Bijlagenboek bij de Nota over de toestand van ’s Rijks Financiën - Nota over de toestand van ’s Rijks Financiën - Hoofdinhoud

Deze bijlage(n) is onder nr. 2 toegevoegd aan dossier 33000 - Miljoenennota 2012.

Officiële titel	Nota over de toestand van ’s Rijks Financiën ; Brief regering; Bijlagenboek bij de Nota over de toestand van ’s Rijks Financiën
Document­datum	20-09-2011
Publicatie­datum	20-09-2011
Nummer	KST330002
Kenmerk	33000, nr. 2
Externe link	origineel bericht
Originele document in PDF

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Vergaderjaar 2011–2012

33 000

Nr. 2                                                         NOTA OVER DE TOESTAND VAN ’S RIJKS FINANCIËN

Aangeboden 20 september 2011

Bijlagen bij de Miljoenennota 2012

Toelichting op de bijlagen

De Miljoenennota 2012 omvat in totaal dertien bijlagen. Hiervan worden vier bijlagen, evenals voorgaande jaren, gepubliceerd op www.rijksbegroting.nl. Het betreft de bijlagen «Horizontale toelichting», «Verticale Toelichting», «Toelichting op de belastingontvangsten» en «Toelichting op de belastinguitgaven». Door de publicatie van deze omvangrijke bijlagen op het internet, wordt papierbesparing mogelijk gemaakt.

De volgende negen bijlagen vindt u in de Miljoenennota 2012:

Bijlage 1 Uitgaven en niet-belastingontvangsten                                          4

Bijlage 2 De belasting- en premieontvangsten                                             11

Bijlage 3 EMU-saldo                                                                                         19

Bijlage 4 EMU-schuld                                                                                       22

Bijlage 5 Inkomstenbeperkende regelingen en belastinguitgaven             23

Bijlage 6 Beleidsonderzoek                                                                             32

Bijlage 7 Budgettair overzicht interventies t.b.v. de financiële sector                                                                                                                 37

Bijlage 8 Garantieoverzicht van het Rijk 2012                                               42

Bijlage 9 Onderbouwing accressen Gemeente- en Provinciefonds            46

1 Uitgaven en niet-belastingontvangsten

Tabel 1.1 laat zien hoe op basis van de totale netto uitgaven op de Rijksbegroting op kasbasis gekomen wordt tot de netto uitgaven van de centrale overheid op EMU-basis (conform tabel 2.1 in hoofdstuk 2). De uitgaven op de Rijksbegroting zijn gebaseerd op de totale uitgaven per departement zoals weergegeven in tabel 1.2. Daarvan worden de niet-belastingontvangsten in mindering gebracht zoals die zijn opgenomen in tabel 1.3. Het resultaat zijn de netto Rijksuitgaven op kasbasis. Naast begrotingsgefinancierde uitgaven zijn er premiegefinan-cierde uitgaven. Deze uitgaven van de sociale fondsen worden toegevoegd om tot de netto uitgaven van de centrale overheid te komen, terwijl de rijksbijdragen en rentebaten van de sociale fondsen in mindering worden gebracht, aangezien dit onderlinge betalingen tussen Rijk en sociale fondsen zijn. De laatste stap is om van uitgaven op kasbasis te komen tot uitgaven op EMU-basis door te corrigeren voor kas-transverschillen en financiële transacties. De Rijksbegroting wordt namelijk op kasbasis opgesteld, terwijl het EMU-saldo – volgens Europese methodiek – wordt berekend op transactiebasis.¹ Daarnaast tellen financiële transacties, zoals leningen en aan- en verkoop van staatsbezit, niet mee in het EMU-saldo.

Tabel 1.1 Van netto uitgaven Rijksbegroting (kas) naar netto uitgaven centrale overheid (EMU-basis) (in miljoenen euro)

2011

2012

2013

2014

2015

bron

Totale uitgaven Rijksbegroting Niet-belastingontvangsten Rijksbegroting

Netto Rijksuitgaven op kasbasis

Bij: Uitgaven sociale fondsen

Af: Rijksbijdragen en rentebaten sociale fondsen

Af: Ktv’s en financiële transacties netto uitgaven

Netto uitgaven centrale overheid EMU-basis

¹ In een begroting op kasbasis worden transacties geboekt in de periode waarin de betaling plaatsvindt, in een begroting op transactiebasis worden transacties geboekt in de periode waarin de rechten en verplichtingen zijn ontstaan.

Uitgaven en niet-belastingontvangsten

Tabel 1.2 Uitgaven begrotingen (in miljoenen euro)

2011

2012

2013

2014

2015

1                   De Koning

2A                Staten-Generaal

2B                Overige Hoge Colleges van Staat en Kabinetten

3                   Algemene Zaken

4                   Koninkrijksrelaties

5                   Buitenlandse Zaken

6                   Veiligheid en Justitie

7                   Binnenlandse Zaken

8                   Onderwijs, Cultuur en Wetenschap 9A                Nationale Schuld (Transactiebasis) 9B                Financiën

10                 Defensie

12                 Infrastructuur & Milieu

13                 Economische Zaken, Landbouw & Innovatie

15                 Sociale Zaken en Werkgelegenheid

16                 Volksgezondheid, Welzijn en Sport

50                 Gemeentefonds

51                 Provinciefonds

55                 Infrastructuurfonds

58                 Diergezondheidsfonds

59                 BTW-compensatiefonds

63                 Waddenfonds

64                 BES-fonds

AP                Aanvullende posten

90                 Consolidatie¹

HGIS            Internationale Samenwerking²

Totaal

188 879 183 816 189 420 197 702 200 484

¹  Dit betreft de toerekening van de uitgaven van het Infrastructuurfonds aan de begroting van Infrastructuur & Milieu.

²  In deze tabel zijn de uitgaven voor Internationale Samenwerking toegerekend aan de begrotingen waarop deze worden verantwoord. De totale uitgaven voor Internationale Samenwerking zijn tussen haakjes vermeld en lopen niet mee in de totaaltelling.

Tabel 1.3 Niet-belastingontvangsten (in miljoenen euro)

2011

2012

2013

2014

2015

1                De Koning

2A             Staten-Generaal

2B             Overige Hoge Colleges van Staat en Kabinetten

3                Algemene Zaken

4                Koninkrijksrelaties

5                Buitenlandse Zaken

6                Veiligheid en Justitie

7                Binnenlandse Zaken

8                Onderwijs, Cultuur en Wetenschap 9A             Nationale Schuld (Transactiebasis) 9B             Financiën

10              Defensie

12              Infrastructuur & Milieu

13              Economische Zaken, Landbouw & Innovatie

15              Sociale Zaken en Werkgelegenheid

16              Volksgezondheid, Welzijn en Sport 55              Infrastructuurfonds

58              Diergezondheidsfonds

63              Waddenfonds

AP             Aanvullende posten

90              Consolidatie¹

HGIS         Internationale Samenwerking²

Totaal

34 834

31 733

26 297

27 712

27 316

¹  Dit betreft de toerekening van de niet-belastingontvangsten van het Infrastructuurfonds aan de begroting van Infrastructuur & Milieu.

²  In deze tabel zijn de niet-belastingontvangsten voor Internationale Samenwerking toegerekend aan de begrotingen waarop deze worden verantwoord. De totale niet-belastingontvangsten voor Internationale Samenwerking zijn tussen haakjes vermeld en lopen niet mee in de totaaltelling.

