Neem maatregelen om toegang tot de rechter voor iedereen te garanderen - Hoofdinhoud

Foto Flickr / Scott*

De toegang tot de rechter moet voor iedereen gegarandeerd en betaalbaar zijn. Ook dienen we te voorkomen dat advocatenkantoren vanwege lagere tarieven in de problemen komen. Daarom doe ik vandaag een aantal concrete voorstellen aan staatssecretaris Teeven van Justitie om de gevolgen van de bezuinigingen op de rechtsbijstand te verzachten.

Toegang tot de rechter voor iedereen, ook de allerzwaksten in de samenleving, en een hoogwaardig en betaalbaar systeem van door de overheid geboden rechtsbijstand zijn hierbij leidend.

Fixed fees

Sociaal advocaten moeten kunnen afstappen van het huidige systeem om per uur te declareren. Advocatenkantoren die bijvoorbeeld gespecialiseerd zijn in asielzaken moeten de mogelijkheid krijgen om jaarlijks een aantal zaken aan te nemen tegen een vast tarief. Met een aanbesteding van bijvoorbeeld 500 zaken voor 700 euro per zaak, hebben sociaal advocaten de garantie dat zij voldoende inkomsten hebben tegen een scherpe prijs. Gespecialiseerde kantoren kunnen blijven bestaan en de zwakkeren in de samenleving, zoals daklozen en asielzoekers, blijven toegang hebben tot rechtshulp. Je bespaart bovendien op de uitvoeringskosten; uurtje-factuurtje declareren kost veel tijd en levert altijd discussie op.

Het huidige systeem van uurtje-factuurtje heeft een perverse prikkel: sociaal advocaten worden gestimuleerd om makkelijke, korte zaken aan te nemen. Moeilijke zaken kunnen niet 'uit' en dreigen buiten de boot te vallen. Dat kan een ramp zijn voor de cliënt. Advocatenkantoren moeten daarom de kans krijgen om af te stappen van het factureren van ieder uur, en jaarlijks een vast aantal zaken in te boeken tegen een vast tarief, de zgn. 'fixed fees'. Met de juiste prijs per zaak past het binnen het budget en worden zowel eenvoudige als gecompliceerde zaken aangenomen. Daarmee blijven we beschikken over gespecialiseerde kantoren, en hebben advocaten zekerheid over hun inkomen. De rechtshulp aan de allerzwaksten blijft overeind.

Hogere griffierechten voor de overheid

Daarnaast wil de PvdA de griffierechten voor de overheid sterk verhogen. Hiermee dwingen we bestuursorganen om conflicten met burgers in een vroeg stadium op te lossen, nog voordat de rechter eraan te pas komt. Ellenlange procedures en hoge advocaatkosten voor burgers worden voorkomen. Doordat het aantal bestuursrechtelijke procedures flink zal dalen, komt er geld vrij dat ten goede moet komen aan de rechtshulp.

De overheid is zelf veroorzaker van veel procedures. Vaak tegen burgers, die een ellenlange juridische strijd tegen de overheid niet kunnen betalen. Ik wil de overheid daarom dwingen deze procedures in het bestuursrecht tot een minimum te beperken door conflicten zo vroeg mogelijk op te lossen. Dat kan door de overheid een zeer hoog griffierecht te laten betalen als ze een zaak bij de bestuursrechter verliezen. Daarmee voorkomen we veel procedures en advocaatkosten. De burger wordt beter geholpen en er wordt geld vrijgespeeld voor rechtshulp aan diegenen die dat zelf niet kunnen betalen.”

Overige voorstellen

Tot slot doe ik enekele voorstellen om rechtshulp betaalbaar en toegankelijk te houden en de rechterlijke macht te ontzien, zoals het stimuleren van geschiloplossing buiten de rechter om (mediation, ook in het strafrecht), oprichting van een fonds voor principiële zaken, en een pilot voor ketenfinanciering.

Ook justitie ontkomt er niet om te bezuinigen. De PvdA is er echter alles aan gelegen om de gevolgen van de bezuinigingen op de rechtsbijstand te verzachten. Iedereen moet toegang blijven hebben tot de rechter, en de rechterlijke macht moet goed kunnen blijven functioneren.