'VVD is kampioen banen schrappen' - Hoofdinhoud

Het huidige kabinet wil dat uitkeringsgerechtigden iets terugdoen voor hun uitkering. Daar is iedereen het over eens. Niemand hoeft gratis mee te liften op last van de samenleving; we dragen allemaal naar vermogen ons steentje bij. Maar in plaats van dat het kabinet uitkeringsgerechtigden helpt door het scheppen van banen creëert het armoede en moderne vormen van dwangarbeid. ‘verplicht vrijwilligerswerk,’ noemt het kabinet dat eufemistisch.

Sadet Karabulut is Tweede Kamerlid voor de SP

VVD, CDA en PVV willen bijstandsgerechtigden ‘verplicht vrijwilligerswerk’ laten doen zoals sneeuwruimen en koffie schenken. Dat lijkt mij een contradictie in termen. Want wat is er immers nog vrijwillig aan verplicht werk? Het heeft bovendien helemaal niets te maken met arbeidsinschakeling. Het lukraak uit bed bellen van mensen voor een verplicht potje sneeuwruimen voegt niets toe aan de re-integratie maar draagt wel de kiem in zich van een klopjacht op iedereen die een uitkering krijgt.

Voor alle Nederlanders geldt een gelijk recht op werk en de verantwoordelijkheid om naar vermogen aan de samenleving bij te dragen. Dankzij werk verwerven we een inkomen om een zelfstandig bestaan te kunnen leiden. Bovendien ontlenen we aan werk onze eigenwaarde en sociale status en versterkt het onze plek in de samenleving.

Precies om deze redenen bestaat er voor uitkeringsgerechtigden de plicht om mee te werken aan het vinden van werk. Zij moeten alle arbeid dat hen wordt aangeboden en algemeen geaccepteerd is - prostitutie uitgezonderd dus - aanvaarden. Uitkeringgerechtigden zijn ook verplicht om mee te werken aan re-integratie en aan het verrichten van werkzaamheden met behoud van uitkering. Werken zij hier niet aan mee, dan volgen zeer vergaande sancties.

Er bestaan dus al de nodige dwangmiddelen om bijstandsgerechtigden aan het werk te helpen. Maar VVD, CDA en PVV gaan een stap verder. Zij willen uitkeringsgerechtigden, 24 uur per dag, 7 dagen per week kunnen oproepen om ‘vrijwilligerswerk’ te doen. Dat noem ik geen ‘vrijwilligerswerk’ maar een vorm van georganiseerde dwangarbeid. Als re-integratie niet langer in dienst staat van het aan het werk helpen van mensen maar als middel om goedkoop publieke taken uit te voeren, zijn we ver afgedreven. Belangrijk publiek werk hoort uitgevoerd te worden door gemeenteambtenaren of mensen in de sociale werkvoorziening. Zij behoren een fatsoenlijk salaris te krijgen voor het werk dat ze leveren. Hun banen moeten we niet laten verdringen door rechteloze verplichte werkkrachten.

Tegenover het recht op werk en de plicht om naar vermogen bij te dragen hoort loon naar werken te staan. Dat geldt dus ook voor klussen als sneeuwruimen, koffie schenken of onderhoud van het groen. Wie dergelijk werk laat uitvoeren door onbetaalde uitkeringsgerechtigden is bezig om een nieuwe reservoir van werklozen te creëren. Dat zal leiden tot nog meer armoede nog meer uitsluiting. Het voorstel van VVD, CDA en PVV schept om die reden dus juist veel werklozen en meer armoede maar geen enkele nieuwe baan. Terwijl dat nou juist de doelstelling is van kostbare re-integratietrajecten.

Veel kwetsbare mensen in sociale werkplaatsen of andere laag betaalde banen doen nu nog mee in onze samenleving maar worden straks gemarginaliseerd, uitgesloten en afgeschreven.

In hun begeleiding en opleiding wordt flink gesnoeid. Een kortzichtige bezuiniging die het kabinet als een boemerang terug zal krijgen. Het verliezen van dagbesteding of baan, al dan niet gesubsidieerd is een drama voor al die mensen die het treft. Maar ook voor de maatschappij als geheel. De kosten van de zorg zullen fors stijgen als gevolg van meer sociale, psychische en fysieke klachten. De criminaliteitscijfers zullen stijgen naarmate het kabinet meer mensen in een isolement drukt. Wat de komende jaren wordt afgebroken zal op termijn weer opgebouwd moeten worden.

De VVD riep zichzelf voor de verkiezingen uit tot ‘kampioen banen scheppen.’ De cynische werkelijkheid is dat de VVD kampioen banen schrappen aan het worden is. Volgens het CPB komen tot 2015 nog 100.000 werklozen bovenop de half miljoen die er nu al zijn. In de sociale werkplaatsen schrapt het kabinet 30.000 tot 60.000 werkplekken. Wat is hun perspectief? Een sneeuwschepplicht vanuit de bijstand?

Mensen die werken met behoud van uitkering moeten perspectief hebben op het minimumloon met een doorgroei naar het functieloon en het liefst met een baangarantie. Waartoe wordt dwang uitgeoefend als er op de lange termijn niet een uitzicht op écht werk geboden wordt? Er is niets mis met werkervaring opdoen vanuit een uitkeringssituatie. Zolang maar het duurzaam aan het werk helpen van mensen voorop staat en niet de bezuinigingsdrift van VVD’ers, CDA’ers en PVV’ers.

Dit artikel verscheen op 20 december 2010 op Joop.nl