Uitgaven en niet-belastingontvangsten

Tabel 1.4 Kas-transverschillen en financiële transacties (in miljoenen euro)

2011

2012

2013

2014

2015

Tabel 1.5 geeft een overzicht van de netto uitgaven van de centrale overheid (conform de budgettaire kerngegevens in hoofdstuk 2). Per uitgavenkader wordt vervolgens in de tabellen 1.6 tot en met 1.8 een overzicht gegeven van de betreffende uitgaven onder het kader, opgebouwd op basis van de departementale begrotingen. De overige netto uitgaven worden toegelicht in tabel 1.9.

Tabel 1.5 Netto uitgaven centrale overheid (in miljoenen euro)

2011

2012

2013

2014

2015

Rijksbegroting in enge zin Sociale Zekerheid en Arbeidsmarkt Budgettair Kader Zorg

Netto uitgaven onder de kaders

Overige netto uitgaven

Totale netto uitgaven centrale overheid

Uitgaven en niet-belastingontvangsten

Tabel 1.6 Netto uitgaven Rijksbegroting in enge zin (in miljoenen euro)

2011

2012

2013

2014

2015

¹ In deze tabel zijn de netto uitgaven voor Internationale Samenwerking toegerekend aan de begrotingen waarop deze worden verantwoord. De totale netto uitgaven voor Internationale Samenwerking zijn tussen haakjes vermeld en lopen niet mee in de totaaltelling.

Tabel 1.7 Netto uitgaven Sociale Zekerheid en Arbeidsmarkt (in miljoenen euro)

Tabel 1.8 Netto uitgaven Budgettair Kader Zorg (in miljoenen euro)

Uitgaven en niet-belastingontvangsten

Tabel 1.9 Overige netto uitgaven (in miljoenen euro)

2011

2012

2013

2014

2015

Gasbaten

Zorgtoeslag

BTW-compensatiefonds

Landbouw- en overige bestemmingsheffingen

Klimaatverandering en luchtkwaliteit (ETS)

Doorstroming huurmarkt

SDE+

Werkgeversbijdrage kinderopvang

Bemiddelingskosten zorgverzekeraars

Netto opbrengsten interventies financiële sector

Ktv’s Rijk

Overige posten

Totaal overige netto uitgaven

3 415

4 143

4 158

3 796

4 122

In de tabellen 1.10 tot en met 1.13 worden de actuele uitgaven onder de kaders getoetst aan de hoogte van de uitgavenkaders. De tabellen tonen per deelkader eerst de bepaling van het reële kader door de raming ten tijde van het regeerakkoord te defleren met de raming voor de prijsontwikkeling van de Nationale Bestedingen (NB-deflator). Vervolgens wordt weergegeven hoe de actuele raming van de uitgaven zich verhoudt tot het uitgavenkader in lopende prijzen.

Het uitgavenkader in lopende prijzen is te bepalen door het reële uitgavenkader te corrigeren voor de actuele raming van de deflator. Daarnaast wordt gecorrigeerd voor de overboekingen tussen de Rijksbegroting in enge zin enerzijds, en de sectoren Sociale Zekerheid en Arbeidsmarkt (SZA) en het Budgettair Kader Zorg anderzijds. Ook worden de kaders aangepast voor statistische correcties. De actuele ramingen van de uitgaven zijn afkomstig uit de tabellen 1.6 tot en met 1.8. Indien de actuele uitgaven hoger zijn dan het uitgavenkader, wordt gesproken van een overschrijding; vice versa van een onderschrijding van het uitgavenkader.

Tabel 1.10 Kadertoets Rijksbegroting in enge zin (in miljoenen euro)

2011

2012

2013

2014

2015

• 1. 

  Raming uitgaven bij regeerakkoord 2010
• 2. 

  pNB ten tijde van MLT 2011–2015
• 3. 

  Reëel kader
• 4. 

  NB-deflator
• 5. 

  Overboekingen
• 6. 

  Statistische correcties
• 7. 

  Uitgavenkader RBG-eng in lopende prijzen

• 8. 

  Actuele ramingen uitgaven
• 9. 

  Over/onderschrijding kader RBG-eng (9=8–7)

114 894 - 1 808

116 257 - 488

118 808 - 54

122 809 461

123 615 301

Uitgaven en niet-belastingontvangsten

Tabel 1.11 Kadertoets Sociale Zekerheid en Arbeidsmarkt (in miljoenen euro)

2011

2012

2013

2014

2015

• 1. 

  Raming uitgaven bij regeerakkoord 2010
• 2. 

  pNB ten tijde van MLT 2011–2015
• 3. 

  Reëel kader
• 4. 

  NB-deflator
• 5. 

  Overboekingen
• 6. 

  Statistische correcties
• 7. 

  Uitgavenkader SZA in lopende prijzen

• 8. 

  Actuele ramingen uitgaven

wv. begrotingsgefinancierd wv. premiegefinancierd

• 9. 

  Over/onderschrijding kader SZA (9=8–7)

Tabel 1.12 Kadertoets Budgettair Kader Zorg (in miljoenen euro)

2011

2012

2013

2014

2015

• 1. 

  Raming uitgaven bij regeerakkoord 2010
• 2. 

  pNB ten tijde van MLT 2011–2015
• 3. 

  Reëel kader
• 4. 

  NB-deflator
• 5. 

  Overboekingen
• 6. 

  Statistische correcties
• 7. 

  Uitgavenkader BKZ in lopende prijzen

• 8. 

  Actuele ramingen uitgaven

wv. begrotingsgefinancierd wv. premiegefinancierd

• 9. 

  Over/onderschrijding kader BKZ (9=8–7)

Tabel 1.13 Kadertoets totale uitgavenkader (in miljoenen euro)

2011

2012

2013

2014

2015

• 1. 

  Reëel kader
• 2. 

  NB-deflator
• 3. 

  Overboekingen
• 4. 

  Statistische correcties
• 5. 

  Uitgavenkader in lopende prijzen

• 6. 

  Actuele ramingen uitgaven
• 7. 

  Over/onderschrijding totaalkader (7=6–5)

245 729

8

249 478 45

257 591 - 24

267 603 - 28

274 040 - 15

In het regeerakkoord zijn de nieuwe begrotingsregels vastgesteld. Hierin is de rentemeevallerformule opgenomen: «De rentelasten vallen onder het uitgavenkader. Om te voorkomen dat meevallende rentelasten leiden tot extra bestedingen in plaats van aflossing van de staatsschuld, wordt het uitgavenkader gedurende de kabinetsperiode gecorrigeerd (verlaagd) voor zover de rentelasten lager zijn dan de oorspronkelijk (aan het begin van de kabinetsperiode) geraamde rente-uitgaven.»

Bij startnota is de hoogte van de rentebox vastgesteld; dit dient als toetssteen voor de rentemeevallerformule. In tabel 1.14 wordt deze hoogte weergegeven op de derde regel, rentekader na doorrekening regeerakkoord. Eventuele mutaties in de toerekenbare rentelasten van de financiële interventies worden gecorrigeerd op de hoogte van de rentebox. Hetzelfde geldt voor statistische correcties. Analoog aan de kadertoetsing bij de uitgaven, worden ook bij de rente-uitgaven de actuele uitgaven getoetst aan de rentebox.

Uitgaven en niet-belastingontvangsten

Tabel 1.14 Rentebox (in miljoenen euro)

2011

2012

2013

2014

2015

• 1. 

  Raming rentelasten na doorrekenen regeerakkoord
• 2. 

