Schaliegas: stand van zaken - Hoofdinhoud

Er zijn al meer dan twee jaar verstreken sinds ik schriftelijke vragen stelde over de proefboringen naar schaliegas die Cuadrilla wil uitvoeren bij Boxtel/Haren (NB). En er is nog steeds niet geboord. Wat is de stand van zaken? Een update.

Na aanzwellend gerommel in de regio en dito kritiek in de Kamer besloot Verhagen op 20 juni 2011 om de proefboringen op te schorten, afwachting van de uitkomsten van nader onderzoek naar de effecten van boringen op mogelijke aardschokken.

In september 2011 organiseerde de Kamer een hoorzitting over schaliegas, waarna in het voorjaar van 2012 besloten werd om proefboringen verder op te schorten in afwachting van een uitgebreid onderzoek naar alle milieu- en veiligheidsaspecten van schaliegaswinning onder Nederland. Dat onderzoek is Europees aanbesteed en er is een heleboel tijd gaan zitten in de opdrachtformulering, omdat een klankbordgroep, inclusief een groot aantal critici, de onderzoeksformulering nog heeft aangescherpt.

Volgens de huidige planning zal het onderzoek rond 1 juli 2013 gereed zijn. Aansluitend op de publicatie van het rapport organiseert de Tweede Kamer een hoorzitting (mijn inschatting is direct na het zomerreces), waarna er een debat komt over de conclusies en een besluit om al dan niet een vervolgstap (proefboring) toe te staan. Mocht besloten worden tot een proefboring dan zal na afloop een evaluatie plaatsvinden waarbij wordt vastgesteld of voldaan is aan de randvoorwaarden uit het oogpunt van veiligheid en milieu. Daarna (mijn inschatting: op zijn vroegst in 2015) wordt een besluit genomen over eventuele winningsvergunningen voor schaliegas.

Als SP hebben wij van meet af aan gesteld dat er geen enkele reden is om haast te maken met de winning van schaliegas. Dat gas loopt niet weg, de gasprijzen worden alleen maar hoger, de winningstechnieken alleen maar beter. Ook lijkt ons erg aannemelijk dat de winning van schaliegas in Nederland bij de huidige gasprijzen niet rendabel is, als voldaan moet worden aan de gebruikelijke strenge milieu- en veiligheidseisen die ook voor andere mijnbouwaktiviteiten gelden. Er is dus alle tijd voor een zorgvuldige aanpak, waarbij geldt: bij twijfel niet boren. Aan de andere kant is er geen enkele reden om op voorhand principieel tégen de winning van schaliegas te zijn. Of winning gaat plaatsvinden zou af moeten hangen van een afwegen van de maatschappelijke kosten en baten, in vergelijking met de kosten/baten bij afzien van winning. In dat geval zal de brandstofmix immers op andere wijze aangevuld moeten worden.

Enkele fracties (PvdD, GroenLinks, Christenunie, CDA) hadden naar aanleiding van een recent verzameldebat over energieonderwerpen de aandrang om, vooruitlopend op de uitkomsten van het onafhankelijk onderzoek, nu al conclusies te trekken. Dat vind ik niet verstandig. De moties zijn gistermiddag in stemming gebracht.

Hieronder een overzicht van ons standpunt over de moties, met motivatie.

Motie van Tongeren/Dik-Faber (31239-153)

“verzoekt de regering het moratorium op schalie- en steenkoolgaswinning met minimaal een jaar te verlengen.”

Tegen. Het onderzoek wordt afgewacht, er komt een hoorzitting en daarna neemt de Kamer een besluit. Dat besluit kan overigens ook zijn: verder uitstel, nader onderzoek. Het moratorium moet gekoppeld zijn aan de besluitvorming, niet aan een vaste termijn.

(verworpen; CDA, CU, GL, PvdD voor)

Motie van Tongeren (31239-154)

“verzoekt de regering geen proefboringen naar schaliegas toe te staan totdat er nieuwe technieken zijn.”

Tegen. De veronderstelling dat met bestaande technieken hoe dan ook geen winning mogelijk is binnen de gestelde milieu- en veiligheidsvoorwaarden is een slag in de lucht. Het lopende onderzoek moet op dit punt meer duidelijkheid opleveren.

