‘Het spoor wordt uitgewoond.’ - Hoofdinhoud
Vrijdagmiddag was ik bij het afscheid van Ingo Hansen als hoogleraar aan de Technische Universiteit Delft. Hansen was hoofdrapporteur van een van de twee deelstudies (internationale benchmark) die de Tijdelijke Commissie Spoor liet doen in het kader van haar onderzoek. Hij is zeer kritisch over de bedrijfsleiding van ProRail en NS, die zich -na het opknippen van de infra en vervoeraktiviteiten- opportunistisch opereren.
Hansen is een grote naam in de wereld van het spoorwegonderzoek. Hij is president van de International Association of Railway Operations Research en hoofdredacteur van het tijdschrift Rail Transport Planning & Management. Hoe hoog hij staat aangeschreven bleek uit de aanwezigheid van professor Norio Tomii van het Japanse technologische researchinstituut Chiba, die en passant onthulde dat de Japanse Shinkansen kogeltreinen geinspireerd zijn door de Nederlandse hondekop-treinstellen.
Al voor zijn afscheidscollege had Hansen in een interview met het blad Delta van de TU Delft van zijn hart geen moordkuil gemaakt: “Het spoor wordt uitgewoond. Ik heb de spoorsystemen van zes landen - Nederland, België, Denemarken, Zwitserland, Zweden en Japan - voor de Tweede Kamer met elkaar vergeleken. Deze landen hebben, behalve Japan dan, spoorwegnetten van vergelijkbare grootte. Per gereden treinkilometer besteedt Nederland het minste aan management en onderhoud. Ik kan mij voorstellen dat de faalkans van kritische onderdelen van de infrastructuur, zoals wissels en bovenleidingen, de afgelopen vijf jaar is toegenomen evenals de tijd die nodig is om fouten te herstellen. Maar Prorail rapporteert dat niet, ze houdt het geheim.”
Zijn conclusie dat het spoor wordt uitgewoond onderbouwde Hansen in het onderzoek Inrichting, gebruik en onderhoud Nederlands spoorsysteem; internationale vergelijking in opdracht van de Tijdelijke Commissie Spoor. Nog maar een citaat over de invoering van het nieuwe beveiligingssysteem ERTMS: “Terwijl in de andere vier Europese landen (PJ: bedoeld worden België, Denemarken, Zwitserland en Zweden) de overheden, infrastructuurmanagers en belangrijkste treinvervoerondernemingen een heldere implementatiestrategie afgesproken hebben en bepaalde financiële middelen voor de korte en middellange termijn zijn gepland, lijken de betrokken partijen in Nederland de kat uit de boom te kijken.”
Hansen heeft van zijn hart nooit een moordkuil gemaakt. Zo protesteerde hij in 2002 fel tegen de lobby van de toenmalige decaan van de faculteit Lucht- en Ruimtevaart voor de aanschaf van de JSF. Ook is hij buitengewoon kritisch over het plan van zijn collega TU-professor Wubbo Ockels voor de ontwikkeling van een superbus: “Superbussen die 250km per uur rijden, duurzaam zijn en net zo veilig als een trein: dat kan helemaal niet.” Helemaal mee eens. Aanpakken die luchtfietserij.
Gelukkig blijft Hansen ook tijdens zijn emeritaat voorlopig nog actief betrokken bij onderzoek in de spoorsector. Ik hoop dus dat we ook in de nabije toekomst nog vele uitspraken mogen tegemoet zien als: “Market opening and separation of the Dutch railway industry led to weak governance and high transaction costs.”