  Toerekenbare rentelasten als gevolg van financiële interventies
• 3. 

  Rentekader na doorrekenen regeerakkoord
• 4. 

  Mutatie toerekenbare rentelasten financiële interventies
• 5. 

  Statistische correcties
• 6. 

  Rentebox na correcties

• 7. 

  Actuele raming relevante rentelasten rentebox
• 8. 

  Over/onderschrijding (8=7–6)

8 515 - 996

9 189 1 231

10 574 - 836

11 537 - 615

12 218 - 86

Tabel 1.15 geeft een overzicht van aardgasbaten. De aardgasbaten worden met name beïnvloed door de productie van aardgas, de hoogte van de olieprijs en de euro/dollarkoers. De olieprijs is van belang, omdat de prijs van aardgas is gerelateerd aan de prijs van olie in dollars. De tabel laat zien dat de aardgasbaten niet alleen op kasbasis, maar ook op transactiebasis worden geregistreerd. Dit wordt gedaan omdat het EMU-saldo – volgens Europese methodiek – wordt berekend op transactiebasis, terwijl de rijksbegroting op kasbasis wordt opgesteld.

Tabel 1.15 Aardgasbaten (in miljoenen euro)

2011

2012

2013

2014

2015

Olieprijs (in dollars) Euro/dollarkoers (in dollars) Productie (x miljard kubieke meter)

Niet-belastingontvangsten Vennootschapsbelasting

Totaal kas

Niet-belastingontvangsten Vennootschapsbelasting

Totaal Kas-transverschil (ktv)

Niet-belastingontvangsten Vennootschapsbelasting

Totaal trans

2 De belasting- en premieontvangsten

2.1 Inleiding

Deze bijlage bevat een toelichting op de raming van de belasting- en premieontvangsten van het Rijk en de Sociale fondsen. Om inzicht te geven in de ontwikkeling van het totale ontvangstenbeeld worden de belasting- en premieontvangsten gezamenlijk gepresenteerd.

De belastingontvangsten worden in overeenstemming met de Comptabiliteitswet op kasbasis verantwoord. De premies volksverzekeringen worden tezamen met de loon- en inkomstenbelasting op kasbasis gepresenteerd. Voor het EMU-saldo zijn de belastingen en premies volksverzekeringen op EMU-basis² relevant. Deze worden via een aparte aansluiting op EMU-basis vermeld. De werknemerspremies worden direct op EMU-basis gepresenteerd.

De ramingen voor de premieontvangsten komen overeen met de ramingen in de begrotingen van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (Begroting XV) en van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (Begroting XVI). In de begroting van Volksgezondheid, Welzijn en Sport is een nadere toelichting opgenomen van de ramingen voor de AWBZ en de ZVW. De overige fondsen worden toegelicht in de begroting van Sociale Zaken en Werkgelegenheid.

In paragraaf 2.2 wordt de raming van de belasting- en premieontvangsten van 2011 (de Vermoedelijke Uitkomsten) vergeleken met de stand van het vorige ramingsmoment (Voorjaarsnota 2011), waarbij de belangrijkste ramingsbijstellingen worden toegelicht. Paragraaf 2.3 bevat vervolgens een toelichting op de raming van 2012 (de Ontwerpbegroting), onderverdeeld naar endogene ontwikkeling en beleidsmaatregelen. Voor een meer uitgebreide toelichting op de belastingramingen wordt tevens verwezen naar de internetbijlage van deze Miljoenennota (www.rijksbegroting.nl). Paragraaf 2.4 presenteert de technische meerjarige ontvangstenraming tot

De belasting en premie volksverzekeringen op EMU-basis zijn voor de meeste ontvangstensoorten gelijk aan de 1-maands verschoven ontvangsten op kasbasis. Dit betekent dat de ontvangsten op EMU-basis voor een bepaald jaar worden bepaald door de kasontvangsten van februari van dat jaar tot en met januari van het daaropvolgende jaar. Op deze wijze wordt zo goed mogelijk de opbrengst benaderd die samenhangt met de economische transacties uit het lopende jaar. Alleen de successierechten, de vennootschapsbelasting, de dividendbelasting en de inkomensheffing zijn hiervan uitgezonderd. Voor deze belastingsoorten geldt dat EMU-basis gelijk is aan kasbasis, omdat voor deze belastingsoorten geldt dat de 1-maands verschoven ontvangsten op kasbasis geen betere aansluiting vormt met de onderliggende economische transacties.

2

De belasting en premieontvangsten

en met 2015. Tot slot geeft paragraaf 2.5 een gedetailleerd overzicht van de raming van de belasting- en premieontvangsten voor 2011 en 2012.

2.2 De belasting- en premieontvangsten in 2011

In tabel 2.2.1 wordt de nieuwe raming voor 2011 vergeleken met de raming ten tijde van de Voorjaarsnota en wordt een toelichting gegeven op de belangrijkste bijstellingen. Ten opzichte van de Voorjaarsnota 2011 is de raming voor de totale belasting- en premieontvangsten op EMU-basis met 4,8 miljard euro neerwaarts bijgesteld op basis van het meest recente economische beeld en de gerealiseerde kasontvangsten over 2011 tot en met de maand juli.

Tabel 2.2.1 Raming belasting- en premieontvangsten 2011 op EMU-basis (x € miljoen)

Voorjaarsnota 2011

Vermoedelijke uitkomsten 2011

Verschil

Indirecte belastingen (kasbasis)

Omzetbelasting

Belasting op personenauto’s en motorrijwielen

Accijnzen

Belastingen van rechtsverkeer

Motorrijtuigenbelasting

Belastingen op een milieugrondslag

Verpakkingenbelasting

Bankbelasting

Overig

Directe belastingen en premies volksverzekeringen (kasbasis)

Loonheffing

Inkomensheffing

Dividendbelasting

Vennootschapsbelasting

Overig (inclusief niet nader toe te rekenen belastingontvangsten)

Totaal belastingen en premies volksverzekeringen (kasbasis)

Aansluiting op EMU-basis

Totaal belastingen en premies volksverzekeringen (EMU-basis)

Premies werknemersverzekeringen

Totaal belasting- en premieontvangsten (EMU-basis)

225 952

221 197

4 756

De verwachting over de nominale economische ontwikkeling in 2011 is sinds de Voorjaarsnota 2011 verslechterd met – 0,5%. Vrijwel alle onderliggende macro-economische indicatoren die relevant zijn v oor de belasting- en premieontvangsten 2011 zijn sinds Voorjaarsnota 2011 (die gebaseerd was op het CEP-beeld van het CPB) verslechterd. Dit slechtere beeld leidt samen met de gerealiseerde belastingontvangsten tot en met juli 2011 bij vrijwel alle belastingsoorten tot negatieve mutaties.

