Symboolwetgeving - Hoofdinhoud

Vanmorgen debatteerde de Kamer over de Implementatiewet EG-kaderrichtlijn afvalstoffen. Het leverde een treffende illustratie op van de term symboolwetgeving.

De kaderrichtlijn afvalstoffen moet de definities van afval-begrippen standaardiseren voor de hele Europese Unie en daarmee een bijdrage leveren aan de bestrijding van afvalcriminaliteit die gebruikt maakt van open grenzen en verschillen in nationale wetgeving. Dat is mooi.

Minder mooi is dat de EU zélf die grenzen heeft open gezet, terwijl uit het oogpunt van milieu afval zo dicht mogelijk bij de ontdoener verwerkt/hergebruikt zou moeten worden. Dat principe, het zogenaamde nabijheidsbeginsel, is zelfs expliciet opgenomen in de Nederlandse Wey Milieubeheer. Het is echter nergens uitgewerkt. Door de open grenzen wordt er steeds meer afval over de grens verwerkt en dat is vrijwel nooit het gevolg van milieuoverwegingen maar vrijwel altijd van winstbejag. Over de grens heeft de overheid van het ontdoenende land geen zicht meer op de vervolgbehandeling. Bovendien geldt in dit soort situaties: uit het oog, uit het hart.

Nederland en de Rotterdamse haven in het bijzonder is een van de Europese draaischijven in afvalhandel, legaal en illegaal. Staatssecretaris Joop Atsma meldde naar aanleiding van een vraag van mijn kant dat afgelopen jaar bij 20% van de 350 controles op grensoverschrijdend afvaltransport overtredingen van de wet zijn geconstateerd. Hij was het daarom met mij eens dat de controle door de Inspectie VROM aangescherpt moet worden. Mooi. Beter zou het nog zijn als het wettelijk nabijheidsbeginsel beter uitgewerkt zou worden, waardoor wordt vastgelegd dat afval verwerkt moet worden op de dichtstbijzijnde locatie die voldoet aan de wettelijke eisen, tenzij er een verderweg gelegen locatie is die per saldo een grotere duurzaamheidswinst oplevert. Een motie van mijn hand die hierom vraagt raadde Atsma af, want hij wil de concurrentie in de afvalmarkt niet belemmeren. Helaas Joop: dan kies je er impliciet voor dat alle rotzooi naar het laagste putje loopt. En verwordt het nabijheidsbeginsel tot een staaltje symboolwetgeving. Dinsdag komt de motie in stemming en weten we of een kamermeerderheid de staatssecretaris hiermee laat wegkomen.

Overigens was er nog een tweede lichtpuntje in het debat. Biomassa (hak- en snoeihout, grassen e.d.) uit land- en bosbouw en van de natuurbeherende organisaties wordt na het aannemen van deze wet niet langer als afval gezien. Dat verlost hen van een boel bureaucratie en vergroot de mogelijkheden om restromen biomassa in te zetten voor de productie van duurzame energie.