Weeklog Dennis de Jong: Het gevecht tussen Barroso en Van Rompuy - Hoofdinhoud
Deze week verscheen het rapport van de Europese Commissie onder leiding van Barroso over verdieping van de Europese en Monetaire Unie. De timing is geenszins toevallig, want de Europese Raad gaat hier deze maand over spreken. De gespreksbasis voor de regeringsleiders wordt echter in eerste instantie geleverd door de voorzitter van de Europese Raad, Van Rompuy. Zijn voorstellen heeft hij al eerder in een tussenrapport gepresenteerd, en nu krijgt de Europese Raad een bijgestelde versie daarvan. Het gevecht tussen beide heren is nu echt begonnen.
Het verschil tussen beide rapporten is dat Barroso de positie van de Commissie en het Europees Parlement centraal stelt, terwijl Van Rompuy uitgaat van afspraken tussen de regeringsleiders. De gemiddelde Nederlander zal dit misschien worst wezen, maar het onderscheid is niet onbelangrijk: gaan we toe naar een situatie waarin de Commissie een soort Europese regering wordt, gecontroleerd door een Europees Parlement? Of ligt het accent op samenwerking tussen lidstaten, waarbij vooral de nationale parlementen moeten zorgen voor democratische controle? Als SP kiezen we voor het laatste.
Traditioneel is er sprake van een bondgenootschap tussen de Europese Commissie en het Europees Parlement. De Commissie versterkt haar positie met het argument dat zij democratisch gecontroleerd wordt door het Europees Parlement. Dat zal nog sterker worden, als de politieke groepen in het EP hun eigen kandidaat naar voren kunnen schuiven voor het voorzitterschap van de Commissie. We krijgen dan bijvoorbeeld een Verhofstadt die heel Europa doorreist en mensen oproept bij de Europese verkiezingen in 2014 op de liberalen te stemmen, want dan kan hij Barroso gaan opvolgen. Geen wonder dat Van Rompuy tegen dit idee is. Die wil de aanstelling van de Commissievoorzitter geheel aan de lidstaten overlaten en heeft aan zo’n voordracht geen behoefte.
Voor de SP is in deze discussie leidend dat we zoveel mogelijk macht willen laten bij de nationale parlementen. Die staan het dichtst bij de mensen. Omdat we geen federaal Europa willen, zijn we er ook niet voor dat de Commissie zich gaat ontwikkelen tot een Europese regering. Daarom kiezen we in het gevecht tussen Barroso en Van Rompuy eerder partij voor de laatste. Jammer dat ook Van Rompuy uiteindelijk een federalist is, maar zolang hij de nadruk blijft leggen op de rol van regeringsleiders en nationale parlementen, doet het er niet zo toe wat zijn lange termijn doel is. Wat het Europees Parlement betreft: zolang de nationale parlementen er niet door verzwakt worden, is het prima om het EP meer controle te laten uitoefenen. Een double check is beter dan één check. Maar Van Rompuy moet niet denken dat hij zich kan ontwikkelen tot een echte Europese President en het EP moet niet gaan denken dat het de rol van de nationale parlementen zomaar kan overnemen. Beiden zullen dan van een koude kermis thuiskomen, want de burgers in Europa willen dit niet en zullen het ook niet accepteren.
PS: Misschien omdat het nogal verborgen staat in het ruim 40 pagina’s tellende rapport van Barroso, heeft het in de media weinig aandacht gekregen. Toch schrijft Barroso letterlijk dat het mogelijk moet zijn om tijdelijk van de 3% norm voor het begrotingstekort af te wijken, als het gaat om publieke investeringen die bijdragen aan economische groei in tijden van recessie. Kortom: hadden Rutte en Samsom nou maar naar Emile Roemer geluisterd, dan zouden ze dergelijke investeringen naar voren hebben gehaald en zou de werkloosheid een stuk lager hebben kunnen uitvallen. En dat alles met de zegen van Brussel. Jammer dat Samsom zich heeft geschikt in het begrotingsfetisjisme van Rutte .