Sandy en zorgpremie: grote gamechangers - Hoofdinhoud

Dinsdag 6 november is het zover. Election Day in de Verenigde Staten. Nog 5 dagen te gaan. Afgelopen weken stabiliseerden de polls en ging de focus verder uit naar de kleine tien swing states waar de beslissing geforceerd moet worden. Daarbij liep de opmars van Romney op tegen de firewall van Obama in staten als Ohio, New Hampshire, Iowa en Wisconsin waar de Democraten hun voorsprong vast lijken te houden. En al leidt Romney in sommige peilingen the popular vote, hij moet battleground states winnen om kans te maken.

Sandy

En toen kwam Sandy. De orkaan die beide kandidaten ertoe verplichtte hun campagnes te onderbreken. En dat deden ze, want staatsmannen kibbelen niet als Amerikanen in nood zijn. Dus trokken Obama en Romney naar getroffen plekken om de mensen bij te staan. Het duurde niet lang voordat analisten de hurricane bestempelden als gamechanger. Want Sandy zou de zittende president Obama de wind in de rug geven.

"Great Credit"

Romney kon weliswaar zijn menselijke en meelevende kant tonen maar Obama kon de noodtoestand uitroepen. En concrete hulpmaatregelen en miljarden toezeggen. En dat deed hij. Met als gevolg warme woorden van kopstukken en zelfs tegenstanders. Zo sprak burgemeester Bloomberg van New York alsnog zijn steun voor Obama uit. Omdat deze meer oog heeft voor het klimaatprobleem, de mogelijke veroorzaker van Sandy. Ook de Republikeinse gouverneur Chris Christie van het zwaar geraakte New Jersey was lovend over Obama: he deserves "great credit" for his storm response.

Voorbode

Opvallend, want Christie was tijdens de Republikeinse conventie nog de prominente key note speaker die Obama moest aanpakken. Zijn steun kan dus uitgelegd worden als voorbode van Romney's nederlaag. Net als het feit dat de Republikeinen nu flink campagne voeren in Florida, een staat die ze bluften al binnen te hebben. Tijdens de Rock the Vote US pre-Election Night zeiden insiders dat de Democraten rekenen op de overwinning, vanwege de gunstige exit polls (liefst 59-31 voor Obama) van de grote groep early voters (bijna 40% van de kiezers stemt voor aanstaande dinsdag)

Zorgpremie

In Nederland zijn de verkiezingen weliswaar achter de rug maar de gamechanger van de week was de inkomensafhankelijke zorgpremie. Dit plan treft middeninkomens vol in hun portemonnee terwijl lagere en hogere inkomens er voordeel bij hebben. Dit nam de euforie van het door Rutte en Samsom zo trots gepresenteerde Regeerakkoord in een etmaal volledig weg. Het deed denken aan de ophef over de -inmiddels weer teruggedraaide- forenzentaks bij het Begrotingsakkoord eerder dit jaar. Miljarden besparen gaat nu eenmaal gepaard met pijn.

Nivelleren

Maar dit is een ander verhaal. Niet alleen omdat het middeninkomens tot bijna 3.000 euro per persoon per jaar kan kosten. Of omdat het zzp-ers tussen de 56 en 68 duizend euro een belastingdruk van 68% (!) oplevert. Nee, vooral omdat het de schatkist geen cent oplevert. Het is namelijk geen bezuinigings- maar een herverdelingsmaatregel. Een nivelleringsoperatie dus, en niet zo'n kleine ook.

Met bijkomende nadelen bovendien. Zo is het slecht voor economie en werkgelegenheid: het kost banen en werken loont er minder door. Ook kan het degenen met een dalende zorgpremie doen denken dat zorg goedkoper wordt, terwijl de kosten juist de pan uit rijzen. Verder zet het de solidariteit tussen inkomensgroepen onder druk en geeft het meer bureaucratie.

Lachen vergaan

Allemaal dingen die je niet verwacht van een liberale partij wiens leider tijdens de verkiezingen nog uithaalde naar "socialisten die alleen maar nivelleren" en die grapte dat het zand in de woestijn opraakt als de PvdA er de baas wordt.

Maar het lachen is de VVD (en de PvdA) inmiddels wel vergaan. Aanvankelijk deed Rutte de cijfers nog luchtig af als onjuist maar tegenberekeningen kwamen er niet (het CPB wilde niet en het Nibud mocht niet). Later bevestigde mede-onderhandelaar Blok de door RTL en NOS gebrachte getallen in een e-mail aan de VVD-leden.

Bordes

En nu? Oppositie tegen, Telegraaf boos, achterban bedrogen. De Kamerleden -die na vier uur stoom afblazen achter het akkoord bleven staan- gaan het nu uitleggen in het land. Met kreten als afspraak is afspraak en meer maatwerk. De komende dagen moet duidelijk worden of het lukt en of het nieuwe kabinet Rutte II maandag nog wel op het bordes kan staan.

Sandy en de zorgpremie hebben dus een ding gemeen. Beide zijn meer dan een storm in een glas water. Het zijn gamechangers van formaat.