De indirecte belastingen zijn in totaal ten opzichte van de Voorjaarsnota 2011 met 2,4 miljard euro neerwaarts bijgesteld. Allereerst is de raming van de omzetbelasting (BTW) met 1,3 miljard euro naar beneden bijgesteld. Dit is mede gebaseerd op de gerealiseerde belastingontvangsten tot en met juli 2011. Bij Voorjaarsnota 2011 is de raming van de BTW-ontvangsten ten opzichte van de Startnotaraming nog met 1,3 miljard opwaarts bij gesteld. Deze bijstelling is nu weer volledig teruggedraaid. De opwaartse bijstelling in de Voorjaarsnota 2011 was gebaseerd op de uiteindelijke realisatie van de BTW-ontvangsten over 2010 die fors hoger uitkwamen dan de Startnotaraming. De realisaties tot

De belasting en premieontvangsten

en met juli 2011 samen met het meest recente verwachting over de ontwikkeling van de particuliere consumptie geven echter aanleiding tot het terugdraaien van de meevaller bij de Voorjaarsnota. Hiermee komt de raming van de BTW-ontvangsten weer op het niveau van de Startnotaraming voor 2011. Ten tweede is de raming van de belastingen van rechtsverkeer (waaronder de overdrachtsbelasting) met 0,8 miljard euro neerwaarts bijgesteld met name als gevolg van de verlaging van de overdrachtsbelasting voor woningen van 6% naar 2% per 1 juli 2011 (– 0,6 miljard euro). Ten slotte is op basis van de realisaties de raming van de motorrijtuigenbelasting met 0,2 miljard euro bijgesteld.

De ontvangsten uit de directe belastingen zijn met 1,7 miljard naar beneden bijgesteld. De belangrijkste bijstelling bij de directe belastingen betreft de inkomensheffing (– 1,0 miljard euro). Deze bijstelling volgt geheel uit de realisaties en betreft grotendeels lagere ontvangsten van IB-ondernemers als gevolg van een lagere winstontwikkeling dan verondersteld bij Voorjaarsnota. De raming van de dividendbelasting is met 0,4 miljard neerwaarts bijgesteld. Enerzijds volgt de bijstelling uit een minder gunstige ontwikkeling van de dividenduitkeringen dan verondersteld en anderzijds uit het feit dat in 2011 meer dividend in aandelen is uitgekeerd in plaats van dividend in contanten vergeleken met andere jaren. Over dividend in aandelen hoeft geen dividendbelasting te worden betaald. Dit is met name aantrekkelijk voor buitenlandse aandeelhouders omdat zij de dividendbelasting niet kunnen verrekenen met de vennootschapsbelasting of de inkomstenbelasting. Ten slotte zijn de vennootschapsbelasting en de loonheffing met respectievelijk – 0,3 en – 0,2 miljard bijgesteld op basis van de realisaties.

2.3 De belasting- en premieontvangsten in 2012

In tabel 2.3.1 wordt een overzicht gegeven van de ontwikkeling van de geraamde belasting- en premieopbrengsten in 2012. Hierbij wordt een onderscheid gemaakt tussen het effect van beleidsmaatregelen op de ontvangsten en het effect van de economische groei.

De belasting en premieontvangsten

Tabel 2.3.1 Raming belasting- en premieontvangsten 2012 op EMU-basis (x € miljoen)

Vermoedelijke            Maatre- uitkomsten                gelen

2011

Endogeen

Endogeen in %

2012

Indirecte belastingen (kasbasis)

Omzetbelasting

Belasting op personenauto’s en motorrijwielen

Accijnzen

Belastingen van rechtsverkeer

Motorrijtuigenbelasting

Belastingen op een milieugrondslag

Verpakkingenbelasting

Bankbelasting

Overig

Directe belastingen en premies volksverzekeringen (kasbasis)

Loonheffing Inkomensheffing Dividendbelasting Vennootschapsbelasting

Overig (inclusief niet nader toe te rekenen belastingontvangsten)

Totaal belastingen en premies volksverzekeringen (kasbasis)

Aansluiting op EMU-basis

Totaal belastingen en premies volksverzekeringen (EMU-basis)

Premies werknemersverzekeringen

Totaal belasting- en premieontvangsten (EMU-basis)

221 197

2 878

7 837

3,5% 231 911

In 2012 bedragen de totale ontvangsten op EMU-basis naar verwachting 231,9 miljard. Ten opzichte van de vermoedelijke uitkomsten 2011 is dit een toename met 10,7 miljard euro. Deze ontwikkeling is voor 2,9 miljard het gevolg van beleidsmaatregelen. Dit betreft zowel beleid van dit kabinet als het beleid van vorige kabinetten. De verwachte endogene groei van de belasting- en premieontvangsten in 2012 bedraagt 7,8 miljard (3,5%). In de volgende paragrafen wordt hier nader op ingegaan. In de internetbijlage van deze Miljoenennota staat een uitgebreidere toelichting voor de grootste belastingsoorten (www.rijksbe-groting.nl).

2.3.1 Endogene ontwikkeling belasting- en premieontvangsten 2012

De endogene toename van de ontvangsten volgt uit de economische ontwikkelingen zoals deze geraamd zijn in de Macro Economische Verkenning 2012. Voor 2012 verwacht het Centraal Planbureau (CPB) een groei van het nominale economische groei van 3,0%. De endogene groei van de totale ontvangsten bedraagt in 2012 naar verwachting 3,5%. De ontvangsten groeien daarmee iets harder dan de nominale economische ontwikkeling. Deze ontwikkeling wordt met name veroorzaakt door de directe belastingen. De ontvangsten uit de vennootschapsbelasting (Vpb) nemen als gevolg van de economische ontwikkeling met circa 9% toe en de loon- en inkomensheffing met circa 3,5%. Daarnaast wordt voor de ontvangsten uit de dividendbelasting een positieve ontwikkeling van circa 12% verwacht in 2011. De indirecte belastingen zoals de omzetbelasting (BTW) en de accijnzen blijven in 2012 daarentegen achter bij de economische groei.

De belasting en premieontvangsten

De endogene groei bij de indirecte belastingen bedraagt 2,1% en blijft dus wat achter bij de nominale ontwikkeling van het BBP. Dit wordt met name veroorzaakt door de BTW-ontvangsten, Dit betreft verreweg de grootste post bij de indirecte belastingen en drukt daarmee zwaar op de totale ontwikkeling van de indirecte belastingen. De endogene ontwikkeling van de BTW-ontvangsten bedraagt in 2012 naar verwachting 2,1% als gevolg van een positieve maar ten opzichte van het BBP achterblijvende waardeontwikkeling van de particuliere consumptie. Ook de accijnzen blijven met een ontwikkeling van 2,1% achter bij de economische ontwikkeling. Deze achterblijvende ontwikkeling betreft met name de tabaksaccijns. Verder blijft de ontwikkeling van de BPM in 2012 naar verwachting op het niveau van 2011. Hoewel een toename in het aantal verkochte auto’s wordt verwacht, zet de ontwikkeling van een steeds zuiniger wagenpark zich ook voort. Deze ontwikkeling doet zich sinds de eerste helft van 2010. In deze periode is het aantal autoverkopen fors toegenomen ten opzichte van het lage niveau van 2009, maar blijven de BPM-ontvangsten vrijwel op het niveau van 2009. Dit omdat er veel meer dan voorheen zuinige auto’s worden gekocht waarvoor een lager BPM-tarief geldt en in een aantal gevallen een vrijstelling. De ontvangsten van de motorrijtuigenbelasting laten ook nauwelijks groei zien in 2012. Ook het bestaande wagenpark wordt steeds zuiniger waardoor voor steeds meer auto’s een nihiltarief in de MRB kennen. Ten slotte wordt in 2012 een positieve ontwikkeling van de ontvangsten uit de overdrachtsbelasting verwacht als gevolg een toename in het aantal woningverkopen.

