Impasse op woningmarkt moet doorbroken - Hoofdinhoud
Foto Flickr/FaceMePLS
Het kabinet laat de middeninkomens in de steek. Ze kunnen geen kant op, terwijl ze wel vijf en een half procent huurverhoging voor hun kiezen krijgen. Dat zou deze groep zogenaamd stimuleren een andere woning te zoeken. Maar betaalbare huurwoningen zijn schaars en koopwoningen zijn voor de middeninkomens vaak niet bereikbaar. Met een vandaag ingediende motie wil ik het kabinet ertoe bewegen maatregelen te nemen die de middeninkomens tegemoet komen. Zo heb ik de minister gevraagd of hij alsnog bereid is op zoek te gaan naar middelen voor een eenmalige bijdrage van tenminste 30 miljoen euro om meer startersleningen te bewerkstelligen.
Hieronder mijn spreektekst (PDF) tijdens de behandeling door de Tweede Kamer van de begroting voor 2011 van Wonen, Wijken en Integratie.
'Voorzitter, decennia lang hebben hier Kamerleden en bewindspersonen gestaan die het debat aangingen over de Nederlandse volkshuisvesting. Roemrijke ministers en staatssecretarissen van het departement waar Volkshuisvesting of Wonen fier in het vaandel stond. Vandaag hoor ik graag van de minister of hij in zal gaan op ons verzoek dat namens de Kamercommissie aan hem is gedaan om een van deze benamingen alsnog in het vaandel van zijn departement op te nemen.
Dat is van meer dan symbolisch belang. De woningmarkt is vastgelopen. Kwartaal op kwartaal laten de cijfers van het CBS zien dat juist de bouw en dan met name de woningbouw er dramatisch voorstaat. Bouwvakkers raken in grote getale werkloos, bouwbedrijven gaan failliet. En het wordt alleen maar slechter. En wie nu niet bouwt heeft grote tekorten in de komende jaren. Voorzitter, In veel steden zijn lange wachtlijsten voor een woning. En die wachtlijsten worden alleen maar langer. De normen voor de nationale hypotheek garantie worden aangescherpt. Middeninkomens en starters krijgen moeilijker een hypotheek. De pot voor de startersleningen is op. Van de woningcorporaties en particuliere verhuurders wordt 750 miljoen afgeroomd. Een boekhoudkundige aanslag die ten koste gaat van investeringen in de sociale woningbouw. Kantoorpanden staan leeg en zullen voor jaren of waarschijnlijk nooit meer hun aanvankelijke bestemming meemaken.
Voorzitter, je zal maar de nieuwe minister zijn, dan gaan je handen toch jeuken, dan ga je enthousiast erop af. Mensen schreeuwen om woningen, bouwvakkers zitten werkloos thuis. Aan het werk, aan de slag zou ik zeggen. En, even gloorde er hoop. Want wat zegt de minister op het congres van Aedes. Er moeten 80.000 woningen per jaar komen. 80.000 woningen? Prima ambitie. Maar dan ook boter bij de vis: Waar haalt de minister die vandaan? Kan hij met enige vertrouwenwekkende zekerheid de kamer maar vooral al die mensen die wachten op een huis, starters en doorstromers aangeven hoe die er gaan komen?
Of is het slechts een geloof. ‘We moeten er in durven geloven’ zei de minister in die toespraak. Ik zal maar niet vragen in wie of wat we moeten geloven want dat zet deze coalitie ongetwijfeld nog verder onder druk.
Voorzitter, wordt het dominee Donner, een respectabel beroep begrijpt u mij niet verkeerd, maar hier doe ik liever zaken met een echte minister van Volkshuisvesting. Graag uw reactie en concrete plannen.
Voorzitter, de impasse op de woningmarkt moet worden doorbroken. Daarom heeft de PvdA tijdens het debat over de regeringsverklaring voorgesteld om met alle betrokken partijen om de tafel te gaan zitten om tot een Nationaal Woonakkoord te komen. Dit voorstel heeft het in deze Kamer net niet gehaald. In de Eerste Kamer daarentegen is een motie om te komen tot een Nationaal Woonakkoord wel aangenomen. Wat gaat de minister met deze motie doen en welke stappen gaat hij zetten? In dit verband wijs ik ook op de voorstellen van de Vereniging Eigen Huis die de noodzaak van zo’n omvattend akkoord onderstreept en pleit voor een ‘Stichting van het Wonen’? Graag horen wij van deze minister of hij positief staat tegenover dit voorstel.
