Wet verhoging AOW- en pensioenrichtleeftijd

Met dank overgenomen van Ch.P. (Tof) Thissen i, gepubliceerd op dinsdag 10 juli 2012.

Met dit wetsvoorstel wordt de AOW-leeftijd vanaf 1 januari 2013 steeds stapsgewijs verhoogd, totdat die in 2019 66 jaar is en vervolgens in 2023 67 jaar. De AOW-leeftijd gaat in de loop van de jaren telkens op 1 januari omhoog, met steeds grotere stappen. Vanaf 2024 wordt de AOW-leeftijd gekoppeld aan de levensverwachting. Daarnaast veranderen de fiscale regels voor het aanvullend pensioen. Opgebouwde pensioenrechten blijven intact. Vanaf 2014 gaat het nieuwe regime in waarbij de pensioenrichtleeftijid wordt verhoogd. Werkenden die zijn aangesloten bij een pensioenfonds bouwen vanaf dat moment jaarlijks minder nieuwe rechten op.

De snellere verhoging van de AOW-leeftijd is het gevolg van afspraken die het kabinet met de Tweede Kamerfracties van VVD, CDA, D66, GroenLinks en ChristenUnie heeft gemaakt in het Begrotingsakkoord 2013. De verhoging van de AOW-leeftijd wordt geleidelijk ingevoerd om mensen die dicht tegen hun pensioen aan zitten tegemoet te komen. Daarnaast komen er overgangsmaatregelen voor mensen die weinig mogelijkheden hebben om het verlies aan inkomen te compenseren.

GroenLinks is met dit wetsvoorstel akkoord gegaan, ook overigens met compensatie van de verhoging van het eigen risico van de zorgverzekering en volledige compensatie voor de laagste inkomens.

3 miljoen 66 duizend 680 mensen hadden in mei 2012 een inkomen als gevolg van de AOW. De potentiele beroepsbevolking -alle mensen tussen de 15 en 65 jaar- bestond in het eerste kwartaal van 2012 uit 10 miljoen 900 duizend mensen. De werkzame beroepsbevolking is 7 miljoen 800 duizend mensen groot en daarvan zijn 484.000 mensen werkloos en actief op zoek naar werk. GroenLinks pleit al jaren voor de verhoging van de AOW- en pensioengerechtigde leeftijd. ook de sociale partners zijn daar eindelijk van doordrongen getuige hun pensioenakkoord van 2010. Het is zelfs noodzakelijk. Noodzakelijk, tenminste als je (als partij) streeft naar een eerlijke verdeling van de lusten en lasten tussen jong en oud. Noodzakelijk als je volgende generaties niet wil opzadelen met kosten die nu worden gemaakt. Sinds 1950, de invoering van de AOW was in mijn geboortejaar 1957, is de levensverwachting van gepensioneerden gestegen met 8 jaar. En sinds het debat gisteravond met minister Schippers weten we dat 6 jaar daarvan te danken is aan de voortreffelijke zorg in ons land! Tussen nu en 2040 zal de levensverwachting nog verder toenemen. Dit alles betekent dat de AOW door steeds minder werkenden gefinancierd moet worden. Tegenover één AOW-gerechtigde staan nu nog 2,5 mensen die werken, dat worden er steeds minder. Dat is niet houdbaar.

Nederland staat voor een grote opgave. De economische vooruitzichten zijn niet goed en willen we in 2017 op een begrotingsevenwicht uitkomen dan moet er 25 miljard bezuinigd worden.

Dat is een enorm bedrag en dat zal iedereen raken. Waarbij voor ons het principe geldt dat de sterkste schouders de zwaarste lasten moeten dragen.

En dan staan we voor een keuze. Houden we alles bij het oude en schuiven we de rekening door naar volgende generaties?

Of pakken we nu door en kiezen we voor hervormingen, die onze economie gezond, duurzaam en sterker maken?

GroenLinks kiest voor dit laatste. GroenLinks wil hervormen, en de pijn te verdelen naar draagkracht, zorgen dat Nederland klaar is voor de toekomst.

Daarom hebben wij met het Lente-akkoord gekozen voor een versnelde verhoging van de AOW-leeftijd. GroenLinks heeft bij de behandeling van dit AOW-voorstel een motie ingediend om te onderzoeken of een flexibele ingangsdatum voor de AOW mogelijk is. In het debat heeft u dit toegezegd, de motie is aangenomen en in de nadere MvA neemt u afstand van de flexibele ingangsdatum. Of moeten wij de nadere MvA zien als resultaat van dat onderzoek?

Dit lente-akkoord geldt voor de begroting van 2013. Tot aan de verkiezingen op 12 september hebben de vijf partijen zich gecommitteerd. Daarna kan de nieuwe Tweede Kamer met een meerderheid, zoals altijd, wijzigingen aanbrengen.

