Wat is waar? - Hoofdinhoud

Zomerblog #8. Op een paar momenten na heb ik e-mail en social media vanaf mijn vakantieadres kunnen laten voor wat ze zijn. Wel las ik kranten. En die stonden dagelijks vol grote gebeurtenissen. In die zin was het wel een hete zomer.

In zijn Volkskrant-column van 15 augustus, waarin hij mooi mijmerde over vakantieheimwee, lepelde Ronald Giphart de lange lijst 'wetenswaardigheden' van de afgelopen weken op. Redenerend als Tweede Kamerlid hadden we voor vele zaken kunnen terugkeren van reces.

Rekenfout-debat

Maar vandaag (de financieel woordvoerders) en morgen (het hele parlement, om te stemmen) gebeurt dit pas echt. Voor het debat over de Eurocrisis en het overeengekomen steunpakket voor Griekenland. De media hebben dit al gedoopt als het Rekenfout-debat.

Deze term dekt niet de hele lading want er zal zeker ook vooruitgeblikt (moeten) worden op de verdere financiele situatie van de Eurozone en de opstelling van Nederland. D66 pleit daarbij juist niet voor minder Europa, integendeel. Er zijn weinig landen die meer belang hebben bij Europa en de Euro dan Nederland: 70 cent van elke euro verdienen we daar. Collega Wouter Koolmees pleit dan ook voor een centrale begrotingsautoriteit die kan ingrijpen in de begroting en de economie van lidstaten.

Maar toch. Een belangrijk deel van het debat gaat over het boven krijgen van de onderste steen. Je zou kunnen zeggen: waarheidsvinding in het belang van goede politieke besluitvorming en transparante democratie. Want er is verwarring ontstaan door de uitleg die eerst premier Rutte (persconferentie) en daarna minister van financien de Jager (in de brief) gaven aan het steunpakket. En daarmee werd onduidelijk waar oppositiepartijen als PvdA, Groen Links en D66 eerder hun goedkeuring aan hebben gegeven.

In het kort beweerde de premier aanvankelijk dat de voor Griekse redding benodigde 109 miljard euro voor 50 miljard bestond uit de bijdrage van banken. Zodat er 'slechts' 59 miljard zou resteren die de Eurolanden dan moesten ophoesten. Maar later bleek, ook uit de brief van minister de Jager, dat het toch iets anders zat. De bijdrage van de banken komt bovenop de 109 miljard. Die dus volledig betaald wordt door de Eurolanden (waarvan Nederland ongeveer 5%, dus ruim 4 miljard euro voor zijn rekening neemt).

Bovendien spiegelde Rutte het voor alsof de verdeling tussen banken en de belastingbetaler fifty-fifty zou zijn, terwijl dit niet het geval is (de banken betalen hooguit 30%, de lidstaten de rest).

Excuses

Nu bood Rutte weliswaar zijn excuses aan en dat zal hij vandaag opnieuw doen. Maar dat gaat dan toch vooral over het gekozen perspectief, de gestelde horizon en de zo ontstane mist. En dus niet over het naakte feit dat de Eurolanden -en daarmee de Nederlandse belastingbetaler- meer kwijt is aan deze operatie dan ons eerder werd voorgehouden.

Dit naakte feit, deze harde realiteit, kan Rutte zich namelijk niet veroorloven. Niet eens zo zeer vanwege de oppositie. Want PvdA, Groen Links en D66 zien de redding van Griekenland en het overeind houden van de Eurozone als beste (en uiteindelijk goedkoopste!) oplossing, zelfs wanneer er nu een duurder prijskaartje aan hangt. Nee, Rutte vreest de waarheid omdat gedoger Wilders aan zijn been hangt. En die wil geen cent naar Griekenland en is dus helemaal niet in zijn sas met 109 miljard euro.

Ongemakkelijke Waarheid

Deze politieke spagaat dwingt tot het afdekken van de 'Ongemakkelijke Waarheid'. Dus hanteert minister de Jager een paar reken- en boekhoudtrucs en schuift hij wat met termijnen. Om zo te laten lijken dat de fout van Rutte zich beperkt tot 'onhandige communicatie'. Maar de bedragen kloppen hoor, Geert!

Een volkswijsheid luidt dat de waarheid in het midden ligt. Filosofen zeggen dat de waarheid wordt gevormd door de plek vanwaar je kijkt. Historici weten dat de waarheid verandert met de tijd. In elk geval komt de waarheid niet aan het licht als hij bedolven wordt onder een dikke mistsluier.