Speech Henk Nijboer over toekomst bankenunie - Hoofdinhoud
De ontwikkeling van een bankenunie is geen sinecure. Een bankenunie is echter wel noodzakelijk voor het beteugelen van de uitwassen, het gezond maken van de sector en het zorgdragen voor financiële stabiliteit. Dat leidt tot meer welvaart voor ons allen. Dat zei ik vorige week bij een optreden als referent bij een discussie aan de Universiteit van Amsterdam over de toekomst van de bankenunie.
De regeringsleiders besloten in december vorig jaar dat het toezicht op de Europese banken overgaat van nationale centrale banken naar de Europese Centrale Bank. Maar er is meer nodig.
De financiële crisis laat zien hoe internationaal de sector opereert. Banken moeten weer dienstbaar worden aan de samenleving en de economie. Niet het eigen, maar het maatschappelijk belang moet voorop staan. Zo moet men stoppen met de bonuscultuur, zijn er hogere buffers nodig en moeten zaken- en nutsbankieren worden gescheiden. Dit kan alleen Europees worden gerealiseerd. Daarom is de PvdA voorstander van een bankenunie.
In mijn bijdrage (pdf) noem ik drie belangrijke redenen voor een Europese bankenunie. De financiële wereld is internationaal, daarom kan deze alleen met internationale wetgeving worden beteugeld. Ten tweede moeten we om uit de crisis te komen de link tussen staten en banken afbouwen en beperken. En in de derde plaats heeft een bankenunie ook voordelen voor Nederland, dat een grote financiële sector kent. Had de nationalisatie van ABN Amro voorkomen kunnen met een strenge, onafhankelijke Europese toezichthouder? En wat had de bankenunie betekend voor de nationalisatie van SNS?
Dat we als PvdA voorstander zijn van een bankenunie betekent echter niet dat we er blind voor tekenen. Vier zaken vragen bijzondere aandacht. Ten eerste de kwaliteit van de deelnemende banken. Het is niet de bedoeling dat Nederland garant gaat staan voor lege Spaanse caches of Landesbanken met slechte leningen. Een goede check op balansen en stresstesten zijn voorwaarden voor toetreding. Ten tweede moet het toezicht veel eerder ingrijpen. Niet als het mis gaat, maar als risico’s zich dreigen voor te doen. Voorkomen is beter dan genezen. Ten derde is de scope van de bankenunie nog beperkt. Wat te denken van alle activiteiten in de financiële wereld die lijken op bankieren, maar buiten de banken omgaan (shadow banking)? En de risico’s die verzekeraars kunnen vormen voor de financiële stabiliteit, denk aan het Amerikaanse AIG? Tot slot moet de overdracht van het bankentoezicht van nationale toezichthouders naar de ECB zorgvuldig plaatsvinden.
De ontwikkeling van een bankenunie is dus geen sinecure. Een bankenunie is echter wel noodzakelijk voor het beteugelen van de uitwassen, het gezond maken van de sector en het zorgdragen voor financiële stabiliteit. Dat leidt tot meer welvaart voor ons allen.