Europese Unie laat leiderschapsrol vallen op klimaattop Doha - Hoofdinhoud
Op hoogst ongebruikelijke wijze werd zaterdagavond, na twee weken besprekingen, het Doha Climate Gateway-pakket binnen een minuut vastgesteld door de deelnemers aan de klimaattop. Europarlementariër Bas Eickhout, klimaatwetenschapper en al jaren een vast gezicht op de klimaattop, stelt dat het VN-klimaatproces weliswaar voortgang boekt, maar dat het zich slaapwandelend naar een bindend akkoord beweegt. Hij is teleurgesteld in het ambitieniveau van de landen en hoopt dat de komende twee jaar alsnog beweging komt naar een ambitieus klimaatakkoord in 2015. De Europese Unie moet hiervoor veel beter voorbereid op de klimaattoppen komen.
Eickhout: “We zien steeds extremer weer met alle gevolgen van dien, de urgentie voor klimaatbeleid is evident. Toch blijken de economische en financiële belangen te groot om tot concrete afspraken te komen voor de korte termijn.”
Kyotoprotocol verlengd, maar zonder ambitie
Volgens Eickhout brengt de Doha Climate Gateway ons geen stap dichter bij de hogere ambities die zo hard nodig zijn om klimaatverandering tegen te gaan: “We verlengen het Kyotoprotocol voor acht jaar, maar zuiveren het van elke ambitie. De verwoestingen die klimaatverandering nu al aanricht overal ter wereld zijn groot en we voorkomen nu niet dat die alleen maar nog groter worden.” Ook deze klimaattop heeft volgens de GroenLinkser gefaald in het dichten van het gat tussen wat landen bereid zijn te doen en wat nodig is om de wereldwijde klimaatverandering tot twee graden Celsius te beperken.
Vanwege de lage ambities hoeft de Europese Unie de komende acht jaar weinig extra te doen. Gelukkig is er wel overeenstemming om voor 2015 al te kijken naar het gebrek aan ambitie in de huidige internationale afspraken. Eickhout: “Europa heeft haar leiderschapsrol en vertrouwensband met de armste landen verspeeld in Doha. De armste landen vroegen om hogere ambities en meer klimaatsteun, maar Europa kwam met weinig concreets naar Doha.” Eickhout roept de Europese Commissie op om volgend jaar een wetgevend voorstel te doen om de Europese ambities te verhogen, zodat in 2014 bij de volgende top Europa haar leidende rol kan pakken.
Hakkelende diplomatie
Het is duidelijk dat de internationale onderhandelingen de snelheid waarmee klimaatverandering zich voltrekt niet kan bijbenen. Dat ligt deels aan hakkelende diplomatie van de EU. De EU kwam verlamd aan op de klimaattop door het Poolse verzet rondom 'hot air'. Pas een dag voor het officiële einde van de onderhandelingen kon de EU tot een gezamenlijk standpunt over hot air komen. Een verspilling van kostbare tijd en energie, die beter besteed had kunnen worden aan het verhogen van het algehele ambitieniveau en de relatie met ontwikkelingslanden.
“De EU moet voortaan haar eigen huis op orde hebben, voordat we naar de klimaattop afreizen. De Europese ministers moeten zich niet meer laten gijzelen door een enkel land en beslissingen met meerderheid aannemen.”
Op Eickhouts initiatief roept het Europarlement de Raad van Ministers op om haar positie met gekwalificeerde meerderheid te bepalen in plaats van met unanimiteit zoals nu het geval is. Polen blijft momenteel een blok aan het been van de rest van Europa dat door wil zetten met ambitieus klimaatbeleid.
Proces vastgesteld
In Doha is het proces en de tijdsplanning vastgelegd hoe we in 2015 een bindend klimaatakkoord aan kunnen nemen. Een klein lichtpuntje aldus Eickhout: “Landen hebben geleerd van de flop in Kopenhagen drie jaar geleden, waar men rekende op een big bang.” Die big bang werd een grote tegenslag voor de internationale klimaatonderhandelingen. In Doha is daarom besloten om het werk te verdelen over de drie jaar die we nog voor ons hebben.
Liveblog
Tijdens de laatste dagen hielden we (meer dan dertig uur lang) vanuit Doha een liveblog bij met regelmatige updates over de status van onderhandelingen.