Asbest én een te lakse overheid: dat kost levens - Hoofdinhoud

Een jaar geleden, op 16 februari 2011, beloofde staatssecretaris Atsma de dat op 1 juli 2012 alle scholen die gebouwd zijn voor 1994 een asbestinventarisatie gemaakt moeten hebben. Aanleiding was de constatering dat bij 25% van de scholen waar wel een inventarisatie is uitgevoerd, gevaarlijke (losse) asbest aanwezig was, die direct gesaneerd moest worden.

Paulus Jansen is milieuwoordvoerder voor de SP in de Tweede Kamer

Letterlijk zei de staatssecretaris op een vraag van mij: “Ik ben het wel met hem eens dat je alles op alles moet zetten om de inventarisatie medio volgend jaar gereed te hebben.” We hebben nu nog vijf maanden te gaan, de Tweede Kamer ontving vandaag zes weken te laat een brief over de stand van zaken. En: verrassing! “De beoogde deadline om in juli alle scholen op asbest geïnventariseerd te hebben, kan in de praktijk niet worden gehaald.” Toch is Atsma tevreden gestemd want “…er is een beweging in gang gezet tot het inventariseren van schoolgebouwen.” Het staat er echt!

Wat zijn de cijfers? Er zijn ruim negenduizend scholen aangeschreven, waarvan 5.100 gereageerd hebben. Ruim vierduizend niet dus. Zelfs als naar verhouding een hoog aandeel van de scholen van niet-reageerders gebouwd is na 1994 (toen asbest verboden werd), dan nog zijn er tussen de duizend en tweeduizend scholen uit de risicogroep die zich onttrekken aan iedere vorm van controle.

Van de scholen die wel hebben meegewerkt vallen vierduizend in de risicocategorie. Van deze groep heeft per 1 november jl. pas 40% een asbestinventarisatie laten uitvoeren. Als we de groep meetellen die niet reageerde op de enquête ligt het aantal scholen dat -vijf maanden voor 1 juli 2012- aan de inventarisatieplicht voldaan heeft rond de 25%. Een op de vier!

Bij de 1.300 scholen waar wel een inventarisatie is uitgevoerd is in 81% van de gevallen asbest aangetroffen. Bij 37% was er sprake van een acuut risico, wat inhoudt dat direct gesaneerd moet worden. Desondanks is bij 43 scholen uit deze gevaarlijke categorie de sanering (nog) niet uitgevoerd. Als de de resultaten van de onderzochte scholen extrapoleren naar de scholen waar nog geen inventarisatie is uitgevoerd zijn er in Nederland nog ongeveer 1.400 scholen waar een acuut risico aanwezig is (los gebonden asbest) zonder dat hier ook maar iets aan gebeurt.

Ik zou verwachten dat de staatssecretaris van milieu in de hoogste staat van alarm verkeert als hij dit soort cijfers onder ogen krijgt. Maar niets is minder waar. Atsma gaat een website inrichten waarop ouders kunnen zien of de school van hun kind al onderzocht is, en er komt een helpdesk waar scholen terecht kunnen met vragen. Voor de rest zoeken de scholen het zelf maar uit. “We gaan erover of we gaan er niet over”, zo vatte premier Rutte de verantwoordelijkheid van de rijksoverheid-nieuwe-stijl samen bij de presentatie van het regeerakkoord samen. Klaarblijkelijk valt de asbestproblematiek, nu al goed voor 1.100 doden per jaar, in de tweede categorie.

Komende donderdag debatteert de Tweede Kamer met Joop Atsma over zijn asbestbeleid. De SP zou de levensgevaarlijke vrijblijvendheid van de huidige aanpak graag zo snel mogelijk inruilen voor een wettelijke inventarisatieplicht voor alle gebouwen gebouwd voor 1994 die toegankelijk zijn voor anderen dan de eigenaar. Als in 37% van de onderzochte scholen acute risico’s worden ontdekt, zou de situatie in kantoren, winkels, verzorgingstehuizen of woningen dan totaal anders zijn?

Na de asbestinventarisatie zouden acute risico’s binnen een wettelijke -korte- termijn verplicht gesaneerd moeten worden, met een stevige sanctie als dit niet gebeurt. Tenslotte moet de publieke controle op de kwaliteit van de asbestverwijderaars nu eindelijk eens serieus aangepakt worden, in plaats van nog langer te vertrouwen op de zelfregulering van de branche.

Een staatssecretaris van milieu moet meer doen dan een mooie folder uitgeven en een website openen. Asbest is een sluipmoordenaar en een lakse overheid kost levens.

Dit artikel stond op 31 januari 2012 in dagblad Trouw