Begrotingsakkoord, ZZP-boete, Bouw-BTW & Mediawet - Hoofdinhoud

Op vrijdag 11 oktober 2013 presenteerden D66-leider Alexander Pechtold, Arie Slob (CU) en Kees van der Staaij (SGP) het Begrotingsakkoord 2014 dat zij met VVD-fractievoorzitter Zijlstra, PvdA-leider Samsom, premier Rutte, vice-premier Asscher en minister van Financiën Dijsselbloem hadden uit onderhandeld. Daarbij dag en nacht bijgestaan door hun onvolprezen financiële woordvoerders, de fractiespecialisten Sociale Zaken en vele partijmedewerkers plus beleidsambtenaren van de ministeries.

Huzarenstukje

Een waar huzarenstukje. Niet alleen omdat de tijd drong en de ruimte zo beperkt was. Niet omdat het primaat van de polder (en het Sociaal Akkoord) terug ging naar de politiek. Niet omdat de oppositie nog nooit zoveel invloed had op het kabinetsbeleid. Maar wel omdat na het Lente-akkoord in 2012 en het Woonakkoord van begin 2013 opnieuw een breed politiek akkoord de impasse doorbrak en zorgde voor de juiste mix van daadkracht en draagvlak die nodig zijn om Nederland weer in beweging te krijgen (En nu vooruit!). En natuurlijk omdat het een pakket maatregelen opleverde dat beter was dan het (afgelopen jaar steeds verder verwaterde) Regeerakkoord. Daarover straks meer.

Mediawet van 100 miljoen

Want in de week dat de onderhandelingen op hun hoogtepunt zouden komen, behandelde de Tweede Kamer ook de mediawet die de voorgenomen kabinetsbezuiniging van 100 miljoen extra op de Publieke Omroep mogelijk moest maken. D66 heeft zich vanaf het begin verzet tegen deze nieuwe korting, die op het allerlaatste moment in het Regeerakkoord van PvdA en VVD kwam, bovenop de al eerder doorgevoerde bezuiniging van 200 miljoen (van Rutte I).

Spiraal van verschraling

De reden is dat je na het snijden in het vet niet ook het hart moet amputeren waarmee de publieke omroep in een spiraal van verschraling terecht komt. En dat was nu precies wat er zou gebeuren. Niet alleen werd door een taakstelling van 45 miljoen het programmabudget van de NPO geraakt. Ook moesten de regionale omroepen (van grote waarde voor de lokale democratie) 25 miljoen inleveren en werd het Mediafonds-budget van 17 miljoen (voor drama, documentaires en kindertelevisie) geschrapt. Oftewel: een offer van pluriformiteit, onderscheid en kernkwaliteit, ingegeven door de rekenmachine. En het hinken op twee gedachten als gevolg van het ontbreken van een samenhangende toekomstvisie. Want de coalitie praat graag over kabelpakketten, omroepfusies en programmabudgetten maar als je begint over keuzes en kerntaken, dan wordt het ineens stil en vallen enkel vage termen als efficiency (VVD) of draagvlak (PvdA).

Schaamlap voor het snoeien

Als schaamlap voor het snoeien moest staatssecretaris Dekker bovendien het halfbakken idee uitventen dat de publieke omroep dan maar zelf meer geld moest gaan verdienen. Maar uit het speciaal daarvoor opgestelde BCG-rapport bleek dat dit -afgezien van het schrapen uit allerlei kleine potjes en het oprekken van nevenactiviteiten- maar op twee manieren kan, elk met nieuwe problemen als gevolg. Ten eerste meer reclame in de vorm van langere reclameblokken of zelfs programma-onderbrekende reclame. Niet alleen ten koste van de programma's en daarmee de publieke kerntaak maar ook marktverstorend dus ten nadele van commerciële partijen die het zonder overheidssubsidie moeten doen. Ten tweede via een hogere doorgifteprijs van publieke content voor de kabelbedrijven. Nu klinkt het afromen van geld bij grote multinationals leuk maar het is hap-snap-beleid. En erger nog: ordinaire lastenverzwaring. Want de kabelbedrijven rekenen hogere kosten linea recta door aan de tv-kijker en als je dat zou verbieden is het gewoon een greep uit de kas van een groep bedrijven. Oneigenlijke marktverstoring of een oneigenlijke tv-taks, het is voor D66 als kiezen tussen hoofdpijn of buikpijn. Want linksom of rechtsom, een commerciële publieke omroep slaat natuurlijk nergens op.

Tegenbegroting

Niet voor niets had D66 het terugdraaien van de 100 miljoen opgenomen in de Tegenbegroting 2014 (kort samen te vatten als: meer werk, minder lasten, beter onderwijs) al wilden sommige partijen -die dit zelf overigens niet hadden gedaan- dit liever niet geloven. En omdat het mediadebat al op donderdagmiddag eindigde en het begrotingsakkoord pas op vrijdagavond rond zou komen, leek het voor velen met een sisser af te lopen. Want het verzet van D66, SP en in mindere mate CDA en CU ten spijt zouden VVD en PvdA met steun van de PVV (die de linkse 'staatsomroep' het liefst direct zou schrappen) een meerderheid voor deze wet krijgen, in beide Kamers. Of...toch niet?

ZZP-boete, Bouw-BTW, Mediawet

Tijd om terug te komen op de maatregelen in het Begrotingsakkoord. D66 sluit zo'n akkoord natuurlijk alleen als het daadwerkelijk wat oplevert. En na de Algemene Politieke Beschouwingen was de D66-inzet voor iedereen duidelijk: 6 miljard structureel bezuinigen, ambitieuzer hervormen (arbeidsmarkt), minder lasten (op bedrijven en arbeid) en netto 500 miljoen extra voor onderwijs en innovatie. Met dit lijstje in hun hand gingen Alexander Pechtold en Wouter Koolmees de onderhandelingen in. Na tien lange en spannende dagen en nachten (lees de reconstructies in Volkskrant & NRC kwamen ze met de volgende buit naar buiten:

• - 

  Meer dan een half miljard extra voor onderwijs (waar scholen

• - 

  Versnelling versoepeling ontslagrecht en WW-afspraken tov Sociaal Akkoord en half miljard voor aanpak jeugdwerkeloosheid

• - 

  Minder belasting op arbeid (inkomstenbelasting -1.5 miljard)

• - 

  Fiscale vergroening (de vervuiler betaalt)

• - 

  Lage bouw-btw van 6% met ene jaar verlengd (goed voor de voorzichtig aantrekkende woningmarkt)

• - 

  De 300 miljoen ZZP-boete geheel geschrapt (zodat ondernemers meer ruimte krijgen in plaats van meer lasten)

• - 

  En, op het allerlaatste moment afgedwongen: het halveren van de bezuiniging op de Publieke Omroep van 100 naar 50 miljoen in 2017.

Zo zie je maar. Ook in de oppositie kun je het verschil maken. Als je maar weet wat je wilt en als je maar doet wat je kunt.