongeren beter kunnen helpen, startten we in de Kamer een onderzoek naar de Jeugdzorg. Tientallen experts zijn langs geweest. Maar op de vraag naar oorzaken van de groei kwamen weinig antwoorden. De meeste hulpverleners zeiden eigenlijk: “Die groei is goed, want het laat eindelijk de echte hulpvraag zien”. Gewoon omzet draaien; waarom zou je je afvragen waar je klanten vandaan komen? Op de vraag of er iets aan te doen is, zeiden de meeste hulpverleners dan ook: "Nee, zie het als iets positiefs". Dat valt mij zwaar. En dus vroegen we door. Hoe kunnen we de zware hulpvragen voor zijn?
Het antwoord bleek simpel: Er eerder bij zijn. Lang hebben we opvoeding beschouwd als iets van het gezin, waar de overheid ver buiten staat. Natuurlijk wisten we wel dat het lang niet alle ouders lukt om hun kind een veilig thuis en een goede opvoeding mee te geven. Maar we lieten het lopen totdat de zaak ontspoorde. Er moest sprake zijn van huiselijk geweld, criminaliteit, schooluitval, ernstig drugsgebruik voordat iemand aan de bel trok. En dan was veel schade al onherstelbaar. Belangrijkste les: preventief beleid is niet soft, het is veel effectiever. Je moet je als hulpverlener juist wel afvragen waar je klant vandaan komt, zodat je hem beter kunt helpen. We steken miljarden in zware vormen van hulpverlening en een fractie daarvan in vroegtijdige, lichte, ambulante ondersteuning. Kan dat anders? Ja dat kan. Maar dan moet de politiek daarvoor durven kiezen en de jeugdhulpverlening de blik verleggen. Kiezen en loslaten. Het worden mooie tijden.
Jeroen Dijsselbloem