NEE TEGEN MILITAIRE ACTIE SYRIE - Hoofdinhoud

Vanwege de dreiging van een militaire interventie in Syrië is de Tweede Kamer deels teruggekomen van reces om hier vandaag over te debatteren. Hieronder mijn inbreng tijdens dit debat. De kern van mijn betoog is dat de SP tegen een militaire interventie is omdat het geen oplossing biedt en zeer waarschijnlijk tot verdere escalatie zal leiden.

Geachte voorzitter,

Het gebruik van chemische wapens is onaanvaardbaar. Ongeacht door wie, waar, wanneer en in welke mate dit wapen wordt ingezet. Daar kan geen enkel misverstand over bestaan. De relativering dat gewone wapens ook dodelijk zijn, is aan mij niet besteed. Het bezit en gebruik van chemische wapens moet volledig worden uitgebannen. Hetzelfde geldt overigens voor kernwapens; ik signaleer een dubbele moraal op dit vlak en stel vast dat er nog veel te doen is op het gebied van ontwapening.

Het is belangrijk te constateren dat in de VN-Veiligheidsraad eenstemmigheid bestaat over de onaanvaardbaarheid van het gebruik van chemische wapens. Er moet dus iets gebeuren. Niets doen is geen optie. Maar wij zijn het ook eens met oud-Navo topman Jaap de Hoop Scheffer van het CDA dat een tik op de neus met kruisraketten geen enkele bijdrage zal leveren aan het beëindigen van de Syrische burgeroorlog. Het compliceert eerder dan het iets oplost. Mogelijk zal het zelfs leiden tot regionalisering van deze oorlog.

Op dit moment zijn er VN-inspecties in Syrië. Zij zullen volgens de secretaris-generaal van de VN tot zaterdag duren. De minister verwacht dat de analyse van de gegevens enkele tot meerdere weken zal duren. Daarna volgt een bespreking in de Veiligheidsraad. In de brief is de minister duidelijk dat de uitkomsten van het VN-onderzoek moeten worden afgewacht. Mag ik dit zo opvatten dat de regering geen politieke of militaire steun zal geven aan militaire actie richting Syrië zonder afronding van het onderzoek en bespreking ervan in de Veiligheidsraad? Het antwoord op die vraag moet ondubbelzinnig zijn. Andes zal ik pogen de Kamer vandaag nog een uitspraak te laten doen.

Minder duidelijk is de formulering in de brief dat de regering de rol van de VN bij het bepalen van eventuele vervolgstappen van belang acht. Zijn er nog andere instanties die een belangrijke rol spelen? Het is toch de VN en de VN alleen die hier een rol speelt via de Veiligheidsraad of de Algemene Vergadering? Zeker de overweging of er sprake kan zijn van militaire actie is in deze zaak voorbehouden aan de VN. Dat is althans het oordeel van de secretaris-generaal van de VN, maar is dat ook de opvatting van de Nederlandse regering?

De minister heeft op televisie de suggestie gedaan dat op aanvallen met chemische wapens door het regime gereageerd kan worden door verdere sancties in te stellen. In de schriftelijke antwoorden wordt echter niet gesproken over een wapenembargo. Waarom niet? De SP is zeer voor een internationaal wapenembargo maar de EU heeft recent het eigen embargo laten verlopen. Heeft de minister bij de Britten en de Fransen geïnformeerd of zij eventueel voelen voor een nieuw embargo in VN-verband?

De VS lijkt erop uit om het VN-proces te ondermijnen. Mededelingen dat men bewijzen heeft dat er door het regime van Assad chemische wapens zijn gebruikt, bemoeilijken het werk van het onderzoeksteam en de Veiligheidsraad. De VS voert hierover overleg met partners, maar de vraag is of ook met Nederland wordt gepraat.

Verder heeft de VS het overleg met de Russen over een vredesconferentie, bedoeld voor gisteren hier in Den Haag, afgezegd. Hoe beoordeelt de minister deze Amerikaanse houding?

Het vredesinitiatief van de Amerikanen en Russen krijgt nu ook geen steun meer van de Syrische Nationale Coalitie. In het verlengde van de VS zegt zij: Eerst Assad straffen, dan praten. Hoe representatief is de Syrische Nationale Coalitie eigenlijk nog?

Dit alles staat allemaal haaks op het uitgangspunt van de VN. Ban Ki Moon vroeg gisteren give peace a chance; geef diplomatie een kans; stop met vechten, begin met praten.

De SP vindt dat het opheffen van het EU-wapenembargo, het afzeggen van gesprekken over het vredesinitiatief en het aankondigen van militaire acties als strafmaatregel een diplomatieke oplossing in de weg staan. Het is zelfs een aanmoediging aan de vele groepen opstandelingen om door te vechten. De suggestie wordt gewekt dat een militaire overwinning nabij is. Mijn fractie is duidelijk: er is geen militaire oplossing voor Syrië.

De minister hecht ook sterk aan actieve diplomatie en heeft een speciaal gezant voor Syrië benoemd. Hij houdt onder meer contact met Syrische oppositiegroepen en autoriteiten, staat er in de brief. In de schriftelijke antwoorden staat echter dat er sinds mei 2012 geen contacten meer zijn met vertegenwoordigers van het Syrische regime. Dat lijkt in strijd met elkaar. Hoe zit het precies? Onderhoudt de speciale gezant ook contact met het Vrije Syrische leger en met de aan Al Kaida gelieerde organisaties als Al Nusra?

De afspraken met betrekking tot de Patriots zijn duidelijk: het mandaat is beperkt tot defensief optreden. Is daar sprake van geweest in de afgelopen periode? Ze zijn er nu immers al acht maanden? De Patriots moeten bijdragen aan de-escalatie, maar daar is geen sprake meer van als Turkije betrokken raakt bij offensieve actie richting Syrië. Deelt de minister die opvatting? De minister bevestigt dat Turkije zich heeft uitgesproken voor militaire actie richting Syrië. Is daarover overlegd door de minister met de Turkse ambtsgenoot? Is daarbij gesproken over een mogelijke rol voor de Patriots? De SP wil per se voorkomen dat Nederland via de Patriots onbedoeld een oorlog met Syrië wordt ingerommeld. Zodra dat dreigt, moeten die Patriots terug. Wordt het geen tijd om met Turkije harde afspraken te maken over eventuele Turkse betrokkenheid bij militaire actie tegen Syrië? Die betrokkenheid zou vooraf gemeld moeten worden aan Nederland. Dat is nu niet het geval.

Inmiddels zijn er als gevolg van het geweld in Syrië al een paar miljoen vluchtelingen. Kent de minister de berichten dat in het Noordoosten etnische zuiveringen worden uitgevoerd door islamitische fundamentalisten die Koerden de grens van Irak overjagen. Inmiddels is al meer dan honderdduizend Koerden dit overkomen.

Wat doet Nederland om landen in de regio beter in staat te stellen vluchtelingen op te vangen? Is Nederland bereid om in te gaan op het verzoek van de UNHCR om meer vluchtelingen op te vangen?

Eerder spraken we ook over het toelaten van studenten uit Syrië via het Libertas Noodfonds.

Het aantal dat nu wordt toegelaten is zeer beperkt: slechts 30 terwijl er 800 aanvragen zijn. Is de regering bereid dat aantal uit te breiden?

Dank u.