De onderkoning waarschuwt - Hoofdinhoud

“Is Tjeenk Willink soms lid geworden van de SP?” Dat vroegen PvdA-Kamerleden mij toen het jaarverslag van de Raad van State verscheen. Herman Tjeenk Willink is vicevoorzitter van dit belangrijkste adviesorgaan van de regering - koningin Beatrix is de voorzitter. Ik kan onze linkse vrienden geruststellen, Tjeenk Willink is nog steeds lid van de PvdA. Maar ik begrijp hun verwarring. Deze topadviseur vindt dat politici weer hun verantwoordelijkheid moeten nemen voor de samenleving. En pleit voor schaalverkleining en voor de menselijke maat.

Maar bovenal waarschuwt Tjeenk Willink voor de logica van de markt, die de politiek buitenspel heeft gezet. Dat is precies waar de SP al sinds jaar en dag voor waarschuwt. Ook zijn we het eens dat de politiek van meer markt en minder overheid heeft geleid tot meer bureaucratie en minder zeggenschap: ‘Verzelfstandiging en privatisering van publieke diensten hebben niet alleen geleid tot de groei van het aantal regels en (controlerende) instanties waarmee vooral professionele uitvoerders worden geconfronteerd, maar ook tot een democratisch deficit … De verantwoordelijkheid voor het algemeen belang kan niet worden uitbesteed. Het gaat uiteindelijk om een politieke afweging.’

Herman Tjeenk Willink - die wel de ‘onderkoning’ van Nederland wordt genoemd - roept de politiek op tot een fundamenteel debat over de verhouding tussen markt, overheid en burger. Dat debat zal de Tweede Kamer op initiatief van de SP gaan voeren. Hopelijk nog voor de verkiezingen, dan weten we of de PvdA van Job Cohen iets van dit vooraanstaande lid heeft geleerd.