Internationaal toezicht op proces Timosjenko kan deur openen voor vrijhandelsverdrag Oekraïne - Hoofdinhoud

D66-Europarlementariër Gerben-Jan Gerbrandy vindt dat de EU sterker moet aandringen op breed internationaal toezicht op het proces tegen voormalig premier Timosjenko van de Oekraïne. Premier Azarov van dat land stemde vorige week in met toezicht vanuit het Europees Parlement, maar dat is niet voldoende. "De Oekraïne moet af van een cultuur van politieke afrekeningen. De daders van gisteren zijn de slachtoffers van vandaag en vice versa. Die cultuur draait slechts om het behouden van de macht. Het wordt tijd dat de macht wordt gebruikt om het land vooruit te helpen."

Stabiele buur

De EU moet haast maken met een vrijhandelsverdrag met Oekraïne, vindt Gerbrandy. "Europa heeft al vaak bewezen dat het met een associatieverdrag haar buren effectief kan helpen de rechtsstaat en economie te moderniseren. De EU heeft belang bij een stabiele, voorspelbare buur. Niet alleen is Oekraïne het belangrijkste doorvoerland voor gas naar Europa; het heeft met een hoogopgeleide bevolking, onbenutte landbouwgronden en grote onaangeroerde gasvoorraden ook een enorme economische potentie."

Onafhankelijk panel

Vorige week stemde premier Mykola Azarov van de Oekraïne in het Europees Parlement in met de komst van een Europese toezichthouder. Die moet toezien op een eerlijke rechtsgang voor Timosjenko en de andere leden van haar regering die gevangen zitten of zijn aangeklaagd. Timosjenko zit vast op verdenking van misbruik van overheidsgelden, maar is vermoedelijk achter de tralies gezet door haar politieke tegenstander Viktor Janoekovitsj. Gerbrandy wil het toezicht uitbreiden tot een volwaardig internationaal panel. "Het regime in de Oekraïne maakt selectief gebruik van het strafrecht. Een positief oordeel van zo'n panel, of in ieder geval een onafhankelijke opinie met perspectief, is een mogelijke uitweg uit de huidige impasse tussen de EU en Oekraïne."

Resolutie

De resolutie waar het Europees Parlement donderdag over stemt, benadrukt dat het met de Oekraïne de verkeerde kant opgaat. De Europese Commissie schetste in haar laatste voortgangsrapportage een zorgwekkend beeld. De rechtsstaat verslechtert, er is minder democratie, minder vrijheid van meningsuiting en het ondernemingsklimaat verslechtert door toenemende corruptie. Op de wereldranglijst Zakendoen van de Wereldbank bungelt de Oekraïne onderaan, achter Liberia en Burkina Faso.

EK Voetbal

"Een associatieverdrag is hét instrument om die problemen structureel aan te pakken", zegt Gerbrandy. Zodra de Oekraïne democratische hervormingen doorvoert, moet de EU ermee aan de slag, vindt D66. "Oekraïne slingert als een pendule heen en weer tussen Rusland en de EU. Het land zit in een wurggreep, al jarenlang. Het moet zich ontworstelen, vóór het verder afglijdt." Het vrijhandelsakkoord met de EU ligt klaar, is inhoudelijk helemaal af, maar wacht op de handtekeningen. Een Europese boybot van het EK Voetbal in Oekraïne, waartoe de Duitse bondskanselier Merkel heeft opgeroepen, vindt Gerbrandy contraproductief. "Tot nu toe verdeelt het Europa vooral zelf. Het ene land doet wel mee, het andere niet. Poetin lacht ongetwijfeld in zijn vuistje."

Gerbrandy bezoekt Oekraïne

Gerbrandy brengt vrijdag en zaterdag met een delegatie van de liberale fractie in het Europees Parlement (ALDE) een bezoek aan de Oekraïne. Onder leiding van Guy Verhofstadt spreekt de delegatie met de belangrijkste oppositiepartijen over oplossingen uit de impasse, ook in het licht van de Parlementsverkiezingen van 28 oktober. Daarnaast hoopt de delegatie Timosjenko te bezoeken.