Politiek is een vak, maar geen baan - Hoofdinhoud
Het Icesave-debacle in Noord-Holland toont niet alleen de crisis in de financiële wereld, maar vooral de crisis waarin de politiek momenteel verkeert.
In oktober 2008 werd bekend dat de IJslandse bank Landsbanki (Icesave) niet meer aan haar verplichtingen kon voldoen. Met als gevolg een groot aantal gedupeerden, waaronder ook veel Nederlanders. Al snel bleek dat ook een aantal gemeenten en enkele provincies in Nederland geld hadden uitstaan bij Icesave. De hardst getroffen provincie is Noord-Holland, die bekende in totaal 78 miljoen euro bij Icesave te hebben ondergebracht.
Daarop volgde een onderzoek door de Provinciale Onderzoekscommissie. Deze concludeert nu in haar rapport van 2 juni jongstleden, dat het College van Gedeputeerde Staten vanaf april 2007 tot oktober 2008 geen actief risicomanagement heeft gevoerd. Naar aanleiding van het rapport zijn alle Gedeputeerden afgelopen woensdag opgestapt om, zoals zij zeggen, â??het signaal af te even aan de samenleving, dat ook zij het ernstig vinden dat het geld er mogelijkerwijs niet meer zal zijnâ??. Evenwel zijn zij van mening dat hen niets direct te verwijten valt ten aanzien van het geld dat zij vergokten. Zij konden naar eigen zeggen de ondergang van de bank door de kredietcrisis niet voorzien.
Hoewel pas in oktober 2008 bekend werd dat er problemen waren bij Icesave, had de provincie eerder kunnen weten dat zij¸ door geld op de IJslandse bank te stallen, met vuur speelde. Het is mogelijk dat de provincie over de berichtgevingen in de media over de kwakkelende IJslandse economie heen heeft gekeken. Dat neemt niet weg dat je nog altijd je gezonde boerenverstand hebt. Als een bank een spaarrente aanbiedt die boven de interbancaire rente ligt, weet je dat je meedoet aan een soort piramide spel. Iedereen weet hoe die spelletjes aflopen.
Politiek is een vak, maar geen baan. Het is een roeping. Het is een ambt van vertrouwen. In een representatieve democratie leggen burgers het maken van wetten en regels in handen van politici. Handelen zoals de bestuurders van Noord-Holland hebben gedaan brengt daarom het vak van politicus in diskrediet. Wel aftreden, maar geen enkele verantwoordelijkheid nemen, dat is zoiets als sorry zeggen zonder het te menen.
Burgers begrijpen niet meer wat er gebeurt. Hoe het mogelijk is dat iemand met tientallen miljoenen aan belastinggeld gokt, en vervolgens durft te beweren dat hij niet verantwoordelijk is. Het zijn bestuurders als uit het college van Gedeputeerde Staten van de provincie Noord-Holland die kiezers in de armen drijven van politici als Geert Wilders.
De redding van het vak waar ik zoveel waarde aan hecht, kan alleen komen als politici eerlijk zijn tegenover zichzelf en de kiezer. Burgers verwachten geen foutloze politici, zij weten heel goed dat het maken van fouten menselijk is. Wat ze wel van politici verwachten is oprechtheid en reflectief vermogen. De kracht om kritisch naar jezelf te kijken, fouten te erkennen, oprecht je excuses aan te bieden en in het ergste geval af te treden. Dat dwingt respect en vertrouwen af.
Vandaag wordt het rapport van de Provinciale Onderzoekscommissie besproken in de Statenvergadering. Ik hoopt dat de aanwezige demissionaire Gedeputeerden en de Commissaris van de Koningin zich alsnog echt zullen verantwoorden voor het gebrek aan inzicht in de eigen financiële- en beleggingsstrategie. Dat zou een krachtig signaal zijn, namelijk een oprecht sorry!