Rechtsbescherming erfpachters kan beter - Hoofdinhoud

Minister Donner was briljant op dreef als causeur vanmiddag, bij het debat over erfpacht in de grote steden. In een historische beschouwing betrok hij de overdracht van Hongkong door Engeland aan China in 1997, als uitvloeisel van een aflopend erfpachtcontract. Om vervolgens via het Groninger stadsmeierrecht te belanden bij koning Midas, die iets te dol op geld was. Daarmee kreeg hij de lachers op zijn hand. Toch ging het ook over een flink probleem, met name binnen de gemeente Amsterdam.

Mijn grootste zorg is de particuliere erfpacht, waarbij kopers van woningen worden opgezadeld met erfpachtcontracten, waarvan op de herzieningsdatum de canon op vooraf niet duidelijk omschreven gronden verhoogd mag worden. Door de groteske verhogingen die daar het gevolg van waren kwamen bewoners in grote problemen en werden de banken kopschuw om nog hypotheek te verstrekken op woningen met erfpacht. Inmiddels is er in overleg tussen gedupeerden, vereniging eigen huis, banken en AFM een model-erfpachtcontract gemaakt, dat ik graag algemeen verbindend zou laten verklaren. Donner bleek daar niet voor te voelen. Hij denkt dat het voldoende is als banken geen hypotheek meer willen verstrekken voor panden waarbij geen gebruik wordt gemaakt van het modelcontract. Ik ben daar minder zeker van. De ervaring leert dat er altijd kleinere en/of buitenlandse banken zijn die dat wel doen. Donner erkent dat, maar vindt dat de bewoner in zo’n situatie zelf op de blaren moet zitten.

Ik ben positiever over het initiatief van Donner om met makelaarsorganisaties afspraken te maken over de transparantie van advertenties voor woningen op erfpachtgrond. Je zou de potentiële koper meer bewust moeten maken van de financiële gevolgen van wel/niet afgekocht, datum afkoop, type indexering e.d. De contante waarde van verschillende bepalingen loopt al snel in de tienduizenden euro’s, zonder dat de meeste mensen zich daar bewust van zijn. Ik heb gesuggereerd om een standaard contante waardeberekening te ontwikkelen, om de verschillende erfpachtvoorwaarden om te rekenen naar één bedrag, dat een indicatie is van de mogelijke meerkosten bovenop de koopsom. Donner neemt die suggestie mee in het gesprek met de makelaars.

Een laatste discussiepunt was de regeling voor gemeentelijke erfpacht in Amsterdam. Die maakt geen eeuwigdurende afkoop mogelijk, omdat de lokale PvdA en GroenLinks dat niet willen. In Utrecht is op mijn initiatief in 2005 een herziening van de erfpachtregeling vastgesteld door de gemeenteraad, waarbij eeuwigdurende afkoop (tegen aantrekkelijke voorwaarden) mogelijk werd gemaakt. Die regeling werd raadsbreed gesteund, van VVD tot Pvda en GL. PvdA-woordvoerder en Amsterdammer Ed Groot kon mij niet uitleggen waarom Amsterdam niet kan wat Utrecht zes jaar geleden al geregeld heeft.

lees hier mijn inbreng in eerste termijn bij het debat: VH 20111208 AO erfpacht