EU zwalkt met beleid in Arabische wereld - Hoofdinhoud

Het is alweer bijna twee jaar geleden dat EU buitenland chef Catherine Ashton namens de EU een nieuwe visie presenteerde op het Europese nabuurschapbeleid dat na de opstanden in Tunesië, Egypte en Libië aan een flinke herziening toe was. Voortaan zouden niet langer alleen onze eigen belangen zoals veiligheid en stabiliteit leidend zijn maar juist universele waarden. Helaas zien we dat in de praktijk nog niet terug. We dreigen bevolkingen te verliezen als de EU niet snel een helder en consistent beleid in de Arabische regio gaat voeren. Vanmiddag vroeg ik Ashton eindelijk actie te ondernemen. Ik maak me grote zorgen over de huidige onduidelijke en passieve Europese opstelling. Van Ashton’s coördinerende taak is in de praktijk helaas nog niets terecht komen. Haar beleid kenmerkt zich door paniekvoetbal of achteraf reageren. En met statements alleen krijgen we geen voeten aan de grond en steunen we bevolkingen niet.

Een kernpunt van het nieuwe beleid is het principe “more for more”, waarbij blijvende verbetering van de mensenrechtensituatie, democratische principes en economisch bestuur worden beloond met extra Europese financiële steun, samenwerking of markttoegang. De Commissie lijkt nog steeds niet te weten hoe ze dit op zich goede principe in de praktijk wil invullen. Het is een schoolvoorbeeld van Ashton’s papieren werkelijkheid, ze kan of wil niet doorpakken. Toen de Egyptische President Morsi zich afgelopen november praktisch ongebreidelde macht toe-eigende bleef het stil . Toen 21 Egyptische voetbalsupporters ter dood werden veroordeeld, hoorde je haar niet. En inmiddels is Tunesië weer in grote politieke instabiliteit gestort, waardoor vrijheden en burgerrechten enorm onder druk staat. De EU reageert niet daadkrachtig en draait daarmee al die ambitieuze vrouwen en jongeren de rug toe.

Terwijl dialoog met de nieuwe (vooral) Islamistische regimes nodig is, moet de EU voor haar eigen waarden staan. Wij respecteren de onafhankelijkheid en legitimiteit van deze regimes maar willen dat rechten en vrijheden van de bevolking zijn gegarandeerd. Dat betekent dus ook dat je je rug recht moet durven houden. Als we onze garanties voor hulp en steun nu niet afdwingen lopen we het risico zo maar weer een nieuw repressief regime in het zadel houden? . Dan zijn we terug bij af. Hulpprogramma’s en steun aan het maatschappelijk middenveld door de EU beklijven ook alleen als er ook op hoog politiek niveau heldere taal wordt gesproken. Steun aan lokale kranten of internet start-ups is nutteloos wanneer nieuwe censuurwetten worden voorbereid. We moeten twee parallelle sporen bewandelen.

Het onvermogen van de EU om een duidelijk, laat staan eenduidig, geluid te formuleren heeft een hoge prijs. Het schaadt de betrouwbaarheid en positie van de EU in de wereld en erger nog, het brengt mensen in gevaar. Wanneer eerder uitgesproken steun of bescherming niet wordt geboden worden burgers die daar op rekenden hard afgestraft nadat ze voor hun rechten en vrijheden opkwamen. Woorden leiden niet onmiddellijk tot acties maar scheppen wel degelijk verwachtingen. Op dit moment maken we de door onszelf gecreëerde verwachtingen allerminst waar, daarmee lopen we het risico een grote, jonge en zeer ambitieuze generatie Arabische jongeren van ons te vervreemden. Laten we er voor zorgen dat we die lelijke geschiedenis niet herhalen.

—-

Video van interventie in debat met HR/VP Ashton over de situatie in Egypte.