Europa degradeert het recht om te staken - Hoofdinhoud

De laatste jaren is het stakingsrecht van werknemers onder druk komen te staan in geval van grensoverschrijdende stakingen. Het Hof van Justitie bleek in een aantal uitspraken weinig waarde toe te kennen aan de bescherming van grondrechten binnen de interne markt. Europarlementariër Dennis de Jong maakte zijn zorgen kenbaar bij de Commissie. Ook de FNV verzocht met het EVV, het Europees Verbond van Vakverenigingen, de Commissie meermalen om verduidelijking. Namelijk dat fundamentele grondrechten niet ondergeschikt zijn aan de werking van de interne markt. Met het oog op de afbrokkelende publieke steun voor de eengemaakte markt, verzocht ook professor Monti hiertoe. En inderdaad hoe moeten burgers en werknemers de interne markt steunen, als zij er niet op kunnen vertrouwen dat de bescherming van grondrechten van hoger orde is dan louter economische motieven?

Dennis de Jong, Agnes Jongerius (voorzitter FNV) en Marije Cornelissen (Europarlementariër GroenLinks)

De Commissie beloofde aan de wensen van de vakbeweging tegemoet te komen met een zogeheten Monti II verordening. Deze verordening verschijnt nu. De Commissie heeft gekozen voor een verordeningsvorm, die ervoor zorgt dat het Europees Parlement geen amendementen op de tekst kan indienen. Het is natuurlijk vreemd dat een verordening over de bescherming van grondrechten binnen de EU, een procedure kiest die bepaald niet uitblinkt in democratische legitimiteit. Marije Cornelissen vindt als lid van de commissie sociale zaken en werkgelegenheid dat het Europees Parlement het voorstel zo moet kunnen wijzigen dat het werknemersrechten juist garandeert.

Ook qua inhoud komt Monti II bepaald niet tegemoet aan de zorgen van burgers en werknemers. Want de Europese Commissie acht het economische beginsel van vrij verkeer minstens zo belangrijk als grondrechten. En degradeert tegelijkertijd het stakingsrecht, dat als fundamenteel grondrecht door Internationale Verdragen waaronder het Handvest van grondrechten van de EU erkend is, tot een mogelijke beperking van dat vrij verkeer. De Europese Commissie beschouwt het stakingsrecht als een belemmering van de interne markt en wil het daarom beperken.

Wij benadrukken dat staken een grondrecht is en wijzen erop dat Nederland het laagste aantal stakingen binnen de eurozone kent . Natuurlijk is niet iedere stakingsaankondiging heilig, ook de uitoefening van grondrechten kan in uitzonderlijke omstandigheden beperkt worden. Maar de vraag is onder welke omstandigheden. Per geval moet de rechter beoordelen of er sprake is van zulke zwaarwegende belangen dat het “in een democratische samenleving noodzakelijk is” om het stakingsrecht te beperken. Dat doet de rechter vooralsnog op strikte wijze, maar met het nieuwe Monti II voorstel mag de rechter dit niet langer en staat bij grensoverschrijdende stakingen voortaan het economisch belang van de interne markt voorop. Het laatste redmiddel van werknemers om op te komen voor hun belangen wordt zo uitgekleed.

Omdat het Europees Parlement bij dit voorstel buiten spel staat, en de zorgen van de vakbeweging niet meegenomen zijn door de Commissie, kan enkel de Nederlandse regering de ondermijning van ons stakingsrecht tegenhouden. Elke lidstaat van de EU heeft een vetorecht. Wij roepen premier Rutte op, daarvan gebruik te maken.

Dit opinieartikel verscheen 26 maart 2012 in het Dagblad van het Noorden