Weeklog Dennis de Jong: Het gevaar komt van Merkel - Hoofdinhoud
Deze week onthulde het Duitse blad Der Spiegel dat Merkel grootse plannen heeft met de Europese Unie en in het bijzonder met de eurozone. Allereerst wil ze ‘contracten’ tussen de Europese Commissie en lidstaten waardoor de Commissie de regie over sociaal- en financieel-economisch beleid helemaal overneemt. Ook lijkt ze er nu voor te zijn dat er een Europees budget komt voor lidstaten dat ze krijgen bij goed gedrag en waar ze geen aanspraak op kunnen maken, als ze niet doen wat Brussel zegt. Het is allemaal precies wat we als SP niet willen. Eén lichtpuntje: Merkel wil voor haar ideeën het EU-Verdrag wijzigen. Dat geeft ons de kans om ook nog wat te wijzigen, bijvoorbeeld afschaffing van het economisch bestuur en het inperken van de macht van de Europese Commissie. Dat zijn mooie onderwerpen voor een referendum.
Het is het oude spelletje. Vóór nationale verkiezingen even geen debat meer over verdere machtsoverdracht aan Brussel, om er na de verkiezingen volop mee aan de slag te gaan. De voorzitter van de Europese Commissie, Barroso, en de voorzitter van de Europese Raad, Van Rompuy, hadden het al eerder voorgesteld: ‘contracten’ tussen de lidstaten en de Europese Commissie. Daar voelde Merkel eerst niets voor, want eerst nog die verkiezingen zien te winnen.
In die contracten zou moeten worden vastgelegd wat de lidstaten zouden gaan doen om hun concurrentiekracht te versterken. Zaken als afbraak van publieke en sociale voorzieningen, verlaging van lonen en pensioenen, en ondermijning van het recht van collectieve afspraken tussen werknemers en werkgevers. Zoiets als wat je nu in de eurolanden ziet die onder curatele staan. De contracten zijn niet vrijblijvend: is er één gesloten en voer je die netjes uit, dan krijg je extra geld uit Brussel voor projecten. Doe je dat niet, dan krijg je geen cent. Klein detail: het gaat hier om ‘nieuw’ geld, bovenop de bestaande begroting. De Commissie wil dat geld ook graag kunnen inzetten om zelf investeringen te gaan sturen, alweer voor de concurrentiekracht van Europa. Tja, dan moet je ook wel een Europese minister van Financiën hebben, want anders wordt het niks.
Nu, na de verkiezingen, lijkt Merkel, misschien mede onder druk van haar nieuwe coalitiepartner, de Duitse sociaal-democraten, geen enkele remming meer te hebben: er zal een Europese regering komen en wel snel ook. Hiermee wordt bovendien, met steun van de sociaal-democratie, het neoliberale karakter van de superstaat Europa, in beton gegoten, want het gaat enkel om ‘concurrentiekracht’. De Europese verkiezingen in mei 2014 gaan dan ook vooral hierover: laten we als Nederlanders ook dit weer over ons heen komen of eisen we een referendum, als getracht wordt dit soort plannen via een verdragswijziging te realiseren?
Ik verheug me op roerige tijden. Als het goed is, gaat een eventueel toekomstig referendum niet alleen over de agenda van rechts. Een referendum heeft alleen zin als er echt wat te kiezen valt. Daarom moeten niet alleen Merkel’s voorstellen aan de bevolking worden voorgelegd, maar ook tegenvoorstellen die waarschijnlijk vooral van de SP zullen moeten komen. In dat geval wordt de vraag: wilt u een Europese Supercommissaris die nog machtiger wordt dan Ollie Rehn nu is? Of wilt u juist weer de macht neerleggen bij de nationale volksvertegenwoordiging, in het bijzonder onze Tweede Kamer? En wilt u dan misschien wel helemaal af van die Eurocommissarissen met hun permanente drang naar weer meer Europese regels en bemoeienis? Zo’n referendum zou geweldig zijn, want ik ben ervan overtuigd dat de meerderheid, net als bij de Grondwet in 2005, dan zal kiezen voor de nationale democratie. Zo zouden Merkel’s waardeloze ideeën opeens toch tot iets goeds kunnen leiden. Ik hoop het en wens haar veel succes.