VVD: "In Nederland kun je van een dubbeltje een kwartje worden." - Hoofdinhoud
in Mark Harbers, Financiën | Reageren
Op 7 december jongstleden debatteerde de Tweede Kamer naar aanleiding van het Sociaal Cultureel Planbureau rapport over de Sociale Staat van Nederland. Namens de VVD voerde Mark Harbers het woord. Hieronder vindt u zijn spreektekst.
DEBAT SOCIALE STAAT VAN NEDERLAND
“Donkere wolken boven Nederlandse samenleving”. Dat was de kop van het persbericht bij het rapport van het Sociaal Cultureel Planbureau. Het nieuwsbericht van de onderzoekers dat daarop volgde, deed er nog een schepje bovenop: “bezuinigen is korte-termijndenken” en “Nederlanders zijn somber”. En 3 uur later was dit debat bij u aangevraagd.
En, voorzitter, het is goed, dat dit debat is aangevraagd. Want het stelt mij in de gelegenheid wat langer stil te staan bij het rapport van het Sociaal Cultureel Planbureau dan een kort persbericht. Want wie het rapport leest, leest juist dat het zeer goed gaat met Nederland. (In tegenstelling tot het beeld dat hier in het debat neergezet wordt.) De onderzoekers concluderen dat de uitgangspositie van Nederland zeer goed is: de werkloosheid is laag, de inkomens zijn hoog, de tevredenheid over het inkomen is hoog en - belangrijker - is in de afgelopen tien jaar in alle groepen verbeterd, [tabel pagina 149], de leefsituatie is de afgelopen tien jaar onafgebroken verbeterd. Mensen met een laag inkomen, niet-westerse migranten en ouderen boven de 65 jaar gingen er de afgelopen tien jaar meer dan gemiddeld op vooruit in hun leefsituatie. De kwaliteit van leven is bovengemiddeld goed. Nederlanders voelen zich gelukkig.
Het rapport wijst er wel op dat, hoewel Nederlanders hun eigen situatie positief beoordelen, ze zich zorgen maken om de toekomst van Nederland als geheel. Voorzitter, de VVD begrijpt deze zorgen. Eigenlijk kun je zeggen: Nederlanders zijn gewoon mensen, niemand is immuun voor de berichten die je dagelijks in de krant leest en op TV ziet. De kredietcrisis en de daarop volgende economische crisis liggen nog vers in ons geheugen. Iedere dag zien de Nederlanders berichten over de Europese schuldencrisis.
De overheid heeft destijds de eerste klap van de crisis opgevangen. Terwijl het begrotingstekort als gevolg hiervan met tientallen miljoenen per dag razendsnel opliep, kon de koopkracht in Nederland gewoon verder stijgen. Met als gevolg dat de overheidsfinanciën volledig uit het lood werden geslagen. Iedere Nederlander weet dat dit niet door kan gaan. En voorzitter, het is in dít kader dat het Sociaal Cultureel Planbureau spreekt van donkere wolken. Want met de Europese schuldencrisis die boven ons hoofd hangt, zijn de economische vooruitzichten inderdaad niet goed.
Tegelijkertijd is die schuldencrisis in de kern een vertrouwenscrisis. Landen die nu het zwaarst in de problemen zitten hebben het vertrouwen van de financiële markten verloren. Het is dus zaak dat Nederland dat vertrouwen níet verliest.
De VVD is van begin af aan duidelijk geweest dat maatregelen nodig zijn om de overheidsfinanciën weer op orde te brengen, om het vertrouwen te herstellen en om sterker uit de crisis te komen. En de VVD is van begin af aan duidelijk geweest dat iedereen die maatregelen ook zal gaan voelen. Want in een rijksbegroting waarin meer dan de helft (140 miljard) gaat naar zorg en sociale zekerheid, zullen bezuinigingen ook neerslaan bij die mensen die nu het meeste profijt hebben van overheidsuitgaven.
Dit is pijnlijk,maar kan ook aanleiding zijn om het heft weer in eigen handen te nemen, en laat ik dat toelichten. Ik ben het rapport namelijk gaan doorspitten op de vraag waar nou die sombere wolken vandaan komen. En zie daar: na meer dan 300 pagina’s komt het antwoord op de allerlaatste bladzijde, en ik citeer: “we hebben geconstateerd dat er op vele gebieden hardnekkige sociale ongelijkheid is. Of het nu gaat om de gezondheidssituatie en levensverwachting, om onderwijsachterstanden, om politieke invloed, om de kwaliteit van de woning en woonomgeving, of om de kans werkloos te raken, de verschillen zijn soms groot en lopen langs de lijnen van het opleidingsniveau”.
Voorzitter, het rapport bewijst ook dat de verschillen niet groter zijn geworden, integendeel, en juist het opleidingsniveau is iets wat mensen zelf kunnen verbeteren!
Ook de armoedemonitor gaf aan: 93% van de kinderen die uit een arm gezin komt, is later niet meer arm. Ook hier is onderwijs weer de bepalende factor. In Nederland kun je dus van een dubbeltje een kwartje worden, via onderwijs, via werk.
En precies op de zorgen die in het rapport worden geuit voor het onderwijs, op de kwaliteit, op de leerwinst, neemt het kabinet deze jaren maatregelen.
Voorzitter, in Nederland kun je je positie verbeteren. Wij vragen van mensen die dat kunnen om dat te doen. Voor de mensen die echt de ondersteuning van de overheid nodig hebben, is er een goed vangnet en zijn er sociale voorzieningen die wij ook tot in lengte van jaren betaalbaar willen houden.
Want, voorzitter, Het kabinet gaf in de kabinetsreactie terecht aan dat er veel moet gebeuren om te voorkomen dat de goede uitgangspositie van Nederland - waar ik eerder aan refereerde - verloren gaat. En er moet ook nog veel gebeuren om de komende schuldencrisis het hoofd te kunnen bieden. Sommige partijen denken nog steeds dat het misschien beter is nu maar wat minder te bezuinigen, of moeilijke hervormingen in de sociale zekerheid en zorg te verminderen. De onderzoekers van het Sociaal Cultureel Planbureau noemde bezuinigingen in het nieuwsbericht zelfs ‘korte-termijndenken’. Voorzitter, het omgekeerde is waar. We treffen nu juist maatregelen om op de lange termijn beter af te zijn. Om onze rekeningen niet naar volgende generaties door te schuiven. Om de positie van Nederland verder te verbeteren.
Gezonde overheidsfinanciën zijn essentieel. Essentieel voor het vertrouwen in Nederland, essentieel voor de toekomst van Nederland. En de VVD heeft vertrouwen in het kabinetsbeleid dat er voor zorgt dat Nederland sterker uit crisis komt.
En eigenlijk, “Nederland”, dat klinkt zo abstract. Mij gaat het om de Nederlanders. Nederlanders die heel veel aan kunnen. Maar die ook graag klagen. Nog een laatste citaat uit het rapport:
“Het doet er niet toe hoe het echt gaat, het gaat gewoon nooit goed. Er is eenm constante meerderheid van de bevolking die het in Nederland eerder de verkeerde dan de goede kant ziet opgaan. En die stemming is bijzonder stabiel: wat er de afgelopen jaren ook is gebeurd, tussen de 60% en 65% van de burgers is somber gestemd over waar het met Nederland naartoe gaat”. (p338)
Voorzitter, en misschien is dat wel omdat we omdat we ons constant willen verbeteren, omdat we nog niet tevreden zijn. Dat is een mentaliteit waarmee Nederlanders ook de crisis te lijf kunnen gaan.