Weeklog Dennis de Jong: Een Sociale Agenda voor Europa, maar welke? - Hoofdinhoud
Vandaag in Buitenhof, gisteren in Spijkers met Koppen: steeds meer mensen willen een sociale agenda voor Europa. Dat moet ook wel, want uit deze week verschenen cijfers van de Europese Commissie blijkt dat 1 op de vier jongeren werkloos is, en 1 op de 4 mensen in de EU op zijn minst gevaar lopen op armoede, of al in een armoedesituatie zitten. Zo kan het niet langer. Maar eurocraten zouden geen eurocraten zijn, als ze dit niet onmiddellijk vertalen in meer macht voor Brussel. In Buitenhof ging de discussie over contracten tussen lidstaten en de Europese Commissie over sociale hervormingen. In ruil daarvoor zouden lidstaten meer geld krijgen. Als dat de sociale agenda van Europa wordt, moeten we op onze hoede zijn. Een sociale agenda kan echter ook bestaan uit minder bezuinigingsfetisjisme en voorrang geven aan sociale rechten. Dat lijkt me een veel betere weg uit de crisis en uit de ellende die steeds meer gewone mensen in Europa treft.
Deze week luidde Eurocommissaris Andor, verantwoordelijk voor Sociale Zaken en Werkgelegenheid, de noodklok. Terecht, want de cijfers zijn alarmerend. In de EU bedraagt het werkloosheidspercentage 10,4%, een stijging met 0,9 procentpunt t.o.v. 2011. In de eurozone is het cijfer nog hoger: 11,6%. Dat betekent dat 1 op de 9 mensen werkloos zijn. Bij de jongeren tussen 15 en 24 jaar bedraagt het werkloosheidscijfer in de EU inmiddels 22,8%. Een hele generatie dreigt zo aansluiting op werk en op een toekomst te verliezen. De armoede steeg eveneens spectaculair. Eén op de vier burgers in Europa loopt een gerede kans op armoede. Werk is trouwens allang geen garantie meer tegen armoede: 1 op de 12 mensen die wel werk hebben, bevindt zich onder de armoedegrens. Dat bevestigt het beeld waar we bij de SP al langer tegen te hoop lopen: nieuwe banen zijn tegenwoordig vaak onder de maat. Het is geen werk dat loont.
Andor is binnen de Europese Commissie geen sterke Commissaris: naar hem wordt niet zo goed geluisterd als naar bijvoorbeeld Supercommissaris en Superbegrotingsfetisjist Rehn. Maar hij heeft in ieder geval toestemming gekregen van de Europese Commissie als geheel om zijn rapport te publiceren. Dat geeft hoop. Als zelfs in het bolwerk van het neoliberalisme het idee terrein wint dat we zo niet door kunnen gaan, is er hoop op verandering. Dat zelfs D66’er Rinnooy Kan in Buitenhof toegeeft dat een discussie over de 3%-norm misschien wel nuttig is, gelet op de barre economische tijden waarin de meeste lidstaten verkeren, geeft nog meer hoop.
We moeten Andor’s rapport serieus nemen. Een discussie over een stimuleringsbeleid voor de landen in Europa die er beter voor staan, zoals Duitsland maar ook Nederland, is hard nodig. Als de sterke landen gaan stimuleren, gaan zorgen voor consumentenvertrouwen en voor publieke investeringen die bijvoorbeeld de bouwsector er weer bovenop helpen, dan profiteren door de interne markt ook andere lidstaten hiervan en zijn we op de goede weg. Als we in Europa als geheel de nadruk gaan leggen op goed onderwijs en onderzoek zonder onneembare financiële drempels voor aspirant studenten, dan zijn we op de goede weg. En, wat ook uit Andor’s rapport blijkt, als we sociale voorzieningen niet zien als luxe, maar als noodzakelijk voor een humaan Europa en een schokbestendige economie, dan zijn we op de goede weg. Dat vereist een flinke draai van het huidige beleid van de Europese Commissie en van de Europese regeringsleiders die nog steeds verstrikt zitten in de 3%-norm. Aan contracten van lidstaten met de Europese Commissie hebben we volgens mij geen behoefte: liever niet nog meer eurocratie. Wel moet het economisch bestuur drastisch worden hervormd. Naast begrotingsdoelstellingen moeten we doelstellingen krijgen over werkgelegenheid en armoedebestrijding. Dat moeten geen wollige criteria worden, maar harde cijfermatig onderbouwde doelen. Respect voor sociale rechten en prioriteit voor werkgelegenheid en armoedebestrijding, dat is een sociale agenda waar we als SP’ers wat aan hebben.