Brede steun voor verkabel- en uitkoopprogramma hoogspanningstracées - Hoofdinhoud

Er is kamerbrede steun voor het verkabel- en uitkoopvoorstel voor knelpuntsituaties bij hoogspanningstracées, dat EZ-minister Henk Kamp medio aan de Kamer gestuurd heeft. Tegelijkertijd is er frustratie dat Kamp pas vanaf 2017 met de realisatie van het programma wil beginnen, om financieel-economische redenen.

Het voorstel van Kamp is een uitgeklede versie van een eerder conceptplan van netbeheerder TenneT, dat een investering van €1,8 miljard vergde. De inkt van dat plan was net droog toen de PVV het kabinet Rutte-I opblies, waardoor we inmiddels weer een jaar extra vertraging hebben opgelopen.

In het voorstel van Kamp wordt 135km hoogspanningstracées ondergronds gebracht: alleen 110 en 150kV, voor zwaardere spanningen is verkabeling technisch nog niet mogelijk. Bij de tracées die bovengronds blijven worden alle bewoners van woningen onder de kabels uitgekocht. Dat gaat in totaal om 400 woningen. De totale kosten van het plan bedragen €580 miljoen. De €140 miljoen bestemd voor het uitkopen van 400 bewoners wordt betaald door het Rijk uit de algemene middelen. Het verkabelen kost €440 miljoen, waarvan driekwart gefinancierd wordt uit een opslag op de netvergoeding (“vastrecht”). Per huishouden komt dat neer op €1,30 -één gevulde koek- per jaar. De resterende 25% van het verkabelen moeten de betreffende gemeenten betalen, vanuit de gedachten dat hierdoor grond vrijkomt die een andere bestemming kan krijgen.

Laat ik voorop stellen dat het plan van Kamp een aanzienlijke stap vooruit is ten opzichte van de bestaande situatie. Maar het blijft wrang dat omwonenden nóg vier jaar moeten wachten eer er daadwerkelijk iets gebeurt. Dat lijkt me ook niet nodig.

De €140 miljoen die het Rijk nu betaalt voor uitkoop zou ook gefinancierd kunnen worden door de opslag op de netkosten te verhogen naar €1,73 per huishouden per jaar. Daarmee vervalt het budgettaire probleem om sneller dan 2017 te starten. Volgens Kamp mag dat niet van de EU, omdat Brussel als eis stelt dat netbeheerders uitsluitend kosten in rekening mogen brengen die samenhangen met een doelmatig beheer van een netwerk. Volgens mij hoort het voldoen aan nationale milieu- en gezondheidseisen tot het doelmatig beheer. Dat punt wil ik verder uitgezocht hebben.

In het voorstel van de minister konden de uitgekochte woningen worden gesloopt, dan wel een niet-woonbestemming krijgen. Dat laatste lijkt me niet slim, omdat dan de situatie kan ontstaan dat panden een andere bestemming krijgen die vroeg of laat alsnog tot problemen gaan leiden. Beter is het om de stroken onder hoogspanningstracées dan maar helemaal vrij te maken van bebouwing. Kamp deed naar aanleiding van mijn vraag wel de toezegging dat bij herbestemming van niet gesloopte woningen andere “gevoelige bestemmingen” uitgesloten zullen worden.

Tijdens het debat kwam ook herhaaldelijk het onlogisch grote gat tussen elektromagnetische norm voor bestaande (100 microtesla) en nieuwe (0,4 microtesla) situaties aan de orde. Dat scheelt een factor 250. Volgens Kamp is de hoogst gemeten praktijkwaarde pal onder hoogspanningstracées 10 microtesla. Dat mag zo zijn, maar dan is een factor 25 verschil nog steeds veel te veel. Het ligt wat mij betreft voor de hand om de nieuwbouw- en bestaande situatienormen trapsgewijs meer op een lijn te gaan brengen.

Volgens Reinette Klever (PVV) zijn er gemeenten die op dit moment nog toestaan om nieuwe woningen te bouwen binnen de strenge 0,4 microtesla zone. Kamp zei daarop toe dat na te gaan en de Kamer te informeren over een mogelijke maas in de wet.

Tenslotte kwam nog de nieuwe hoogspanningsverbinding tussen Doetinchem en Wesel (Duitsland) aan de orde. Kamp heeft door de Belgische consultant Tractebel laten uitzoeken of deze als ondergrondse gelijkspanningsverbinding kan worden uitgevoerd. Dat blijkt technisch mogelijk, maar onbetaalbaar (factor 10 duurder) en het kost bovendien een enorm energieverlies voor het 2x omzetten van wisselspanning naar gelijkspanning v.v. Conclusie: dat is voor relatief korte afstanden (<60km) volstrekt onhaalbaar.