Totaal overzicht cabotage - Hoofdinhoud
in Nieuws
Door het opheffen van de Europese binnengrenzen worden producten in steeds grotere verscheidenheid, in steeds grotere hoeveelheden en bij voorkeur steeds sneller vervoerd. Naar verwachting zal de groei van het goederenvervoer, ondanks de huidige economische situatie, ook de komende jaren weer een enorme 'boost' krijgen. Om die groei te accommoderen, hebben we alle transportmodaliteiten hard. Het is dus niet óf-óf, maar én-én. Innovatieve concepten zijn dan ook welkom en bestaande obstakels moeten worden aangepakt.
Voor het goederenvervoer over de weg is het in dit kader ondermeer van belang dat cabotage (het verrichten van binnenlands transport in een EU lidstaat waar je geen zetel of vestiging hebt) vrijuit mogelijk wordt gemaakt. Klinkt voor de hand liggend en eenvoudig. De praktijk levert echter een ander plaatje op.
Al jarenlang wordt er gekibbeld over het fenomeen cabotage. Een verordening uit 1993 stelt de voorwaarden vast waaronder vervoersondernemers worden toegelaten tot het binnenlands goederenvervoer over de weg in een lidstaat waar zij niet gevestigd zijn. Alhoewel deze verordening toentertijd werd gezien als een tussenstap naar volledige vrijheid, heeft het gebruikte begrip 'tijdelijk' van meet af aan tot eindeloze verwarring geleid. Een interpretatieve mededeling van de Europese Commissie in 2005 had de oplossing moeten bieden. Maar ook deze mededeling weerhield bepaalde lidstaten er niet van om allerhande nationale regels van toepassing te verklaren. Sterker nog, voor verschillende lidstaten werd het een mooi excuus om de eigen markt dus maar verder af te schermen. Tot grote ergernis van de Nederlandse transporteurs. Zij zijn zeer actief in dit segment.
Om voor eens en altijd duidelijkheid te scheppen, lanceerde de Europese Commissie alweer twee jaar geleden een voorstel voor een nieuwe verordening. Het voorstel wekte echter veel verbazing. De Commissie stelde namelijk voor om de mogelijkheden voor cabotage aan strikte banden te leggen: (o.a.) een maximum van 3 ritten per week aansluitend op internationaal vervoer. Ook moet de internationale vracht eerst volledig gelost zijn. Dus bijvoorbeeld: een Nederlandse transporteur rijdt van Rotterdam naar Spanje met een vracht voor Barcelona én een vracht voor Almeria. Als hij de eerste vracht in Barcelona heeft uitgeladen, mag hij de beschikbare ruimte in de vrachtwagen niet laden met een bijkomende vracht voor Almeria. Hij moet eerst zijn internationale vracht in Almeria uitladen. In plaats van méér vrijheid, zouden de vervoerders aan de hand van dit voorstel met méér beperkingen worden geconfronteerd.
Een stap in de verkeerde richting. Voor een zo efficiënt mogelijke planning is een vrije markt immers een noodzakelijke voorwaarde. Elke beperking leidt tot meer vervoersbewegingen. Vrij cabotage voorkomt dat vrachtauto's (half)leeg rondrijden en vermindert het aantal ritten. Dit leidt tot efficiënter en goedkoper vervoer, minder files en minder CO2-uitstoot. Bovendien hebben opdrachtgevers hierdoor een bredere keuzevrijheid. Natuurlijk, een Europese benadering is van belang om de nationale oprispingen een halt toe te roepen. Maar het Commissievoorstel ging lijnrecht in tegen de beginselen en doelstellingen van de interne markt. In eerste lezing bepaalde het Europees Parlement dan ook dat een volledige openstelling van de markt zou moeten worden voorzien m.i.v. 1 januari 2014.
De onderhandelingen tussen Raad (de 27 lidstaten) en Parlement die daarop volgden zijn echter zeer moeizaam verlopen. Een meerderheid van de EU-lidstaten zat op een protectionistische koers. Christen- en Sociaaldemocraten gaven uiteindelijk hun goedkeuring aan een buitengewoon rigide akkoord: het oorspronkelijke voorstel van de Commissie is in feite overeind gebleven en een datum voor volledige openstelling van de markt is niet benoemd. Hun uitgangspunt hiervoor: beter iets dan niets.
Onacceptabel voor de Liberalen. Het akkoord is een gemiste kans voor zowel economie als milieu. Het vrij verkeer van goederen en diensten blijft dé sleutel tot onze welvaart. Een goed functionerende vrije markt is de enige weg voorwaarts. Crisis of niet, protectionisme -op nationaal of Europees niveau- is hoe dan ook de dood in de pot. Geen enkel land, ook het Frankrijk van Sarkozy niet, kan op basis van alleen zijn eigen consumptie en vraag bestaan.
Lichtpuntje in dit verhaal is dat de Europese Commissie heeft besloten om volledig vrije cabotage voor vrachtauto's binnen de Benelux (voorlopig) te blijven toestaan. Honderden bedrijven in de grensstreek zijn hierdoor verlost van een serieus probleem.