Actie rondom ACTA - Hoofdinhoud
Afgelopen woensdag stemde het Europees Parlement tegen ACTA (Anti-Counterfeiting Trade Agreement). Waar D66 aan een eenzame strijd tegen ACTA begon, sloten miljoenen Europeanen zich langzamerhand aan. Een goed moment voor een inkijkje in wat nu al de eerste echte Europese grassroots campagne wordt genoemd.
Marietje Schaake, 9/7/2012, BKBCampaignWatch.nl
Op 26 januari 2012 tekende de EU met een aantal van haar lidstaten het ACTA akkoord in Tokio. Na jarenlange geheime onderhandelingen werd een klein feestje gevierd door de onderhandelaars die begonnen met de onderhandelingen voordat het Lissabonverdrag het Europees Parlement het goedkeuringsrecht over internationale handelsovereenkomsten gaf.
Hoewel gelekte informatie al tot vragen vanuit het Europees Parlement had geleid, begon het massale protest na de succesvolle anti-SOPA en PIPA protesten in de VS. Duizenden mensen mailden en belden naar hun volksvertegenwoordigers in Washington DC en websites als Wikipedia gingen een dag op zwart in protest tegen de wetsvoorstellen in de VS. De vrees was dat de SOPA en PIPA voorstellen, vergelijkbaar met ACTA, vergaande auteursrechten handhaving op internet mogelijk maakten die ten koste zou gaan van internet vrijheid. Samen met een aantal organisaties en bedrijven schreef ik in december ook een brief waarin ik mijn zorgen over de impact van Amerikaanse regelgeving in Europa uitte.
Tegenstanders van SOPA en PIPA konden in één adem door om Europese politici te overtuigen om tegen ACTA te stemmen. Het was voor het eerst dat een protestbeweging op internet zo grensoverschrijdend en Europees werd.
Online en offline protesten
Hoewel het protest grotendeels online georganiseerd werd, sloeg de vlam pas in de pan toen mensen de straat op gingen. Op 11 februari werd in meer dan 200 steden tegelijk demonstraties tegen ACTA georganiseerd, variërend in omvang van een paar honderd deelnemers tot meer dan 100.000 demonstranten Duitse en Poolse steden.
De demonstraties zelf zorgden voor zichtbaarheid en verplaatste zich van de Twitter timeline naar uitgebreide aandacht in traditionele media. Zo raakte een breder publiek bekend met ACTA. Politici konden niet meer om de kritische vragen en de politieke consequenties van hun standpunten ten aanzien van dit technische dossier heen.
Als Europarlementariër heb ik steeds proactief contact gezocht met mensen die mijn zorgen over ACTA deelden. Hoewel verschillende organisaties het beleidsproces inzichtelijk probeerden te maken, kenden mensen niet altijd de juiste informatie of werd soms zelfs opzettelijk verkeerde informatie verspreid. Om deze schadelijke informatie- en communicatieverstoring tegen te werken, publiceerde ik een blog op Reddit over de gang van zaken binnen het Europees Parlement. Om mensen te betrekken bij de ins en outs van het maken van het Europese beleidsproces vroeg ik eerder om input voor een concept resolutie over ACTA. Uiteindelijk organiseerde ik een hoorzitting in het Europees Parlement waar honderden bezorgde burgers en politici luisterden naar hoe allerlei vooraanstaande organisaties en personen hun zorgen over ACTA uitten. We begonnen daar ook met het formuleren van alternatieven voor ACTA.
Door de protestbewegingen is een nieuwe dynamiek tussen verdedigers van internetvrijheid en politici ontstaan. Veel politici werden voor het eerst geconfronteerd met het belang dat Europeanen hechten aan internetvrijheid. Miljoenen burgers hebben tegelijkertijd een kijkje in de keuken van politieke procedures in de EU gekregen en ontdekt dat zij deze ook direct kunnen beïnvloeden.
Het is belangrijk om nu door te pakken. Het ideale scenario na de ACTA stemming is dat politici en de protestbewegingen ook stil willen staan bij lessen die toekomstige beslissingen over auteursrechten handhaving en internetvrijheid moeten verbeteren. Twee van de meest evidente zijn:
Open en transparante overheid
Nieuwe technologie biedt kansen voor de overheid om informatie makkelijker beschikbaar te stellen aan mensen die dat ook verwachten. De cultuuromslag bij overheden kan wel een duwtje in de rug gebruiken, dit voorstel beoogt meer openheid, transparantie en samenwerking met mensen te bewerkstelligen vanuit de EU instellingen. In een democratie is er slechts in uitzondering plaats voor geheimhouding.
Daarnaast zouden politici er verstandig aan doen de rol van technologie beter te leren begrijpen. Dat is vooral een kans. De kennis van technologie in gebruik en op de politieke agenda zullen in toekomstige verkiezingen steeds noodzakelijker zijn om te overleven.
Strategie lobby maatschappelijke organisaties
Opzettelijk of door miscommunicatie werd een aantal onwaarheden over ACTA verspreid. Dit maakte het makkelijk voor de Europese Commissie (en anderen in het pro-ACTA kamp) om de legitimiteit van het protest in zijn geheel weg te wuiven. Protestbewegingen moeten beter geïnformeerd en georganiseerd te werk gaan om in de toekomst weer succes te kunnen behalen.
Het massale protest was vaak ongeleid, mailtjes met het verzoek om tegen ACTA te stemmen werden bijvoorbeeld ook massaal verstuurd aan mensen die zich al uitgebreid en openlijk tegen ACTA uitspraken. De hoeveelheden mails leidden zo tot irritatie.
Kortom, er valt nog veel te leren. Wie niet bang is om een beetje controle uit handen te geven, wint een heleboel door zich opener op te stellen als politicus. Sociale media bieden daarvoor revolutionaire kansen waaraan we meer tijd kunnen besteden nu ACTA door het Europees Parlement is afgewezen.