Benelux, voeg je bij Duits-Frans plan voor EU-winstbelasting - Hoofdinhoud

OPINIE - Bezuinigen wordt een gebed-zonder-end als Europese landen blijven wedijveren om de laagste belastingtarieven voor bedrijven. Het is hoog tijd voor Europese afspraken over het belasten van bedrijfswinsten. Duitsland en Frankrijk deden een voorstel. Dat zouden de Benelux-landen moeten omarmen, vinden GroenLinks-Europarlementariër Bas Eickhout en zijn groene collega's uit België en Luxemburg.

Occupy Wall Street!

In Amerika vestigt een nieuwe protestbeweging de aandacht op de politieke macht van banken en multinationals. Daardoor betalen grote bedrijven minder belasting dan kleine bedrijven en werknemers. Dat het Amerikaanse protest overslaat naar Europa is niet verwonderlijk. Ook hier is de belastingdruk oneerlijk verdeeld. Belastingconcurrentie tussen Europese landen leidt ertoe dat grote bedrijven de dans ontspringen. Daardoor komt de nadruk in deze crisistijd eenzijdig op bezuinigen te liggen.

Er valt veel aan te merken op de weifelende aanpak van de eurocrisis door bondskanselier Merkel en de president Sarkozy, maar ze kwamen deze zomer wel met een plan om de impasse rond Europese belastingcoördinatie te doorbreken. Duitsland en Frankrijk, zo kondigden zij aan, zullen uiterlijk in 2013 een gezamenlijk tarief invoeren voor de belasting op bedrijfswinsten, de vennootschapsbelasting.

Dat zou een grote stap zijn in de richting van EU-wijde harmonisatie van de vennootschapsbelasting. Momenteel zijn directe belastingen vooral een nationale zaak. Dat werkt schadelijke belastingconcurrentie in de hand. In de afgelopen jaren hebben bijna alle EU-landen hun winstbelasting verlaagd in de slag om het aantrekken van internationaal kapitaal. Volgens Eurostat zijn de tarieven sinds 2000 met 8,7 procent gedaald.

Belastingconcurrentie is slecht voor werkgelegenheid

Belastingconcurrentie om buitenlandse bedrijven te lokken ondergraaft een eerlijke belastingstructuur. De concurrentie tussen landen leidt ertoe dat arbeid overal veel zwaarder wordt belast dan kapitaal. Dat is slecht voor de werkgelegenheid. Regeringen lopen inkomsten mis, waardoor de overheidsfinanciën nog moeizamer op orde komen.

Grote, internationale ondernemingen profiteren niet alleen van steeds lagere belastingtarieven op hun winsten, maar maken ook veelvuldig misbruik van de verschillen tussen landen. Ze verschuiven kapitaal, winsten en verliezen van het ene land naar het andere, waardoor hun feitelijke belastingafdracht soms bijna nul is. Deze belastingontwijking wordt door sommige EU-landen gefaciliteerd. Een recent rapport van ActionAid rekent Nederland en Luxemburg tot de tien grootste belastingparadijzen ter wereld. Dat is een lijstje waar we zo snel mogelijk vanaf zouden moeten willen. Belastingontwijking is funest voor ontwikkelingslanden en voor de EU-partners. Zij benadeelt ook kleine en middelgrote bedrijven die niet over de grens opereren.

Gezamenlijke grondslag

De enige manier om deze schadelijke belastingontwijking te voorkomen is het invoeren van een gezamenlijke grondslag voor vennootschapsbelasting. Eerst met een kopgroep van landen, daarna zo snel mogelijk in de hele EU. Ook moet er een gemeenschappelijk minimumtarief komen. Met een tarief van ten minste vijfentwintig procent over alle winsten van grote bedrijven, zoals Merkel en Sarkozy voorstelden, zou de belastingheffing al een stuk eerlijker worden.

Gezamenlijk actie is ook nodig op andere terreinen van belastingheffing. Door fraudeleuze carrouselconstructies lopen de EU-landen miljarden aan BTW-inkomsten mis. Financiële transacties zijn nog steeds onbelast, wat speculatie in de hand werkt. De bestaande energiebelastingen doen geen recht aan de schade die het milieu wordt aangedaan. Mensen met zeer hoge inkomens kunnen nog steeds de fiscus ontlopen door hun geld naar een buitenlandse bank te brengen, omdat de gegevensuitwisseling tussen belastingdiensten tekortschiet.

Wij roepen onze Benelux-regeringen daarom op om zich in te zetten voor een eerlijker speelveld in Europa. Als minister Verhagen pleit voor een brede toetsing van de economische gezondheid van EU-landen door de Europese Commissie, moet hij ook de nationale belastingregimes daarbij durven betrekken. Als de Frans-Duitse vennootschapsbelasting gestalte krijgt, zou de Benelux zich daarbij moeten aansluiten. Het zijn betekenisvolle stappen zijn naar een echte Europese belastingpolitiek. Die is hard nodig om de economische en de milieucrisis aan te pakken.

Dit artikel verscheen in verkorte versie eerder in het Het Financieele Dagblad. De auteurs Bas Eickhout, Philippe Lamberts, Bart Staes en Claude Turmes zijn Europarlementariër voor de groene partijen van respectievelijk. Nederland, Wallonië, Vlaanderen en Luxemburg.