(verworpen; CU, GL, PvdD voor)

Motie Dik-Faber (31239-157)

“verzoekt de regering de bezwaren van gemeenten en provincies tegen schaliegaswinning serieus te nemen en in die gebieden niet over te gaan tot boringen.”

Tegen. Mijnbouwbeleid is nationaal beleid. Volgens deze redenering was waarschijnlijkheid het Slochterengas nooit gewonnen en stookten we onze kachels nu nog op kolen. Wél moet zeker gesteld worden dat winning voldoet aan alle veiligheids- en milieueisen. Verder moet er een waterdichte regeling zijn voor ruimhartige vergoeding van eventuele schade in de omgeving. En de SP vindt dat overwogen moet worden om een deel van de opbrengst van mijnbouwactiviteiten ten goede te laten komen van de regio.

(verworpen; CU, GL, PvdD voor)

Motie Dik-Faber/van Tongeren (31239-158)

“verzoekt de regering stoffen waarvoor de beoordeling binnen REACH nog niet is afgerond te verbieden voor het fracken van de diepe ondergrond.”

Voor. Wat ons betreft onderdeel van de randvoorwaarden op milieugebied.

(aangehouden)

Motie Agnes Mulder (31239-162)

“verzoekt de regering geen besluiten te nemen over de winning van schaliegas voordat er duidelijkheid is over het toekomstperspectief van aardgaswinning en de gevolgen hiervan voor de inwoners van de provincie Groningen.”

Voor. Twijfelgeval, want er is op zich geen technisch/oorzakelijk verband tussen de winning van schaliegas en Groningengas. Maar het ligt wel voor de hand om de open eindjes rond de bodemdaling en de gevolgen daarvan opgelost te hebben eer we een besluit nemen over schaliegas.

(verworpen; CDA, CU, D66, GL, PvdD, SP voor)

Motie Klein/van Veldhoven (31239-163)

“verzoekt de regering te voorkomen dat er proefboringennaar schaliegas plaatsvinden tot de Kamer hiermee, na een debat over het rapport van Witteveen+Bos, expliciet heeft ingestemd.”

Voor. Ongelofelijke open deur, want dit is nu inmiddels vier keer toegezegd door minister Verhagen en zijn opvolger Kamp. En het wordt door de voltallige Tweede Kamer onderschreven. Maar dan nog willen sommige leden graag scoren met een open deur. Vooruit dan maar!

(verworpen; CDA, CU, SGP, D66, GL, 50Plus, PvdD, SP voor)

Motie Ouwehand (31239-164)

“verzoekt de regering het lopende onderzoek naar de risico’s van boringen naar schalie- en steenkoolgas uit te breiden met de invloed van de winning van schalie- en steenkoolgas op de transitie naar duurzame energie.”

Voor. Wat ons betreft kan schaliegaswinning alleen aan de orde zijn als dit: a. kan binnen de milieu- en veiligheidsrandvoorwaarden en b. past binnen een lange termijn transitiestrategie.

(verworpen; CU, 50Plus, D66, GL, PvdD, SP voor)

Motie Ouwehand 31239-165

“spreekt uit dat voor een eventuele winning van schalie- en steenkoolgas de veiligheid voor mens en milieu (“schoon en veilig”) moet zijn gegarandeerd, en dat er geen sprake kan zijn van een risicoacceptatie en/of mitigerende maatregelen.”

Tegen. Het draait hier om de term risicoacceptatie en de uitleg van Ouwehand op dit punt (ik stelde haar in het debat een vraag op dit punt). De Partij voor de Dieren wil dat er geproduceerd wordt met een nul-risico en dat kan niet. Dat is immers onmogelijk bij welke activiteit dan ook. We hebben in Nederland een standaard risicoregime voor de mijnbouw, industriële activiteiten en transport van gevaarlijke stoffen. Aan dat regime moet ook schaliegaswinning voldoen, anders mag er geen vergunning worden afgegeven.

(verworpen; CU, GL, PvdD voor)