De endogene ontwikkeling van de directe belastingen bedraagt 4,4% en daarmee dus positiever dan de nominale ontwikkeling van het BBP. Vooral de vennootschapsbelasting (Vpb) en de dividendbelasting kennen zoals hierboven al genoemd een forse ontwikkeling met circa 9% respectievelijk 12%. Dit moet afgezet worden tegen een forse daling in de Vpb-ontvangsten in 2009 met meer dan 30% en een daling in de dividendbelasting met bijna 50%. De winstverwachtingen over 2012 zijn net als in 2011 positief. Daarnaast zal er in 2012 naar verwachting minder dan in 2011 en eerdere jaren sprake zijn van negatieve kaseffecten als gevolg van bijgestelde winstverwachtingen over oudere jaren. In navolging van een gunstige winstontwikkeling in 2012 wordt ook een gunstige ontwikkeling van de dividenduitkeringen en daarmee de dividendbelastingontvangsten verwacht in 2012. Ondanks de relatief gunstige ontwikkeling van deze belastingsoorten bevindt het niveau van de ontvangsten zich nog steeds op een beduidend lager niveau dan dat van 2008.

De ontvangsten uit de loon- en inkomensheffing ten slotte groeien in 2012 met 3,5%. Deze ontwikkeling kan worden gerelateerd aan de ontwikkeling van de contractuele en incidentele loonontwikkeling en een bescheiden positieve ontwikkeling van de winst van zelfstandigen in 2012.

2.3.2 Het effect van beleidsmaatregelen op de belasting- en premieontvangsten.

In 2012 bedraagt het effect van beleidsmaatregelen op de belastingen en premieontvangsten 2,9 miljard euro. Dit betreft een saldo van vele maatregelen en betreft zowel maatregelen van dit kabinet als effecten van maatregelen van vorige kabinetten.

Beleid met betrekking tot de premies werknemersverzekeringen (waaronder de zorgpremies) zorgen voor 1,0 miljard euro hogere ontvangsten. Dit betreft in 2012 met name hoger WW-sectorfondspremies. Bij de belastingen en premies volksverzekeringen zorgen maatregelen voor 1,8 miljard euro hogere ontvangsten. Het grootste deel van dit effect betreft het aflopen van de maatregelen willekeurige afschrijving over 2009 en 2010 die door vorige kabinetten zijn genomen (1,3 miljard euro). Daarnaast leiden de maatregelen van het huidige kabinet per saldo tot

De belasting en premieontvangsten

hogere ontvangsten in 2012. De fiscale maatregelen uit het regeerakkoord leiden tot 0,5 miljard hogere ontvangsten. De rest van de beleidsmatige toename van de ontvangsten 2012 betreft het saldo van grondslagverbre-dende maatregelen (vpb) en diverse lastenverlichtende maatregelen voor burgers en bedrijven.

In tabel 2.3.1 wordt het effect van de beleidsmaatregelen (oftewel de endogene mutatie) op de ontvangsten in 2012 per belastingsoort getoond. Dit effect betreft zoals gezegd zowel beleid van vorige kabinetten en die in 2012 nog een op- of neerwaarts effect hebben in 2012 ten opzichte van 2011, als om beleid van het huidige kabinet. Zo betreft de autonome mutatie van – 0,2 miljard euro bij de belastingen op milieugrondslag de afschaffing van de grondwaterbelasting en de afvalstoffenheffing en de autonome mutatie van 0,3 miljard euro bij de bankbelasting de invoering van deze belastingsoort.

De autonome mutatie bij de loon- en inkomensheffing van in totaal 0,8 miljard euro is het resultaat van vele minnen en plussen. Zo leidt het aflopen van de eerder genoemde maatregelen willekeurige afschrijving over 2009 en 2010 ook bij de inkomensheffing tot positieve kasontvangsten in 2012. Dit betreft het deel met betrekking tot IB-ondernemers. Bij de loonheffing betreft het effect van de autonome mutatie met name het afschaffen van de spaarloonregeling respectievelijk de arbeidskorting ouderen.

Tabel 2.3.2 geeft een overzicht van het budgettaire beslag van beleidsmaatregelen op zowel kas- als transactiebasis en tevens het effect daarvan op de lastenontwikkeling in 2012. Het verschil tussen het totale effect van het beleid op de ontvangsten en de lastenontwikkeling wordt veroorzaakt doordat sommige maatregelen wel gevolgen hebben voor de inkomsten maar niet relevant zijn voor de lastenontwikkeling. Zo is de zorgtoeslag vanwege de directe koppeling met de nominale premie wel relevant voor de lastenontwikkeling, maar betreft dit geen belasting- en premieontvangsten. Hetzelfde geldt voor de lasten voor de lokale overheden (OPL) en de bruteringscorrectie. Deze zijn wel relevant voor de lastenontwikkeling, maar niet voor de belasting- en premieontvangsten Rijk.. Het omgekeerde geldt ook: de eerder genoemde afschaffing van de BU is wel relevant voor de kasontvangsten, maar niet relevant voor de lastenontwikkeling. Daarnaast zijn er ook verschillen tussen het transactiemoment van belasting- en premieontvangsten en het moment waarop de betreffende belasting of premie daadwerkelijk in kas wordt ontvangen.

Tabel 2.3.2 Budgettair effect van belasting- en premiemaatregelen 2012 (x € miljoen)

Belastingen en premies kas

Belastingen en premies op transactiebasis

Totaal lasten

Zorgpremies

Zorgtoeslag

Koopkracht

Liquiditeitsverruiming

Invoeren bankbelasting

Innovatie

Vpb grondslagverbreding

Sectorfondspremies/Sociale premies

Regeerakkoord (exclusief bedrijfslevenenveloppe)

Afschaffen spaarloon (lh-deel) en arbeidskorting ouderen

OPL en Brutering

Afschaffen kleine belastingen

Rest

Totaal Beleidsmaatregelen 2012

2 878

4 453

3 490

De belasting en premieontvangsten

2.4 Meerjarige ontvangstenraming

De ontwikkeling van de belasting- en premieontvangsten voor de periode 2011–2015 is weergegeven in tabel 2.4.1. De ramingen voor 2011 en 2012 zijn in voorgaande paragrafen toegelicht.

Tabel 2.4.1. Meerjarige belasting- en premieraming op EMU-basis (x miljard euro)

2.5 De belastingraming 2011–2012

Tabel 2.5.1 bevat een gedetailleerd overzicht van de raming van de belasting- en premieontvangsten 2011 en 2012 op kasbasis en de aansluiting naar EMU-basis.

De belasting en premieontvangsten

Tabel 2.5.1. Overzicht van belasting- en premieontvangsten 2011–2012 (x €miljoen)

Vermoedelijke uitkomsten 2011

Ontwerpbegroting 2012

Indirecte belastingen

Invoerrechten

Omzetbelasting

Belasting op personenauto’s en motorrijwielen

Accijnzen

– Accijns van lichte olie

– Accijns van minerale oliën, anders dan lichte olie

– Tabaksaccijns

– Alcoholaccijns

– Bieraccijns

– Wijnaccijns

Belastingen van rechtsverkeer

– Overdrachtsbelasting

– Assurantiebelasting

Motorrijtuigenbelasting

Belastingen op een milieugrondslag

– Grondwaterbelasting

– Afvalstoffenbelasting

– Energiebelasting

– Waterbelasting

– Brandstoffenheffingen

Verbruiksbelasting van alcoholvrije dranken e.a.

