SLOOP DE MUUR - Hoofdinhoud
Na ruim dertig jaar niet in de Tweede Kamer te zijn geweest, heeft oud-premier Dries van Agt gisteren voor het eerst weer in het parlement gesproken. Dat deed hij nu niet als minister-president, maar als initiatiefnemer van het burgerinitiatief Sloop de Muur. Hij hield een indrukwekkende inleiding over de illegale muur die Israël grotendeels op bezet Palestijns grondgebied bouwt. In zijn speech riep hij op tot sancties tegen Israël omdat het land op grote schaal het internationaal recht schendt. Van Agt betoogde ook dat ‘Israël zijn gang laten gaan ontrouw aan onze grondwet is.’ Daar ben ik het helemaal mee eens, maar helaas denkt een meerderheid van de Tweede Kamer daar anders over. Dat bleek vanmiddag tijdens de stemmingen toen kritische moties werden verworpen. Hier kun je de toespraak van Van Agt bekijken en hieronder kun je mijn inbreng tijdens het debat lezen:
Voordat ik mijn inbreng begin, wil ik de initiatiefnemers van het burgerinitiatief ‘Sloop de Muur’ hartelijk danken. Door hun grote inspanningen om tienduizenden handtekeningen te verzamelen, gaat het eindelijk gebeuren: negen jaar na de uitspraak van het Internationaal Gerechtshof en elf jaar nadat Israël besloot tot de bouw van de illegale muur vindt er nu alsnog een serieus debat over deze kwestie in de Tweede Kamer plaats.
De cruciale vandaag is wat Nederland gaat doen om ervoor te zorgen dat de uitspraak van het Internationaal Gerechtshof over de muur daadwerkelijk wordt uitgevoerd. Deze vraag is al eens eerder door de Nederlandse regering beantwoord. Eind 2005 antwoordde de toenmalige minister van Buitenlandse Zaken Ben Bot dat Nederland bij Israël voortdurend zijn zorgen over de muur aan de orde stelt. Verder gaf Bot aan dat hij dolgraag zou willen dat hij fysiek iets aan de muur zou kunnen veranderen, maar dat dit niet mogelijk is. Ridiculiserend stelde hij dat hij toch moeilijk het leger of kruisraketten kan inzetten om de naleving van de gerechtelijke uitspraak af te dwingen.
Dit antwoord is illustratief voor de Nederlandse houding tegenover de vele, aanhoudende en grove schendingen van het internationaal recht door Israël. Israël wordt hier op aangesproken, trekt zich er vervolgens niets van aan en daarmee is de kous af. Terecht stellen de ondertekenaars van het burgerinitiatief dat dit in geen verhouding staat tot de ernst van de schending van het internationaal recht door Israël. Dat geldt niet alleen voor de bouw van de muur, maar evenzeer voor de continue uitbreiding van de illegale nederzettingen en de voortdurende illegale blokkade van Gaza. Tegen deze schendingen worden evenmin serieuze en effectieve maatregelen genomen.
Erger nog, de trieste realiteit is dat terwijl Israël de afgelopen decennia is doorgegaan Palestijnen van hun land te verjagen, nederzettingen uit te breiden en verder te bouwen aan de muur, de betrekkingen van Nederland en de EU met Israël juist enorm zijn verdiept. Zo werd slecht gedrag beloond. Erkent de minister dit?
Alleen al het gegeven dat we vandaag de dag verder dan ooit verwijderd zijn van een oplossing van het Israëlisch-Palestijnse conflict, illustreert overduidelijk dat het zojuist geschetste beleid failliet is. Wat de SP betreft, is het tijd voor een drastische koerswijziging.
Inmiddels is alweer twee derde van de ruim zevenhonderd kilometer lange muur afgebouwd. Als de muur straks helemaal af is, zal zo’n 85 procent ervan door bezet Palestijns gebied lopen en een groot deel van de illegale nederzettingen omvatten. Omdat de route van de muur zo zichtbaar rekening houdt met een aantal grote nederzettingenblokken wordt het ook wel de annexatiemuur genoemd. Ik kan slechts hopen dat dergelijke plannen niet achter de bouw ervan schuilgaan. Hoe ziet de minister dit?
Iedereen kan zien dat de muur voor veel ellende voor de Palestijnen zorgt. Woningen zijn ervoor platgewalst en vele duizenden Palestijnen zijn erdoor gescheiden van hun familie, akkers, scholen en ziekenhuizen. Wij moeten ons vandaag goed beseffen dat met de bouw van de muur groot leed gepaard gaat. Zoals zo vaak in het Israëlisch-Palestijnse conflict zijn ook hier weer vooral burgers het onschuldige slachtoffer.
In de inbreng van de initiatiefnemers wordt er op gewezen dat het Internationaal Gerechtshof in 2004 concludeerde dat de bouw van de muur door Israël tegen het internationaal recht ingaat, dat Israël daarom verplicht is hiermee te stoppen, de muur af te breken en gemaakte schade te compenseren. Een volstrekt heldere uitspraak, maar Israël toont lak aan zijn internationaal rechtelijke verplichtingen en gaat door met de bouw van de muur. Het Internationaal Gerechtshof legde in zijn uitspraak echter niet alleen Israël verplichtingen op. Derde staten - dus ook Nederland - hebben de opdracht ervoor te zorgen dat Israël zijn verplichtingen nakomt. Wat heeft Nederland concreet gedaan om Israël aan haar verplichtingen te houden?
Het burgerinitiatief vraagt hier terecht aandacht voor. Aangezien de regering van Israël zich ongevoelig toont voor het internationaal recht wordt de Tweede Kamer gevraagd de regering op te dragen passende sancties tegen Israël in te stellen. Hiertoe worden interessante voorstellen gedaan. Mij lijkt met name het EU-associatieakkoord met Israël een goed instrument om druk uit te oefenen. Is de minister het met de SP eens dat dit misschien wel het enige instrument is?
Daarnaast vindt de SP het van groot belang dat de Nederlandse overheid economische relaties tussen Nederlandse bedrijven en de nederzettingen en de muur actief ontmoedigt. Dat een Nederlands bedrijf, Riwal, meebouwde aan de muur mag niet nog eens gebeuren. Kan de minister toezeggen dit ontmoedigingsbeleid actief te zullen uitvoeren?
Ik hoop zeer dat de minister dit unieke debat over de muur vandaag aangrijpt om met de jarenlange passiviteit te breken. Als Kamerlid heeft hij die passiviteit ook altijd gehekeld. Nu is het moment om serieus werk te maken van de in Artikel 90 van onze Grondwet beschreven verplichting de ontwikkeling van de internationale rechtsorde te bevorderen. Daarom kijk ik uit naar het antwoord van deze minister op de vraag wat Nederland gaat doen om ervoor te zorgen dat de uitspraak van het Internationaal Gerechtshof over de muur daadwerkelijk wordt uitgevoerd.