Voorzitter , ik zei het al, voor betaalbare huurwoningen bestaan lange wachtlijsten. Een koophuis is bijna niet meer bereikbaar voor starters op de woningmarkt. Verdien je meer dan 33.000 euro dan bekijk je het maar. Voor jou is er geen woning meer. Mensen zijn nu zelfs al bereidt minder te gaan werken om voor een woning in aanmerking te blijven komen. Want, minister, in de vrije verhuurmarkt zijn de woningen voor deze inkomens onbetaalbaar. De politieagent, de leraar, de verpleegster, we willen ze graag aan het werk hebben in Utrecht, Amsterdam, in de regio, maar waar ze moeten gaan wonen? Graag hoor ik van de minister hoe hij dit probleem van de modale inkomensgroepen denkt aan te pakken? En hoe kijkt hij aan tegen de perverse prikkel die nu al van de 33.000 inkomensgrens uitgaat op mensen om minder te werken om toch een woning te kunnen krijgen? Dat kan toch niet het beleid zijn van dit kabinet? Graag uw reactie.
Voorzitter, de harde conclusie moet zijn dat dit kabinet zowel de modale inkomens en de middeninkomens in de steek laat. Doorstroming wordt met de mond beleden, maar middeninkomens kunnen nergens heen. Ja, financieel weet dit kabinet deze groep gemakkelijk te vinden. Jaarlijks moeten ze 5½% huurverhoging betalen. Dit zou deze groep zogenaamd stimuleren een andere woning te zoeken. Een andere huurwoning of een koopwoning. Maar waar? Betaalbare huurwoningen zijn schaars en koopwoningen zijn vaak voor middeninkomens niet bereikbaar. Zeker als voor starters bijvoorbeeld het budget voor de starterslening om eigen woning bezit te stimuleren op is. Middeninkomens kunnen geen kant op. Is de minister alsnog bereidt op zoek te gaan naar middelen voor een eenmalige bijdrage van tenminste 30 miljoen om een nieuwe trance startersleningen mogelijk te maken? Graag uw reactie.
De woningcorporaties worden door dit kabinet uitgewoond. De huurinkomsten zijn onvoldoende om de nodige nieuwbouwplannen te realiseren. Overal in het land worden bouwprojecten stil gelegd omdat corporaties financieel in zwaar weer zitten. En dit kabinet plukt 625 miljoen euro weg bij de corporaties om de huurtoeslag te financieren. Denkt de minister nu echt dat deze maatregel ervoor zorgt dat corporaties weer gaan bouwen? Graag uw reactie. In dit verband horen wij ook graag of dergelijke Venezuela-achtige kasingrepen het vertrouwen van institutionele beleggers om in dit marktsegment te bouwen vergroot? Graag uw reactie.
Dit kabinet haalt met deze heffing de laatste investeringsruimte van enkele miljarden bij de corporaties weg en draait de corporaties de nek om. De woningcorporaties gaan op slot. Dit kabinet kiest voor een sterfhuisconstructie en verkwanselt daarmee een unieke en waardevolle volkshuisvestingssector. Minister Donner kiest met een verbetenheid die we sinds Margret Thatcher niet meer hebben gezien voor de ontmanteling van de sociale huursector. Bezuinigen op de huurtoeslag, geen nieuwe sociale huurwoningen, wegwezen als je meer dan 33.000 euro verdient, kortom een ware sterfhuisconstructie voor de woningcorporaties.
Dat gegeven maakt ons achterdochtig rond het kabinetsvoorstel mbt het kooprecht. Is het een Thatcheriaanse kruistocht. Iis het een blinde poging om de sociale woningvoorraad terug te brengen dan zeggen wij nee. Als we het kunnen zien als een poging om doorstroming te bevorderen en inkomensspreiding in wijken te stimuleren dan gaan wij graag met u het gesprek aan, zeker in het licht van een Nationaal Woonakkoord. Op de agenda van dat gesprek staan dan een aantal punten waar wij graag de reactie van de minister op horen : Hoe verhoudt dit recht zich tot het eigendomsrecht van de coöperaties mede met de recente uitspraak van de rechter inzake de onrechtmatige heffing van de Vogelaarheffing? Gaat u hierbij anti-speculatiebedingen afdwingen? Wat is de invloed van losse verkoop via het koopreacht op herstructureringsprogrammas van corporaties in wijken en buurten? Graag uw reactie.