Belasting op zware motorrijtuigen

Verpakkingenbelasting

Bankbelasting

Directe belastingen

Inkomstenbelasting kas

Loonbelasting kas

Dividendbelasting

Kansspelbelasting

Vennootschapsbelasting

– Gassector kas

– Niet-gassector kas

Successierechten

69 099

2 352 41 275

2 054

11 234 4 067

3 687

2 530 300 380 269

3 415

2 395

1 020

3 595

4 576 179

43

4 234

126

1

155

149

302

0

65 027

• - 

  858 47 586

2 317 464

13 888 1 750

12 138 1 607

70 901

2 427 42 301

2 068 11 517

4 174

3 834

2 574 285 377 273

3 693

2 553

1 141

3 599

4 394

1

0

4 271

126

1

155

149

302

300

68 638

• - 

  185 48 279

2 536 474

15 868 1 900

13 968 1 643

Belasting- en premieontvangsten Caribisch Nederland Niet nader toe te rekenen belastingontvangsten

78 30

74 26

Totaal belastingen

134 231

139 640

Premies volksverzekeringen kas Premies werknemersverzekeringen Aansluiting naar EMU-basis

36 816

49 699

451

39 192

52 313

766

Totaal belasting- en premieontvangsten op EMU-basis

221 197

231 911

3 EMU-saldo

De collectieve uitgaven bestaan uit de begrotingsgefinancierde uitgaven van het Rijk, de premiegefinancierde uitgaven van de sociale fondsen³ en de uitgaven van de lokale overheden. Hetzelfde geldt voor de collectieve inkomsten. Omdat zowel de inkomsten als de uitgaven op de verschillende begrotingen op kasbasis worden gerapporteerd, moet gecorrigeerd worden voor kas-transverschillen (ktv’s), aangezien het EMU-saldo een begrip op transbasis is. Daarnaast tellen financiële transacties niet mee in het EMU-saldo, maar alleen in de EMU-schuld. De ramingen voor 2011 en 2012 zijn gebaseerd op de Macro Economische Verkenning 2012 van het CPB. De ramingen voor 2013 tot en met 2015 zijn technische extrapolaties op basis van de MLT 2011–2015.

Om dubbeltellingen te voorkomen, moeten de onderlinge betalingen van het totaal worden afgetrokken (zowel bij de collectieve uitgaven als bij de collectieve inkomsten). Een voorbeeld van een onderlinge betaling van het Rijk aan de lokale overheden is de Wet werk en bijstand (WWB). Het Rijk neemt dit op als een uitgave, terwijl de lokale overheden dit als inkomsten boeken, waarmee zij op hun beurt uitgaven bekostigen. Om uitgaven niet twee keer mee te nemen, wordt hiervoor gecorrigeerd in de vorm van een consolidatiepost.

³ De sociale fondsen zijn de «verzekeringsfondsen» betrekking hebbende op de volksverzekeringen (inclusief zorg) en de werknemersverzekeringen.

EMU-saldo

Tabel 3.1 EMU-saldo collectieve sector (in miljoenen euro)

2011

2012

2013

2014

2015

bron

¹  Dit betreft de optelling van de ktv belastingen en ktv’s en financiële transacties niet-belastingontvangsten.

²  De onderlinge betalingen tussen Rijk en sociale fondsen bestaan uit de Rijksbijdragen, de rentebaten en rente-uitgaven (zie tabel 3.4)

Tabel 3.2 bevat de EMU-saldi van de drie samenstellende delen van de collectieve sector. Deze saldi kunnen ook worden berekend door in tabel 3.1 de uitgaven van de inkomsten af te trekken.

Tabel 3.2 Opbouw EMU-saldo collectieve sector (in miljoenen euro)

2011

2012

2013

2014

2015

bron

EMU-saldo Rijk EMU-saldo sociale fondsen EMU-saldo lokale overheden

EMU-saldo collectieve sector EMU-saldo collectieve sector (in % bbp)

In de tabellen 3.3 tot en met 3.5 wordt per overheidslaag een onderbouwing voor het betreffende EMU-saldo gegeven.

Tabel 3.3 EMU-saldo Rijk (in miljoenen euro)

2011

2012

2013

2014

2015

bron

Belastingontvangsten

Af: Netto Rijksuitgaven op kasbasis

Bij: Ktv’s en financiële transacties

EMU-saldo Rijk

EMU-saldo

Tabel 3.4 EMU-saldo sociale fondsen (in miljoenen euro)

2011

2012

2013

2014

2015

bron

Premie-inkomsten

Rijksbijdragen

Rentebaten

Inkomsten sociale fondsen

Premiegefinancierde uitgaven SZA Premiegefinancierde uitgaven Zorg Rente-uitgaven Bemiddelingskosten zorgverzekeraars

Uitgaven sociale fondsen

EMU-saldo sociale fondsen

6 501

3 149

6 441

10 498

11 563

Tabel 3.5 EMU-saldo lokale overheden (in miljoenen euro)¹

2011

2012

2013

2014

2015

Belastinginkomsten

Rijksbijdragen²

Overige inkomsten³

Inkomsten lokale overheden Uitgaven lokale overheden EMU-saldo lokale overheden

99 625

4 449

101 273

4 399

100 518

3 349

100 603

2 749

101 202

1 740

¹  De ramingen voor de belastinginkomsten en uitgaven van de lokale overheden zijn gebaseerd op de MEV 2012 voor 2011 en 2012 en MLT 2011–2015 voor 2013 tot en met 2015.

²  Rijksbijdragen zijn bedoeld voor uitgaven die door de gemeente gedaan worden, maar bekostigd worden door het Rijk. Hierbij moet gedacht worden aan het GFPF, de WWB, WSW, BDU en het bijzonder onderwijs.

Overige inkomsten zijn de ontvangsten uit leges, eigen betalingen, rente, dividenden etc.

Tabel 3.6 Historisch overzicht EMU-saldo

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

EMU-saldo (in miljarden euro) Bbp (in miljarden euro) EMU-saldo collectieve sector (in procenten bbp)

2,0% - 0,2% - 2,1% - 3,1% - 1,7% - 0,3% 0,5% 0,2% 0,5% - 5,6% - 5,1%

3

4 EMU-schuld

Tabel 4.1 Financieringsbehoefte Rijk (in miljoenen euro)

2011

2012

2013

2014

2015

bron

EMU-tekort Rijk

Bij: Ktv’s en financiële transacties Bij: Overbruggingskrediet FBN/ABN Bij: Derdenrekening

Financieringstekort Rijk op kasbasis

Tabel 4.2 Opbouw EMU-schuld collectieve sector (in miljoenen euro)

2011

2012

2013

2014

2015

bron

EMU-schuld primo

Financieringstekort Rijk EMU-tekort lokale overheden ING back-up faciliteit EFSF

EMU-schuld ultimo EMU-schuldquote (in procenten bbp)

Tabel 4.3 Opbouw EMU-schuldquote (in procenten bbp)

2011

2012

2013

2014

2015

Bron

EMU-schuldquote primo

EMU-tekort collectieve sector¹ Interventies in financiële sector Ktv’s en overige financiële transacties Noemereffect bbp

EMU-schuldquote ultimo

De rente-uitgaven en dividendontvangsten als gevolg van de interventies in de financiële sector lopen mee in het totale EMU-saldo.

