Beter toezicht en controle van financiële benchmarks - Hoofdinhoud

De LIBOR-rente, tot voor kort had nog bijna niemand ervan gehoord, is een van de belangrijkste ijkpunten in de financiële wereld. Het is de rente die banken aan elkaar rekenen op de financiële markt in Londen, die mede het tarief op jouw hypotheek of de rente op jouw spaargeld bepaalt. Wat je zal verbazen is dat er nauwelijks regels zijn voor de wijze waarop deze fundamentele benchmark wordt bepaald. Dat is vreemd want de procedure rammelt aan alle kanten.

Een select gezelschap van ongeveer 20 banken, geselecteerd op basis van vage criteria, geeft individueel naar eigen inzicht dagelijks aan tegen welke rente zij kan lenen. Waarna het gemiddelde van deze individuele rentes de LIBOR-rente bepaalt, die ten grondslag ligt aan duizenden miljarden aan financiële contracten. De bank hoeft bij het opgeven van de rente meestal geen transactiedata te overleggen en wordt geloofd op haar blauwe ogen. Dit terwijl zij met het opgeven van een te hoge of te lage rente, juist de LIBOR-rente in haar voordeel kan beïnvloeden.

Het risico op manipulatie is helaas reëel gebleken, getuige het onderzoek van de Britse toezichthouder en de schikkingen die deze trof met grote internationale banken. Het LIBOR-schandaal staat helaas niet op zichzelf. Gisteren kwam aan het licht dat de ISDAfix - een belangrijk ijkpunt voor de derivatenhandel - mogelijk ook is gemanipuleerd. Eerder vond al een onderzoek plaats naar manipulatie van het standaardtarief op de oliemarkt.

Het betreft dus helaas geen incidenten, maar is een teken dat er iets fundamenteel mis is met door de markt gefinancierde en bepaalde benchmarks. Er moeten daarom heldere, uniforme standaarden komen voor de vaststelling van de benchmarks op financiële markten, waarop streng toezicht wordt gehouden.

Ik heb de minister daarom schriftelijke vragen (pdf) gesteld over de ontwikkeling van deze regels in Europees verband mede naar aanleiding van een internationaal rapport van de organisatie voor financiële toezichthouders (IOSCO) met aanbevelingen om dit probleem aan te pakken.