Kabinet sluit zwakken in de samenleving uit - Hoofdinhoud

De sociale werkplaatsen, het speciaal onderwijs, het pgb - alles wordt afgebroken wat de zwakken in de samenleving op eigen benen laat staan.

Emile Roemer en Job Cohen

‘Jobs, jobs en jobs’, daar draait het om, vertelde minister-president Rutte tijdens zijn werkbezoek bij de Amerikaanse president Obama. Het is te hopen dat deze niet goed heeft geluisterd naar onze premier. In Nederland schrapt het kabinet immers alleen al in de sociale werkplaatsen 60.000 banen. Een veel slechter adviseur kon de Amerikaanse president niet over de vloer krijgen.

Zou onze premier ook ‘jobs, jobs en jobs’ durven zeggen tegen medewerkers in de GGZ en tegen docenten in het speciaal onderwijs, die nu ontslagen worden? Of tegen thuiswonende jongeren die door de maatregelen van dit kabinet verantwoordelijk worden voor het levensonderhoud van hun ouders, als die een uitkering hebben?

Iedereen snapt dat we in tijden van crisis moeten bezuinigen. Maar VVD, CDA en PVV laten wel heel duidelijk zien wie hun vrienden zijn. Belastingvoordelen voor multinationals, bonussen voor topmanagers en subsidies voor villabezitters blijven onaangetast. Maar in de begeleiding, het werk, inkomen en zorg van mensen met een lager inkomen wordt hard het mes gezet. Dat is niet alleen slecht voor de mensen, maar ook funest voor de samenleving. Achter deze afbraakplannen zit een beeld dat investeren in mensen met een arbeidsbeperking, een leerprobleem of een psychische stoornis niet loont en dat deze mensen het zelf maar moeten redden. ‘Eigen verantwoordelijkheid’ noemt het kabinet dat.

Wij hebben het afgelopen jaar heel veel mensen gesproken die dolgraag hun ‘eigen verantwoordelijkheid' nemen. De vaders en moeders die dankzij het pgb voor hun gehandicapte kind kunnen zorgen. De docenten in het speciaal onderwijs die met hun inzet voorkomen dat kinderen kansloos aan de kant komen te staan. Wij spraken ook met de medewerkers uit de geestelijke gezondheidszorg: zij willen niets liever dan hun verantwoordelijkheid nemen en mensen beter maken. Maar zij worden gekort omdat het kabinet niet snapt dat de kosten van een onbehandelde psychiatrische patiënt hoger zijn dan de behandeling zelf. Een analyse waarvoor je echt geen psychiater hoeft te zijn.

Je hoeft ook geen pedagoog te zijn om te zien dat kinderen die extra aandacht nodig hebben, met minder speciaal onderwijs geen kans meer maken op de arbeidsmarkt. Iedereen die weleens met deze jongeren of begeleiders gesproken heeft, ziet het. En het is ook niet moeilijk om te begrijpen dat jongeren met een licht verstandelijke beperking die straks en begeleiding en toegang tot de arbeidsmarkt en een deel van hun inkomen kwijtraken, straks gemakkelijk in de criminaliteit kunnen belanden.

Je kunt sowieso geen banen creëren door deze weg te bezuinigen. Mensen op de sociale werkplaatsen hebben nu een baan en leveren nu hun aandeel aan de samenleving. De regering weet dat zij bij een regulier bedrijf amper aan het werk komen: op dit moment heeft nog geen vier procent van de bedrijven jongeren met een arbeidsbeperking in dienst. Mensen werken begeleid vanuit de sociale werkplaats. Maar zodra dit stopt is er bijna geen werkgever te vinden die hen in dienst neemt. De 60.000 mensen voor wie in de toekomst geen plaats meer is op de sociale werkplaats zullen achter de geraniums verdwijnen en in de bijstand terechtkomen. Als zij dan nog aan de bak komen, dan voor minder dan het minimumloon, de wrange kroon bovenop de torenhoge bezuinigingen van dit kabinet.

VVD, CDA en PVV zijn blijkbaar vergeten waarom belangrijke voorzieningen zoals de sociale werkplaats, het speciaal onderwijs, de bijstand en de zorg zo zorgvuldig zijn opgebouwd. Van goede zorg worden we allemaal beter, ouder en productiever. Het persoonsgebonden budget is juist uitgevonden om mensen zelf hun verantwoordelijkheid te laten nemen over hun zorg, werk en inkomen. De sociale werkplaats helpt mensen vooruit die in een regulier bedrijf niet meekomen. Hier wordt echt werk verzet naar het vermogen van mensen. Daar staat ook een eerlijk CAO-loon tegenover. Het speciaal onderwijs is cruciaal om kinderen net dat extra zetje te geven om een waardevol leven te leiden. Dat kun je kapot bezuinigen, maar dan schuif je deze kinderen als onrendabel aan de kant.

Omdat CDA, VVD en PVV liever hun eigen vrienden ontzien, betalen de mensen die zorg, begeleiding of ondersteuning nodig hebben het gelag. Het wrange vooruitzicht voor deze mensen is werkeloosheid, armoede en uitsluiting. Tegen dit beleid verzetten wij ons.

Dit artikel verscheen op 8 december 2011 in het NRC Handelsblad