Tabel 4.4 Historisch overzicht EMU-schuld

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010

EMU-schuld (in miljarden euro) Bbp (in miljarden euro) EMU-schuld collectieve sector (in procenten bbp)

224,8 227,1 235,1 248,0 257,6 266,1 255,9 259,0 347,5 347,1 369,9

418          448          465          477          491          513          540          572          594          571          588

53,8% 50,7% 50,5% 52,0% 52,4% 51,8% 47,4% 45,3% 58,5% 60,8% 62,9%

5 Inkomstenbeperkende regelingen en belastinguitgaven

5.1 Inleiding

Deze bijlage bevat informatie over inkomstenbeperkende regelingen en de belastinguitgaven.

Inkomstenbeperkende regelingen zijn regelingen die de te betalen inkomstenbelasting beperken, maar wel onderdeel zijn van de primaire heffingsstructuur. Ze vormen nadere bepalingen voor de draagkracht, die als maatstaf dient voor de inkomstenbelasting. Er zijn veel regelingen die als nadere (inperkende) afbakening van de grondslag kunnen worden beschouwd. In de begrotingsregels 2011–2015 is afgesproken dat in de Miljoenennota bij de inkomstenbeperkende regelingen alleen het budgettaire beslag van de fiscale behandeling van de eigen woning en de pensioenen wordt opgenomen⁴. Dit zijn de belangrijkste inkomstenbeper-kende regelingen. Een belastinguitgave (in enge zin) is een derving of uitstel van belastingontvangsten, die voorvloeit uit een voorziening in de wet voor zover die voorziening niet in overeenstemming is met de primaire heffingstructuur.

De budgettaire gevolgen van fiscale maatregelen voor 2012 in de sfeer van zowel de inkomstenbeperkende regelingen als de belastinguitgaven worden weergegeven in tabel 5.2.1.

De budgettaire overzichten van de inkomstenbeperkende regelingen en de belastinguitgaven zijn opgenomen in de tabellen 5.3.1 tot en met 5.3.3. De toelichting op de afzonderlijke belastinguitgaven – onder meer bestaande uit een beschrijving van de regeling en een weergave van de doelstelling, het verantwoordelijke ministerie en de uitgevoerde evaluaties – is als internetbijlage beschikbaar op www.rijksbegroting.nl.

In paragraaf 5.4 wordt ingegaan op de evaluatie van de belastinguitgaven. De evaluatieprogrammering voor het afgelopen jaar, het lopende jaar en het vervolgtraject worden in het kort beschreven.

Tenslotte wordt in paragraaf 5.5 aandacht besteed aan de ramingsbijstellingen ten opzichte van de raming zoals opgenomen in de startnota. Deze paragraaf zal de belangrijkste mutaties toelichten zodat duidelijk wordt of het beleidskeuzes betreft, endogene ontwikkelingen of technische ramingsbijstellingen. Deze nieuwe paragraaf is de uitwerking van de afspraak in de begrotingsregels 2011–2015 dat het budgettaire beslag van de belastinguitgaven in enge zin wordt afgezet tegen de aan het begin van de kabinetsperiode verwachte ontwikkeling.

Kamerstuk II, 32 500, nr. 29/30

Inkomstenbeperkende regelingen en belastinguitgaven

5.2 Maatregelen inkomstenbeperkende regelingen en belastinguitgaven per 2012

Tabel 5.2.1 bevat een overzicht van de maatregelen op het gebied van de inkomstenbeperkende regelingen en belastinguitgaven per 2012, zoals opgenomen in het Belastingplan 2012, de Overige Fiscale Maatregelen 2012, het wetsvoorstel Geefwet en het wetsvoorstel uitwerking Autobrief. Voor een inhoudelijke uitleg van de maatregelen wordt verwezen naar deze wetsvoorstellen.

Tabel 5.2.1 Maatregelen per 2012, budgettair belang op transactiebasis in lopende prijzen (x € miljoen)*

2012

Inkomstenbeperkende regelingen per 2012

Verruiming vrijwillige voortzetting pensioen ZZP-ers                                                                                                                                                 15

Totaal inkomstenbeperkende regelingen                                                                                                                                                                      15

Belastinguitgaven per 2012

Verlaging dotatieplafond FOR                                                                                                                                                                                         – 8

Invoering research & development aftrek (RDA)                                                                                                                                                       250

Inperking aftrek monumenten                                                                                                                                                                                      – 10

Incidentele verhoging WBSO                                                                                                                                                                                         149

Afschaffen kindertoeslag box 3                                                                                                                                                                                    – 25

Afschaffen spaarloonregeling                                                                                                                                                                                    – 218

Afschaffing arbeidskorting voor ouderen                                                                                                                                                                – 290

Doorwerkbonus 1 jaar opschuiven                                                                                                                                                                            – 130

Omzetting zelfstandigenaftrek en niet-indexeren                                                                                                                                                        60

Giftenaftrek: fiscale inzet cultureel ondernemerschap                                                                                                                                                12

ANBI-status en commerciële activiteiten                                                                                                                                                                       15

Introductie negatieve giftenaftrek                                                                                                                                                                                  – 5

Verruiming giftenaftrek en introductie plafond                                                                                                                                                              5

Tijdelijke uitbreiding nihiltarief bijtelling auto’s                                                                                                                                                             2

Totaal belastinguitgaven                                                                                                                                                                                              – 193

• = 

  opbrengst; + = derving;

Horizonbepaling

In de Fiscale Agenda heeft het kabinet onderschreven dat aan het toetsingskader voor nieuwe belastinguitgaven een nieuwe bepaling wordt toegevoegd, de zogenaamde horizonbepaling. Hierin wordt expliciet aangegeven voor welke duur de belastinguitgave geldt. Alleen indien er vóór het verstrijken van die termijn een positieve evaluatie beschikbaar is, kan besloten worden om de belastinguitgave te continueren voor een nieuwe periode. Als er geen positieve evaluatie is, vervalt de belastinguitgave automatisch. Als er wel een positieve evaluatie beschikbaar is, dwingt de horizonbepaling om opnieuw de afweging te maken of aan de belastinguitgave opnieuw prioriteit wordt gegeven. Voor een drietal nieuwe regelingen in het pakket Belastingplan 2012 c.a. is een zogenoemde horizonbepaling van toepassing. In de eerste plaats is een horizonbepaling van toepassing op de werkbonus. Het jaar van inwerkingtreding van deze belastinguitgave is 2013. In de tweede plaats betreft het de regeling voor stimulering van cultureel ondernemerschap. Deze maatregel is opgenomen in het wetsvoorstel Geefwet met 2012 als jaar van inwerkingtreding. In de derde plaats is een horizonbepaling van toepassing op de nieuwe regeling die in de Autobrief wordt voorgesteld, namelijk een nihiltarief bijtelling voor auto’s met een CO₂-uitstoot van maximaal 50 gr/km (jaar van inwerkingtreding is 2012). Ook zal er een horizonbepaling gaan gelden voor de nieuwe research & development

Inkomstenbeperkende regelingen en belastinguitgaven

aftrek (RDA). De overige maatregelen betreffen aanpassingen van bestaande regelingen.

5.3 Een overzicht van inkomstenbeperkende regelingen en belastinguitgaven

In tabel 5.3.1 wordt de budgettaire derving weergegeven van de inkom-stenbeperkende regelingen voor de eigen woning en voor de pensioenen voor de periode 2010–2016.

Tabel 5.3.1 Overzicht inkomstenbeperkende regelingen 2010–2016, budgettair belang op transactiebasis in lopende prijzen (x € miljard)

De tabellen 5.3.2 en 5.3.3 bevatten meerjarige overzichten van de belastinguitgaven in de belastingen op inkomen, winst en vermogen respectievelijk de belastinguitgaven in de kostprijsverhogende belastingen voor de periode 2010 – 2016. Bij de ramingen is rekening gehouden met voorgenomen kabinetsbeleid.