GroenLinks zorgt er met de vier andere partijen voor dat het land niet stuurloos is tot er een nieuw kabinet is, wat nog wel eens een half jaar zou kunnen duren. En GroenLinks zorgt er voor dat de ergste bezuinigingen van het gevallen kabinet van tafel zijn. Denk hierbij aan bezuinigingen op natuur, PGB, de WWB en het passend onderwijs.

Het Kabinet is gevallen, er komen nieuwe verkiezingen en GroenLinks heeft het beleid flink weten te bij te sturen zodat de begroting van 2013 een stuk socialer en groener is dan wanneer dit Kabinet niets meer had mogen doen.

Dit is zeker niet het ideale pakket maar is wel het beste dat onder deze omstandigheden mogelijk was. Sommige punten heeft GroenLinks binnen weten te halen, andere helaas niet. In de Nederlandse politiek moet je nu eenmaal compromissen sluiten om iets te bereiken. GroenLinks heeft de kans gegrepen zoveel mogelijk punten binnen te halen die voor GroenLinks het allerbelangrijkst zijn, waardoor de begroting voor 2013 een stuk groener en socialer is dan als GroenLinks er niet bij betrokken was geweest.

GroenLinks heeft haar eigen plannen gepresenteerd in “Hart voor de toekomst” en in haar eigen verkiezingsprogramma 'Groene Kansen voor Nederland'. Hierin kun je zien dat er een nog groener en socialer alternatief mogelijk was. Die plannen zijn onze inzet bij de verkiezingen op 12 september.

Met dit akkoord wordt een tiental pijnlijke bezuinigingen van het Kabinet Rutte teruggedraaid Het gaat om:

  • a. 
    Passend onderwijs: Hierdoor kunnen kinderen met ADHD of autisme wel de begeleiding en zorg krijgen en een kans krijgen in de samenleving.
  • b. 
    Bezuinigingen op natuur: het afbraakbeleid van dit Kabinet wordt een halt toe geroepen.
  • c. 
    Afschaffen PGB’s: PGB geeft mensen, met een beperking, chronisch ziek, zeggenschap over hun eigen zorg. Daarmee kunnen ze zorg op maat krijgen. Baas over eigen zorg. Hoeven niet aan te kloppen bij de overheid.
  • d. 
    Verhoging griffierechten: Geen drempels meer die de basale toegang tot het recht beperken, zeker voor kleine bedrijven en burgers!
  • e. 
    Bezuinigingen openbaar vervoer
  • f. 
    Invoering eigen bijdrage GGZ. Bezuinigen op deze vorm van zorg gaat op langere termijn juist veel meer kosten, doordat mensen echt in problemen raken.
  • g. 
    Huishoudinkomenstoets: Voorkomen thuiswonende jongeren ontmoedigd worden te werken, door de dreiging van het afpakken van uitkering van hun ouders. Hiermee kunnen ze zich ontworstelen uit de armoede. Kinderen, schoolgaand, 16, 17, met een bijbaantje worden verantwoordelijk gemaakt voor het hele gezinsinkomen. Of ze worden uit huis gejaagd. En waar vindt je dan op deze woningmarkt een huis?
  • h. 
    Bezuiniging preventieve/palliatieve zorg: bezuinigen op preventie levert op korte termijn misschien wat op, maar op langere termijn is het het domste wat je kan doen.
  • i. 
    BTW verhoging podiumkunsten: Dit is een steun in de rug van zelfstandige kunstenaars.
  • j. 
    Ontwikkelingssamenwerking blijft 0,7%. De bezuinigingen in het Catshuispakket, van 500 miljoen in 2013 en 750 miljoen in 2014 en 2015 gaan hiermee niet door. We blijven ook in crisistijd over grenzen heen kijken. We repareren het ontwikkelingsbudget en houden het in stand!

De houdbaarheid:

Als de partijen van het Lente-akkoord ook in deze Kamer zich houden aan wat afgesproken is dan zal per 1 januari 2013 de AOW- en pensioenrichtleeftijd met één maand verhoogd worden. Maar hoe houdbaar is het vervolg?

Hoe zal het na 12 september gaan wanneer er gewerkt gaat worden aan 'wie kan het zeggen welke coalitie'?