Voorzitter mijn partij is een groot voorstander van de verdelende rechtvaardigheid. De hypotheekaftrek als open einde regeling wordt gegarandeerd ongeacht het beroep dat er op wordt gedaan. Daarentegen wil dit kabinet de overschrijding op de huurtoeslag compenseren door te bezuinigen op de huurtoeslag. Dat steekt. Des te meer omdat een deel van de overschrijdingen het gevolg is van te ruime uitbetaling, voorschotten, door de Belastingdienst. En krijgen huurders met huurtoeslag dan een meevaller als doordat het teveel betaalde bedrag wordt teruggestort? Vergeet het maar. Dan verdwijnt deze meevaller in de algemene middelen. Zo gaat dit kabinet om met mensen die afhankelijk zijn van de huurtoeslag. Mensen op het minimum, 40% van de ontvangers van een huurtoeslag zijn ouderen. Is het kabinet bereidt haar begrotingsregels op dit punt aan te passen? Graag een reactie.
En zo zien we langzaam het huis staan waar het Nederland van dit kabinet in moet wonen. Ouderen ga maar meer huurtoeslag betalen, modale inkomens wegwezen uit de sociale huursector. Waarheen, zoek dat zelf maar uit!, middengroepen 5 ½% meer betalen, maar startersleningen daar stoppen we mee. En dat allemaal om de hypotheekaftrek van de miljonair te garanderen, en dat allemaal omdat dit kabinet het prima vindt dat mensen voor 30 jaar torenhoge aflossingsvrije hypotheken afsluiten op kosten van de belastingbetalers die geen eigen woning hebben of kunnen vinden. Eigen woninbezit prima, hypotheek aftrek prima, maar zullen we ook even blijven nadenken. Zelfs een voorstel om in de toekomst, laten we zeggen vanaf 2016, van mensen te vragen om in 30 jaar hun hypotheek af te lossen durft dit laffe kabinet niet aan. Dit kabinet is het kabinet van de verkeerde keuzes. Voor ouderen, lage inkomens, modale groepen en middeninkomens is geen plaats in de herberg van minister Donner. In de beste kersttraditie weten we waar de herbergier deze mensen heen stuurt.
Mevrouw de voorzitter, gelukkig gloort er nog een kerstster. Deze week ontvingen wij een brief van de minsiter aan de kamer over de wiijkaanpak. Trots concludeert de minister dat. ‘de wijkaanpak leidt tot significant betere resultaten’ . De effecten zijn zelfs zo goed dat andere wijken die nog niet tot die 40 behoorden nu relatief beginnen achter te blijven. De PvdA is verheugd met deze resultaten wil graag van de minister weten hoe hij deze succesvolle aanpak voort wil zetten? Graag een reactie.
Voorzitter, ik rond af met een aantal korte vragen. De herfinanciering van geborgde leningen voor woningcorporaties kan onder de nieuwe Europese regelgeving in gevaar komen. Wat dreigt is dat leningen zonder borging moeten worden afgesloten. Is dit juist? En zo ja, wat zijn de effecten van deze maatregel?
Voorzitter het kabinet heeft een pakket tijdelijke stimuleringsmaatregelen verlengd en genomen. Wat steekt is dat het verlaagde btw tarief niet van toepassing is voor architecten en niet voor woonboot eigenaren dit ivm Europese regelgeving. Is de minister bereidt om dit samen met zijn collega van Financiën te herzien en eventueel hier zonodig in overleg met Brussel te treden?
Voorzitter, deze week ontvingen wij een brief van de Nederlandse isolatie industrie. Zij bepleiten een veel hogere Rc waarde die werkelijk duurzaam zal zijn en die tot grote koopkrachtbesparingen kan gaan leiden. Kent de minster deze brief en hoe staat hij tegenover dit voorstel? Graag uw reactie.
Voorzitter, in Almere worden momenteel veelbelovende koopprojecten gestimuleerd voor lage inkomens. Een nieuwe vorm van sociale koop. Dat project spreekt ons zeer aan. Graag horen wij het oordeel van de minister hierover?
Voorzitter ik rond af. Deze minister staat voor een zeer grote opgave. Wij twijfelen er sterk aan of de minister de ernst en de omvang van de opgave om de belangen van de Nederlandse woningmarkt te behartigen erkent en deskundig weet aan te pakken. Dit departement zit in deze tijden niet te wachten op een boekhouder, niet op een jurist en niet op een dominee. Dit departement heeft een ondernemende bouwer, een sociale huisvester, een creatieve bestuurder nodig. Wij hopen bij de beantwoording van de minisister dat hij met woord en daad ons kan overtuigen dat hier de juiste man op de juiste plaats zit.
Ik dank u wel.'