Column voor www.luchtvaartnieuws.nl security - Hoofdinhoud
in Nieuws
"Undercover journalist kon drie maanden zijn gang gaan op Schiphol", "SBS-reporter: controles Schiphol nog niet op orde". Het zijn enkele van de krantenkoppen die de voorpagina's van verschillende dagbladen de afgelopen periode sierden. Het feit dat journalist Stegeman erin slaagde de beveiliging van Schiphol te omzeilen, was begrijpelijkerwijs groot nieuws. Gerlach Cerfontaine ging door het stof. Hij gaf aan dat de gebeurtenissen kunnen worden samengevat als 'een doodzonde'. En terecht. Na alle investeringen en inspanningen die geleverd zijn, mag je verwachten dat een dergelijk simpele handeling niet langer tot de mogelijkheden behoort.
Tóch voldoet Schiphol aan de voorwaarden die op nationaal en Europees niveau zijn afgesproken. Schiphol doet het op dit punt zelfs goed in vergelijking met andere Europese luchthavens. Ondanks alle maatregelen die genomen zijn, is én blijft de menselijke factor in de beveiliging een zwak punt. Nieuwe technologische ontwikkelingen vormen het antwoord. Medio 2008 zal er op Schiphol in ieder geval sprake zijn van een biometrisch beveiligingssysteem (de irisscan). Tot die tijd lijkt het onvermijdelijk om in te zetten op een 100%-controle, voor zowel personen als tassen en voertuigen.
Het zal duidelijk zijn dat de gebeurtenissen van 9/11 en daarna ook de aanslagen in Madrid en Londen, een hausse aan Europese security maatregelen hebben voortgebracht. Uitgangspunt hiervoor is dat terroristische aanvallen, wat de beweegreden ook is, altijd en overal kunnen plaatsvinden. Zo ook in de logistieke keten, waarbij de luchtvaart uiteraard een buitengewoon belangrijke pijler is. Veilig vervoer is in een paar jaar tijd in de gehele wereld onmiskenbaar één van de belangrijkste thema's geworden. Voor de Europese Unie, als wereldwijde handelspartner, is het dan ook van groot belang om op alle niveaus en via alle modaliteiten, te kunnen beschikken over veilig vervoer.
De modaliteiten moeten 'security proof' zijn. De vraag is of dat überhaupt mogelijk is. Een volslagen gek zal altijd zijn weg vinden. Tegelijkertijd is niets doen géén optie. Niemand kan het zich nog veroorloven geen oog te hebben voor veiligheid. Security is een 'hot issue'. Zoals voedselveiligheid ooit onderdeel werd van ons dagelijks leven, zo is het vandaag de dag gesteld met het fenomeen security, als het gaat om maatregelen die genomen worden in de strijd tegen het terrorisme. Daar waar mogelijk is het dan ook noodzakelijk om op te treden en de risico's op een aanslag tot een minimum te beperken.
Het lijdt geen twijfel dat de luchtvaart een, cru gezegd, populair doelwit is én blijft. De wereldwijde negatieve economische effecten van een eventuele aanslag en het mogelijke grote aantal slachtoffers lijken daarbij doorslaggevend. In dat opzicht is het recent bereikte akkoord over een nieuwe Europese verordening, waarin bestaande gemeenschappelijke regels op het gebied van de beveiliging van de burgerluchtvaart worden herzien, van belang. En het einde van nieuwe veiligheidsmaatregelen in de luchtvaart is nog niet in zicht.
Op een gegeven moment mag je je afvragen in hoeverre alle genomen en nog beoogde maatregelen zich verhouden tot het zo bevochten concept van een open markt waarbij wordt ingezet op een vlotte afhandeling van personen en goederen. Als het gaat om de beantwoording van deze vraag zal de sector, het bedrijfsleven, haar rol ten volle moeten spelen. Innovatieve concepten en verdergaande technologische ontwikkelingen, gedragen door het bedrijfsleven, zijn noodzakelijk om blijvend in te zetten op een efficiënt en effectief goederen- en personenvervoer. Er zijn vele initiatieven in de markt gaande. De vraag is uiteraard of de politiek dit oppakt, en ook dóórpakt.
Ook zou ik willen stellen dat een zekere mate van realiteitszin rondom de veronderstelde effectiviteit van wet- en regelgeving wenselijk is. Het kanaliseren van collectieve stress is een belangrijk streven. Tegelijkertijd dient de luchtvaartpassagier wel serieus te worden genomen. Op duurbetaalde schijnveiligheid zit niemand te wachten. Feit is dat de terrorist steeds creatiever wordt. Het is dan ook van de grootste importantie dat verbanden worden gelegd en combinaties van factoren juist worden geïnterpreteerd. Niet het innemen van flesjes water, douchegels of lenzenvloeistof, máár het effectief functioneren en het grensoverschrijdend samenwerken van politie-, justitie - en inlichtingendiensten is én blijft de meest logische stap voorwaarts.