In tabel 5.3.2 is eveneens het equivalent van de belastinguitgave voor de premie-inkomsten werknemersverzekeringen opgenomen. Een nadere uitsplitsing is opgenomen in de begroting van SZW.

Tabel 5.3.2 Belastinguitgaven in de belastingen op inkomen, winst en vermogen 2010 – 2016, budgettair belang op transactiebasis in lopende prijzen (x € miljoen)*

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

Verlaging lastendruk op ondernemingen

• a) 

  algemeen

Zelfstandigenaftrek

Extra zelfstandigenaftrek starters

Startersaftrek bij arbeidsongeschiktheid

FOR, niet omgezet in lijfrente

Meewerkaftrek

Stakingsaftrek

Doorschuiving stakingswinst

Bedrijfsopvolgingsfaciliteit in successiewet

Doorschuiving inkomen uit aanmerkelijk belang

Landbouwvrijstelling in de inkomstenbelasting

• b) 

  investeringen in het algemeen

Kleinschaligheidsinvesteringsaftrek

Willekeurige afschrijving starters¹

Willekeurige afschrijving zeeschepen¹

Keuzeregime winst uit zeescheepvaart (tonnagebelasting)

Aftrek speur- en ontwikkelingswerk

Willekeurige afschrijving investeringen bedrijfsmiddelen¹

Research & Development aftrek (RDA)

• c) 

  investeringen ten behoeve van het milieu

VAMIL¹

Energie-investeringsaftrek (EIA)

Milieu-investeringsaftrek (MIA)

Bosbouwvrijstelling

Vrijstelling vergoeding bos- en natuurbeheer

3 444 3 422 3 579 3 762 3 984 4 055 4 127

Inkomstenbeperkende regelingen en belastinguitgaven

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

Verlaging lastendruk op arbeid

• a) 

  gericht op werkgevers

Afdrachtvermindering onderwijs

Afdrachtvermindering zeevaart

Afdrachtvermindering speur- en ontwikkelingswerk WBSO

• b) 

  gericht op werknemers

Werknemersspaarregelingen (o.a. spaarloon)²

Feestdagenregeling²

Verlaging fiscale bijtelling (zeer) zuinige auto’s Ouderschapsverlofkorting Arbeidskorting voor ouderen³ Levensloopverlofkorting

Doorwerkbonus³

Werkbonus

Verlaging lastendruk op inkomsten uit vermogen

Kindertoeslag forfaitair rendement

Ouderentoeslag forfaitair rendement

Vrijstelling bos- en natuurterreinen forfaitair rendement

Vrijstelling voorwerpen van kunst en wetenschap forfaitair rendement

Vrijstelling groen beleggen forfaitair rendement

Vrijstelling sociaal-ethisch beleggen forfaitair rendement

Vrijstelling cultureel beleggen forfaitair rendement

Vrijstelling durfkapitaal forfaitair rendement

Vrijstelling spaarloon- en premiespaarregeling forfaitair rendement

Vrijstelling rechten op kapitaalsuitkering bij overlijden forfaitair rendement

Vrijstelling rechten op bepaalde kapitaalsuitkeringen forfaitair rendement

Aftrek wegens geen of geringe eigenwoningschuld

Gedeeltelijke vrijstelling van inkomsten uit kamerverhuur

Aftrek kosten monumentenwoning

Heffingskorting groen beleggen

Heffingskorting sociaal-ethisch beleggen

Heffingskorting cultureel beleggen

Heffingskorting durfkapitaal

Persoonsgebonden aftrekpost durfkapitaal

Overige regelingen

Aftrek voor scholingsuitgaven (studiekosten)

Giftenaftrek

Faciliteiten successiewet algemeen nut beogende instellingen

Totaal generaal directe belastingen percentage BBP Totaal premie-uitgaven³

2 336 2 473

1 929 2 327

2 126 2 135 2 155

¹  Het betreft hier niet de kasderving maar de contante waarde van het rentevoordeel voor de betrokken belastingplichtigen c.q. het rentenadeel voor de overheid.

²  Het spaarloon en de feestdagenregeling hebben ook invloed op de premies voor de werknemersverzekeringen WW (AWF en sectorfonds), WIA en ZVW. Wijzigingen in deze belastinguitgaven veranderen zowel het fiscale loon als het premieloon (en in het verlengde daarvan het uitkeringsloon, waardoor de hoogte van uitkering kan veranderen). Deze effecten zijn onderdeel van de regel premie-uitgaven.

³  Een premie-uitgave is een overheidsuitgave in de vorm van een derving of uitstel van premieontvangsten die voortvloeit uit een voorziening in de wet voor zover die voorziening niet in overeenstemming is met de primaire heffingsstructuur van de wet.

• * 

  «–» = regeling is in dat jaar niet van toepassing; «0» = budgettair beslag van de regeling bedraagt in dat jaar afgerond nihil.

Tabel 5.3.3 Belastinguitgaven in de kostprijsverhogende belastingen 2010 – 2016, budgettair belang op transactiebasis in lopende prijzen (x € miljoen)*

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

Energiebelasting

Verlaagd tarief glastuinbouw

Teruggaaf kerkgebouwen

Teruggaaf non-profit

Vrijstellingen grootverbruik in de energiebelasting

Inkomstenbeperkende regelingen en belastinguitgaven

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

Afvalstoffenbelasting

Fiscale stimulering sanering oude stortplaatsen

Omzetbelasting verlaagd tarief

Boeken, tijdschriften, week- en dagbladen

Bibliotheken (verhuur boeken), musea e.d.

Kermissen, attractieparken, sportwedstrijden en -accommodatie

Circussen, bioscopen, theaters en concerten

Sierteelt

Arbeidsintensieve diensten

Vervoer van personen (w.o. openbaar vervoer)

Logiesverstrekking (incl. kamperen)

Voedingsmiddelen horeca

Omzetbelasting – vrijstellingen

Sportclubs

Post

Vakbonden, werkgeversorg., politieke partijen, kerken

Fondswerving

Omzetbelasting – speciale regelingen

Kleine ondernemersregeling Landbouwregeling

Accijnzen

Verlaagd tarief kleine brouwerijen

Vrijstelling communautaire wateren

Vrijstelling luchtvaartuigen

Tariefdifferentiatie tractoren en mobiele werktuigen

Belastingen op personenauto’s en motorrijwielen

Teruggaaf ambulance

Teruggaaf taxi’s

Uitbreiding bonus zuinige auto’s

Stimulans Euro-6 dieselpersonenauto’s

Motorrijtuigbelasting

Nihiltarief OV-bussen op LPG

Vrijstelling motorrijtuigen ouder dan 25 jaar

Vrijstelling taxi’s

Vrijstelling reinigingsdiensten

Vrijstelling wegenbouw

Vrijstelling ambulances

Nihiltarief zeer zuinige auto’s

Overige vrijstellingen

Belasting op zware motorrijtuigen (eurovignet)

Teruggaaf internationaal gecombineerd vervoer

Overdrachtsbelasting

Vrijstelling overdrachtsbelasting bedrijfsoverdracht in familiesfeer

Vrijstelling overdrachtsbelasting stedelijke herstructurering

Vrijstelling landinrichting

Vrijstelling Bureau Beheer Landbouwgronden

Vrijstelling cultuurgrond

Vrijstelling natuurgrond