Erkenning Palestijnse staat hard nodig - Hoofdinhoud

De Nederlandse regering wijst de erkenning van de Palestijnse staat door de Verenigde Naties (VN) af. Daarmee geeft zij een verkeerd signaal.

Emile Roemer en Harry van Bommel zijn respectievelijk fractievoorzitter en buitenlandwoordvoerder van de SP

Bij ons recente bezoek aan Israël en bezet Palestijns gebied zijn wij hard met onze neus op de feiten gedrukt. Het vredesproces tussen Israël en de Palestijnse Autoriteit ligt volkomen stil, de uitbreiding van nederzettingen in bezet gebied gaat onverdroten voort en de tweestaten-oplossing lijkt verder weg dan ooit. Inmiddels wonen er meer dan een half miljoen Israëliërs in bezet Palestijns gebied en zal een alomvattend vredesakkoord met een enorme landruil gepaard moeten gaan om een kans van slagen te maken. Beslaglegging op huizen van Palestijnen in Oost-Jeruzalem maakt een gedeelde hoofdstad steeds minder kansrijk.

Verder constateerden we dat er voor de Israëlische regering nauwelijks een stimulans, laat staan een noodzaak is, om tot een onderhandelde vrede te komen. De Palestijnen zijn verdeeld. Gaza is geïsoleerd. De Westelijke Jordaanoever wordt effectief militair gecontroleerd en Palestijns geweld is beteugeld. Israëls grootste bondgenoot, de Verenigde Staten, verzoekt om een tijdelijke bouwstop, maar de regering-Netanyahu wimpelt dat af en komt ermee weg. Ook van de kant van de EU is er geen effectieve druk op Israël om het vredesproces een kans van slagen te geven.

Tegen die achtergrond achten wij het logisch dat de Palestijnen nu via de VN proberen erkenning te krijgen als staat. Het zou de impasse in het vredesproces kunnen doorbreken.

Ten eerste maakt formele erkenning van de Palestijnse staat een einde aan de onevenwichtige politieke verhouding in het Israëlisch- Palestijns conflict. Onderhandelingen tussen in elk opzicht volstrekt ongelijkwaardige partners blijken in de praktijk niets op te leveren. Erkenning van de Palestijnse staat maakt dat deze zich kan aansluiten bij belangrijke internationale verdragen, zoals de Conventie van Genève. Dat zou een Palestijnse staat duidelijke rechten én plichten opleggen, wat ook in het belang is van Israël. Van de Palestijnen kan dan worden geëist dat zij zelf effectief optreden tegen terroristische aanslagen op Israël.

Erkenning van de Palestijnse staat versterkt als tweede het uitgangspunt dat de bestandslijn van 1967 als grens voor die staat moet gelden. Dat kan eventueel worden aangevuld met wederzijds ingestemde landruil. Die grens van 1967 is in eerdere akkoorden ook als uitgangspunt genomen en door Nederland, de EU en de VN als belangrijke doelstelling opgenomen in het vredesproces. Ook president Obama heeft onlangs expliciet de grens van 1967 als uitgangspunt genoemd.

Wachten op een alomvattend vredesakkoord, zoals de Nederlandse regering bepleit, is geen optie. Op dit moment verdwijnt een tweestaten-oplossing steeds verder achter de horizon, terwijl dat toch echt de enige oplossing is. Ook bij Israëlische politici constateerden wij het besef dat een tweestaten-oplossing de enige manier is om Israël democratisch te houden. Langer wachten met die oplossing is een bedreiging voor de democratie in Israël. Dat is in de praktijk zichtbaar in nieuwe wetgeving die het werk van Israëlische mensenrechtenorganisaties en andere kritische, niet-gouvermentele organisaties ernstig probeert te bemoeilijken. In Israël is de verontwaardiging daarover groot.

Steeds meer regeringen zien in dat zowel Israël als de Palestijnen baat kunnen hebben bij erkenning van de Palestijnse staat. Een volwaardig VN-lidmaatschap zit er vermoedelijk niet in, maar Palestina als waarnemer-staat lijkt haalbaar. Palestina zou dan dezelfde status hebben bij de VN als Zwitserland tot 2002 en het Vaticaan tot op de dag van vandaag.

Catherine Ashton, de hoge vertegenwoordiger voor buitenlandse zaken en veiligheid van de EU, zoekt naar een Europees compromis over de status van de Palestijnen bij de VN. Met het voorbarige 'nee' van Nederland zal dat Europese compromis er niet komen. Wij zijn ervan overtuigd dat erkenning van de Palestijnse staat op dit moment het enige alternatief is om het vredesproces nieuw leven in te blazen.

Dit artikel stond op 24 september 2011 in BN/DeStem