De Russen komen. So what? - Hoofdinhoud
CDA-kamerlid Marieke van der Werf is de schrik om het lijf geslagen. Met de participatie van Gazprom in de elektriciteitcentrales van Essent krijgt Poetin straks een vinger in de pap van de Nederlandse energievoorziening. Het is kenmerkend voor het hemeltergend gebrek aan visie bij het CDA.
Als het CDA zich echt druk zou maken over het eigendom van de Nederlandse energiebedrijven had ze twee jaar geleden haar stem moeten verheffen bij de verkoop van Essent en NUON. Toenmalig woordvoerder Jos Hessels wekte de indruk dat hij niet enthousiast was over de privatisering maar draaide als een blad aan de boom toen hij gedeputeerde kon worden in Limburg: grootaandeelhouder van Essent.
Als het CDA toen de rug had rechtgehouden was een meerderheid van de aandeelhouders tegen verkoop geweest en was de privatisering afgeblazen. Door het gedraai van het CDA veranderde het momentum, waarna ook NUON eraan moest geloven. Waarmee de overheid een belangrijk instrument heeft weggegeven om de noodzakelijke energietransitie in de komende decennia vorm te geven. Het is zelfs nog erger: doordat RWE en Vattenfall de hoofdprijs betaald hebben voor Essent en NUON lopen de kapitaallasten voor deze bedrijven op, waardoor er veel minder ruimte is voor investeringen in verduurzaming. Je kon er dus op wachten dat ze delen van hun activa in de etalage zouden zetten.
En dan nu het gevaar Poetin. Is dat zo groot? Laat ik voorop stellen dat afhankelijkheid van een of enkele buitenlandse partijen voor onze energievoorziening, het fundament van de economie, ongewenst is. Maar hoe je het ook wendt of keert: Rusland zal de komende decennia een belangrijke gasleverancier van Europa blijven. En gas is wat mij betreft als overgangsbrandstof een stuk interessanter dan de kolen en bruinkool, die de corebussiness van RWE vormden.
Het argument dat de Russen om politieke redenen de gaskraan hebben dichtgedraaid klopt niet. De enige twee keren dat Gazprom zijn leveranties stopte was toen Wit-Rusland en Oekraine hun betalingsverplichtingen weigerden na te komen. Dat gas werd overigens geleverd tegen een vriendenprijsje, als je het vergelijkt met wat Europese afnemers betalen. Wat zou Gasterra gedaan hebben als Duitse, Italiaanse of Russische afnemers niet zouden betalen?
Gazprom wil zijn miljardenopbrengsten uit aardgasbaten voor een flink deel elders in de keten investeren, om daarmee op termijn minder afhankelijk te zijn van de kale aardgasverkopen. Dat is een logische keus. Dat ze hun middelen deels in Nederland investeren ligt voor de hand: wij willen toch de gasrotonde van Europa worden? En hoe meer geld ze hier investeren in gasleidingen, gasopslagen of centrales, des te meer belang de Russen krijgen in continuiteit van de gaslevering. West-Europa is voor hen de kip met de gouden eieren. Ze zouden wel gek zijn om de gaskraan dicht te draaien.
Natuurlijk is het zaak om de ontwikkeling van marktaandelen in de verschillende schakels van de energieketen goed in de gaten te houden en onze afhankelijkheid van één dominante partij te voorkomen. Maxime Verhagen wil dat doen door de ontwikkeling van de gasrotonde. De SP kiest voor versnelde investeringen in energiebesparing en duurzame energieproductie.