Europees geld moet beter besteed - Hoofdinhoud
Je merkt er nog weinig van, maar de komende drie maanden giet Europa haar beleid tot 2020 in beton. Eind december komt er hoe dan ook een akkoord over de meerjarenbegroting die loopt van 2014 tot 2020. Om jaarlijks gehakketak en verlamming van Europa te voorkomen, worden al sinds jaar en dag iedere zeven jaar de plafonds en hoofdlijnen van de Europese begroting voor meerdere jaren vastgelegd. Dat dat wel een uitzonderlijk goede glazen bol vereist, wordt duidelijk als je bedenkt dat het geld dat de EU op dit moment uitgeeft, in december 2005 (!) is vastgelegd.
Je zou verwachten dat regeringsleiders en ministers van Financiën waar voor hun geld willen. Met andere woorden, dat het geld zo efficiënt en doelgericht mogelijk wordt besteed. Helaas is dat niet het geval. Ze kijken vooral naar de nettobedragen - wat blijft er onder de streep voor hun land over? Zo heeft Nederland maar één doel: de begroting zo laag mogelijk houden vanuit de boekhoudkundige theorie dat het ons minder kost als er minder wordt uitgegeven. Ook Finland zit op die lijn. Andere landen denken precies andersom, maar ook als boekhouder: we ontvangen meer als de totale begroting hoger is, dus hoe hoger des te beter.
Lange tijd leek de strijd dus alleen te gaan over de eindbedragen van de begroting. En naar goed Europees gebruik zou men wel ergens in het midden uitkomen. Nederland voelde zich sterk. Het is gemakkelijk schreeuwen als grote broers als Duitsland en het Verenigd Koninkrijk naast je staan om eventuele klappen op te vangen. Maar de grote broek die Nederland heeft aangetrokken, begint langzaam op de knieën te zakken. De grote broers blijken namelijk niet meer de rugdekking te geven die Rutte cs. verwachtten. Vandaag kondigde de Britse premier Cameron aan dat hij gaat pleiten voor twee Europese begrotingen: één voor de Eurolanden en een voor de rest. Hij meent dat vast niet, maar zegt het enerzijds voor binnenlands gebruik (Britse eurosceptici tevreden houden) en anders levert het hem een mooie onderhandelingspositie op voor verdere uitzonderingsbepalingen tegenover ‘the continent’.
Belangrijker is de verandering van het Duitse standpunt. Duitsland lijkt bereid in te stemmen met een hogere begroting, als het geld beter wordt besteed. Dat klinkt mij als muziek in de oren. Met meer geld naar innovatie en duurzaamheid, en minder naar landbouw wordt de Europese begroting veel effectiever. Het is belangrijk te beseffen wat voor instrument de EU-begroting nu eigenlijk is en hoe die de meeste meerwaarde oplevert. EU-geld moet worden ingezet om de Europese economie structureel te versterken, en is van groot belang om ons uit de crisis te trekken. Het is een investeringsinstrument voor de lange termijn, en daarmee wezenlijk anders dan nationale budgetten. De Europese begroting hoeft geen uitkeringen te betalen, geen zorg, geen huursubsidie. De Europese begroting maakt geen schulden en is daarmee stabiel en betrouwbaar. Het is een supranationale laag. Een prachtig instrument om te investeren in waar het in Europa misgaat, waar we de boot dreigen te missen: duurzaam ondernemen, meedoen in de wereldtop van kennis en innovatie, meer invloed in de buitenlandse politiek. En dat voor slechts 1% van het Europese BNP.
Ik pleitte hier anderhalf jaar geleden al voor en zie nu voor het eerst openingen naar deze weg. Maar dan zullen Rutte en Samsom snel moeten schakelen en Nederland moeten genezen van de ‘netto-ziekte’. Nu Duitsland en Groot-Brittannië het spel zijn begonnen, is het daarvoor nog niet te laat.
Klik hier voor het D66-pamflet Europa verdient beter.
Tags: boekhouden, Cameron, EU begroting, EU-geld, Meerjarenbegroting