Weeklog Dennis de Jong: Weg met het initiatiefrecht van de Europese Commissie - Hoofdinhoud
Afgelopen vrijdag verscheen de lang verwachte brief van minister Timmermans over de onderwerpen die weer nationaal geregeld moeten kunnen worden zonder dat Brussel zich ermee bemoeit. Het kabinet stelt daarin de vraag waarom de Commissie op elk beleidsterrein waar zij bevoegd is, ook steevast met nieuwe regelgeving moet komen. Een prima vraag, maar het kabinet geeft er geen antwoord op. Dat kan het ook niet, want daarvoor is een ‘extreme make-over’ van Brussel nodig en Rutte wil geen verdragswijzigingen. Daarom is de brief in dit opzicht een gemiste kans.
Als het kabinet de vraag niet kan beantwoorden waarom de Commissie zo’n rupsje nooitgenoeg is, dan doe ik het maar. De Commissie is gewoon een heel raar instituut. Er zijn 28 Commissarissen die zichzelf zien als Europese ministers. En er zijn tienduizenden Europese ambtenaren die gevangen zitten in een gouden kooi met topsalarissen die ze nergens anders kunnen verdienen en die alleen beloond worden als ze zorgen voor wetgeving waar hun Commissaris de handtekening onder kan zetten. Kortom, het hele instituut is zo georganiseerd dat de Commissie gewoon overal nieuwe voorstellen doet, zodra er sprake is van een soort van bevoegdheid.
In Elsevier stond deze week een mooi artikel van Carla Joosten waarin ze een tipje van de sluier oplicht over de ideeën die we binnen de SP aan het ontwikkelen zijn voor een ‘extreme make-over’ van de Commissie. Als je, zoals de SP, geen federaal Europa wilt, heb je geen behoefte aan politici die zich Europees minister voelen. Evenmin heb je behoefte aan ambtenaren die voor hun baan in Europa moeten ‘geloven’ en voeling met de burgers in de lidstaten kwijtraken.
Zolang de Commissie is wat zij is, wil ook de SP 28 Eurocommissarissen handhaven. Dan hebben we tenminste nog één Nederlandse Eurocommissaris. Die zou dan wel moeten opkomen voor de Nederlandse belangen. Daar zijn Nederlanders bij de Commissie meestal niet zo goed in. Zij menen dat ze er vooral voor het Europees belang zitten. Dat is bij Fransen wel anders: de Franse Eurocommissaris Barnier heeft heel goed in de gaten waar de Franse belangen zitten, terwijl onze eigen Neelie Kroes vooral bezig is met haar droom van een federaal Europa. Vandaar dat het argument van eurofielen dat de Commissie er is om de belangen van kleine lidstaten te behartigen, door de feiten wordt gelogenstraft.
Er is dan ook geen enkele reden om na jaren van wanbeleid zoveel geloof te hebben in het instituut ‘Europese Commissie’. Die Commissie moet gewoon helemaal op de schop. Wat mij betreft moet de positie van de Raad versterkt worden ten koste van die van de Commissie. In opdracht van de Raad of van het Europees Parlement mag de Commissie best voorstellen opstellen, maar zonder expliciete opdracht van Raad of EP zou de Commissie geen ‘recht van initiatief’ meer moeten hebben. Wat een rust zou dat geven! Als het kabinet echt af wil van de eeuwige stroom nieuwe Commissievoorstellen, dan moet het ook deze discussie aandurven. Daarvoor is een verdragswijziging nodig, maar dat is gelijk een mooi moment voor een referendum. Voor de ambtenaren in Brussel is er dan weer hoop: minder wetgevende arbeid en meer nadruk op uitvoering van bestaande wetgeving. Dan mag je als Europees ambtenaar eindelijk weer eens kritisch zijn: als je baas voorstellen wil pushen zonder dat de Raad of het EP erom hebben gevraagd, kun je zeggen dat daar geen basis voor is. Voor iedereen een veel betere oplossing, lijkt me. Jammer dat Timmermans dat soort wezenlijke vragen in zijn brief niet aanroert.