Griekenland - Hoofdinhoud

Eigenlijk was mijn reces dit weekend begonnen, maar ik ben nu in Brussel. De marktontwikkelingen rond Griekenland hebben de afgelopen week duidelijk gemaakt dat we op een kritiek moment zitten. Vandaar dat ik op zondag met mijn collega’s uit de eurolanden over de situatie heb vergaderd.

Hulp aan Griekenland is essentieel voor de financiële stabiliteit in de eurozone. Dat is wel duidelijk geworden in de laatste dagen. Dit is van groot belang voor de Nederlandse economie en de financiële sector en eigenlijk voor de mondiale economie in zijn geheel. Ook al ben ik niet blij met deze situatie, ik weet ook dat het alternatief van niets doen voor Griekenland nog veel vervelender kan uitpakken, ook voor Nederland.

Om die reden hebben de eurolanden en het IMF gezamenlijk beloofd Griekenland bij te staan met leningen, in totaal 110 miljard euro voor een periode van 3 jaar. De eurozone draagt 80 miljard bij, waarvan Nederland met een lening van een kleine 5 miljard euro mee zou doen. Het IMF levert 30 miljard. Dat is een record voor het IMF.

De Grieken krijgen deze leningen niet zomaar. Er zit een flinke rente-opslag op die maakt dat ze een stuk meer betalen dan wat Nederland op de markt betaalt. Bovendien worden van de Griekse regering zeer ingrijpende aanpassingen verwacht. Vandaag heeft de Griekse regering een zeer stevig pakket aan bezuinigingen en hervormingen gepresenteerd. Het Griekse parlement moet er nog mee instemmen, maar dat is een voorwaarde voor het krijgen van de leningen. Het IMF was betrokken bij het opstellen daarvan en dat was voor mij belangrijk. Over de komende 5 jaar wordt zeer fors extra bezuinigd.

Alleen in 2010 al moeten de Grieken in verhouding meer bezuinigen dan wat we in Nederland in totaal moeten doen om de begroting tussen nu en 2015 in balans te brengen. Het gaat niet alleen om bezuinigingen maar ook om structurele hervormingen in de economie die helpen Griekenland op termijn weer te laten groeien. Een paar voorbeelden uit het pakket zijn de verhoging van de BTW, forse bezuinigingen op ambtenarensalarissen en op pensioenvoorzieningen, verbetering van de belastinginning, arbeidsmarkthervormingen, het ontmoedigen van vervroegde uittreding en verhoging van de pensioenleeftijd tot 65 met daarna elke 3 jaar verdere verhogingen van de pensioenleeftijd naar gelang de stijging van de levensverwachting.

De leningen worden in partjes van 4 keer per jaar uitgekeerd. Elke keer zal met behulp van het IMF zeer precies bekeken worden of de Grieken voldaan hebben aan de voorwaarden. Pas dan krijgen ze het volgende partje. Uiteraard moeten de Grieken alle leningen terugbetalen (mét rente). Daarom zijn de ingrepen in de economie en de overheidsfinanciën ook zo belangrijk. Want daardoor is het terugbetalen van alle leningen volgens het IMF ook echt mogelijk. En wordt de overheidsschuld van Griekenland "houdbaar". Aflossing van de lening is ook voor de Grieken van groot belang. Daarmee winnen ze namelijk het vertrouwen van de markt terug en kunnen ze in de toekomst weer zonder ons.

Tot slot, ik hoor geluiden dat Griekenland de drachme maar weer in moet voeren. Dat is natuurlijk geen optie. De Griekse schulden zijn in euro’s. Die schulden zouden alleen maar oplopen. Dat lost het probleem dus niet op. Het zou bovendien niet goed zijn voor de reputatie van de euro. Wel is het belangrijk om van deze situatie te leren en de Europese regels van het Stabiliteits- en Groeipact opnieuw te bekijken. Ik ben er voor dat er nieuwe en veel strengere afspraken moeten komen over de handhaving ervan.

In de afspraken van vandaag heb ik het Nederlandse belang sterk laten meewegen. Juist in Nederland waar we zo afhankelijk zijn van onze export zijn we gebaat bij stabiliteit én bij behoud van de euro. Een belangrijke stap is gezet. Nu Griekenland helpen, zal erger voorkomen. Uiteraard heb ik een parlementair voorbehoud gemaakt. Het parlement moet over zoiets belangrijks kunnen beslissen. Uiterlijk vrijdag spreek ik met de Tweede Kamer.