Ik heb de verkiezingsprogramma's er op nageslagen:

De VVD wil versneld verhogen naar 67 in 2018;

De SP wil in elk geval tot 2020 de leeftijd op 65 houden;

De PVV wil helemaal niets veranderen aan de 65 jarige AOW;

De PvdA wil in 2017 de leeftijd met een half jaar verhogen en in 2020 opnieuw met een jaar. Dus in 2020 is de Aow leeftijd 66 em in 2025 wil de PvdA naar 67 jaar;

Het CDA zegt in het programma dat de pensioenrichtleeftijd en de AOW geleidelijk omhoog kunnen met de stijging van de levensverwachting. Ik kan iets gemist hebben, maar ik heb geen konkrete data erbij gezien. Wel in de inbreng........

D66 wil geleidelijk verhogen naar 67 in 2021;

GroenLinks sluit in het programma naadloos aan op 't Lente-akkoord. De AOW leeftijd is in 2023 67.

Dat wordt nog een uitdaging. Count your blessings, de leeftijd zal bij de meeste partijen omhoog gaan.

Ik mag alleen van harte hopen dat een volgende coalitie hierover klaarheid geeft en vooral ook over het tijdpad er naartoe.

De zorgvuldigheid:

In de in 2005 verschenen studie van Ellie Smolenaars '65 jaar als uiterste houdbaarheidsdatum' legt zij een voortreffelijke inventarisatie neer over de 65-jaargrenzen die, ik citeer,

'als scharnierpunten fungeren in de levensloop, als grenzen waarop een recht stopt, of een ander recht begint. Begin en einde, toekenning en beperking van rechten, blijken zeer nauw met elkaar verbonden, met de AOW gerechtigde leeftijd als spin in het web van rechten. Dat maakt de 65-jarige leeftijd tot een complex ensemble....'

Één van haar belangrijkste constateringen is dat de 65-jarige grens diep geworteld blijkt in het Nederlandse recht; er zijn 898 65-jaargrenzen in 386 wetten, regelingen en besluiten. Ik ben geen actuelere inventarisaties tegen gekomen, dus ik vraag u of u zich bewust bent van wat er allemaal mee moet gaan wijzigen met deze wijziging?

Van die 898 vind je tweederde terug in inkomensregelingen, dus alle typen van uitkeringen, wettelijk geregelde pensioenen (NB: CAO's waren geen deel van het onderzoek), arbeidsongeschiktheidsregelingen e.d.. Deze grenzen zijn allemaal afgestemd op de AOW-gerechtigde leeftijd, die functioneert als slagboom (OF AOW, OF Werkloosheidsuitkering, enz.). Dus ja, dat gaat in een moeite door. Vervang '65' door 'AOW-gerechtigde leeftijd' en klaar!

Dan volgt Arbeid met leeftijdsontslag met 65 (in bv Ambtenarenreglementen). Dat terrein lijkt me echt cruciaal, maar lijkt me niet dat dat over het hoofd wordt gezien, toch?

De hardnekkigste? ik vermoed van die gewoonte-rechten, leeftijdsgrenzen bij aanleunwoningen voor ouderen, dagopvang voor ouderen. Denk vooraan aan alle voorlichting die 65 jaar heeft overgenomen in de simpele uitlegfolders/sites!

Wil er geen chaos in de tussenzones uitbreken, ja, dan moeten al die regelingen wel nagelopen worden en afgestemd en alle communicatie worden aangepast.

In uw MvA heeft u het over de (technische) aanpassing van 50 wetten en 11 Amvb's.

Waar zit het grote verschil in? Omdat u zich beperkt tot de Sociale Zekerheid/Voorzieningen en dat mevr Smolenaars het totale Nederlandse recht heeft bestudeerd? Wie is dan voor de rest verantwoordelijk? En zijn dit dan ook puur technische aanpassingen?

Hoogleraar Lutjes van de VU Amstardam stelde gisteren tijdens de hoorzitting de vraag of er met dit wetsvoorstel en het tempo waarin het zijn weg bewandelt door de Staten-Generaal wel voldaan wordt aan de beginselen van behoorlijke wetgeving. Hij antwoordde deze vraag zelf met ernstige twijfel. De vragen die PvdA, SP en Groenlinks naar aanleiding van de hoorzitting gesteld hebben juist als het gaat over die zorgvulsdigheid doet u wat mijn fractie betreft wel vrijwel allemaal erg luchtig af of u legt de verantwoordelijkheid bij de sociale partners of bij de (aanstaande) AOW gerechtigden zelf of bij de uitvoeringsorganisaties.

GroenLinks wil met betrekking tot de voorschotregeling, nodig om te voorkomen dat mensen oplopend 1, 2, 3 en meerdere maanden AOW gaan missen de garantie dat u voor diegenen die enkel AOW hebben al dan niet meet een klein aanvullend pensioen met een andere regeling komt dan de sigaar uit egen doos. Want die betekent maandenalng inkomensverleis dat niet zomaar op eigen kracht is op te vangen. Wij houden een motie achter de hand.

Meer over ...